Samenvatting onderzoeksmethoden HSH93A (kwalitatieve 17/20!)

Kwalitatieve onderzoeksmethoden
Examen: Multiple choice met giscorrectie (WEL ALTIJD GOKKEN), inzicht en
toepassingen dus geen definities, vooraf voorbeeldvragen (20 vragen, 4
antwoordmogelijkheden)
Les 1: De eigenheid van kwalitatief onderzoek
1. Wat is onderzoek?
 Iets op een systematische manier uitzoeken waardoor je kennis
toeneemt.
 Kwalitatief onderzoek verschilt van kwantitatief door:
o Filosofie: interpretivisme/subjectivisme
 Het is iemand zijn interpretatie van de werkelijkheid dat
men bekijkt, niet op basis van cijfers. Dus de onderzoeker
moet een empathische houding aannemen om de
betekenis te kunnen begrijpen.
o Dataverzameling:
 Ze hebben niet beiden het zelfde doel, bij kwantitatief
onderzoek wil je iets kunnen generaliseren en dit wil je
niet bij kwalitatief. Het is interactief en gevoelig voor
sociale context, er is geen gestandaardiseerde vragenlijst.
o Data-analyse:
 Gericht op het begrijpen van de specifieke context. Bij
kwalitatief onderzoek is de specifieke context mee een
deel van wat onderzocht wordt. Er wordt een theorie
opgebouwd in plaats van hypotheses die getoetst worden
 Twee onderzoeksperspectieven
 ETIC: Het perspectief van buitenaf, objectief met
een theoretische invalshoek. Je zoekt “hoe vaak”
iets voorkomt. Het is Deductief, je gaat van iets
algemeen “alle vogels hebben vleugels” naar iets
specifiek “dus een kanarie heeft vleugels”. Komt
voor uit een literatuuronderzoek, je
onderzoeksvraag komt door de theorie. Is eerder
kwantitatief!
 EMIC: het perspectief van binnenuit, het is meer
subjectief met een open vraagstelling. Het is
Inductief, je gaat van iets specifiek “de vogels die ik
heb gezien hebben vleugels” naar iets algemeen
“dus alle vogels hebben vleugels”. Dit is al dan niet
met literatuur, vraagstelling is meer vanuit
dagelijkse leefomgeving van onderzochten “hoe
beleven .. iets”. Is eerder kwalitatief!
2. Implicaties bij kwalitatief onderzoek
 Kwalitatief onderzoeksdesign
o Bestuderen van een fenomeen-in-context (holistische aanpak), je
stelt vragen aan de mijnwerkers over hoe het werken in de mijn
is en niet aan de baas want context is zeer belangrijk. De
stakeholders, context en achtergrond zijn dus deel van het
onderzoek

, o Kleine doelgerichte selectie van respondenten.
o Je moet open staan, je antwoordt mag je nog niet hebben voor je
begint. Je mag geen sluitende elementen hebt waarbij je echt
graaft om iets specifiek te zoeken.

 Kwalitatieve dataverzameling
o Datatriangulatie = meerdere methode’s in 1 onderzoek zoals
interviews, observaties, documentenanalyse, ..
o Prolonged engagement = een intense langdurig contact met het
veld.
o De relatie tussen de onderzochten en de onderzoekers is
belangrijk, ze moeten zich op hun gemak voelen om open vragen
te beantwoorden.
 Kwalitatieve data-analyse
o Het is om bepaalde betekenissen te achterhalen, verbanden
leggen, niet uit cijfers maar uit teksten, interpretaties krijgen
door groepen tegen elkaar op te zetten. = DUIDELIJK EMIC
o Het doel van de analyse is in de diepte te begrijpen (via kleine
doelgerichte selectie van respondenten) en niet in de breedte
(via grote representatieve steekproef) te beschrijven
 Kwalitatieve rapportering
o Thick description = zoveel mogelijk details gebruiken in je
bespreking van je onderzoek, het is eerder een verhaal dan een
uitkomst.
o Concrete quotes uit interviews kunnen worden toegevoegd.
3. Klassieke aanvallen op kwalitatief onderzoek:
 Kwalitatief onderzoek is niet wetenschappelijk
o Wat is wetenschappelijk?
o Doel = het begrijpen en diep doordringen in de leefwereld van
mensen. Dit is een andere manier om de werkelijkheid te
onderzoeken en geen kwantitatieve benadering. Bij een grondige
uitvoering kan deze benadering de wetenschappelijke kennis op een
domein ook verrijken.
 Resultaten zijn niets meer dan persoonlijke opinies van de onderzoeker of
zijn respondent
o Belangrijk is nu net dat de opinie van de onderzochte centraal staat
o Interviewer is zich bewust van het feit dat hij zelf interpreteert en
beïnvloedt
 Kwalitatief onderzoek bouwt controles in om storende
observer-effecten in rekening te brengen.
 Systematische analyseprocedures vermijden dat resultaten
snelle en persoonlijke opinies van de onderzoeker zijn. Indien
dit goed wordt verricht, is kwalitatief onderzoek ook
betrouwbaar.
 Kwalitatief onderzoek is soft onderzoek

, o Dis is een te simplistische visie: Soft data kan resultaten opleveren
die je met cijfers nooit kunt krijgen.
 Niet gebaseerd op een random steekproef en de steekproeven zijn te klein
o Kwalitatief onderzoek heeft meestal niet de intentie om te
generaliseren naar populaties
 Kwalitatief onderzoek tracht eerder om inzichten te genereren
en een theorie op te bouwen (theory building): hypotheses
genereren i.p.v. ze statistisch te toetsen.
o Kan NIET: blijven de kwalitatieve resultaten overeind in de hele
populatie?
o Kan WEL: kan de onderzoeker zijn resultaten theoretisch kaderen?
 Conclusie:
o De focus: procedurele kant van kwalitatief onderzoek. Indien je als
kwalitatieve onderzoeker nauwgezet omgaat met de procedurele
kant, kan je je wapenen tegen dergelijke aanvallen.
4. Van waar komen deze aanvallen?
 Beide soorten onderzoeken hebben een verschillende
wetenschapsopvatting of “paradigma”
o Een paradigma = een bepaald idee/assumptie over hoe je een
onderzoek moet doen
 Deze onderscheiden zich op drie gebieden
 Ontologisch: wat is de realiteit? Hoe ziet deze eruit en
bestaat deze los van de mens?
 Epistemologisch: hoe is kennis over de realiteit
mogelijk? Hoe weten we wat we weten? Wat “telt” als
kennis en wat niet? Wat is de relatie tussen
onderzoeker en onderzoeksobject?
 Methodologisch: Hoe kan een onderzoeker iets te
weten komen over wat hij denkt dat er te kennen valt
 Om het basisverschil tussen kwantitatief en kwalitatief
onderzoek te begrijpen, kan er verwezen worden naar de
klassieke tweedeling tussen twee paradigma’s, namelijk het
positivisme en constructivisme:
 Positivisme = empirisch-analytisch
 Constructivisme = interpretatief