Samenvatting immunologie 2 (2FBT): ppt 1 tem 4

1: Inleiding
Lesdoelen
o Beschrijgt de werking van de cellen uit het niet-specifiek verweer
o Beschrijft de functie en werking van de acute fase eiwitten
o Beschrijft de functie en werking van het complement
o Verklaart de kenmerken van een ontstekingsreactie

Inhoud:
 Drie niveaus van verdediging
 De cellen van het niet-specifiek verweer
 Cellulaire mechanismen
 De eiwitten van het niet-specifiek verweer: het complement
 Werking van het aangeboren immuunsysteem
o Fagocytose
o De ontstekingsreactie

3 niveaus van verdediging
Drie niveaus van verdediging
1e lijn: mechanische, chemische en biologische barrières
2e lijn: niet-specifiek verweer (‘Innate immune system’)  aangeboren
3e lijn: specifiek verweer (‘Adaptive immune system’)  verworven




Het niet-specifieke verweer
= aangeboren
Ongeacht het karakter van de indringer
Barrières
- Fysisch
- Chemisch/biochemisch
- Biologisch
- Humoraal en cellulair. Humoraal = via EW aanwezig in een vloeistof (bloed) =
gesecreteerde factoren

1

,Het specifiek verweer
3e front: na epitheel en niet-specifiek inwendig verweer

Belangrijkste kenmerken van het specifiek verweer:
1. Antigeen specifiek: reactie tegen een bepaald motief (antigene determinant)(zelfs
tegen nog niet gekende/niet bestaande mo)
2. Systemisch: reactie blijft niet beperkt tot de plaats van infectie
3. Geheugen: na eerste contact (sensibilisatie) wordt de reactie versterkt bij een
volgende herkenning (secundaire respons) (sneller en sterker reageren) (opmerking
vaccin = zelf geheugen opbouwen of proefdieren = andere antilichamen gebruiken)
4. Discriminatie tussen eigen en niet-eigen: tolerant tegen lichaamseigen motieven en
reactie tegen lichaamsvreemde structuren
5. Cellulair en humoraal luik: staan in verbinding met elkaar d.m.v. cytokines
(signaalstoffen)
humoraal = antilichaam gestuurde immuniteit
cellulair = cel-gemedieerd (lymfocyten), cellen als doelwit (virus in cel, transplantatie
of transfusiecellen)
reactie is direct: lysis
of indirect: vrijzetten van mediatoren die het ontstekingsproces starten,
lymfocyten of macrofagen activeren
6. Selectieve herkenning, deze wordt gebruikt bij:
• Vaccinatie: opstarten van antilichaamproductie als sensibilisatie, bij een
volgend contact is er een snelle en grote productie van de passende
antilichamen
• Productie antisera: door inspuiting van antigenen bij dieren, voor gebruik bij
passieve immunisatie waarbij het organisme zelf de tijd niet heeft om
antilichamen aan te maken
• Immuundiagnostiek: met een specifiek antilichaam zoeken naar een antigeen
(of omgekeerd), de herkenning wordt geregistreerd via een detectiesysteem
(zie verder)


Vergelijking niet-specifiek en specifiek verweer




2

,Cellen van het immuunsysteem
Onze witte bloedcellen of leukocyten worden ingedeeld volgens hun histologische
morfologie, bijvoorbeeld volgens het aantal lobben van de kern of de aan- afwezigheid van
granulen. Ze hebben allen een verschillende functie, sommigen vallen direct aan, anderen
secreteren moleculen. Sommigen werken autonoom, anderen hebben andere cellen nodig.
Bij een ontsteking is er een locale opstapeling van verschillende soorten leukocyten.

De leukocyten kunnen worden opgedeeld in een myeloïde lijn en een lymfoïde lijn. De B- en
T-lymfocyten maken deel uit van het specifiek verweer.




Pluripotente hematopoïetische stamcel: lymfoïde en myeloïde lijn + rode bloedcellen en
bloedplaatjes
Leukocyten = witte of kleurloze cellen
Macrofagen= grote cellen met fagocyterende activiteit




3

, Cellulaire mechanismen
Fagocytose  extracellulaire pathogenen ”opvreten” of fagocyteren
- Macrofagen
- Dendritische cellen
- Neutrofielen
- B-lymfocyten

Macropinocytose: door dendritische cellen (opdrinken)

Cytotoxische effecten (NK) intracellulaire pathogenen opruimen door geïnfecteerde
cellen te vernietigen dmv:
- Induceren apoptosis (=implosie) in geïnfecteerde cel = geprogrammeerde celdood,
inhoud blijft verpakt in membraan
- Cel lyse (=explosie) door secreteren van perforines
o Perforines: in granulen van NK en cytotoxische T-cellen

Opmerking:
MF: 1e motegenkomen en cytokinen vrijstellen  neurofielen: korte halfwaarde tijd want
heel gevaarlijk


De eiwitten van het niet-specifiek verweer
Niet-specifiek impliceert dat het lichaam de beschermingsEW maakt tegen binnendringende
structuren, ongeact de aard (soort bacterie, virus, protozoön, pollenkorrel, stuifmeel,..)

• Acute-fase of ontstekings eiwitten
• Complementfactoren
• Interferonen
• Transferrine en lactoferrine
• Defensines
• Bacteriocines
• Lysozyme en andere lytische enzymen




4