STRAFRECHT EN STRAFPROCESRECHT
Academiejaar: 2023-2024
Prof: Michele Panzavolta
,INHOUDSOPGAVE
DEEL 1: ALGEMENE ORIËNTATIE............................................................................................................................................ 2
Hoofdstuk 1: wat is strafrecht ............................................................................................................................................... 2
1.1. Het verschijnsel ‘strafrecht’ ................................................................................................................................................ 2
1.2. Het begrip ‘strafrecht’ ......................................................................................................................................................... 3
1.2.1. Strafrecht in ruime zin................................................................................................................................................ 4
4.1.1. Wat is het doel van strafrecht? .................................................................................................................................. 6
hoofdstuk 2: codificatie ........................................................................................................................................................ 7
2.1. Het Belgisch strafwetboek .................................................................................................................................................. 7
2.2. Het Belgische wetboek van strafvordering ....................................................................................................................... 11
2.3. Strafrecht & soevereneiteit ............................................................................................................................................... 15
Hoofdstuk 3: Situering van het strafrecht tussen andere rechtsdisciplines ............................................................................ 16
3.1. Autonomie van strafrecht ................................................................................................................................................. 16
3.1.1. Functionele autonomie van het strafrecht .............................................................................................................. 17
3.1.2. Conceptuele autonomie SR ...................................................................................................................................... 18
3.1.3. Autonomie van strafprocesrecht tav gerechtelijk recht .......................................................................................... 18
3.2. Publiekrechtelijke karakter van strafrecht ........................................................................................................................ 18
hoofdstuk 4: indeling van het strafrecht .............................................................................................................................. 20
4.1. Algemeen strafrecht en bijzonder strafrecht .................................................................................................................... 20
4.2. Buitenlands en internationaal strafrecht .......................................................................................................................... 21
DEEL 2: STRAFWET ............................................................................................................................................................. 23
HOOFDSTUK 1: HET LEGALITEITSBEGINSEL .......................................................................................................................... 23
1.1. Beginselen strafrecht ........................................................................................................................................................ 23
HOOFDSTUK 2: het legaliteitsbeginsel en de bronnen van het strafrecht .............................................................................. 24
2.1. Formele bronnen van het strafrecht ................................................................................................................................. 25
2.1.1. Internationale verdragen ......................................................................................................................................... 27
2.1.2. Federale strafwetgeving .......................................................................................................................................... 29
2.1.3. Regionale strafwetgeving door gewesten en gemeenschappen ............................................................................. 32
2.1.4. Lokale strafwetgeving .............................................................................................................................................. 34
2.2. Legaliteitscontrole door hoven en rechtbanken ............................................................................................................... 35
2.2.1. Toetsing van formele wetten aan hogere normen .................................................................................................. 35
HOOFDSTUK 3: HET LEGALITEITSBEGINSEL EN DE INTERPRETATIE VAN DE STRAFWET ........................................................... 36
3. Bronnen van interpretatie ..................................................................................................................................................... 38
3.1.1. Wetgeving ................................................................................................................................................................ 38
3.1.2. Rechtspraak .............................................................................................................................................................. 39
3.1.3. Rechtsleer................................................................................................................................................................. 39
3.2. Interpretatiemethoden in het strafrecht........................................................................................................................... 39
3.2.1. Normale interpretatiemethoden ............................................................................................................................. 39
3.2.2. Geen analogie in het nadeel van de verdachte ....................................................................................................... 40
,Hoofdstuk 4: Het misdrijf en zijn constitutieve elementen ................................................................................................... 44
4.1. Het begrip ‘misdrijf’ in het Belgisch strafrecht ................................................................................................................. 44
4.2. De constitutieve elementen van het misdrijf .................................................................................................................... 46
4.2.1. Terminologie: elementen v. bestanddelen .............................................................................................................. 46
4.2.2. Constitutieve elementen: meer dan materieel en moreel element........................................................................ 46
HOOFDSTUK 5: DRIEDELIGE INDELING VAN MISDRIJVEN...................................................................................................... 47
Hoofdstuk 6: delictstypiciteit .............................................................................................................................................. 47
6.1. Begrip & belang ................................................................................................................................................................ 49
6.2. Objectieve bestanddelen van het misdrijf......................................................................................................................... 51
6.2.1. Algemene omschrijving ............................................................................................................................................ 51
6.2.2. Wettelijke omschrijving objectieve bestanddelen van het misdrijf ........................................................................ 55
6.2.3. Indeling van misdrijven volgens materiële uitvoeringswijze ................................................................................... 61
6.3. De subjectieve delictsbestanddelen van het misdrijf ........................................................................................................ 66
6.3.1. Opzet ........................................................................................................................................................................ 68
6.3.2. Onachtzaamheid ...................................................................................................................................................... 72
HOOFDSTUK 7: Wederrechtelijkheid ................................................................................................................................... 74
7.1. Algemene omschrijving ..................................................................................................................................................... 75
7.2. Rechtvaardigingsgronden ................................................................................................................................................. 76
7.2.1. 1e rechtvaardigingsgrond: Wettelijk voorschrift en overheidsbevel ....................................................................... 76
7.2.2. 2e rechtvaardigingsgrond: Noodweer of wettelijke verdediging ............................................................................. 77
7.2.3. Noodtoestand .......................................................................................................................................................... 80
7.2.4. Wettig verzet ............................................................................................................................................................ 81
7.2.5. Toestemming benadeelde?...................................................................................................................................... 82
7.2.6. Bijzondere RVG: onverantwoordelijkheid parlementairen en regeringsleden ....................................................... 83
7.2.7. Bewijslast RVG.......................................................................................................................................................... 83
7.2.8. Rechtvaardigingsgronden: samenvatting/overzicht ................................................................................................ 83
HOOFDSTUK 8: STRAFRECHTELIJKE SCHULD ........................................................................................................................ 85
8.1. Het strafrechtelijk schuldbegrip ........................................................................................................................................ 85
8.2. Schulduitsluitingsgronden (SUG)....................................................................................................................................... 86
8.2.1. Algemene begrippen ................................................................................................................................................ 86
8.2.2. Gronden van niet-toerekenbaarheid ....................................................................................................................... 87
8.2.3. Schuldonbekwaamheid ............................................................................................................................................ 94
8.2.4. Rechtspersonen...................................................................................................................................................... 100
hoofdstuk 9: Strafwaardigheid.......................................................................................................................................... 101
9.1. Algemene oriëntatie........................................................................................................................................................ 101
9.2. Strafuitsluitende verschoningsgronden .......................................................................................................................... 101
9.2.1. Begrip ..................................................................................................................................................................... 101
9.2.2. Kenmerken van strafuitsluitende verschoningsgronden ....................................................................................... 102
9.2.3. Overzicht van strafuitsluitende verschoningsgronden .......................................................................................... 103
Hoofdstuk 10: strafbare poging......................................................................................................................................... 105
10.1. Algemene oriëntering ..................................................................................................................................................... 105
