Familiaal Vermogensrecht
Inleiding
- Relatie vermogensrecht
1) (Burgerlijk) huwelijk
= Huwelijksvermogensrecht → vermogensrechtelijke aanspraken tussen gehuwden
2) Samenwonen
→Feitelijke samenwonen
= er wordt niets geregistreerd en je gaat naar de gemeente voor een inschrijving
= je moet geen verklaring afleggen
De wijkagent zal dan controle uitvoeren of je werkelijk samenwoont
Bv. Wonen met uw zus, andere studenten
→Wettelijk samenwonen
= wordt geregistreerd en je gaat naar de gemeente voor een inschrijving
= alle zaken zijn van man + vrouw → gemeenschappelijk. Al heeft de man enkel op zijn
naam
➔Het huwelijksvermogensrecht biedt bescherming, terwijl het samenwoningrecht nauwelijks enige
bescherming biedt voor partners, zeker na de ontbinding van de relatie
- Huwelijksvermogensrecht (burgerlijk huwelijk)
= is een lex specialis (heeft voorrang op de rest), regelt de vermogensrechtelijke aanspraken
tussen gehuwden. De lex specialis heeft voorrang op het gemeen recht.
→Zowel tijdens de echtgenoten als tegenover derden
→Zowel tijdens het huwelijk als bij de ontbinding
Voorbeeld van lex specialis:
Huurovereenkomst → handelshuurrecht
*Persoonlijke verplichtingen die uit een huwelijk voortvloeien
1. Verplicht om samen te wonen (getrouwheid; seksuele bevrediging) art. 213 BW (primair
stelsel)
2. Trouw zijn art. 212 BW
3. Meerderjarig zijn
,Hoofdstuk 1: Het primair stelsel (=alle gehuwden)
Primair stelsel → dwingend recht
=Regelt de minimale rechten en plichten van echtgenoten zowel tussen hen onderling als in
verhouding tot derden
1. Zijn op iedere gehuwde persoon van toepassing, zodra men gehuwd is valt men onder die
regels (miniumum minimorum). Ongeacht gehuwd onder huwelijkscontract of niet. Je mag er
nooit van afwijken
2. Dwingend recht
3. Wederkerige verplichtingen op grond van art.
*Voor wie van toepassing?
Op alle gehuwden, ongeacht een contract of geen contract
*Voor hoe lang?
→Hele duur van het huwelijk
→Ook tijdens de feitelijke scheiding
→Ook tijdens de echtscheidingsprocedure
Krachtlijnen → GAS
Krachtlijn 1: Gelijkheid tussen de echtgenoten
Krachtlijn 2: Autonomie van elk der echtgenoten
Krachtlijn 3: Solidariteit tussen de echtgenoten – bescherming gezinsbelang
Krachtlijn 1: Gelijkheid tussen de echtgenoten
Echtgenoten blijven gelijk → ze moeten gelijk worden behandeld + dezelfde rechten en plichten. Elke
echtgenoot moet bekwaam zijn en kunnen dingen alleen doen
Maar: Gehuwden kunnen niet alles alleen doen art. 215 BW
Bv. Bart en An zijn gehuwd → Bart is de enige eigenaar van de gezinswoning. Zonder instemming van
An (handtekening van de notariële akte) kan Bart de gezinswoning niet verkopen, zelfs al is hij de
enige eigenaar.
→Als hij feitelijk samenwonend was, kon hij dat wel verkopen zonder haar toestemming.
Je kan je volmacht altijd herroepen! Art. 219 BW
De volmacht kan door echtgenoten worden opgemaakt, maar die moet herroepelijk zijn.
,→Lastgeving/volmacht kan niet in het huwelijkscontract gezet worden, dan komt er een wijziging
met toestemming van de andere
Krachtlijn 2: Autonomie van elk der echtgenoten = behoud van de zelfstandigheid
Er zijn 3 facetten:
1) Vrijheid van beroepsuitoefening art. 216 BW
= elke echtgenoot kan een beroep kiezen die hijzelf/zijzelf wil.
Maar, er is verzet mogelijk. Die kan een procedure starten dat die verboden wordt om dat
beroep te doen wegens financiële dingen. De andere partner moet bewijs leveren dat het
daardoor het huwelijk zal schaden.
De rechter kan zeggen dat hij zijn beroep niet mag uitoefenen, maar met enkele
voorwaarden.
