Samenvatting - Verpleegkundige Zorg En Communicatie 1a

VZC1a Theorie
1 Vitale functies en vitale parameters
1.1 Vitale functies
= zorgen ervoor dat wij in leven blijven
 Levensreddend handelen :
o Bewustzijn
o Bloedcirculatie
o Ademhaling
 Klinische situatie:
o Door centraal zenuwstelsel gereguleerd
o Essentieel belang goed functioneren
o Motorische en cognitieve functies
o Regelen lichaamstemperatuur
o Spijsvertering
o Hormoonhuishouding

1.2 Vitale parameters
= het monitoren v de vitale functies gebeurt door meter v vitale parameters
= veranderlijke grootheid , uitgedrukt in eenheden

1.2.1Soorten
1) Lichaamstemperatuur
2) Pols
3) Bloeddruk
4) Ademhaling
5) Bewustzijn
(glycemie, urineproductie, kracht, mate v bloeding, …)

1.2.2B1 handeling
= verpleegkundige handeling waarvoor geen voorschrift v arts nodig is
 Verpleegkundige activiteiten die verband houden met stellen v
diagnose en behandeling

1.2.3Belang
 Nauwkeurig & regelmatig meten = fundamentele verpleegkundige
taak
!! Cruciaal om vroegtijdig achteruitgang toestand te herkennen en vroegtijdig
te handelen
 VPK dienen voldoende klinische kennis te bezitten om abnormale,
afwijkende waarden te interpreteren
 Achteruitgang toestand of adverse events vermeden worden

,1997  waarschuwingssysteem  om circulatiestilstand te voorkomen 
Early warning score (EWS)
 Helpt bij ordenen vitale parameters
 Biedt ondersteuning bij nemen beslissingen & communiceren andere
zorgverleners
5 parameters:
1) Ademhalingsfrequentie
2) Hartfrequentie
3) Systolische bloeddruk
4) Bewustzijn
5) Lichaamstemperatuur
Score tussen 0 en (+ of -) 3 => mate van klinische achteruitgang
Een hogeren score wijst op hogere graad v vitale bedreiging => actie
!

2 Lichaamstemperatuur
2.1 Kern en schil
= afspiegeling van de warmte-inhoud van het lichaam
Spijsverteringsstelsel  meeste warmte productie
Temperatuur niet overal gelijk , 2 gebieden:
De interne kern:
 Buik-, borst- en schedelholte (organen, hersenen en
ruggenmerg)
 Constante lichaamstemperatuur
 Temperatuur rond organen
De externe schil:
 De huid
 Distaal/naar buiten toe
 Variatie in temperatuur , afhankelijk v omgeving
Actieve organen verwarmen bloed (vooral lever)
Verschil kerntemperatuur & schiltemperatuur => deltatemperatuur

Hoge deltatemperatuur Lage huiddoorbloeding Bleke en koude huid
Lage deltatemperatuur Hoge huiddoorbloeding Rode en warme huid
Homeotherm = temperatuur wordt gereguleerd binnen relatief nauwe
grenzen
Handhaven van lichaamstemperatuur = homeostatische functie =>
thermoregulatie
Warmteverlies via huid op 4 manieren:

, 1) Straling / radiatie : lichaam straalt voortdurend warmte uit, als
omgeving koeler is dan huid
2) Verdamping : vloeistof omgezet naar gas (transpiratie)
3) Geleiding : warmteoverdracht tussen 2 lichamen met verschillende
temperatuur die in contact staan (zorgvrager zal warmte verliezen
tijdens contact met coldpack)

2.2 Thermoregulatiesysteem
In de hypothalamus (regelcentrum voor autonome zenuwstelsel) =>
thermostaat van lichaam
 Heeft referentiewaarde / set point voor kerntemperatuur => 37 °C
 In voorste deel hypothalamus & in huid zitten er thermosensoren
(meten temperatuur v omgeving, sensoren v hypothalamus meten
temperatuur v langsstromende bloed )
 Registreren temperatuur en vergelijken met setpoint
 Geven via ruggenmerg signalen door aan hypothalamus
 Hypothalamus reageert op temperatuursveranderingen door impulsen
af te geven aan hypofyse & hersenstam & hersenschors
 Warmteproductie wordt aangepast

2.2.1Situatie 1 : daling van de temperatuur
Warmte gaat verloren => lichaamstemperatuur onder referentiewaarde
Antwoorden van hypothalamus :
1) hogere warmteproductie = thermogenese :
 Via efferente somatomotorische banen wordt spiertonus geactiveerd
=> willekeurige bewegingen (rillen, huiveren)
 Metabolisme /stofwisseling in cellen geactiveerd o.i.v hormonen =>
meer warmte productie
2) lager warmteverlies :
 Hypothalamus stimuleert sympaticus => veroorzaakt intense
vasoconstrictie (vernauwing) v bloedvaten v huid
 Warme bloed stroomt niet langer door huid => bleke huid =>
donshaar rechtop (pilo-erectie) => kippenvel (horripilatie)
 Warmte tussen haartjes wordt vastgehouden => isolerend
luchtlaagje
 Pilo-erectie & vaatvernauwing zorgen dat minder warmte afgegeven
aan koude omgeving
 Door activatie hersenschors => bewustzijn dat omgeving te koud is &
reageren verstandelijk => passen gedrag bewust aan

2.2.2Situatie 2 : stijging van de temperatuur
Lichaamstemperatuur stijgt boven referentiewaarde
 Warmteafgifte & afremmen warmteproductie
Antwoorden hypothalamus:
1) lagere warmteproductie:

,  Activatie hersenschors => bewustzijn dat omgeving te warm is =>
reageren verstandelijk op oververhitting
 Passen gedrag bewust aan (voedselinname beperken, inspanningen
vermijden)

2) Hoger warmteverlies :
 o.i.v sympaticus worden zweetklieren gestimuleerd tot afgifte vocht
=> door verdamping vocht neemt warmteverlies toe
 activiatie v hersenschors => bewustzijn dat omgeving te warm is
=> verstandelijk reageren => passen gedrag aan (kledij uit, koud
water drinken, zwemmen)
 invloed v sympaticus valt terug & bloedvaten in huid worden aangezet
tot vasodilatatie (verwijding) => warmte vanuit kern in richting v
lichaamsoppervlak

2.3 meten van de lichaamstemperatuur
verschillende plaatsen & verschillende meetinstrumenten

2.3.1rectaal
 rectum /anus
 meting relatief lang
 weinig hygiënisch, oncomfortabel & onnodig intiem
 bij kinderen onder 3 jaar

2.3.2oraal
 sublinguaal gemeten (onder tong)
 makkelijk, kost relatief veel tijd
 resultaat kan beïnvloed worden door :
 inname koude/warme dranken
 kauwgom
 roken
 mondademhaling
 plaatselijke infectie

2.3.3axillair
 onder oksel
 weinig belastend
 vertoond variabiliteit
 uitslag gevoelig voor:
 lokale huiddoorbloeding
 zweetsecretie
 omgevingstemperatuur

2.3.4tympaan of auraal
 in het oor
 ter hoogte v trommelvlies
 meet infraroodstraling
 variabiliteit v meetwaarden
 resultaat al na enkele seconden