Psychologisch perspectief
Examentip:
Meerkeuzevragen met merendeel geen giscorrectie. Enkel wanneer er meerdere antwoorden mogelijk
zijn. + open vragen. Je moet de theorie kennen maar ook verbanden kunnen leggen en het begrijpen.
Bvb 3 behoefte theorieën vergelijken met elkaar en dan te kiezen welke het beste bij de casus past.
Herhaling van de leerstof is hierbij dus zeer belangrijk.
Bij de thermen die je op de ppt kan vinden heb je een verhaal nodig om dit te kunnen begrijpen. Deze
kan je vinden via eigen notities en kennisclips/ werkzittingen/ oefeningen/ handboek/ zelfstudie/ …
De volksjury podcast true crime van Laura en Silke (VUB) (Dylan & Erik 1999 colombia) bowling for
colombai
Eerste reacties op het verhaal? Wat bezielt deze personen? Wat leidt ertoe dat deze personen zo iets
willen doen?
Waarom psychologie?
Psychologie probeert opzoek te gaan naar waarom mensen doen wat ze doen. Dit zowel maatschappelijk
als 1 op 1. Bvb Waarom zijn er zoveel jongeren depressief? Maar ook; wat speelt er in het hoofd van dit
specifiek kind?
Een hulpverlener gaat dan ook opzoek naar een manier om ons met elkaar te verbinden. Om zo deze
persoon te kunnen helpen. Dit wil niet zeggen dat je met alles wat deze persoon denkt/doet/voelt
akkoord moet gaan.
Hoofdstuk 1: Kennismaking met psychologie
Psychologie is iets voor ons allemaal. Je komt meerdere keren ermee in contact.
Psychologie is iets wat dicht bij ons allen staat.
Psychologie bestudeerd het gedrag op niveau van een individu. Hierbij staan factoren binnen in de
persoon of zijn onmiddellijke omgeving centraal. Psychologie onderscheidt zich zo van biologie (zoeken
naar interne fysiologische verklaringen, lichaamsprocessen) en sociologie (gedrag bekijken als een
groeps- of maatschappelijk gebeuren)
1
,1.1 Definitie
Psychologie is de wetenschappelijke studie van het gedrag en de mentale activiteiten van het individu.
Soort gedrag?
- innerlijke van de mens (gevoelens, gedachten…)
- uiterlijk waarneembare gedrag
Hoe aan wetenschap doen?
- volgens geesteswetenschappelijke benadering: begrijpen van denken, voelen, handelen
- volgens natuurwetenschappelijke benadering: via experimenten en objectieve metingen gedrag
verklaren
Examenvraag:
Bovenstaand schema kunnen beschrijven en uitleggen.
Leg uit hoe menselijke kennis zich verhoudt tegenover psychologie. Geef de verschillen en de
gelijkenissen.
1.2 Psychologie vs menselijke kennis
Weten – Schap : iets dat we weten maar nooit 100% zeker is. Dit is dus een probabiliteit. Vanuit deze
wetenschap kan je dus vertrekken maar je moet zeker ook naar de persoon voor je kijken. Wetenschap is
gebaseerd op objectieve waarnemingen, op een systematische manier verzameld in gecontroleerde
situaties
2
,Psychologie als wetenschap vind vaak zijn oorsprong in:
- Intuïtieve kennis is gebaseerd op toevallige, subjectieve indrukken uit toevallige situaties ( bvb
once a cheater always a cheater ; door eigen ervaring, ervaring van vriendin …) Dit kan een
beginpunt zijn maar mag geen eindpunt zijn. Dit is niet 100% correct.
- Speculeren over de menselijke aard
- Mensenkennis
- Volkswijsheden
vb: ‘de appel valt niet ver van de boom’
‘ je moet het vel van een beer niet verkopen voor het geschoten is’
= spreekwoorden/ zegswijzen over inzichten in het menselijk gedrag (geleerd uit opvoeding)
Intuïtieve mensenkennis ≈ wetenschap:
- Algemene doelstelling = ontdekken hoe gebeurtenissen onderling samenhangen, ze kunnen
voorspellen en/of er vat op krijgen
- Basis = ervaringsgegevens
Intuïtieve mensenkennis ≠ wetenschap:
- Verschil in soort ervaringen waarop beiden zich baseren
- Verschil in wijze waarop inzichten verworven worden
Intuïtie= uit eigen ervaring
Psychologie gaat vraagstukken beantwoorden aan de hand van wetenschappelijke methodes.
Vragen vanuit de praktijk kunnen een onderwerp van het onderzoek zijn. Dankzij dit onderzoek kan de
vraag dan terug beantwoord worden en gebruikt worden in de praktijk.
Hoe data verzamelen? En hoe hangen deze data samen?
Dit ga je niet kunnen bereiken met enkel intuïtieve kennis. Hiervoor heb je meer wetenschap nodig.
