Samenvatting Recht
Leerdoelen
De student benoemt relevante wetgeving noodzakelijk voor het
uitoefenen van het beroep van vroedvrouw, somt wettelijke
voorwaarden op en definieert ze.
De student past relevante wetgeving/ gezondheidsrecht toe op een
casus en redeneert hierbij op een juridisch correcte wijze.
De student weegt ethische en juridische toetsstenen af in een
redenering over een concrete zorgsituatie vanuit een zorgvrager
gerichte zorgvisie.
De student hanteert een (zorgvrager gericht) filosofisch-ethisch
denkkader bij het ethisch redeneren over een vroedkundige casus.
De student hanteert filosofisch-ethische toetsstenen bij het bepalen
van ethisch verantwoorde (zorgvrager-gerichte) vroedkundige
handelingen in een concrete zorgsituatie.
De student toetst vroedkundige visies, handelingen en beleid aan
de hand van filosofisch-ethische toetsstenen en een zorgvrager
gerichte attitude.
1
, 1 Algemene inleiding
Wat is het recht?
Recht is een geheel van gedragsregels; voorschriften die ons gedrag in
een bepaalde richting sturen niet alle gedragsregelen zijn recht.
Het recht bestaat namelijk uit gedragsregels die afdwingbaar zijn via het
staatsapparaat: een rechtsregel ontleent zijn gezag aan de overheid.
Geen maatwerk: samenleving is complex; regels = regels
Bronnen van het recht
De wet
Er wordt onderscheid gemaakt tussen de wet in formele en materiële zin
v Formele zin: is tot stand gebracht door tussenkomst van de
wetgevende macht
v Materiële zin: elk algemeen bindend voorschrift dat door een
bevoegde overheid wordt uitgevaardigd ter bevordering van het
algemeen welzijn.
Internationale verdragen
De Grondwet: fundamentele wet die de inrichting en de
onderlinge verhouding van de staatsmachten regelt.
v Politieke rechten: gelijkheid, kiesrecht, verkiesbaarheid
v Persoonlijke rechten: onschendbaarheid van de persoon en woning,
eigendomsrecht, gewetens- en godsdienstvrijheid
v Maatschappelijke rechten: vrijheid van onderwijs, van drukpers,
van vergadering en vereniging
v Sociaal-economische grondrechten: recht op gezondheidszorg
Gewoonte
= een ongeschreven rechtsregel, ontstaan doordat de mensen
gedurende lange tijd in een gegeven situatie steeds op dezelfde wijze
gehandeld hebben, overtuigd dat het zo hoort. Voorwaarden:
- Algemeen geldend gebruik
- Duurzaam en bestendig
- Openbaar
- Aanvaard door de samenleving als rechtsregel
Rechtspraak
= het geheel van de beslissingen van de verschillende rechtbanken en
hoven. De uitspraak van de rechter is slechts bindend voor de partijen
die bij de zaak betrokken zijn in tegenstelling tot de wet die een
algemene draagwijdte heeft.
Rechtsleer
2
, = het geheel van opvattingen van de rechtsgeleerden, zoals die terug te
vinden zijn in handboeken, artikelen etc. Het is een afgeleide Staatrecht
rechtsbron. De rol van de rechtsleer ligt dus in de beïnvloeding van = het recht inzake de staat als organisatorisch verband. Het heeft
wetgeving en rechtspraak. betrekking op de organen van de staat, op de instelling ervan, hun
bevoegdheden, hun verhouding tot elkaar en die tot de burgers.
Algemene rechtsbeginselen
= algemeen aanvaard principe bijv. gelijkheidsbeginsel Elementen van het staatsrecht
Scheiding der machten
Billijkheid = de verdeling van het staatsgezag in meerdere functies:
= eerlijkheid, rechtvaardigheid en gelijkheid in een bepaalde situatie: de v De wetgevende macht: wordt gezamenlijk uitgeoefend door de
rechter doet uitspraak naar billijkheid, rekening houdend met de federale wetgevende macht. Een deel van de wetgevende macht
omstandigheden en de toestand van de partijen. hoort toe aan de wetgevers van de deelgebieden.
v De uitvoerende macht: behoort op nationaal vlak toe aan de Koning
Indeling van het recht en zijn wettelijk verantwoordelijke medewerkers; de ministers.
