DIERENARTSASSISTENTIE
TECHNIEKEN
Samenvatting
, 1 Klinisch onderzoek.................................................................................................. 7
1.1 Signalement....................................................................................................... 7
1.2 Pre-anamnese.................................................................................................... 7
1.3 Algemene indruk............................................................................................... 7
1.3.1 Bewustzijnsniveau....................................................................................... 7
1.3.2 Gedrag......................................................................................................... 7
1.3.3 Houding en gang......................................................................................... 7
1.3.4 Lichaamsbouw............................................................................................. 7
1.3.5 Voedingstoestand........................................................................................ 8
1.3.6 Verzorgingstoestand.................................................................................... 8
1.3.7 In het oog springende afwijkingen..............................................................8
1.4 Algemeen onderzoek......................................................................................... 8
1.4.1 Ademhaling.................................................................................................. 8
1.4.2 Pols............................................................................................................ 10
1.4.3 Lichaamstemperatuur............................................................................... 11
1.4.4 Slijmvliezen – mucosae.............................................................................. 11
1.4.5 Lymfeknopen............................................................................................. 11
1.4.6 Turgor........................................................................................................ 12
1.5 Gericht en aanvullend onderzoek....................................................................12
1.5.1 Inspectie.................................................................................................... 12
1.5.2 Palpatie...................................................................................................... 12
1.5.3 Percussie................................................................................................... 12
1.5.4 Auscultatie................................................................................................. 13
2 Instrumentarium voor het klinisch onderzoek.......................................................13
3 Bloedafname.......................................................................................................... 14
3.1 Hoe neemt men bloed af?................................................................................ 15
3.2 Bewaren van bloedmonsters........................................................................... 18
3.2.1 Gestold bloed............................................................................................. 18
3.2.2 Ongestold bloed......................................................................................... 18
3.2.3 Bloedbuisjes.............................................................................................. 19
3.3 Enkele veel voorkomende fouten....................................................................19
3.4 Enkele bloedtesten.......................................................................................... 20
3.4.1 Hematocriet (HCT of PCV).......................................................................20
3.4.2 Glucosebepaling........................................................................................ 21
7
, 3.4.3 Ureum........................................................................................................ 21
3.4.4 Leukocytentelling...................................................................................... 21
3.4.5 Snaptesten................................................................................................. 22
3.4.6 De WITNESS FeLV test.............................................................................. 23
4 Urine afname......................................................................................................... 23
4.1 Verzamelmethoden.......................................................................................... 23
4.1.1 Opvangen.................................................................................................. 23
4.1.2 Blaaskatherisatie....................................................................................... 23
4.1.2.1 Katherisatie bij reu en kater...............................................................24
4.1.2.2 Kahterisatie bij teef en poes................................................................25
4.1.2.3 Blaaskatherisatie bij merrie, koe, ooi en geit......................................25
4.1.2.4 Blaaskatherisatie bij de hengst...........................................................25
4.1.3 Blaaspunctie.............................................................................................. 25
5 Faeces afname....................................................................................................... 25
5.1 Verzamelmethoden.......................................................................................... 25
5.1.1 Spontane defecatie.................................................................................... 25
5.1.2 Rectale verzameling.................................................................................. 25
6 Afnemen van weefselcellen.................................................................................... 26
6.1 Dunnenaald-aspiratiebiopt (dnab)...................................................................26
6.2 Histologische biopt.......................................................................................... 26
7 Mestonderzoek...................................................................................................... 26
8 Assistentie bij chirurgie......................................................................................... 27
8.1 Instumentarium............................................................................................... 27
8.1.1 Basisinstrumenten..................................................................................... 27
8.1.1.1 Doekklem............................................................................................. 27
8.1.1.2 Bistouri/scalpel.................................................................................... 27
8.1.1.3 Pincet.................................................................................................. 27
8.1.1.4 Naaldhouder........................................................................................ 28
