Fiscaliteit
Inhoudsopgave
Inleiding: Basisprincipes van het Belgisch fiscaal recht...........................................................................4
1. Het begrip ‘belasting’......................................................................................................................4
Begrip: vijf bestanddelen................................................................................................................4
Heffingen die geen belasting zijn....................................................................................................5
2. Waarom belastingen?.....................................................................................................................6
Functies..........................................................................................................................................6
Fiscaal beleid..................................................................................................................................7
3. Hoe heffen we belasting?...............................................................................................................7
Profijtbeginsel.................................................................................................................................7
Draagkrachtbeginsel.......................................................................................................................7
Legaliteitbeginsel............................................................................................................................8
Klassieke structuur van een belasting.............................................................................................9
Enkele algemenen beginselen en concepten................................................................................11
Grondwettelijke regels..................................................................................................................12
Personenbelasting................................................................................................................................13
1. Inleiding........................................................................................................................................13
2. De personenbelasting: overzicht...................................................................................................14
Personeel toepassingsgebied........................................................................................................14
Materieel toepassingsgebied........................................................................................................15
Gehuwden en wettelijk samenwonenden: volledige decumul.....................................................16
3. Onroerende inkomsten (art. 7-14 WIB)........................................................................................17
Onderscheid inkomsten meerwaarden........................................................................................17
Sleutelbegrip: kadastraal inkomen (KI).........................................................................................18
Belastbare grondslag....................................................................................................................18
Vrijgesteld (art. 12 WIB)................................................................................................................20
Onroerende voorheffing...............................................................................................................20
4. Roerende inkomsten.....................................................................................................................21
Inleiding........................................................................................................................................21
Dividenden belastbaar (art. 18)....................................................................................................23
Dividenden vrijgesteld (art. 21)....................................................................................................27
Interest: belastbaar (art. 19).........................................................................................................28
Interesten vrijgesteld (art. 21)......................................................................................................31
1
, Auteursrechten.............................................................................................................................32
5. Beroepsinkomsten........................................................................................................................32
Bezoldigingen werknemers (art. 30-31)........................................................................................34
Bepaling netto-BI (art. 49)............................................................................................................35
Inning van de belasting: BV...........................................................................................................38
6. Diverse inkomsten........................................................................................................................38
Occasionele winsten of baten (art. 90, 1°)....................................................................................39
Platformeconomie (art. 90, 1°bis).................................................................................................40
Onderhoudsuitkeringen (art. 90, 3°).............................................................................................42
Meerwaarden op aandelen..........................................................................................................42
Meerwaarden op OG (art. 90, 8° en 10°)......................................................................................42
7. Berekening van de Personenbelasting..........................................................................................43
Aftrekbare bestedingen................................................................................................................43
Berekening belasting op GBI.........................................................................................................43
Belastingvrije som.........................................................................................................................44
Belastingvermindering..................................................................................................................44
Afzonderlijk belastbare inkomsten...............................................................................................45
Gemeentebelasting.......................................................................................................................45
Vennootschapsbelasting.......................................................................................................................46
1. Algemeen......................................................................................................................................46
2. Toepassingsgebied........................................................................................................................47
Rechtspersoonlijkheid naar Belgisch recht of buitenlands recht (art. 29 WIB).............................48
Exploitatie of verrichtingen van winstgevende aard (art. 24 en 27 WIB)......................................49
Rechtspersonenbelasting (art. 220 WIB).......................................................................................50
3. De belastbare grondslag...............................................................................................................50