Strafrecht v De rechterlijke macht: de rechter wordt aangesteld door de Koning
= het geheel van de normen die tot behoud van de openbare orde en de en wordt uitgeoefend door de hoven en rechtbanken.
veiligheid worden uitgevaardigd en door straffen gesanctioneerd. Er
wordt onderscheid gemaakt tussen het materiaal en formeel strafrecht; Rechten en vrijheden
het eigenlijk strafrecht en het strafprocesrecht. v Gelijkheid: burgers in gelijke omstandigheden, moeten gelijk
worden behandeld. Wie feitelijk in ongelijke omstandigheden
Burgerlijk recht verkeert, mag door de wet op een ongelijke manier worden
Regelt de meest elementaire verhoudingen tussen burgers. Het regelt behandeld.
onder meer het statuut van de persoon, het huwelijk, de verhoudingen v Vrijheid van de persoon: impliceert grondwettelijke bescherming
tussen ouders en kinderen, het statuut van goederen, erfenissen etc. tegen willekeurige aanhouding, vervolgen en gevangenneming etc.
v Vrijheid van mening: de vrijheid van eredienst en vrije openbare
Bijzondere rechtstakken uitoefening ervan, de vrijheid van onderwijs en de vrijheid van
v Economisch recht: het geheel van regels van publiek- en drukpers.
privaatrecht v Vrijheid van vergadering: gesloten ruimtes is geen voorafgaande
v Sociaal recht: arbeidsrecht en socialezekerheidsrecht machtiging nodig, voor bijeenkomsten in de open lucht blijven de
v Gezondheidsrecht: het geheel van rechtsregels die rechtstreeks politiewetten gelden.
betrekking hebben op de zorg en de toepassing van overig v De vrijheid van vereniging: vrijheid om een vereniging op te richten
burgerlijk, administratie en strafrecht in dat verband en er lid van te worden en de vrijheid om geen lid te worden van
een vereniging.
Internationaal privaatrecht v Het recht op eerbiediging van zijn privéleven en zijn gezinsleven.
Bevat elementen van nationaal en internationaal recht, publiek en
privaatrecht.
Volkenrecht
= het geheel van rechtsvoorschriften die de rechtsbetrekkingen regelen
tussen staten onderling. Dit gebeurt d.m.v. verdragen en internationale
organisaties zoals de Verenigde Naties.
3
Leerdoelen
De student benoemt relevante wetgeving noodzakelijk voor het
uitoefenen van het beroep van vroedvrouw, somt wettelijke
voorwaarden op en definieert ze.
De student past relevante wetgeving/ gezondheidsrecht toe op een
casus en redeneert hierbij op een juridisch correcte wijze.
De student weegt ethische en juridische toetsstenen af in een
redenering over een concrete zorgsituatie vanuit een zorgvrager
gerichte zorgvisie.
De student hanteert een (zorgvrager gericht) filosofisch-ethisch
denkkader bij het ethisch redeneren over een vroedkundige casus.
De student hanteert filosofisch-ethische toetsstenen bij het bepalen
van ethisch verantwoorde (zorgvrager-gerichte) vroedkundige
handelingen in een concrete zorgsituatie.
De student toetst vroedkundige visies, handelingen en beleid aan
de hand van filosofisch-ethische toetsstenen en een zorgvrager
gerichte attitude.
1
, 1 Algemene inleiding
Wat is het recht?
Recht is een geheel van gedragsregels; voorschriften die ons gedrag in
een bepaalde richting sturen niet alle gedragsregelen zijn recht.
Het recht bestaat namelijk uit gedragsregels die afdwingbaar zijn via het
staatsapparaat: een rechtsregel ontleent zijn gezag aan de overheid.
Geen maatwerk: samenleving is complex; regels = regels
Bronnen van het recht
De wet
Er wordt onderscheid gemaakt tussen de wet in formele en materiële zin
v Formele zin: is tot stand gebracht door tussenkomst van de
wetgevende macht
v Materiële zin: elk algemeen bindend voorschrift dat door een
bevoegde overheid wordt uitgevaardigd ter bevordering van het
algemeen welzijn.