10.2. Algemene voorwaarden (componenten) voor de strafbare pogingg ............................................................................. 107
10.2.1. Voornemen ............................................................................................................................................................ 107
, 10.2.2. Uitwendige daden die begin van uitvoering zijn ................................................................................................... 107
10.2.3. Buiten de wil van de dader .................................................................................................................................... 109
10.3. Bijzondere gevallen van (strafbare) poging .................................................................................................................... 110
10.3.1. De ondeugdelijke poging........................................................................................................................................ 110
10.3.2. Het putatieve (vermeend) misdrijf ........................................................................................................................ 111
10.4. Bestraffing van poging .................................................................................................................................................... 112
Hoofdstuk 11: strafbare Deelneming................................................................................................................................. 113
11.1. Algemene oriëntatie........................................................................................................................................................ 113
11.2. Algemene voorwaarden voor strafbare deelneming ...................................................................................................... 115
11.2.1. Noodzaak van een hoofdmisdrijf ........................................................................................................................... 115
11.2.2. Deelnemingsgedraging........................................................................................................................................... 116
11.3. Bestraffing van de deelneming ....................................................................................................................................... 121
11.4. Bijzondere gevallen van deelneming .............................................................................................................................. 122
11.5. Rechtspersonen (p. 55).................................................................................................................................................... 123
11.5.1. Toerekening van misdrijven ................................................................................................................................... 123
DEEL 6: STRAFRECHTELIJKE SANCTIES ................................................................................................................................ 127
hoofdstuk 1: Inleiding....................................................................................................................................................... 127
hoofdstuk 2: de straffen ................................................................................................................................................... 128
2.1. Begrip en kenmerken ...................................................................................................................................................... 128
2.1.1. Het begrip ‘straf’ .................................................................................................................................................... 128
2.1.2. Kenmerken ............................................................................................................................................................. 129
2.2. Indelingen van de straffen .............................................................................................................................................. 130
2.3. Straffen toepasselijk op natuurlijke personen ................................................................................................................ 132
2.3.1. De hoofdstraffen .................................................................................................................................................... 132
2.3.2. Bijkomende straffen ............................................................................................................................................... 136
2.4. Straffen toepasselijk op rechtspersonen ......................................................................................................................... 147
2.4.1. De hoofdstraf ......................................................................................................................................................... 147
2.4.2. De bijkomende straffen ......................................................................................................................................... 148
hoofdstuk 3: strafrechtelijke beveiligings- en beschermingsmaatregelen............................................................................ 149
3.1. Maatregelen bij minderjarigen ....................................................................................................................................... 150
3.2. Interneringswet ............................................................................................................................................................... 151
DEEL 7: STRAFTOEMETING (STM) ...................................................................................................................................... 151
hoofdstuk 1: situering straftoemeting ............................................................................................................................... 151
hoofdstuk 2: straftoemeting bij natuurlijke personen ........................................................................................................ 152
2.1. Regels tot strafverzwaring .............................................................................................................................................. 153
2.1.1. Verzwarende omstandigheden (vzwo) .................................................................................................................. 153
2.1.2. Wettelijke herhaling ............................................................................................................................................... 154
2.2. Regels die (kunnen) leiden tot strafvermindering ........................................................................................................... 157
2.2.1. Strafverminderende verschoningsgronden ........................................................................................................... 157
2.2.2. Verzachtende omstandigheden ............................................................................................................................. 159
, 2.2.3. Samenloop van misdrijven ..................................................................................................................................... 166
hoofdstuk 3: straftoemeting bij rechtspersonen ................................................................................................................ 171
hoofdstuk 4: bijzondere modaliteiten van straftoemeting; opschorting – uitstel - probatie ................................................. 172
4.1. De probatiewet van 29 juni ‘64 ....................................................................................................................................... 172
4.2. De opschorting van de uitspraak van de veroordeling ................................................................................................... 173
4.2.1. Voorwaarden opschorting ..................................................................................................................................... 173
4.2.2. Gevolgen opschorting ............................................................................................................................................ 175
4.3. Het uitstel van de tenuitvoerlegging van de straffen ..................................................................................................... 175
4.3.1. Voorwaarden uitstel............................................................................................................................................... 176
4.3.2. Gevolgen uitstel ..................................................................................................................................................... 177
4.4. Probatie-opschorting en probatieuitstel ......................................................................................................................... 177
4.5. Rechtspersonen en probatiewet ..................................................................................................................................... 178
Hoofdstuk 5: de beveiligingsperiode ................................................................................................................................. 178
hoofdstuk 6: straftoemeting bij overschrijding van redelijke termijn .................................................................................. 178
hoofdstuk 7: de onderlinge combinatie van de wettelijke regels inzake straftoemeting: een poging tot synthese ................ 179
DEEL 3: VORDERINGEN DIE ONTSTAAN UIT EEN MISDRIJF .................................................................................................. 180
HOOFDSTUK 1: INSTELLING EN UITOEFENING VAN DE STRAFVORDERING ........................................................................... 180
1.1. Instelling en uitoefening strafvordering.......................................................................................................................... 189
1.1.1. Het OM ................................................................................................................................................................... 189
1.1.2. Ambtenaren en organen die niet behoren tot OM ............................................................................................... 198
1.1.3. Burgerlijke partij/slachtoffers ................................................................................................................................ 198
1.2. Tegen wie wordt strafvordering uitgeoefend? ............................................................................................................... 199
1.2.1. Verdachte, inverdenkinggestelde en beklaagde .................................................................................................... 199
1.2.2. Positie van civielrechtelijke aansprakelijke partij (CAP) ........................................................................................ 200
hoofdstuk 2: de burgerlijke vordering ............................................................................................................................... 201
2.1. Slachtoffer en “benadeelde persoon” ............................................................................................................................. 201
2.2. Optierecht benadeelde.................................................................................................................................................... 203
2.3. De burgerlijke vordering voor de strafrechter ................................................................................................................ 204
2.3.1. Voorwerp burgerlijke vordering............................................................................................................................. 204
2.3.2. Instelling burgerlijke vordering .............................................................................................................................. 205
2.3.3. Verhouding tussen SV (strafvordering) en BV (burgerlijke vordering) .................................................................. 205
DEEL 4: DE RECHTSPLEGING IN DE ONDERZOEKSFASE ........................................................................................................ 206
hoofdstuk 1: het politiewezen .......................................................................................................................................... 207
hoofdstuk 2: types van onderzoek .................................................................................................................................... 207
2.1. Opsporingsonderzoek (OO) ............................................................................................................................................. 208
2.1.1. Definitie en draagwijdte ............................................................................................................................................. 208
2.1.2. Verantwoordelijkheid en rol van het OM .................................................................................................................. 208