→Ze kunnen onder een nieuw contract gehuwd zijn → het wettelijk stelsel (scheiding van
goederen)
2) Inning en besteding van de inkomsten art. 217 BW
- Iedereen mag zijn inkomsten innen
- Mag het niet vrij besteden (3 stappen)
→Eerst bijdragen in de lasten van het huwelijk
→Dan, wat men overhoudt → voor de uitoefening van zijn beroep
→Overschot →dan mag het pas
Bv. Schilderij voor zijn kantoor → geen noodzakelijke aankoop en mag dus niet
3) Opening bankrekening of kluis huren art. 218 BW
= iedereen kan een rekening openen → geen toestemming geven
Als de ene partner een rekening opent, de krijgt de andere partner een melding van openen
*Wat als je ervoor al een rekening had? Dan kan je die behouden, hij moet dat niet weten
Bv. Gelden op rekening van de gestorven vrouw → 2.56 TEAMS
Krachtlijn 3: Solidariteit tussen de echtgenoten – bescherming gezinsbelang
Er zijn 3 facetten:
1) Hulp en bijdrage verplichting art. 213, 217, 220, en 221 BW
= beide partners zijn verplicht tot hulp en bijdrage in de lasten van het huwelijk. Ze moeten
hun ‘levensstandaard delen’.
➔In het gemeen recht geldt deze plicht alleen bij behoeftigheid, in een huwelijk geldt dit
altijd! → Lex specialis
→ Tijdens de echtscheidingsprocedure is de man nog steeds verplicht zijn bijdragen te
leveren (financieel).
* Wat zou een goede advocaat de vrouw aanraden?
De procedure zo lang mogelijk rekken zodat zijn verplichting blijft gelden en hij haar moet
blijven betalen om haar levensstandaard te behouden. (Art. 213 BW)
, Hulpplicht (financiële bijdrage)
= Echtgenoten zijn elkaar hulp verschuldigd en moeten elkaar het nodige verschaffen. De
hulpplicht impliceert dat echtgenoten hun levensstandaard met elkaar moeten delen, zodat
dezelfde levensstandaard ontstaat = specifieke onderhoudsverplichting. Deze staat als
hoogste in de hiërarchie van de onderhoudsverplichtingen.
Bijdrage in de lasten van het huwelijk (morele bijdrage)
= Beide echtgenoten moeten elkaar het nodige verschaffen om de kosten van het dagelijkse
gezinsleven te dragen. Dit zorgt ervoor dat de inkomsten van de echtgenoten gemeen
worden en worden besteed ten behoeve van de kosten die aan het huwelijk zijn gekoppeld.
(= alle dagelijkse of uitzonderlijke kosten voor persoonlijk onderhoud, opvoeding, verzorging
van de kinderen, zelfs de niet gemeenschappelijke kinderen die in het gezin worden
opgevoed).
bv. Kapper → valt er ook onder
bv. Studentenkot → valt er ook onder
bv. Dure onderhoudskosten van de Porsche → valt er ook onder (kan een gezinsvoertuig zijn)
→De bijdrage kan ook in natura gedaan worden
=Veel in het huishouden doen, voor de kinderen zorgen
→Naar evenredigheid van het vermogen, zowel beroepsinkomsten als inkomsten uit
kapitalen, opgelet met een nihilbeding
*Nihilbeding= clausule waarbij 1 van de partners zegt die niet financieel zal bijdragen (dit is
verboden/mag niet). Want dan wijken wij van het primair stelsel, wat het dwingend recht is.
(Dit was een examenvraag)
Wat gebeurt er met de aankoop van een onroerend goed, hoe gaan wij hiermee om met
het koppel die aan die hulp en bijdrage verplichting zit?
Bij de aankoop van een onroerend goed, moet je een verschil maken tussen de gezinswoning
die aangekocht wordt of een tweede verblijf (extra woning)
→Als het gaat om een gezinswoning, dan is zowel het kapitaal als de interesten lasten in het
huwelijk. De partner die geen geld in het huis stopt, omdat ze niet werkt, enkel het
huishouden. De vrouw heeft hier ook recht op (ze voldoet wel aan haar hulp en
bijdrageplicht namelijk de huishouding).
Maar: stel die partner had voor het huwelijk al een huis/appartement. Dan telt het nog
steeds voor beide partners.
Stel dat je gaat scheiden en je wilt geld van uw partner. Die moet dat geven, want er is een
weerlegbaar vermoeden die ene partner (die geld wil) heeft bijgedragen met de lasten in het
huwelijk.