Algemene beginselen...................................................................................................................50
Belangrijke principes en begrippen (art. 1::20 WVV)...........................................................52
4. De bewerkingen............................................................................................................................53
Bewerking 1: Bepaling belastbare grondslag (art. 49 & 206/1 WIB).............................................53
Bewerking 2&3: Bepaling belastbare grondslag (206/4 WIB).......................................................58
Bewerking 4: DBI-aftrek (207 & 202-205 WIB)..............................................................................59
Bewerking 8: Overgedragen DBI (205 & 207 WIB)........................................................................63
Bewerking 10: Overgedragen verliezen (206 & 207 WIB).............................................................63
Beperkte en onbeperkte bewerkingen (art. 207 WIB)..................................................................64
5. Berekening van de vennootschapsbelasting.................................................................................65
Tarief.............................................................................................................................................65
2
, Voorheffing...................................................................................................................................65
BTW......................................................................................................................................................66
1. Begrip en werking.........................................................................................................................66
Basismechanisme.........................................................................................................................66
Verschil met klassieke omzetbelasting..........................................................................................66
Structuurelementen van de btw-heffing.......................................................................................68
2. Belastingplichtigen........................................................................................................................68
Gewone belastingplichtige (art 4 WBTW).....................................................................................69
Vrijgestelde belastingplichtige......................................................................................................70
Niet-belastingplichtige rechtspersonen........................................................................................70
Occasionele belastingplichtigen....................................................................................................71
3. Leveringen van goederen (art. 9-10 WBTW).................................................................................72
Met levering gelijkgestelde handelingen (art. 12 WBTW).............................................................72
Plaats van levering (art. 14 WBTW)..............................................................................................73
Tijdstip van levering (art. 16 WBTW)............................................................................................74
4. Dienstverrichtingen (art. 18-22 WBTW)........................................................................................75
Met diensten gelijkgestelde handelingen (art. 19 WBTW)............................................................75
Plaats van diensten (art. 21-21bis WBTW)....................................................................................76
Verlegging van heffing (art. 51 WBTW).........................................................................................76
Tijdstip van diensten (art. 22 WBTW)...........................................................................................77
5. Invoer (art. 3 en 25-26 WBTW).....................................................................................................77
6. Intracommunautaire verwerving (art. 3bis en 25bis e.v. WBTW)..................................................78
7. Vrijstellingen.................................................................................................................................79
Soorten vrijstellingen....................................................................................................................79
Outputhandelingen met vrijstelling van btw................................................................................79
8. Tarief en maatstaf van heffing.......................................................................................................81
Tarief van de belasting (Art. 37 en art. 1 KB nr. 20).......................................................................81
Maatstaf van heffing (art. 26, 26bis en 32)...................................................................................81
9. Aftrek van voorbelasting...............................................................................................................82
Aftrekregeling (art. 45-49)............................................................................................................82
Beperkingen op het recht van aftrek............................................................................................82
3
, Inleiding: Basisprincipes van het Belgisch fiscaal
recht
1. Het begrip ‘belasting’
Begrip: vijf bestanddelen
1. Een door de overheid
2. eenzijdig opgelegde en verplichte bijdrage die
3. volgens regels van recht
4. opgelegd wordt aan personen/feiten die een band hebben met het territorium
5. en bestemd is om diensten van algemeen nut te financieren
Voorbeeld: inkomstenbelasting (meest voorkomende), consumptiebelasting (restaurant, kapper) en
vermogensbelasting (heffing op activa die je bezit)
• Meestal te betalen in cash, doch in verschillende samenlevingen diverse vorm:
- De tienden (decima) deel van oogst of inkomsten afstaan aan de kerk of een landheer
- Umuganda (Rwanda) de gemeenschap komt bijeen voor gem. arbeidswerkzaamheden
- Vlaamse erfbelasting (2023): deel van erfbelasting te betaling met cultuurgoederen
Verplichte bijdrage
• Geen keuzemogelijkheid indien men zich in geviseerde situatie bevindt
• Sancties en dwangmaatregelen mogelijk
Fiscus naar uw huis bij weigering, intresten en boetes of in beslagname als gevolg
• Waarom? Essentiële functies van de staat: gezondheidszorg, infrastructuur en nationale veiligheid
• Economische concepten
- Publieke goederen: risico op marktfalen (‘free riders’)
Vanwege deze kenmerken bestaat het risico op "free riders" - mensen die profiteren van deze
goederen zonder ervoor te betalen.
- Schaalvoordelen bij centralisatie
Verwijst naar de voordelen die worden behaald door het bundelen van middelen of activiteiten
op een groter niveau.
Opgelegd volgens rechtsregels
• Geheven volgens wettelijke bepalingen = legaliteitsbeginsel (zie infra)
* Legaliteitbeginsel: Dit betekent dat de overheid alleen belastingen mag heffen op basis van wetten
die zijn vastgesteld door het bevoegde wetgevende orgaan.
• “No taxation without representation”
- Goedgekeurd door bevoegde “Parlement” = democratische controle (art. 170 GW)
- Jaarlijkse toestemming tot heffen van belastingen (Financiewet) en doen van uitgaven
(Rijksmiddelenbegroting) (art. 171 GW)
- Het idee is dat mensen die belastingen betalen, vertegenwoordigd moeten worden in de
instellingen die deze belastingen opleggen.