2.1.3. Politie .......................................................................................................................................................................... 208
2.1.4. Proactieve recherche .................................................................................................................................................. 209
, 2.1.5. Kenmerken OO ........................................................................................................................................................... 210
2.1.6. De mini-instructie .................................................................................................................................................. 213
2.2. Het gerechtelijk onderzoek (GO) ..................................................................................................................................... 214
2.2.1. Definitie en draagdwijdte ........................................................................................................................................... 214
2.3. Verantwoordelijkheid en rol van onderzoeksrechter ...................................................................................................... 216
2.3.1. Kenmerken ................................................................................................................................................................. 219
hoofdstuk 3: onderzoeksdaden ......................................................................................................................................... 226
3.1. Het begrip heterdaad ...................................................................................................................................................... 228
3.2. Lijst van onderzoeksdaden .............................................................................................................................................. 228
3.2.1. Proces verbaal ........................................................................................................................................................ 228
3.2.2. Ontvangen van klachten en aangiften ................................................................................................................... 228
3.2.3. Het verhoor ............................................................................................................................................................ 229
3.2.4. Plaatsbezoek .......................................................................................................................................................... 243
3.2.5. Inkijkoperatie ......................................................................................................................................................... 243
3.2.6. Huiszoeking ............................................................................................................................................................ 244
3.2.7. Het beslag ............................................................................................................................................................... 245
3.2.8. Aanstelling van een deskundige............................................................................................................................. 248
3.2.9. DNA-onderzoek ...................................................................................................................................................... 248
3.2.10. Fouillering ............................................................................................................................................................... 249
3.2.11. Onderzoek aan het lichaam ................................................................................................................................... 249
3.2.12. Maatregelen inzake private communicatie, gegevens en informaticasystemen .................................................. 250
3.2.13. Bijzondere opsporingsmethoden (BOM) ............................................................................................................... 255
3.2.14. Onderscheppen en openen van post ..................................................................................................................... 261
3.2.15. Inwinnen van bankgegevens .................................................................................................................................. 261
3.2.16. Beknopt voorlichtingsrapport en maatschappelijke enquête ............................................................................... 262
3.3. Europees onderzoeksbevel .............................................................................................................................................. 262
3.4. Voorlopige maatregelen ten aanzien van rechtspersonen ............................................................................................. 262
hoofdstuk 4: vrijheidsberoving en voorlopige hechtenis .................................................................................................... 262
4.1. Voorlopige hechtenis....................................................................................................................................................... 262
4.1.1. Vrijheidsberoving voor voorlopige hechtenis ........................................................................................................ 264
4.1.2. Eigenlijke voorlopige hechtenis ............................................................................................................................. 267
4.1.3. Borgsom en vrijheid onder voorwaarden .............................................................................................................. 274
hoofdstuk 5: toezicht op en afsluiting van het onderzoek .................................................................................................. 276
5.1. Afsluiting opsporingsonderzoek ...................................................................................................................................... 277
5.2. Toezicht op en afsluiting van het gerechtelijk onderzoek ............................................................................................... 277
5.2.1. Tussenkomst van de Kamer van Inbeschuldigingstelling....................................................................................... 285
DEEL 5: DE RECHTSPLEGING IN DE FASE VAN HET VONNISGERECHT.................................................................................... 286
HOOFDSTUK 1: HET VONNISGERECHT ............................................................................................................................... 286
1.1. Bevoegdheidsregeling ..................................................................................................................................................... 288
1.1.1. Gewone bevoegdheidsregels ................................................................................................................................. 288
1.1.2. Samenhang en opsplitsbaarheid ............................................................................................................................ 290
1.1.3. Controle van de bevoegdheid ................................................................................................................................ 291
1.2. Aanhangigmaking ........................................................................................................................................................... 292
1.2.1. Vormen van aanhangigmaking .............................................................................................................................. 293
, 1.3. Samenstelling van de zetel .............................................................................................................................................. 293
hoofdstuk 2: voortduren van bewarende maatregelen ...................................................................................................... 293
2.1. Voorlopige hechtenis....................................................................................................................................................... 293
2.2. Het ‘strafrechtelijk kort geding’ ...................................................................................................................................... 294
hoofdstuk 3: fundamentele waarborgen ........................................................................................................................... 294
3.1. Recht op een eerlijk proces ............................................................................................................................................. 294
3.1.1. Toepassingsgebied van art 6 EVRM ....................................................................................................................... 294
3.2. Onafhankelijke en onpartijdige rechter .......................................................................................................................... 295
3.3. Openbaarheid terechtzitting ........................................................................................................................................... 296
3.4. Mondeling karakter van de terechtzitting ...................................................................................................................... 296
3.5. Tegenspraak.................................................................................................................................................................... 297
3.5.1. Randvoorwaarden tegenspraak ............................................................................................................................. 297
3.6. Redelijke termijn ............................................................................................................................................................. 298
3.6.1. Grondslag en doelstellingen .................................................................................................................................. 298
3.6.2. Herkwalificatie ....................................................................................................................................................... 299
hoofdstuk 4: Terechtzitting............................................................................................................................................... 300
4.1. Proces-verbaal terechtzitting .......................................................................................................................................... 300
4.2. Verschijnen van partijen ................................................................................................................................................. 300
4.2.1. Verstek ................................................................................................................................................................... 300
4.3. Verloop rechtspleging ..................................................................................................................................................... 301
4.3.1. Correctionele en politiezaken ................................................................................................................................ 302
4.3.2. Hof van assisen ....................................................................................................................................................... 307
hoofdstuk 5: bewijsregeling .............................................................................................................................................. 309
5.1. Bewijslast ........................................................................................................................................................................ 310
5.2. Bewijsvoering .................................................................................................................................................................. 310
5.2.1. Vrijheid van bewijs ................................................................................................................................................. 310
5.2.2. Beperkingen van het bewijs ................................................................................................................................... 310
5.3. Bewijswaarde(ring) ......................................................................................................................................................... 311
DEEL 8: DE UITSPRAAK ..................................................................................................................................................... 313
hoofdstuk 1: algemene beginselen.................................................................................................................................... 313
1.1. Totstandkoming .............................................................................................................................................................. 313
1.1.1. Soorten van vormvereisten .................................................................................................................................... 313