8.1.1.5 Schaar................................................................................................. 28
8.1.1.6 Weefselklem........................................................................................ 30
8.1.1.7 Hemostatische klem............................................................................ 30
8.1.1.8 Wondspreiders of retractoren.............................................................31
8.1.1.9 Metalen sonden en curetten...............................................................31
8.1.2 Bijzondere instrumenten...........................................................................32
7
, 8.1.2.1 Elektrische bistouri............................................................................. 32
8.1.2.2 Laserchirurgie..................................................................................... 32
8.1.2.3 Cryochirurgie...................................................................................... 32
8.1.2.3.1 Cryobiologie.................................................................................. 32
8.1.2.3.2 Techniek van cryochirurgie...........................................................32
8.1.2.3.3 Postoperatief verloop en mogelijke complicaties..........................32
8.1.2.3.4 Toepassingsmogelijkheden............................................................33
8.1.2.4 Tandreinigers...................................................................................... 33
8.1.2.5 Ultrasoon tandsteen apparaat.............................................................33
8.1.2.6 Periostale elevator............................................................................... 33
8.1.2.7 Trepaan............................................................................................... 34
8.1.2.8 Rongeur of knabbeltang......................................................................34
8.1.2.9 Osteoom en beitel............................................................................... 34
8.1.3 Onderhoud van chirurgische instrumenten..............................................34
8.2 Hechtnaalden en hechtmateriaal....................................................................35
8.2.1 Hechtnaalden............................................................................................ 35
8.2.1.1 Naaldvorm en naaldlengte..................................................................35
8.2.1.2 Naalddiameter en naalddoorsnede.....................................................35
8.2.1.2.1 Ronde naald.................................................................................. 35
8.2.1.2.2 Snijdende naald............................................................................. 35
8.2.1.2.3 Taper-cut naald............................................................................. 36
8.2.1.3 Verbinding met hechtmateriaal...........................................................36
8.2.2 Hechtmaterialen........................................................................................ 36
8.2.3 Classificatie van hechtmaterialen.............................................................37
8.2.3.1 Natuurlijk of synthetisch.....................................................................37
8.2.3.2 Resorbeerbaarheid.............................................................................. 37
8.2.3.3 Structuur............................................................................................. 37
8.2.4 Soorten hechtmaterialen...........................................................................38
8.2.4.1 Rsobeerbaar hechtmateriaal...............................................................38
8.2.4.2 Niet-resorbeerbaar materiaal.............................................................39
8.2.5 Alternatieven voor hechtdraad..................................................................41
8.2.6 Gebruik/keuze van hechtmateriaal............................................................41
8.2.6.1 Soort hechtmateriaal...........................................................................41
8.2.6.2 Draaddikte........................................................................................... 42
7
, 8.2.6.3 Verpakking.......................................................................................... 42
8.2.7 Hechttechnieken....................................................................................... 43
8.2.7.1 Algemene eigenschappen....................................................................43
8.2.7.2 Verschillende hachttechnieken...........................................................43
8.2.7.3 Hechten van huidwonden....................................................................44
8.3 Asepsie en antisepsie...................................................................................... 46
8.3.1 Contaminatiewegen................................................................................... 46
8.3.1.1 De lucht............................................................................................... 46
8.3.1.2 Het operatieveld.................................................................................. 47
8.3.1.2.1 Verwijderen van haren..................................................................47
8.3.1.2.2 Desinfectie operatieveld...............................................................47
8.3.1.2.3 Afdekken operatieveld..................................................................47
8.3.1.3 Instrumenten en materiaal..................................................................48
8.3.1.3.1 Fysische sterilisatie.......................................................................48
8.3.1.3.2 Chemische sterilisatie...................................................................49
8.3.1.4 Handen en kledij van de chirurgenhelpers.........................................50
8.3.1.4.1 Kledij............................................................................................. 50
8.3.1.4.2 Handen.......................................................................................... 50
8.3.1.4.3 Operatiekiel................................................................................... 51
8.3.1.4.4 Aseptisch opereren.......................................................................51
9 Vloeistoftherapie.................................................................................................... 52
9.1 Vochtbalans in het lichaam.............................................................................. 52
9.1.1 Osmose...................................................................................................... 52
9.1.2 Hydrostatische druk in de bloedvaten......................................................52
9.1.3 Colloïd osmotische druk in de bloedvaten.................................................52
9.1.4 Compensatoire mechanismen...................................................................53
9.2 Wanneer is vloeistoftherapie nodig?................................................................54
9.2.1 Deshydratatie............................................................................................ 54