• Fiscale “wetgeving”
- Diverse nationale rechtsbronnen: wet, uitvoeringsbesluiten, administratieve rondzendbrieven
4
Inhoudsopgave
Inleiding: Basisprincipes van het Belgisch fiscaal recht...........................................................................4
1. Het begrip ‘belasting’......................................................................................................................4
Begrip: vijf bestanddelen................................................................................................................4
Heffingen die geen belasting zijn....................................................................................................5
2. Waarom belastingen?.....................................................................................................................6
Functies..........................................................................................................................................6
Fiscaal beleid..................................................................................................................................7
3. Hoe heffen we belasting?...............................................................................................................7
Profijtbeginsel.................................................................................................................................7
Draagkrachtbeginsel.......................................................................................................................7
Legaliteitbeginsel............................................................................................................................8
Klassieke structuur van een belasting.............................................................................................9
Enkele algemenen beginselen en concepten................................................................................11
Grondwettelijke regels..................................................................................................................12
Personenbelasting................................................................................................................................13
1. Inleiding........................................................................................................................................13
2. De personenbelasting: overzicht...................................................................................................14
Personeel toepassingsgebied........................................................................................................14
Materieel toepassingsgebied........................................................................................................15
Gehuwden en wettelijk samenwonenden: volledige decumul.....................................................16
3. Onroerende inkomsten (art. 7-14 WIB)........................................................................................17
Onderscheid inkomsten meerwaarden........................................................................................17
Sleutelbegrip: kadastraal inkomen (KI).........................................................................................18
Belastbare grondslag....................................................................................................................18
Vrijgesteld (art. 12 WIB)................................................................................................................20
Onroerende voorheffing...............................................................................................................20
4. Roerende inkomsten.....................................................................................................................21
Inleiding........................................................................................................................................21
Dividenden belastbaar (art. 18)....................................................................................................23
Dividenden vrijgesteld (art. 21)....................................................................................................27
Interest: belastbaar (art. 19).........................................................................................................28
Interesten vrijgesteld (art. 21)......................................................................................................31
1
, Auteursrechten.............................................................................................................................32
5. Beroepsinkomsten........................................................................................................................32
Bezoldigingen werknemers (art. 30-31)........................................................................................34
Bepaling netto-BI (art. 49)............................................................................................................35
Inning van de belasting: BV...........................................................................................................38
6. Diverse inkomsten........................................................................................................................38
Occasionele winsten of baten (art. 90, 1°)....................................................................................39
Platformeconomie (art. 90, 1°bis).................................................................................................40
Onderhoudsuitkeringen (art. 90, 3°).............................................................................................42
Meerwaarden op aandelen..........................................................................................................42
Meerwaarden op OG (art. 90, 8° en 10°)......................................................................................42
7. Berekening van de Personenbelasting..........................................................................................43
Aftrekbare bestedingen................................................................................................................43
Berekening belasting op GBI.........................................................................................................43
Belastingvrije som.........................................................................................................................44
Belastingvermindering..................................................................................................................44
Afzonderlijk belastbare inkomsten...............................................................................................45
Gemeentebelasting.......................................................................................................................45
Vennootschapsbelasting.......................................................................................................................46
1. Algemeen......................................................................................................................................46
2. Toepassingsgebied........................................................................................................................47
Rechtspersoonlijkheid naar Belgisch recht of buitenlands recht (art. 29 WIB).............................48
Exploitatie of verrichtingen van winstgevende aard (art. 24 en 27 WIB)......................................49
Rechtspersonenbelasting (art. 220 WIB).......................................................................................50
3. De belastbare grondslag...............................................................................................................50