1.1.2. Uitspraak over de strafvordering ........................................................................................................................... 313
1.1.3. Uitspraak over burgerlijke vordering ..................................................................................................................... 315
1.2. Motivering ....................................................................................................................................................................... 315
1.2.1. Aard en grondslag .................................................................................................................................................. 315
hoofdstuk 2: de uitvoering................................................................................................................................................ 317
hoofdstuk 3: gezag van gewijsde....................................................................................................................................... 317
DEEL 9: DE RECHTSMIDDELEN ........................................................................................................................................... 318
,Hoofdstuk 1: Overzicht gewone rechtsmiddelen ................................................................................................................ 318
hoofdstuk 2: Hoger beroep ............................................................................................................................................... 319
2.1. Voorwaarden .................................................................................................................................................................. 319
2.1.1. Beslissingen en partijen ......................................................................................................................................... 319
2.1.2. Vorm ....................................................................................................................................................................... 320
2.1.3. Termijn ................................................................................................................................................................... 321
2.2. Gevolgen ......................................................................................................................................................................... 321
2.2.1. Schorsende werking ............................................................................................................................................... 321
2.2.2. Devolutieve werking .............................................................................................................................................. 322
2.2.3. Evocatie .................................................................................................................................................................. 322
2.3. Uitkomst/uitspraak HB ................................................................................................................................................... 322
hoofdstuk 3: VERZET ........................................................................................................................................................ 323
3.1. Voorwaarden .................................................................................................................................................................. 323
3.1.1. Beslissingen en partijen ......................................................................................................................................... 323
3.1.2. Vorm ....................................................................................................................................................................... 323
3.1.3. Termijn ................................................................................................................................................................... 324
3.2. Gevolgen ......................................................................................................................................................................... 324
3.2.1. Schorsende werking ............................................................................................................................................... 324
3.2.2. Devolutieve werking .............................................................................................................................................. 324
3.3. Uitspraak ......................................................................................................................................................................... 325
hoofdstuk 4: CASSATIE (komt niet op examen ☺ ) ............................................................................................................. 325
4.1. Uitspraak ......................................................................................................................................................................... 326
4.2. Cassatieberoep ................................................................................................................................................................ 327
4.3. Vormen ............................................................................................................................................................................ 327
DEEL 11: TOEPASSING VAN DE STRAFWET NAAR DE PLAATS .............................................................................................. 327
DEEL 12: TOEPASSING SW. IN DE TIJD ............................................................................................................................... 327
DEEL 13: BELETSELEN VOOR DE NORMALE UITOEFENING VAN DE STRAFVORDERING, DE BURGELIJKE VORDERING OF DE
UITVOERING VAN DE SANCTIE .......................................................................................................................................... 331
HOOFDSTUK 1: MISDRIJVEN MET EEN BIJZONDER GRONDWETTELIJK STATUUT .................................................................. 331
1.1. Politieke misdrijven ......................................................................................................................................................... 331
1.1.1. Situering in het Belgische strafrecht ...................................................................................................................... 331
1.1.2. Bepaling en soorten van ‘politieke misdrijven) ..................................................................................................... 331
1.1.3. Belang van onderscheid tussen politieke misdrijven en misdrijven van gemeen recht........................................ 332
1.2. Drukpersmisdrijf .............................................................................................................................................................. 332
1.2.1. Constitutieve voorwaarden ................................................................................................................................... 332
1.2.2. Juridisch karakter van het drukpersmisdrijf .......................................................................................................... 332
1.2.3. Belang onderscheid drukpersmisdrijven – misdrijven gemeen recht ................................................................... 333
Hoofdstuk 2: AMNESTIE ................................................................................................................................................... 333
HOOFDSTUK 3: SCHORSING VAN DE STRAFVORDERING ..................................................................................................... 334
3.1. Schorsing wegens bijzondere status van de verdachte .................................................................................................. 334
3.1.1. Immuniteiten volgens nationaal publiekrecht ....................................................................................................... 334
, 3.1.2. Immuniteiten volgens internationaal publiekrecht ............................................................................................... 334
HOOFDSTUK 4: VERVAL VAN DE Strafvordering ................................................................................................................. 334
4.1. De minnelijke schikking ................................................................................................................................................... 337
4.1.1. Beginselen .............................................................................................................................................................. 337
4.1.2. Voorwaarden.......................................................................................................................................................... 337
4.1.3. Rechterlijke controle .............................................................................................................................................. 338
4.2. Strafbemiddeling ............................................................................................................................................................. 338
4.2.1. Beginselen .............................................................................................................................................................. 338
4.2.2. Voorwaarden.......................................................................................................................................................... 338
4.2.3. (Herstel)bemiddeling ............................................................................................................................................. 338
4.3. Onmiddellijke inning van een geldsom of het volgen van een opleiding ........................................................................ 339
4.4. Administratieve geldboete als grond van verval ............................................................................................................ 339
4.5. Verjaring van de strafvordering ...................................................................................................................................... 340
4.5.1. Verjaringstermijnen ............................................................................................................................................... 342
4.5.2. Stuiting ................................................................................................................................................................... 343
4.5.3. Schorsing ................................................................................................................................................................ 345
4.6. Gezag van gewijsde en ne bis in idem in de Europese Unie............................................................................................ 345
4.6.1. Exceptie van ne bis in idem .................................................................................................................................... 345
4.6.2. Ne bis in idem: ratio ............................................................................................................................................... 346
4.6.3. Ne bis in idem: bronnen ......................................................................................................................................... 346
4.6.4. Componenten ........................................................................................................................................................ 346
DEEL 15: toekomstmuziek – nieuwe wetboeken ................................................................................................................ 348
hoofdstuk 1: wetsvoorstel houdende het strafwetboek ..................................................................................................... 348
hoofdstuk 2: wetsvoorstel houdende het wetboek van strafprocesrecht ............................................................................ 348
, Examen: gesloten boek (enkel VRG-codex)
• Deel 1: 16 meerkeuzevragen met 4 antwoordmogelijkheden. 1 mogelijkheid is juist. Met giscorrectie. Dit deel
staat op 10 punten. Moeilijkste deel van het examen.
• Deel 2: open vragen (oefening en casus). Dit deel staat ook op 10 punten. Invuloefening (vrij gemakkelijk) om
de basiskennis van enkele begrippen te toetsen. Dan komt er een casus met 4 à 5 open vragen.
→ Er komen oefensessies + eventuele voorbeeldvragen op Toledo
Inhoudelijke aspect:
Basiskennis Kritische kennis
• Terminologie • Hoe het straf(proces)recht is
• Kennis van kernbegrippen, beginselen, o Positief strafrecht
belangrijkste bepalingen strafwetten • Heeft altijd te maken met de vraag: “maar ook
waarom het zo is?” = begrijpen, analyseren,
evalueren van strafwetten/bepalingen
o Er zit een ideologisch standpunt achter
de bepalingen
Belangrijkste vraag: “Waarom (is het zo en niet
anders)?”
• Bv. Waarom gaan we bij de bepaling van de straf
in sommige gevallen niet alle misdrijven
samentellen?