Je gaat hiervoor objectief moeten zijn, systematisch observeren en werken in gecontroleerde situaties
(zorgen dat er zo min mogelijke effecten van de buitenwereld kunnen zijn bvb bij onderzoek naar
agressie bij videogames – wat is er buiten het spelen van de videogames gebeurd in het leven van deze
personen? GSM gepikt – lief maakt het uit - …. Ook deze dingen hebben effect op het resultaat.) . De
data die verzameld wordt moet dan ook zo puur mogelijk zijn.
Agressie bij videogames:
Afhankelijke variabele = worden tieners agressiever als ze een videospel spelen?
Onafhankelijke variabele = het videospel
3
, Examenvraag:
Noem 3 technieken om agressief gedrag te onderzoeken en hoe deze samenhangt met videogames +
uitleggen.
1. objectieve waarnemingen:
- observaties moeten door iedere onderzoeker herhaald en gecontroleerd kunnen worden ➔
objectiviteitsbeginsel
- gebruik van instrumenten en technieken zoals thermomethers, tijdklokken en bloeddrukmeters.
Bij psychologie is dit moeilijker ➔ meest gekende technieken; vragenlijsten en psychologische
testen.
- intersubjectiviteit (= nagaan in hoeverre verschillende waarnemers onafhankelijk van elkaar tot
dezelfde appreciatie komen) wanneer objectiviteitsbeginsel niet voldaan kan worden (vb: bij de
bachelorproef beoordelen verschillende jurys met andere meningen en ervaringen
Technieken in de psychologie:
Natuurlijke observatie Van buitenaf registeren van de te bestuderen fenomenen, al dan niet aan de
hand van een lijst met observatiecriteria.
vb. kind in de kleuterklas observeren om mate van agressief gedrag te
onderzoeken
Participerende observatie Fenomenen va binnenuit observeren door zelf actief deel te nemen.
vb. gedrag van voetbalsupporters onderzoeken door zelf tussen de
supporters te gaan zitten en te observeren
Ongestructureerd interview Informatie inwinnen via spontane vraagstelling tijdens een gesprek met de
persoon zelf of een getuigen.
vb. agressief gedrag van het kind onderzoeken door een open gesprek met
ouders aan te gaan
Gestructureerd interview Informatie inwinnen tijdens een gesprek aan de hand van vooraf opgestelde
vragen.
vb. gedrag van voetbalsupporters onderzoeken door enkelen te interviewen
aan de hand van een vooraf opgestelde interviewleidraad
Vragenlijsten Informatie inwinnen aan de hand van vooraf opgestelde vragen die schriftelijk
beantwoord moeten worden.
vb. Coronastudie: online vragenlijst ‘hoe ga jij om met Corona?’ door
Universiteit Antwerpen
4
Examentip:
Meerkeuzevragen met merendeel geen giscorrectie. Enkel wanneer er meerdere antwoorden mogelijk
zijn. + open vragen. Je moet de theorie kennen maar ook verbanden kunnen leggen en het begrijpen.
Bvb 3 behoefte theorieën vergelijken met elkaar en dan te kiezen welke het beste bij de casus past.
Herhaling van de leerstof is hierbij dus zeer belangrijk.
Bij de thermen die je op de ppt kan vinden heb je een verhaal nodig om dit te kunnen begrijpen. Deze
kan je vinden via eigen notities en kennisclips/ werkzittingen/ oefeningen/ handboek/ zelfstudie/ …
De volksjury podcast true crime van Laura en Silke (VUB) (Dylan & Erik 1999 colombia) bowling for
colombai
Eerste reacties op het verhaal? Wat bezielt deze personen? Wat leidt ertoe dat deze personen zo iets
willen doen?
Waarom psychologie?
Psychologie probeert opzoek te gaan naar waarom mensen doen wat ze doen. Dit zowel maatschappelijk
als 1 op 1. Bvb Waarom zijn er zoveel jongeren depressief? Maar ook; wat speelt er in het hoofd van dit
specifiek kind?
Een hulpverlener gaat dan ook opzoek naar een manier om ons met elkaar te verbinden. Om zo deze
persoon te kunnen helpen. Dit wil niet zeggen dat je met alles wat deze persoon denkt/doet/voelt
akkoord moet gaan.
Hoofdstuk 1: Kennismaking met psychologie
Psychologie is iets voor ons allemaal. Je komt meerdere keren ermee in contact.
Psychologie is iets wat dicht bij ons allen staat.
Psychologie bestudeerd het gedrag op niveau van een individu. Hierbij staan factoren binnen in de
persoon of zijn onmiddellijke omgeving centraal. Psychologie onderscheidt zich zo van biologie (zoeken
naar interne fysiologische verklaringen, lichaamsprocessen) en sociologie (gedrag bekijken als een
groeps- of maatschappelijk gebeuren)
1
,1.1 Definitie
Psychologie is de wetenschappelijke studie van het gedrag en de mentale activiteiten van het individu.
Soort gedrag?
- innerlijke van de mens (gevoelens, gedachten…)
- uiterlijk waarneembare gedrag
Hoe aan wetenschap doen?
- volgens geesteswetenschappelijke benadering: begrijpen van denken, voelen, handelen
- volgens natuurwetenschappelijke benadering: via experimenten en objectieve metingen gedrag
verklaren
Examenvraag:
Bovenstaand schema kunnen beschrijven en uitleggen.