9.2.2 Hypovolemie.............................................................................................. 54
9.3 Toedieningsweg............................................................................................... 55
9.4 Soorten vloeistof.............................................................................................. 55
9.5 Hoeveel toedienen bij shock............................................................................56
9.6 Volume overload?............................................................................................ 56
10 Wondmanagement............................................................................................... 58
7
, 10.1 Verschillende types wondes...........................................................................58
10.2 Principes van wondheling.............................................................................. 62
10.2.1 5 fases van wondheling........................................................................... 62
10.2.2 Complicaties............................................................................................ 62
10.2.3 Principes van de wondzorg.....................................................................63
10.3 Bandages bij de wondbehandeling................................................................65
10.3.1 Onderdelen van een verband..................................................................65
10.3.2 Hoe een verband correct aanleggen.......................................................65
10.3.3 Wanneer verband verversen....................................................................66
10.3.4 Soorten verbanden.................................................................................. 66
10.3.4.1 Gipsverband...................................................................................... 66
10.3.4.2 Andere verbanden............................................................................. 67
11 Medische beeldvorming....................................................................................... 69
11.1 Inleiding......................................................................................................... 69
11.2 Radiografie.................................................................................................... 69
11.2.1 Wat is een röntgenstraal?........................................................................69
11.2.2 Blootstelling aan ioniserende straling.....................................................69
11.2.3 Hoe ontstaan RX-stralen?........................................................................70
11.2.3.1 Opbouw van een radiografietoestel..................................................70
11.2.3.2 Potentiële gevaren van een röntgenbuis...........................................71
11.2.4 Factoren die de emissie van X-stralen bepalen.......................................71
11.2.5 Eigenschappen van X-stralen..................................................................72
11.2.5.1 Het doordringingsvermogen.............................................................72
11.2.6 Ontstaan van een röntgenbeeld..............................................................73
11.2.7 Beoordeling van de kwaliteit van de röntgenopname.............................73
11.2.8 Fenomenen die van belang zijn tijdens de interpretatie van
röntgenopnamen................................................................................................ 73
11.2.9 De ontwikkeling van een röntgenbeeld...................................................74
11.2.9.1 Klassieke of conventionele röntgenopname......................................74
11.2.9.2 Digitale radiografie........................................................................... 75
11.3 Computer tomografie (CT of CAT scan).........................................................76
11.3.1 Werking van een CT-scan........................................................................76
11.3.2 Hoe komt een CT-beeld tot stand?...........................................................76
11.3.3 Voor- en nadelen van een CT-scan...........................................................77
11.3.4 Indicaties, positioneren en fixatie van de patiënt tijdens een CT-scan. . .77
7
, 11.4 Echografie..................................................................................................... 78
11.4.1 Werkingsmechanisme.............................................................................. 78
11.4.2 Frequentie en resolutie...........................................................................79
11.4.3 Impedantie en echogeniciteit van structuren.........................................79
11.4.4 Opbouw van een transducer en factoren die de keuze van de transducer
bepalen............................................................................................................... 80
11.4.5 Doppler echografie.................................................................................. 81
11.4.6 Praktische toepassingen van echografie in de diergeneeskunde............81
11.4.6.1 Voorbereiding van de patiënt............................................................81
11.4.6.2 Positionering van de patiënt..............................................................81
11.5 MRI (magnetic resonance imaging)..............................................................82
11.5.1 Werkingsmechanisme MRI......................................................................82
11.5.2 Voor- en nadelen van MRI.......................................................................82
11.6 Scintigrafie.................................................................................................... 82
11.6.1 Werkwijze................................................................................................ 83
11.6.2 Indicaties................................................................................................. 83
11.6.3 Metabolisatie en radioprotectie..............................................................83
12 Radioprotectie..................................................................................................... 84
12.1 Effecten van straling op het lichaam.............................................................84
12.1.1 Type straling............................................................................................ 84
12.1.2 Effecten van DNA schade........................................................................84
12.2 Stralingsbescherming.................................................................................... 85
12.2.1 Basisprincipes van stralingsbescherming...............................................85
12.2.2 Praktische stralingsbeschermingsmaatregelen......................................86
7
, 1 Klinisch onderzoek
1.1 Signalement
Ingevuld op een fiche
o Geslacht
o Ras
o Ouderdom
o Kleur
o Aftekeningen
o Datum
o Handtekening
1.2 Pre-anamnese
De eigenlijke anamnese wordt afgenomen door de dierenarts. De assistent neemt
een vooronderzoek af.