1
Academiejaar: 2023-2024
Prof: Michele Panzavolta
,INHOUDSOPGAVE
DEEL 1: ALGEMENE ORIËNTATIE............................................................................................................................................ 2
Hoofdstuk 1: wat is strafrecht ............................................................................................................................................... 2
1.1. Het verschijnsel ‘strafrecht’ ................................................................................................................................................ 2
1.2. Het begrip ‘strafrecht’ ......................................................................................................................................................... 3
1.2.1. Strafrecht in ruime zin................................................................................................................................................ 4
4.1.1. Wat is het doel van strafrecht? .................................................................................................................................. 6
hoofdstuk 2: codificatie ........................................................................................................................................................ 7
2.1. Het Belgisch strafwetboek .................................................................................................................................................. 7
2.2. Het Belgische wetboek van strafvordering ....................................................................................................................... 11
2.3. Strafrecht & soevereneiteit ............................................................................................................................................... 15
Hoofdstuk 3: Situering van het strafrecht tussen andere rechtsdisciplines ............................................................................ 16
3.1. Autonomie van strafrecht ................................................................................................................................................. 16
3.1.1. Functionele autonomie van het strafrecht .............................................................................................................. 17
3.1.2. Conceptuele autonomie SR ...................................................................................................................................... 18
3.1.3. Autonomie van strafprocesrecht tav gerechtelijk recht .......................................................................................... 18
3.2. Publiekrechtelijke karakter van strafrecht ........................................................................................................................ 18
hoofdstuk 4: indeling van het strafrecht .............................................................................................................................. 20
4.1. Algemeen strafrecht en bijzonder strafrecht .................................................................................................................... 20
4.2. Buitenlands en internationaal strafrecht .......................................................................................................................... 21
DEEL 2: STRAFWET ............................................................................................................................................................. 23
HOOFDSTUK 1: HET LEGALITEITSBEGINSEL .......................................................................................................................... 23
1.1. Beginselen strafrecht ........................................................................................................................................................ 23
HOOFDSTUK 2: het legaliteitsbeginsel en de bronnen van het strafrecht .............................................................................. 24
2.1. Formele bronnen van het strafrecht ................................................................................................................................. 25
2.1.1. Internationale verdragen ......................................................................................................................................... 27
2.1.2. Federale strafwetgeving .......................................................................................................................................... 29
2.1.3. Regionale strafwetgeving door gewesten en gemeenschappen ............................................................................. 32
2.1.4. Lokale strafwetgeving .............................................................................................................................................. 34
2.2. Legaliteitscontrole door hoven en rechtbanken ............................................................................................................... 35
2.2.1. Toetsing van formele wetten aan hogere normen .................................................................................................. 35
HOOFDSTUK 3: HET LEGALITEITSBEGINSEL EN DE INTERPRETATIE VAN DE STRAFWET ........................................................... 36
3. Bronnen van interpretatie ..................................................................................................................................................... 38
3.1.1. Wetgeving ................................................................................................................................................................ 38
3.1.2. Rechtspraak .............................................................................................................................................................. 39
3.1.3. Rechtsleer................................................................................................................................................................. 39
3.2. Interpretatiemethoden in het strafrecht........................................................................................................................... 39
3.2.1. Normale interpretatiemethoden ............................................................................................................................. 39
3.2.2. Geen analogie in het nadeel van de verdachte ....................................................................................................... 40
,Hoofdstuk 4: Het misdrijf en zijn constitutieve elementen ................................................................................................... 44
4.1. Het begrip ‘misdrijf’ in het Belgisch strafrecht ................................................................................................................. 44
4.2. De constitutieve elementen van het misdrijf .................................................................................................................... 46
4.2.1. Terminologie: elementen v. bestanddelen .............................................................................................................. 46
4.2.2. Constitutieve elementen: meer dan materieel en moreel element........................................................................ 46
HOOFDSTUK 5: DRIEDELIGE INDELING VAN MISDRIJVEN...................................................................................................... 47
Hoofdstuk 6: delictstypiciteit .............................................................................................................................................. 47
6.1. Begrip & belang ................................................................................................................................................................ 49
6.2. Objectieve bestanddelen van het misdrijf......................................................................................................................... 51
6.2.1. Algemene omschrijving ............................................................................................................................................ 51
6.2.2. Wettelijke omschrijving objectieve bestanddelen van het misdrijf ........................................................................ 55
6.2.3. Indeling van misdrijven volgens materiële uitvoeringswijze ................................................................................... 61
6.3. De subjectieve delictsbestanddelen van het misdrijf ........................................................................................................ 66
6.3.1. Opzet ........................................................................................................................................................................ 68
6.3.2. Onachtzaamheid ...................................................................................................................................................... 72
HOOFDSTUK 7: Wederrechtelijkheid ................................................................................................................................... 74
7.1. Algemene omschrijving ..................................................................................................................................................... 75
7.2. Rechtvaardigingsgronden ................................................................................................................................................. 76
7.2.1. 1e rechtvaardigingsgrond: Wettelijk voorschrift en overheidsbevel ....................................................................... 76
7.2.2. 2e rechtvaardigingsgrond: Noodweer of wettelijke verdediging ............................................................................. 77
7.2.3. Noodtoestand .......................................................................................................................................................... 80
7.2.4. Wettig verzet ............................................................................................................................................................ 81
7.2.5. Toestemming benadeelde?...................................................................................................................................... 82
7.2.6. Bijzondere RVG: onverantwoordelijkheid parlementairen en regeringsleden ....................................................... 83
7.2.7. Bewijslast RVG.......................................................................................................................................................... 83
7.2.8. Rechtvaardigingsgronden: samenvatting/overzicht ................................................................................................ 83
HOOFDSTUK 8: STRAFRECHTELIJKE SCHULD ........................................................................................................................ 85
8.1. Het strafrechtelijk schuldbegrip ........................................................................................................................................ 85
8.2. Schulduitsluitingsgronden (SUG)....................................................................................................................................... 86
8.2.1. Algemene begrippen ................................................................................................................................................ 86
8.2.2. Gronden van niet-toerekenbaarheid ....................................................................................................................... 87
8.2.3. Schuldonbekwaamheid ............................................................................................................................................ 94
8.2.4. Rechtspersonen...................................................................................................................................................... 100
hoofdstuk 9: Strafwaardigheid.......................................................................................................................................... 101
9.1. Algemene oriëntatie........................................................................................................................................................ 101
9.2. Strafuitsluitende verschoningsgronden .......................................................................................................................... 101
9.2.1. Begrip ..................................................................................................................................................................... 101
9.2.2. Kenmerken van strafuitsluitende verschoningsgronden ....................................................................................... 102
9.2.3. Overzicht van strafuitsluitende verschoningsgronden .......................................................................................... 103
Hoofdstuk 10: strafbare poging......................................................................................................................................... 105
10.1. Algemene oriëntering ..................................................................................................................................................... 105