De ene partner moet wel bewijzen dat hij niet voldoende heeft bijgedragen met de lasten
van het huwelijk (moeilijk) (dit was een examenvraag)
2) Bescherming van de gezinswoning art. 215 en 224 BW
Inleiding
- Relatie vermogensrecht
1) (Burgerlijk) huwelijk
= Huwelijksvermogensrecht → vermogensrechtelijke aanspraken tussen gehuwden
2) Samenwonen
→Feitelijke samenwonen
= er wordt niets geregistreerd en je gaat naar de gemeente voor een inschrijving
= je moet geen verklaring afleggen
De wijkagent zal dan controle uitvoeren of je werkelijk samenwoont
Bv. Wonen met uw zus, andere studenten
→Wettelijk samenwonen
= wordt geregistreerd en je gaat naar de gemeente voor een inschrijving
= alle zaken zijn van man + vrouw → gemeenschappelijk. Al heeft de man enkel op zijn
naam
➔Het huwelijksvermogensrecht biedt bescherming, terwijl het samenwoningrecht nauwelijks enige
bescherming biedt voor partners, zeker na de ontbinding van de relatie
- Huwelijksvermogensrecht (burgerlijk huwelijk)
= is een lex specialis (heeft voorrang op de rest), regelt de vermogensrechtelijke aanspraken
tussen gehuwden. De lex specialis heeft voorrang op het gemeen recht.
→Zowel tijdens de echtgenoten als tegenover derden
→Zowel tijdens het huwelijk als bij de ontbinding
Voorbeeld van lex specialis:
Huurovereenkomst → handelshuurrecht
*Persoonlijke verplichtingen die uit een huwelijk voortvloeien
1. Verplicht om samen te wonen (getrouwheid; seksuele bevrediging) art. 213 BW (primair
stelsel)
2. Trouw zijn art. 212 BW
3. Meerderjarig zijn
,Hoofdstuk 1: Het primair stelsel (=alle gehuwden)
Primair stelsel → dwingend recht
=Regelt de minimale rechten en plichten van echtgenoten zowel tussen hen onderling als in
verhouding tot derden
1. Zijn op iedere gehuwde persoon van toepassing, zodra men gehuwd is valt men onder die
regels (miniumum minimorum). Ongeacht gehuwd onder huwelijkscontract of niet. Je mag er
nooit van afwijken
2. Dwingend recht
3. Wederkerige verplichtingen op grond van art.
*Voor wie van toepassing?
Op alle gehuwden, ongeacht een contract of geen contract
*Voor hoe lang?
→Hele duur van het huwelijk
→Ook tijdens de feitelijke scheiding
→Ook tijdens de echtscheidingsprocedure
Krachtlijnen → GAS
Krachtlijn 1: Gelijkheid tussen de echtgenoten
Krachtlijn 2: Autonomie van elk der echtgenoten
Krachtlijn 3: Solidariteit tussen de echtgenoten – bescherming gezinsbelang
Krachtlijn 1: Gelijkheid tussen de echtgenoten
Echtgenoten blijven gelijk → ze moeten gelijk worden behandeld + dezelfde rechten en plichten. Elke
echtgenoot moet bekwaam zijn en kunnen dingen alleen doen
Maar: Gehuwden kunnen niet alles alleen doen art. 215 BW
Bv. Bart en An zijn gehuwd → Bart is de enige eigenaar van de gezinswoning. Zonder instemming van
An (handtekening van de notariële akte) kan Bart de gezinswoning niet verkopen, zelfs al is hij de
enige eigenaar.
→Als hij feitelijk samenwonend was, kon hij dat wel verkopen zonder haar toestemming.
Je kan je volmacht altijd herroepen! Art. 219 BW
De volmacht kan door echtgenoten worden opgemaakt, maar die moet herroepelijk zijn.
,→Lastgeving/volmacht kan niet in het huwelijkscontract gezet worden, dan komt er een wijziging
met toestemming van de andere
Krachtlijn 2: Autonomie van elk der echtgenoten = behoud van de zelfstandigheid
Er zijn 3 facetten:
1) Vrijheid van beroepsuitoefening art. 216 BW
= elke echtgenoot kan een beroep kiezen die hijzelf/zijzelf wil.
Maar, er is verzet mogelijk. Die kan een procedure starten dat die verboden wordt om dat
beroep te doen wegens financiële dingen. De andere partner moet bewijs leveren dat het
daardoor het huwelijk zal schaden.
De rechter kan zeggen dat hij zijn beroep niet mag uitoefenen, maar met enkele
voorwaarden.
