Simon Crivellari
,Inhoud
Deel 1: Klimaat.......................................................................................................................................2
Berichten uit het hoge noorden..........................................................................................................2
Weer, klimaat & ecologie....................................................................................................................4
Wetenschap over klimaatveranderingen............................................................................................7
Deel 2: Energie........................................................................................................................................9
Olie: een (voorbeeld)verhaal..............................................................................................................9
Energie & geschiedenis begrijpen.....................................................................................................11
Energie voor de toekomst.................................................................................................................14
Deel 3: Geld..........................................................................................................................................17
Geldverhalen die vragen oproepen..................................................................................................17
Wat is geld, waar komt het vandaan?...............................................................................................18
Weeffouten in ons geldsysteem........................................................................................................19
alternatieven & systeemveranderingen:...........................................................................................20
Examentips:..........................................................................................................................................22
1
Simon Crivellari
, Deel 1: Klimaat
Berichten uit het hoge noorden
Tipping points/kantelpunten: systemen die een vrij ‘plotse’ omslag kennen eens kritieke
drempelwaarden zijn overschreden
Noord pool:
o Economische, politiek & strategische belangen
o => Olie, gas natuurlijk hulpbronnen in het algemeen, controle, doorvaarroutes,
militaire basissen, havens
o New kings of the artic: Rusland, Canada, VS, Denemarken, Noorwegen, Zweden,
Ijsland
Ijsverlies in het noordpoolgebied => 2007 & 20012 liggen
stevig buiten de normale variabiliteit
4 belangrijke redenen:
1. Zeespiegelstijging (eilanden in gevaar bv. Maldives)
2. Impact op weer- & ecosystemen
(/levensgemeenschappen) (vb. ijsberen die zich niet
kunnen voeden)
3. Vermindering van albedo-effect
Albedo=de reflectie van zonlicht op de aarde
Een gevaarlijke zichzelf-versterkende terugkoppeling
Domino-effecten:
Waterverplaatsing: thermohaliene circulatie (warm- & koelwater
stromingen), golfstromingen
Luchtverplaatsing: winden, straalstromen, atmosferische circulatie
En de effecten van deze effecten
…
4. Smelten van permafrost: met potentieel gevaarlijke zichzelf
versterkende terugkoppeling
Gevolg van smelten ijs => schepen gebruiken nieuwe noordelijke zee
route boven Rusland
9 klimaatgebonden tippingpoints (melting, biome shift, circulation
change):
1. Greenland ice sheet disintegration
2. Permafrost loss
3. West antartctic ice sheet disintegration
4. Amazon rainforest dieback
2
Simon Crivellari