10.2. Algemene voorwaarden (componenten) voor de strafbare pogingg ............................................................................. 107
10.2.1. Voornemen ............................................................................................................................................................ 107
, 10.2.2. Uitwendige daden die begin van uitvoering zijn ................................................................................................... 107
10.2.3. Buiten de wil van de dader .................................................................................................................................... 109
10.3. Bijzondere gevallen van (strafbare) poging .................................................................................................................... 110
10.3.1. De ondeugdelijke poging........................................................................................................................................ 110
10.3.2. Het putatieve (vermeend) misdrijf ........................................................................................................................ 111
10.4. Bestraffing van poging .................................................................................................................................................... 112
Hoofdstuk 11: strafbare Deelneming................................................................................................................................. 113
11.1. Algemene oriëntatie........................................................................................................................................................ 113
11.2. Algemene voorwaarden voor strafbare deelneming ...................................................................................................... 115
11.2.1. Noodzaak van een hoofdmisdrijf ........................................................................................................................... 115
11.2.2. Deelnemingsgedraging........................................................................................................................................... 116
11.3. Bestraffing van de deelneming ....................................................................................................................................... 121
11.4. Bijzondere gevallen van deelneming .............................................................................................................................. 122
11.5. Rechtspersonen (p. 55).................................................................................................................................................... 123
11.5.1. Toerekening van misdrijven ................................................................................................................................... 123
DEEL 6: STRAFRECHTELIJKE SANCTIES ................................................................................................................................ 127
hoofdstuk 1: Inleiding....................................................................................................................................................... 127
hoofdstuk 2: de straffen ................................................................................................................................................... 128
2.1. Begrip en kenmerken ...................................................................................................................................................... 128
2.1.1. Het begrip ‘straf’ .................................................................................................................................................... 128
2.1.2. Kenmerken ............................................................................................................................................................. 129
2.2. Indelingen van de straffen .............................................................................................................................................. 130
2.3. Straffen toepasselijk op natuurlijke personen ................................................................................................................ 132
2.3.1. De hoofdstraffen .................................................................................................................................................... 132
2.3.2. Bijkomende straffen ............................................................................................................................................... 136
2.4. Straffen toepasselijk op rechtspersonen ......................................................................................................................... 147
2.4.1. De hoofdstraf ......................................................................................................................................................... 147
2.4.2. De bijkomende straffen ......................................................................................................................................... 148
hoofdstuk 3: strafrechtelijke beveiligings- en beschermingsmaatregelen............................................................................ 149
3.1. Maatregelen bij minderjarigen ....................................................................................................................................... 150
3.2. Interneringswet ............................................................................................................................................................... 151
DEEL 7: STRAFTOEMETING (STM) ...................................................................................................................................... 151
hoofdstuk 1: situering straftoemeting ............................................................................................................................... 151
hoofdstuk 2: straftoemeting bij natuurlijke personen ........................................................................................................ 152
2.1. Regels tot strafverzwaring .............................................................................................................................................. 153
2.1.1. Verzwarende omstandigheden (vzwo) .................................................................................................................. 153
2.1.2. Wettelijke herhaling ............................................................................................................................................... 154
2.2. Regels die (kunnen) leiden tot strafvermindering ........................................................................................................... 157
2.2.1. Strafverminderende verschoningsgronden ........................................................................................................... 157
2.2.2. Verzachtende omstandigheden ............................................................................................................................. 159
, 2.2.3. Samenloop van misdrijven ..................................................................................................................................... 166
hoofdstuk 3: straftoemeting bij rechtspersonen ................................................................................................................ 171
hoofdstuk 4: bijzondere modaliteiten van straftoemeting; opschorting – uitstel - probatie ................................................. 172
4.1. De probatiewet van 29 juni ‘64 ....................................................................................................................................... 172
4.2. De opschorting van de uitspraak van de veroordeling ................................................................................................... 173
4.2.1. Voorwaarden opschorting ..................................................................................................................................... 173
4.2.2. Gevolgen opschorting ............................................................................................................................................ 175
4.3. Het uitstel van de tenuitvoerlegging van de straffen ..................................................................................................... 175
4.3.1. Voorwaarden uitstel............................................................................................................................................... 176
4.3.2. Gevolgen uitstel ..................................................................................................................................................... 177
4.4. Probatie-opschorting en probatieuitstel ......................................................................................................................... 177
4.5. Rechtspersonen en probatiewet ..................................................................................................................................... 178
Hoofdstuk 5: de beveiligingsperiode ................................................................................................................................. 178
hoofdstuk 6: straftoemeting bij overschrijding van redelijke termijn .................................................................................. 178
hoofdstuk 7: de onderlinge combinatie van de wettelijke regels inzake straftoemeting: een poging tot synthese ................ 179
DEEL 3: VORDERINGEN DIE ONTSTAAN UIT EEN MISDRIJF .................................................................................................. 180
HOOFDSTUK 1: INSTELLING EN UITOEFENING VAN DE STRAFVORDERING ........................................................................... 180
1.1. Instelling en uitoefening strafvordering.......................................................................................................................... 189
1.1.1. Het OM ................................................................................................................................................................... 189
1.1.2. Ambtenaren en organen die niet behoren tot OM ............................................................................................... 198
1.1.3. Burgerlijke partij/slachtoffers ................................................................................................................................ 198
1.2. Tegen wie wordt strafvordering uitgeoefend? ............................................................................................................... 199
1.2.1. Verdachte, inverdenkinggestelde en beklaagde .................................................................................................... 199
1.2.2. Positie van civielrechtelijke aansprakelijke partij (CAP) ........................................................................................ 200
hoofdstuk 2: de burgerlijke vordering ............................................................................................................................... 201
2.1. Slachtoffer en “benadeelde persoon” ............................................................................................................................. 201
2.2. Optierecht benadeelde.................................................................................................................................................... 203
2.3. De burgerlijke vordering voor de strafrechter ................................................................................................................ 204
2.3.1. Voorwerp burgerlijke vordering............................................................................................................................. 204
2.3.2. Instelling burgerlijke vordering .............................................................................................................................. 205
2.3.3. Verhouding tussen SV (strafvordering) en BV (burgerlijke vordering) .................................................................. 205
DEEL 4: DE RECHTSPLEGING IN DE ONDERZOEKSFASE ........................................................................................................ 206
hoofdstuk 1: het politiewezen .......................................................................................................................................... 207
hoofdstuk 2: types van onderzoek .................................................................................................................................... 207
2.1. Opsporingsonderzoek (OO) ............................................................................................................................................. 208
2.1.1. Definitie en draagwijdte ............................................................................................................................................. 208
2.1.2. Verantwoordelijkheid en rol van het OM .................................................................................................................. 208
