Samenvatting Bedrijfseconomie van non-profitorganisaties

2023-2024

Bedrijfsecono
mie van NPO
Hoofdstuk 1-5




Docent: Marc Jegers
3BA TOEGEPASTE ECONOMISCHE
WETENSCHAPPEN

,Inhoudsopgave
1 Introductie.....................................................................................2

2 Definitie van non-profitorganisaties...............................................8
Introductie...........................................................................................8
De levering van goederen en diensten................................................9
Generieke organisatievormen.........................................................9
Echte organisatievormen...............................................................10
Definitie.............................................................................................11
Doelstellingen van de organisatie.....................................................13
Stimuleringsimplicaties: de benadering van eigendomsrechten
(Incentive implications: the property rights approach)....................16
Classificeren van non-profitorganisaties..........................................18

3 De vraag naar non-profit organisaties...........................................22
Introductie.........................................................................................22
Institutionele keuze...........................................................................23
De transactiekostenbenadering (The transaction cost approach)....24
Transactiekosten............................................................................24
Inzicht in het bestaan van non-profitorganisaties.........................26
Non-profitorganisaties versus profitorganisaties.............................27
Theorieën over 'marktfalen'..........................................................27
De markt slaagt er niet in om bepaalde goederen of diensten te
leveren..........................................................................................28
De markt slaagt er niet in om optimale welvaartsniveaus of
welzijnstoewijzingen te bereiken..................................................33
Aanwezigheid van zowel profitorganisaties als non-
profitorganisaties in dezelfde markten.........................................35
Non-profitorganisaties vergeleken met overheden..........................40

4 Oprichting van een non-profitorganisatie.....................................45

, Introductie.........................................................................................45
Ondernemers zonder winstoogmerk.................................................45
Een model zonder altruïsme.........................................................46
Een model met altruïsme: het vrijwillig ter beschikking stellen van
publieke goederen van enige waarde...........................................49
Organisatorische overleving.............................................................51

5 Bestuur en personeel van een non-profitorganisatie.....................54
Introductie.........................................................................................54
Het principaal-agent raamwerk en non-profitorganisaties..............54
Opdrachtgevers in een non-profitorganisatie...................................57
Het bestuur...................................................................................57
Agenten in een non-profitorganisatie...............................................66
De zaakvoerder..............................................................................66
Niet-leidinggevend personeel.......................................................79
De agent selecteren......................................................................80




1 Introductie




De focus van dit boek ligt op de economie van het
management van non-profitorganisaties. De sociale en
economische rol van non-profitorganisaties over de hele

, wereld ligt voor de hand, zoals blijkt uit het historisch
overzicht van de non-profitsector in het Westen door
Robbins (2006) en in de VS door Hall (2006), en uit de
beschrijving van de huidige positie van non-
profitorganisaties in een steekproef van 35 economisch
en sociaal zeer diverse landen door Anheier en Salamon
(2006) (zie ook Boris en Steuerle (2006) voor de situatie
in de VS). Aangezien de manier waarop non-
profitorganisaties worden bestuurd van invloed is op hun
functioneren, is non-profitmanagement belangrijk als het
gaat om het maximaal operationeel maken van de
sociale en economische rollen van de organisatie.
In non-profit onderzoek zijn managementonderwerpen
prominent aanwezig, maar hun economische
grondslagen (de economie van management of
'managementeconomie') worden vaak genegeerd of
verwaarloosd, zoals blijkt uit hun afwezigheid in de
gezaghebbende Research Handbooks onder redactie van
Powell (1987) en Powell en Steinberg (2006), die zelfs
'bewust uitsluiten ... hoofdstukken over het beheer van
non-profitorganisaties' (Powell en Steinberg 2006: 9).
Bovendien komen noch management- noch
managementeconomie voor in de lijst van onderwerpen
die ze van plan zijn op te nemen in de volgende edities
van hun Research Handbook (ibid.: ix).
Gezien de beschikbaarheid van talrijke praktijkgerichte
teksten over het beheer van non-profitorganisaties, lijkt
het niet nodig om hun aantal te verhogen met een
andere. De situatie voor managementeconomische
handboeken die zich bezighouden met non-
profitorganisaties is totaal tegenovergesteld: blijkbaar,
en enigszins verrassend, was hun aantal precies nul. Het
is te hopen dat dit aantal door de productie van dit werk
tot één is gestegen. Hoewel de titel, Managerial
Economics of Non-profit Organizations, voor zichzelf
spreekt, zou een alternatieve titel Theory of the Non-
profit Organization kunnen zijn geweest, een
afspiegeling van de traditionele 'Theory of the Firm'-
benaming van de managementeconomische benadering
van profitorganisaties, maar minder duidelijk voor een