Leg uit hoe menselijke kennis zich verhoudt tegenover psychologie. Geef de verschillen en de
gelijkenissen.
1.2 Psychologie vs menselijke kennis
Weten – Schap : iets dat we weten maar nooit 100% zeker is. Dit is dus een probabiliteit. Vanuit deze
wetenschap kan je dus vertrekken maar je moet zeker ook naar de persoon voor je kijken. Wetenschap is
gebaseerd op objectieve waarnemingen, op een systematische manier verzameld in gecontroleerde
situaties
2
,Psychologie als wetenschap vind vaak zijn oorsprong in:
- Intuïtieve kennis is gebaseerd op toevallige, subjectieve indrukken uit toevallige situaties ( bvb
once a cheater always a cheater ; door eigen ervaring, ervaring van vriendin …) Dit kan een
beginpunt zijn maar mag geen eindpunt zijn. Dit is niet 100% correct.
- Speculeren over de menselijke aard
- Mensenkennis
- Volkswijsheden
vb: ‘de appel valt niet ver van de boom’
‘ je moet het vel van een beer niet verkopen voor het geschoten is’
= spreekwoorden/ zegswijzen over inzichten in het menselijk gedrag (geleerd uit opvoeding)
Intuïtieve mensenkennis ≈ wetenschap:
- Algemene doelstelling = ontdekken hoe gebeurtenissen onderling samenhangen, ze kunnen
voorspellen en/of er vat op krijgen
- Basis = ervaringsgegevens
Intuïtieve mensenkennis ≠ wetenschap:
- Verschil in soort ervaringen waarop beiden zich baseren
- Verschil in wijze waarop inzichten verworven worden
Intuïtie= uit eigen ervaring
Psychologie gaat vraagstukken beantwoorden aan de hand van wetenschappelijke methodes.
Vragen vanuit de praktijk kunnen een onderwerp van het onderzoek zijn. Dankzij dit onderzoek kan de
vraag dan terug beantwoord worden en gebruikt worden in de praktijk.
Hoe data verzamelen? En hoe hangen deze data samen?
Dit ga je niet kunnen bereiken met enkel intuïtieve kennis. Hiervoor heb je meer wetenschap nodig.
Je gaat hiervoor objectief moeten zijn, systematisch observeren en werken in gecontroleerde situaties
(zorgen dat er zo min mogelijke effecten van de buitenwereld kunnen zijn bvb bij onderzoek naar
agressie bij videogames – wat is er buiten het spelen van de videogames gebeurd in het leven van deze
personen? GSM gepikt – lief maakt het uit - …. Ook deze dingen hebben effect op het resultaat.) . De
data die verzameld wordt moet dan ook zo puur mogelijk zijn.
Agressie bij videogames:
Afhankelijke variabele = worden tieners agressiever als ze een videospel spelen?
Onafhankelijke variabele = het videospel
3
, Examenvraag:
Noem 3 technieken om agressief gedrag te onderzoeken en hoe deze samenhangt met videogames +
uitleggen.
1. objectieve waarnemingen:
- observaties moeten door iedere onderzoeker herhaald en gecontroleerd kunnen worden ➔
objectiviteitsbeginsel
- gebruik van instrumenten en technieken zoals thermomethers, tijdklokken en bloeddrukmeters.
Bij psychologie is dit moeilijker ➔ meest gekende technieken; vragenlijsten en psychologische
testen.
- intersubjectiviteit (= nagaan in hoeverre verschillende waarnemers onafhankelijk van elkaar tot
dezelfde appreciatie komen) wanneer objectiviteitsbeginsel niet voldaan kan worden (vb: bij de
bachelorproef beoordelen verschillende jurys met andere meningen en ervaringen
Technieken in de psychologie:
Natuurlijke observatie Van buitenaf registeren van de te bestuderen fenomenen, al dan niet aan de
hand van een lijst met observatiecriteria.
vb. kind in de kleuterklas observeren om mate van agressief gedrag te
onderzoeken
Participerende observatie Fenomenen va binnenuit observeren door zelf actief deel te nemen.
vb. gedrag van voetbalsupporters onderzoeken door zelf tussen de
supporters te gaan zitten en te observeren
Ongestructureerd interview Informatie inwinnen via spontane vraagstelling tijdens een gesprek met de
persoon zelf of een getuigen.
vb. agressief gedrag van het kind onderzoeken door een open gesprek met
ouders aan te gaan
Gestructureerd interview Informatie inwinnen tijdens een gesprek aan de hand van vooraf opgestelde
vragen.
vb. gedrag van voetbalsupporters onderzoeken door enkelen te interviewen
aan de hand van een vooraf opgestelde interviewleidraad
Vragenlijsten Informatie inwinnen aan de hand van vooraf opgestelde vragen die schriftelijk
beantwoord moeten worden.
vb. Coronastudie: online vragenlijst ‘hoe ga jij om met Corona?’ door
Universiteit Antwerpen
4