Internationale verdragen
De Grondwet: fundamentele wet die de inrichting en de
onderlinge verhouding van de staatsmachten regelt.
v Politieke rechten: gelijkheid, kiesrecht, verkiesbaarheid
v Persoonlijke rechten: onschendbaarheid van de persoon en woning,
eigendomsrecht, gewetens- en godsdienstvrijheid
v Maatschappelijke rechten: vrijheid van onderwijs, van drukpers,
van vergadering en vereniging
v Sociaal-economische grondrechten: recht op gezondheidszorg
Gewoonte
= een ongeschreven rechtsregel, ontstaan doordat de mensen
gedurende lange tijd in een gegeven situatie steeds op dezelfde wijze
gehandeld hebben, overtuigd dat het zo hoort. Voorwaarden:
- Algemeen geldend gebruik
- Duurzaam en bestendig
- Openbaar
- Aanvaard door de samenleving als rechtsregel
Rechtspraak
= het geheel van de beslissingen van de verschillende rechtbanken en
hoven. De uitspraak van de rechter is slechts bindend voor de partijen
die bij de zaak betrokken zijn in tegenstelling tot de wet die een
algemene draagwijdte heeft.
Rechtsleer
2
, = het geheel van opvattingen van de rechtsgeleerden, zoals die terug te
vinden zijn in handboeken, artikelen etc. Het is een afgeleide Staatrecht
rechtsbron. De rol van de rechtsleer ligt dus in de beïnvloeding van = het recht inzake de staat als organisatorisch verband. Het heeft
wetgeving en rechtspraak. betrekking op de organen van de staat, op de instelling ervan, hun
bevoegdheden, hun verhouding tot elkaar en die tot de burgers.
Algemene rechtsbeginselen
= algemeen aanvaard principe bijv. gelijkheidsbeginsel Elementen van het staatsrecht
Scheiding der machten
Billijkheid = de verdeling van het staatsgezag in meerdere functies:
= eerlijkheid, rechtvaardigheid en gelijkheid in een bepaalde situatie: de v De wetgevende macht: wordt gezamenlijk uitgeoefend door de
rechter doet uitspraak naar billijkheid, rekening houdend met de federale wetgevende macht. Een deel van de wetgevende macht
omstandigheden en de toestand van de partijen. hoort toe aan de wetgevers van de deelgebieden.
v De uitvoerende macht: behoort op nationaal vlak toe aan de Koning
Indeling van het recht en zijn wettelijk verantwoordelijke medewerkers; de ministers.
Strafrecht v De rechterlijke macht: de rechter wordt aangesteld door de Koning
= het geheel van de normen die tot behoud van de openbare orde en de en wordt uitgeoefend door de hoven en rechtbanken.
veiligheid worden uitgevaardigd en door straffen gesanctioneerd. Er
wordt onderscheid gemaakt tussen het materiaal en formeel strafrecht; Rechten en vrijheden
het eigenlijk strafrecht en het strafprocesrecht. v Gelijkheid: burgers in gelijke omstandigheden, moeten gelijk
worden behandeld. Wie feitelijk in ongelijke omstandigheden
Burgerlijk recht verkeert, mag door de wet op een ongelijke manier worden
Regelt de meest elementaire verhoudingen tussen burgers. Het regelt behandeld.
onder meer het statuut van de persoon, het huwelijk, de verhoudingen v Vrijheid van de persoon: impliceert grondwettelijke bescherming
tussen ouders en kinderen, het statuut van goederen, erfenissen etc. tegen willekeurige aanhouding, vervolgen en gevangenneming etc.
v Vrijheid van mening: de vrijheid van eredienst en vrije openbare
Bijzondere rechtstakken uitoefening ervan, de vrijheid van onderwijs en de vrijheid van
v Economisch recht: het geheel van regels van publiek- en drukpers.
privaatrecht v Vrijheid van vergadering: gesloten ruimtes is geen voorafgaande
v Sociaal recht: arbeidsrecht en socialezekerheidsrecht machtiging nodig, voor bijeenkomsten in de open lucht blijven de
v Gezondheidsrecht: het geheel van rechtsregels die rechtstreeks politiewetten gelden.
betrekking hebben op de zorg en de toepassing van overig v De vrijheid van vereniging: vrijheid om een vereniging op te richten
burgerlijk, administratie en strafrecht in dat verband en er lid van te worden en de vrijheid om geen lid te worden van
een vereniging.
Internationaal privaatrecht v Het recht op eerbiediging van zijn privéleven en zijn gezinsleven.
Bevat elementen van nationaal en internationaal recht, publiek en
privaatrecht.
Volkenrecht
= het geheel van rechtsvoorschriften die de rechtsbetrekkingen regelen
tussen staten onderling. Dit gebeurt d.m.v. verdragen en internationale
organisaties zoals de Verenigde Naties.
3