→Ze kunnen onder een nieuw contract gehuwd zijn → het wettelijk stelsel (scheiding van
goederen)
2) Inning en besteding van de inkomsten art. 217 BW
- Iedereen mag zijn inkomsten innen
- Mag het niet vrij besteden (3 stappen)
→Eerst bijdragen in de lasten van het huwelijk
→Dan, wat men overhoudt → voor de uitoefening van zijn beroep
→Overschot →dan mag het pas
Bv. Schilderij voor zijn kantoor → geen noodzakelijke aankoop en mag dus niet
3) Opening bankrekening of kluis huren art. 218 BW
= iedereen kan een rekening openen → geen toestemming geven
Als de ene partner een rekening opent, de krijgt de andere partner een melding van openen
*Wat als je ervoor al een rekening had? Dan kan je die behouden, hij moet dat niet weten
Bv. Gelden op rekening van de gestorven vrouw → 2.56 TEAMS
Krachtlijn 3: Solidariteit tussen de echtgenoten – bescherming gezinsbelang
Er zijn 3 facetten:
1) Hulp en bijdrage verplichting art. 213, 217, 220, en 221 BW
= beide partners zijn verplicht tot hulp en bijdrage in de lasten van het huwelijk. Ze moeten
hun ‘levensstandaard delen’.
➔In het gemeen recht geldt deze plicht alleen bij behoeftigheid, in een huwelijk geldt dit
altijd! → Lex specialis
→ Tijdens de echtscheidingsprocedure is de man nog steeds verplicht zijn bijdragen te
leveren (financieel).
* Wat zou een goede advocaat de vrouw aanraden?
De procedure zo lang mogelijk rekken zodat zijn verplichting blijft gelden en hij haar moet
blijven betalen om haar levensstandaard te behouden. (Art. 213 BW)
, Hulpplicht (financiële bijdrage)
= Echtgenoten zijn elkaar hulp verschuldigd en moeten elkaar het nodige verschaffen. De
hulpplicht impliceert dat echtgenoten hun levensstandaard met elkaar moeten delen, zodat
dezelfde levensstandaard ontstaat = specifieke onderhoudsverplichting. Deze staat als
hoogste in de hiërarchie van de onderhoudsverplichtingen.
Bijdrage in de lasten van het huwelijk (morele bijdrage)
= Beide echtgenoten moeten elkaar het nodige verschaffen om de kosten van het dagelijkse
gezinsleven te dragen. Dit zorgt ervoor dat de inkomsten van de echtgenoten gemeen
worden en worden besteed ten behoeve van de kosten die aan het huwelijk zijn gekoppeld.
(= alle dagelijkse of uitzonderlijke kosten voor persoonlijk onderhoud, opvoeding, verzorging
van de kinderen, zelfs de niet gemeenschappelijke kinderen die in het gezin worden
opgevoed).
bv. Kapper → valt er ook onder
bv. Studentenkot → valt er ook onder
bv. Dure onderhoudskosten van de Porsche → valt er ook onder (kan een gezinsvoertuig zijn)
→De bijdrage kan ook in natura gedaan worden
=Veel in het huishouden doen, voor de kinderen zorgen
→Naar evenredigheid van het vermogen, zowel beroepsinkomsten als inkomsten uit
kapitalen, opgelet met een nihilbeding
*Nihilbeding= clausule waarbij 1 van de partners zegt die niet financieel zal bijdragen (dit is
verboden/mag niet). Want dan wijken wij van het primair stelsel, wat het dwingend recht is.
(Dit was een examenvraag)
Wat gebeurt er met de aankoop van een onroerend goed, hoe gaan wij hiermee om met
het koppel die aan die hulp en bijdrage verplichting zit?
Bij de aankoop van een onroerend goed, moet je een verschil maken tussen de gezinswoning
die aangekocht wordt of een tweede verblijf (extra woning)
→Als het gaat om een gezinswoning, dan is zowel het kapitaal als de interesten lasten in het
huwelijk. De partner die geen geld in het huis stopt, omdat ze niet werkt, enkel het
huishouden. De vrouw heeft hier ook recht op (ze voldoet wel aan haar hulp en
bijdrageplicht namelijk de huishouding).
Maar: stel die partner had voor het huwelijk al een huis/appartement. Dan telt het nog
steeds voor beide partners.
Stel dat je gaat scheiden en je wilt geld van uw partner. Die moet dat geven, want er is een
weerlegbaar vermoeden die ene partner (die geld wil) heeft bijgedragen met de lasten in het
huwelijk.
De ene partner moet wel bewijzen dat hij niet voldoende heeft bijgedragen met de lasten
van het huwelijk (moeilijk) (dit was een examenvraag)
2) Bescherming van de gezinswoning art. 215 en 224 BW