Gerichte vragen
Open vragen
o Probleem?
o Algemene info eten, drinken, mest, braken, …
o Leefomstandigheden
o Voorgeschiedenis
1.3 Algemene indruk
1.3.1 Bewustzijnsniveau
Alert
Soporeus
Stuporeus/lethargie
Comateus
1.3.2 Gedrag
Gespannen, angstig?
Dwangbewegingen?
Overmatig krabben?
Soms leidt stress tot angst die zich uit in krabben of bijten. Hierbij worden
dwangmaatregelen getroffen
(bv. muilband).
1.3.3 Houding en gang
Belasting van 4 ledematen?
Normaal liggen/zitten?
Sternale decubitus of laterale decubitus?
1.3.4 Lichaamsbouw
Kromme of disproportionele extremiteiten
7
, 1.3.5 Voedingstoestand
Obesitas?
Cachectisch?
1.3.6 Verzorgingstoestand
Hiervoor worden vacht, nagels, oren en tanden bekeken.
1.3.7 In het oog springende afwijkingen
Bv. pompende ademhaling, oorhematoom, wonden, …
1.4 Algemeen onderzoek
Een algemeen onderzoek gebeurt in vaste volgorde om afwijkende waarden als
gevolg van opwinding te vermijden.
1.4.1 Ademhaling
2 homeostatische functies
o Zuurstofvoorziening
o Thermoregulatie
Diepte
o Inspiratie (diepe inspiratie = zucht)
o Dyspnee (duidelijk bemoeilijkte adembewegingen)
o Stridor nasalis (brachycephale rassen)
Type
o Costo-abdominale ademhaling normale ademtype
Ademhalingsspieren + diafragma
Inademen door samentrekking van spieren (actief)
Uitademen door ontspannen van spieren (passief)
o Costale ademhaling
Enkel ademhalingsspieren
Oorzaken
Hoge druk in de buikholte (bv. dracht)
Pijn in de buikholte (bv. TRP)
o (Pathologische) abdominale ademhaling
Pompen door contractie van buikspieren wordt diafragma
naar voor gebracht
Discordante ademhaling
Oorzaken
Pijn in de borstholte of intercostale spieren (bv. bij een
erge longontsteking)
Verhoogde nood aan ademhalingsarbeid (bv. bij een
verhoogde weerstand in de longen)
Frequentie
o Tachypnee
o Bradypnee
Dier Normaalwaarde (bpm – breaths per
minute)
Hond 10 – 30
7
, Kat 20 – 40
Paard 8 – 15
Rund 20 – 40
Schaap/geit 30 – 60
7
TECHNIEKEN
Samenvatting
, 1 Klinisch onderzoek.................................................................................................. 7
1.1 Signalement....................................................................................................... 7
1.2 Pre-anamnese.................................................................................................... 7
1.3 Algemene indruk............................................................................................... 7
1.3.1 Bewustzijnsniveau....................................................................................... 7
1.3.2 Gedrag......................................................................................................... 7
1.3.3 Houding en gang......................................................................................... 7
1.3.4 Lichaamsbouw............................................................................................. 7
1.3.5 Voedingstoestand........................................................................................ 8
1.3.6 Verzorgingstoestand.................................................................................... 8
1.3.7 In het oog springende afwijkingen..............................................................8
1.4 Algemeen onderzoek......................................................................................... 8
1.4.1 Ademhaling.................................................................................................. 8
1.4.2 Pols............................................................................................................ 10
1.4.3 Lichaamstemperatuur............................................................................... 11
1.4.4 Slijmvliezen – mucosae.............................................................................. 11
1.4.5 Lymfeknopen............................................................................................. 11
1.4.6 Turgor........................................................................................................ 12
1.5 Gericht en aanvullend onderzoek....................................................................12
1.5.1 Inspectie.................................................................................................... 12
1.5.2 Palpatie...................................................................................................... 12
1.5.3 Percussie................................................................................................... 12
1.5.4 Auscultatie................................................................................................. 13
2 Instrumentarium voor het klinisch onderzoek.......................................................13
3 Bloedafname.......................................................................................................... 14
3.1 Hoe neemt men bloed af?................................................................................ 15
3.2 Bewaren van bloedmonsters........................................................................... 18