Algemene beginselen...................................................................................................................50
Belangrijke principes en begrippen (art. 1::20 WVV)...........................................................52
4. De bewerkingen............................................................................................................................53
Bewerking 1: Bepaling belastbare grondslag (art. 49 & 206/1 WIB).............................................53
Bewerking 2&3: Bepaling belastbare grondslag (206/4 WIB).......................................................58
Bewerking 4: DBI-aftrek (207 & 202-205 WIB)..............................................................................59
Bewerking 8: Overgedragen DBI (205 & 207 WIB)........................................................................63
Bewerking 10: Overgedragen verliezen (206 & 207 WIB).............................................................63
Beperkte en onbeperkte bewerkingen (art. 207 WIB)..................................................................64
5. Berekening van de vennootschapsbelasting.................................................................................65
Tarief.............................................................................................................................................65
2
, Voorheffing...................................................................................................................................65
BTW......................................................................................................................................................66
1. Begrip en werking.........................................................................................................................66
Basismechanisme.........................................................................................................................66
Verschil met klassieke omzetbelasting..........................................................................................66
Structuurelementen van de btw-heffing.......................................................................................68
2. Belastingplichtigen........................................................................................................................68
Gewone belastingplichtige (art 4 WBTW).....................................................................................69
Vrijgestelde belastingplichtige......................................................................................................70
Niet-belastingplichtige rechtspersonen........................................................................................70
Occasionele belastingplichtigen....................................................................................................71
3. Leveringen van goederen (art. 9-10 WBTW).................................................................................72
Met levering gelijkgestelde handelingen (art. 12 WBTW).............................................................72
Plaats van levering (art. 14 WBTW)..............................................................................................73
Tijdstip van levering (art. 16 WBTW)............................................................................................74
4. Dienstverrichtingen (art. 18-22 WBTW)........................................................................................75
Met diensten gelijkgestelde handelingen (art. 19 WBTW)............................................................75
Plaats van diensten (art. 21-21bis WBTW)....................................................................................76
Verlegging van heffing (art. 51 WBTW).........................................................................................76
Tijdstip van diensten (art. 22 WBTW)...........................................................................................77
5. Invoer (art. 3 en 25-26 WBTW).....................................................................................................77
6. Intracommunautaire verwerving (art. 3bis en 25bis e.v. WBTW)..................................................78
7. Vrijstellingen.................................................................................................................................79
Soorten vrijstellingen....................................................................................................................79
Outputhandelingen met vrijstelling van btw................................................................................79
8. Tarief en maatstaf van heffing.......................................................................................................81
Tarief van de belasting (Art. 37 en art. 1 KB nr. 20).......................................................................81
Maatstaf van heffing (art. 26, 26bis en 32)...................................................................................81
9. Aftrek van voorbelasting...............................................................................................................82
Aftrekregeling (art. 45-49)............................................................................................................82
Beperkingen op het recht van aftrek............................................................................................82
3
, Inleiding: Basisprincipes van het Belgisch fiscaal
recht
1. Het begrip ‘belasting’
Begrip: vijf bestanddelen
1. Een door de overheid
2. eenzijdig opgelegde en verplichte bijdrage die
3. volgens regels van recht
4. opgelegd wordt aan personen/feiten die een band hebben met het territorium
5. en bestemd is om diensten van algemeen nut te financieren
Voorbeeld: inkomstenbelasting (meest voorkomende), consumptiebelasting (restaurant, kapper) en
vermogensbelasting (heffing op activa die je bezit)
• Meestal te betalen in cash, doch in verschillende samenlevingen diverse vorm:
- De tienden (decima) deel van oogst of inkomsten afstaan aan de kerk of een landheer
- Umuganda (Rwanda) de gemeenschap komt bijeen voor gem. arbeidswerkzaamheden
- Vlaamse erfbelasting (2023): deel van erfbelasting te betaling met cultuurgoederen
Verplichte bijdrage
• Geen keuzemogelijkheid indien men zich in geviseerde situatie bevindt
• Sancties en dwangmaatregelen mogelijk
Fiscus naar uw huis bij weigering, intresten en boetes of in beslagname als gevolg
• Waarom? Essentiële functies van de staat: gezondheidszorg, infrastructuur en nationale veiligheid
• Economische concepten
- Publieke goederen: risico op marktfalen (‘free riders’)
Vanwege deze kenmerken bestaat het risico op "free riders" - mensen die profiteren van deze
goederen zonder ervoor te betalen.
- Schaalvoordelen bij centralisatie
Verwijst naar de voordelen die worden behaald door het bundelen van middelen of activiteiten
op een groter niveau.
Opgelegd volgens rechtsregels
• Geheven volgens wettelijke bepalingen = legaliteitsbeginsel (zie infra)
* Legaliteitbeginsel: Dit betekent dat de overheid alleen belastingen mag heffen op basis van wetten
die zijn vastgesteld door het bevoegde wetgevende orgaan.
• “No taxation without representation”
- Goedgekeurd door bevoegde “Parlement” = democratische controle (art. 170 GW)
- Jaarlijkse toestemming tot heffen van belastingen (Financiewet) en doen van uitgaven
(Rijksmiddelenbegroting) (art. 171 GW)
- Het idee is dat mensen die belastingen betalen, vertegenwoordigd moeten worden in de
instellingen die deze belastingen opleggen.
• Fiscale “wetgeving”
- Diverse nationale rechtsbronnen: wet, uitvoeringsbesluiten, administratieve rondzendbrieven
4
