Samenvatting Guest Lecture: brief introduction to pensions - Financieel management en investeringsanalyse

Financieel management en investeringsanalyse:
Guest Lecture - brief introduction to pensions
Pension System: Multi-Pillar Model
Klassiek pensioensysteem: drie pijler systeem  in België en de meeste Europese landen
- Eerste pijler = wettelijk pensioen = public pensions
o Pensioen dat door de overheid wordt betaald
o Komt meestal voort uit sociale zekerheidsbijdragen = belastingen
- Tweede pijler = aanvullend pensioen = occupational pensions
o Gefinancierd door de werkgever bv. door een groepsverzekering of pensioenfonds
- Derde pijler = individueel pensioensparen = personal pensions
o Wat je zelf bij een bank of verzekeraar gaat doen door in specifieke financiële producten te
investeren




 Tussen landen onderling grote verschillen op vlak van belang van de pijlers
o Wettelijk pensioen is in de meeste landen nog steeds de belangrijkste vorm van
pensioensinkomen  80-90% dat je krijgt van pensioen komt hieruit voort
 Niet het geval in alle landen bv. Nederland  aanvullende pensioenen zeer
belangrijke rol in de pensioenvoorziening
 Experten geven aan dat er meer pijlers zijn dan deze drie, er wordt vaak verwezen naar een
vierde pijler bv. het bezitten van een eigen woning  geen huur meer wnnr je met pensioen bent
o Vijfde pijler bv. spaarrekening bij de bank

Overheidspensioenen (= Public Pensions) – Eerste Pijler: wettelijke pensioen
- Pensioen verstrekt door de staat
- Gefinancierd door sociale zekerheidsbijdragen (WG en WN) → vorm van belasting
- Hot topic: Gaan we de pensioenleeftijd verhogen? Gaan we de minimumpensioenen aanpassen?
- Overheidspensioenen staan onder toenemende druk: vooral in de Westerse wereld
o Vergrijzing van de bevolking (babyboomers): veroudering bevolking, meer mensen op
pensioen of pensioengerechtigde leeftijd (babyboomers):
 Probleem: wettelijk pensioen wordt betaald door de actieve populatie: mensen die
vandaag werken betalen dmv hun belastingen de pensioenen van de voorgaande
generatie; hoe meer mensen met pensioen hoe meer pensioenen die actieve bevolking
moet betalen  systeem kan onder druk te komen staan
o Budgettaire beperkingen: overheid moet op haar uitgaven letten, wettelijk pensioen komt
daardoor onder druk te staan
- Blijven hoeksteen van de pensioenvoorzieningen in de meeste EU-landen
o Belangrijkste vorm voor pensioenfinanciering
o 80-90% van het pensioeninkomen in de meeste landen uit het wettelijk pensioen
voortkomen
o Verschillen  landen waar het wettelijk pensioen belangrijker is en landen waar het minder
belangrijk is
- Belangrijk om risico's over verschillende pensioenpijlers te spreiden




1

, Grafiek (2019): uitgaven aan het wettelijk pensioen per land (als een % van het bbp)
- België: 10,7% van het bbp wordt gebruikt
om de wettelijke pensioenen te betalen
= redelijk hoog cijfer
o MAAR in sommige landen ligt dit nog
hoger (bv. Oostenrijk, 13,7%)
→ In deze landen spelen de wettelijke
pensioenen een belangrijke rol
- Nederland (5,4%) en UK (6,2%): wettelijke
pensioenen spelen een minder belangrijke
rol → Oorzaak: de tweede pijler
(aanvullend pensioen) = belangrijker

Pay-as-you-go vs. gefinancierde regelingen (= funded schemes)
Twee systemen waarop pensioenen kunnen worden gefinancierd:
- Pay-as-you-go (= repartitie)
o Actieve bevolking betaalt pensioenen van de gepensioneerde bevolking bv. wettelijk
pensioen
o Twee nadelen:
 Afhankelijk van de demografische evoluties
→ Als # gepensioneerden stijgt, zet dit het wettelijk pensioen onder druk
 Afhankelijk van de economische groei
→ Stabiele economische groei is vereist om de pensioenen te kunnen betalen
- Funded schemes (= kapitalisatie)
o Je gaat zelf voor je eigen pensioen sparen bv. groepsverzekering, individuele
pensioensparen, pensioenfonds …
o Nadeel: pensioen is afhankelijk van de evolutie van de financiële markten (niet ideaal)
 Wat is het best? Een evenwicht vinden tussen beide systemen dat interessant is op LT
o Niet al je geld in het ene of het andere systeem stoppen

Bedrijfspensioenen (= Occupational Pensions)– Tweede Pijler: aanvullend
pensioen
Vanuit deze cursus het meest interessante pensioen  vanuit bedrijfsfinancieringsperspectief
- Pensioen verstrekt door de werkgever
o soms ook door WN: klein deel van hun loon bijdragen aan het aanvullend pensioen
- Kan op twee niveaus worden georganiseerd: bedrijfs- of sectorniveau
o Onderneming: grote ondernemingen hebben een eigen pensioenfonds
o Bedrijfstak: bedrijfstakken hebben een pensioenfonds, een aantal bedrijven hebben samen
een pensioenfonds opgericht (vb. metaalverwerking)
- In sommige landen verplicht, in andere vrijwillig bv. WG in België moet dit niet aanbieden
o Private sector 60-70% krijgt via zijn WG op een bepaalde manier een aanvullend pensioen
- Belangrijkste soorten financiële vehicles waarmee je voor een aanvullend pensioen kan sparen:
o Pensioenfonds: internationaal gezien het belangrijkst (niet in België) (II)
o Pensioenverzekering/groepsverzekering : belangrijkst in België (III)  zeer veel bedrijven
bieden dit aan
o Book reserves : komt niet voor in België (vooral in Duitsland en Oostenrijk)
- Belangrijke, grote verschillen tussen landen (BE vs. NL):
o België +- €100 miljard
o Nederland > €1.500 miljard


2