2.1.3. Politie .......................................................................................................................................................................... 208
2.1.4. Proactieve recherche .................................................................................................................................................. 209
, 2.1.5. Kenmerken OO ........................................................................................................................................................... 210
2.1.6. De mini-instructie .................................................................................................................................................. 213
2.2. Het gerechtelijk onderzoek (GO) ..................................................................................................................................... 214
2.2.1. Definitie en draagdwijdte ........................................................................................................................................... 214
2.3. Verantwoordelijkheid en rol van onderzoeksrechter ...................................................................................................... 216
2.3.1. Kenmerken ................................................................................................................................................................. 219
hoofdstuk 3: onderzoeksdaden ......................................................................................................................................... 226
3.1. Het begrip heterdaad ...................................................................................................................................................... 228
3.2. Lijst van onderzoeksdaden .............................................................................................................................................. 228
3.2.1. Proces verbaal ........................................................................................................................................................ 228
3.2.2. Ontvangen van klachten en aangiften ................................................................................................................... 228
3.2.3. Het verhoor ............................................................................................................................................................ 229
3.2.4. Plaatsbezoek .......................................................................................................................................................... 243
3.2.5. Inkijkoperatie ......................................................................................................................................................... 243
3.2.6. Huiszoeking ............................................................................................................................................................ 244
3.2.7. Het beslag ............................................................................................................................................................... 245
3.2.8. Aanstelling van een deskundige............................................................................................................................. 248
3.2.9. DNA-onderzoek ...................................................................................................................................................... 248
3.2.10. Fouillering ............................................................................................................................................................... 249
3.2.11. Onderzoek aan het lichaam ................................................................................................................................... 249
3.2.12. Maatregelen inzake private communicatie, gegevens en informaticasystemen .................................................. 250
3.2.13. Bijzondere opsporingsmethoden (BOM) ............................................................................................................... 255
3.2.14. Onderscheppen en openen van post ..................................................................................................................... 261
3.2.15. Inwinnen van bankgegevens .................................................................................................................................. 261
3.2.16. Beknopt voorlichtingsrapport en maatschappelijke enquête ............................................................................... 262
3.3. Europees onderzoeksbevel .............................................................................................................................................. 262
3.4. Voorlopige maatregelen ten aanzien van rechtspersonen ............................................................................................. 262
hoofdstuk 4: vrijheidsberoving en voorlopige hechtenis .................................................................................................... 262
4.1. Voorlopige hechtenis....................................................................................................................................................... 262
4.1.1. Vrijheidsberoving voor voorlopige hechtenis ........................................................................................................ 264
4.1.2. Eigenlijke voorlopige hechtenis ............................................................................................................................. 267
4.1.3. Borgsom en vrijheid onder voorwaarden .............................................................................................................. 274
hoofdstuk 5: toezicht op en afsluiting van het onderzoek .................................................................................................. 276
5.1. Afsluiting opsporingsonderzoek ...................................................................................................................................... 277
5.2. Toezicht op en afsluiting van het gerechtelijk onderzoek ............................................................................................... 277
5.2.1. Tussenkomst van de Kamer van Inbeschuldigingstelling....................................................................................... 285
DEEL 5: DE RECHTSPLEGING IN DE FASE VAN HET VONNISGERECHT.................................................................................... 286
HOOFDSTUK 1: HET VONNISGERECHT ............................................................................................................................... 286
1.1. Bevoegdheidsregeling ..................................................................................................................................................... 288
1.1.1. Gewone bevoegdheidsregels ................................................................................................................................. 288
1.1.2. Samenhang en opsplitsbaarheid ............................................................................................................................ 290
1.1.3. Controle van de bevoegdheid ................................................................................................................................ 291
1.2. Aanhangigmaking ........................................................................................................................................................... 292
1.2.1. Vormen van aanhangigmaking .............................................................................................................................. 293
, 1.3. Samenstelling van de zetel .............................................................................................................................................. 293
hoofdstuk 2: voortduren van bewarende maatregelen ...................................................................................................... 293
2.1. Voorlopige hechtenis....................................................................................................................................................... 293
2.2. Het ‘strafrechtelijk kort geding’ ...................................................................................................................................... 294
hoofdstuk 3: fundamentele waarborgen ........................................................................................................................... 294
3.1. Recht op een eerlijk proces ............................................................................................................................................. 294
3.1.1. Toepassingsgebied van art 6 EVRM ....................................................................................................................... 294
3.2. Onafhankelijke en onpartijdige rechter .......................................................................................................................... 295
3.3. Openbaarheid terechtzitting ........................................................................................................................................... 296
3.4. Mondeling karakter van de terechtzitting ...................................................................................................................... 296
3.5. Tegenspraak.................................................................................................................................................................... 297
3.5.1. Randvoorwaarden tegenspraak ............................................................................................................................. 297
3.6. Redelijke termijn ............................................................................................................................................................. 298
3.6.1. Grondslag en doelstellingen .................................................................................................................................. 298
3.6.2. Herkwalificatie ....................................................................................................................................................... 299
hoofdstuk 4: Terechtzitting............................................................................................................................................... 300
4.1. Proces-verbaal terechtzitting .......................................................................................................................................... 300
4.2. Verschijnen van partijen ................................................................................................................................................. 300
4.2.1. Verstek ................................................................................................................................................................... 300
4.3. Verloop rechtspleging ..................................................................................................................................................... 301
4.3.1. Correctionele en politiezaken ................................................................................................................................ 302
4.3.2. Hof van assisen ....................................................................................................................................................... 307
hoofdstuk 5: bewijsregeling .............................................................................................................................................. 309
5.1. Bewijslast ........................................................................................................................................................................ 310
5.2. Bewijsvoering .................................................................................................................................................................. 310
5.2.1. Vrijheid van bewijs ................................................................................................................................................. 310
5.2.2. Beperkingen van het bewijs ................................................................................................................................... 310
5.3. Bewijswaarde(ring) ......................................................................................................................................................... 311
DEEL 8: DE UITSPRAAK ..................................................................................................................................................... 313
hoofdstuk 1: algemene beginselen.................................................................................................................................... 313
1.1. Totstandkoming .............................................................................................................................................................. 313
1.1.1. Soorten van vormvereisten .................................................................................................................................... 313
1.1.2. Uitspraak over de strafvordering ........................................................................................................................... 313
1.1.3. Uitspraak over burgerlijke vordering ..................................................................................................................... 315
1.2. Motivering ....................................................................................................................................................................... 315
1.2.1. Aard en grondslag .................................................................................................................................................. 315
hoofdstuk 2: de uitvoering................................................................................................................................................ 317
hoofdstuk 3: gezag van gewijsde....................................................................................................................................... 317
DEEL 9: DE RECHTSMIDDELEN ........................................................................................................................................... 318
,Hoofdstuk 1: Overzicht gewone rechtsmiddelen ................................................................................................................ 318
hoofdstuk 2: Hoger beroep ............................................................................................................................................... 319
2.1. Voorwaarden .................................................................................................................................................................. 319
2.1.1. Beslissingen en partijen ......................................................................................................................................... 319
2.1.2. Vorm ....................................................................................................................................................................... 320
2.1.3. Termijn ................................................................................................................................................................... 321
2.2. Gevolgen ......................................................................................................................................................................... 321
2.2.1. Schorsende werking ............................................................................................................................................... 321
2.2.2. Devolutieve werking .............................................................................................................................................. 322
2.2.3. Evocatie .................................................................................................................................................................. 322
2.3. Uitkomst/uitspraak HB ................................................................................................................................................... 322
hoofdstuk 3: VERZET ........................................................................................................................................................ 323
3.1. Voorwaarden .................................................................................................................................................................. 323
3.1.1. Beslissingen en partijen ......................................................................................................................................... 323
3.1.2. Vorm ....................................................................................................................................................................... 323
3.1.3. Termijn ................................................................................................................................................................... 324
3.2. Gevolgen ......................................................................................................................................................................... 324
3.2.1. Schorsende werking ............................................................................................................................................... 324
3.2.2. Devolutieve werking .............................................................................................................................................. 324
3.3. Uitspraak ......................................................................................................................................................................... 325
hoofdstuk 4: CASSATIE (komt niet op examen ☺ ) ............................................................................................................. 325
4.1. Uitspraak ......................................................................................................................................................................... 326
4.2. Cassatieberoep ................................................................................................................................................................ 327
4.3. Vormen ............................................................................................................................................................................ 327
DEEL 11: TOEPASSING VAN DE STRAFWET NAAR DE PLAATS .............................................................................................. 327
DEEL 12: TOEPASSING SW. IN DE TIJD ............................................................................................................................... 327
DEEL 13: BELETSELEN VOOR DE NORMALE UITOEFENING VAN DE STRAFVORDERING, DE BURGELIJKE VORDERING OF DE
UITVOERING VAN DE SANCTIE .......................................................................................................................................... 331
HOOFDSTUK 1: MISDRIJVEN MET EEN BIJZONDER GRONDWETTELIJK STATUUT .................................................................. 331
1.1. Politieke misdrijven ......................................................................................................................................................... 331
1.1.1. Situering in het Belgische strafrecht ...................................................................................................................... 331
1.1.2. Bepaling en soorten van ‘politieke misdrijven) ..................................................................................................... 331
1.1.3. Belang van onderscheid tussen politieke misdrijven en misdrijven van gemeen recht........................................ 332
1.2. Drukpersmisdrijf .............................................................................................................................................................. 332
1.2.1. Constitutieve voorwaarden ................................................................................................................................... 332
1.2.2. Juridisch karakter van het drukpersmisdrijf .......................................................................................................... 332
1.2.3. Belang onderscheid drukpersmisdrijven – misdrijven gemeen recht ................................................................... 333
Hoofdstuk 2: AMNESTIE ................................................................................................................................................... 333
HOOFDSTUK 3: SCHORSING VAN DE STRAFVORDERING ..................................................................................................... 334
3.1. Schorsing wegens bijzondere status van de verdachte .................................................................................................. 334
3.1.1. Immuniteiten volgens nationaal publiekrecht ....................................................................................................... 334
, 3.1.2. Immuniteiten volgens internationaal publiekrecht ............................................................................................... 334
HOOFDSTUK 4: VERVAL VAN DE Strafvordering ................................................................................................................. 334
4.1. De minnelijke schikking ................................................................................................................................................... 337
4.1.1. Beginselen .............................................................................................................................................................. 337
4.1.2. Voorwaarden.......................................................................................................................................................... 337
4.1.3. Rechterlijke controle .............................................................................................................................................. 338
4.2. Strafbemiddeling ............................................................................................................................................................. 338
4.2.1. Beginselen .............................................................................................................................................................. 338
4.2.2. Voorwaarden.......................................................................................................................................................... 338
4.2.3. (Herstel)bemiddeling ............................................................................................................................................. 338
4.3. Onmiddellijke inning van een geldsom of het volgen van een opleiding ........................................................................ 339
4.4. Administratieve geldboete als grond van verval ............................................................................................................ 339
4.5. Verjaring van de strafvordering ...................................................................................................................................... 340
4.5.1. Verjaringstermijnen ............................................................................................................................................... 342
4.5.2. Stuiting ................................................................................................................................................................... 343
4.5.3. Schorsing ................................................................................................................................................................ 345
4.6. Gezag van gewijsde en ne bis in idem in de Europese Unie............................................................................................ 345
4.6.1. Exceptie van ne bis in idem .................................................................................................................................... 345
4.6.2. Ne bis in idem: ratio ............................................................................................................................................... 346
4.6.3. Ne bis in idem: bronnen ......................................................................................................................................... 346
4.6.4. Componenten ........................................................................................................................................................ 346
DEEL 15: toekomstmuziek – nieuwe wetboeken ................................................................................................................ 348
hoofdstuk 1: wetsvoorstel houdende het strafwetboek ..................................................................................................... 348
hoofdstuk 2: wetsvoorstel houdende het wetboek van strafprocesrecht ............................................................................ 348
, Examen: gesloten boek (enkel VRG-codex)
• Deel 1: 16 meerkeuzevragen met 4 antwoordmogelijkheden. 1 mogelijkheid is juist. Met giscorrectie. Dit deel
staat op 10 punten. Moeilijkste deel van het examen.
• Deel 2: open vragen (oefening en casus). Dit deel staat ook op 10 punten. Invuloefening (vrij gemakkelijk) om
de basiskennis van enkele begrippen te toetsen. Dan komt er een casus met 4 à 5 open vragen.
→ Er komen oefensessies + eventuele voorbeeldvragen op Toledo
Inhoudelijke aspect:
Basiskennis Kritische kennis
• Terminologie • Hoe het straf(proces)recht is
• Kennis van kernbegrippen, beginselen, o Positief strafrecht
belangrijkste bepalingen strafwetten • Heeft altijd te maken met de vraag: “maar ook
waarom het zo is?” = begrijpen, analyseren,
evalueren van strafwetten/bepalingen
o Er zit een ideologisch standpunt achter
de bepalingen
Belangrijkste vraag: “Waarom (is het zo en niet
anders)?”
• Bv. Waarom gaan we bij de bepaling van de straf
in sommige gevallen niet alle misdrijven
samentellen?
1