3.2.1 Gestold bloed............................................................................................. 18
3.2.2 Ongestold bloed......................................................................................... 18
3.2.3 Bloedbuisjes.............................................................................................. 19
3.3 Enkele veel voorkomende fouten....................................................................19
3.4 Enkele bloedtesten.......................................................................................... 20
3.4.1 Hematocriet (HCT of PCV).......................................................................20
3.4.2 Glucosebepaling........................................................................................ 21
7
, 3.4.3 Ureum........................................................................................................ 21
3.4.4 Leukocytentelling...................................................................................... 21
3.4.5 Snaptesten................................................................................................. 22
3.4.6 De WITNESS FeLV test.............................................................................. 23
4 Urine afname......................................................................................................... 23
4.1 Verzamelmethoden.......................................................................................... 23
4.1.1 Opvangen.................................................................................................. 23
4.1.2 Blaaskatherisatie....................................................................................... 23
4.1.2.1 Katherisatie bij reu en kater...............................................................24
4.1.2.2 Kahterisatie bij teef en poes................................................................25
4.1.2.3 Blaaskatherisatie bij merrie, koe, ooi en geit......................................25
4.1.2.4 Blaaskatherisatie bij de hengst...........................................................25
4.1.3 Blaaspunctie.............................................................................................. 25
5 Faeces afname....................................................................................................... 25
5.1 Verzamelmethoden.......................................................................................... 25
5.1.1 Spontane defecatie.................................................................................... 25
5.1.2 Rectale verzameling.................................................................................. 25
6 Afnemen van weefselcellen.................................................................................... 26
6.1 Dunnenaald-aspiratiebiopt (dnab)...................................................................26
6.2 Histologische biopt.......................................................................................... 26
7 Mestonderzoek...................................................................................................... 26
8 Assistentie bij chirurgie......................................................................................... 27
8.1 Instumentarium............................................................................................... 27
8.1.1 Basisinstrumenten..................................................................................... 27
8.1.1.1 Doekklem............................................................................................. 27
8.1.1.2 Bistouri/scalpel.................................................................................... 27
8.1.1.3 Pincet.................................................................................................. 27
8.1.1.4 Naaldhouder........................................................................................ 28
8.1.1.5 Schaar................................................................................................. 28
8.1.1.6 Weefselklem........................................................................................ 30
8.1.1.7 Hemostatische klem............................................................................ 30
8.1.1.8 Wondspreiders of retractoren.............................................................31
8.1.1.9 Metalen sonden en curetten...............................................................31
8.1.2 Bijzondere instrumenten...........................................................................32
7
, 8.1.2.1 Elektrische bistouri............................................................................. 32
8.1.2.2 Laserchirurgie..................................................................................... 32
8.1.2.3 Cryochirurgie...................................................................................... 32
8.1.2.3.1 Cryobiologie.................................................................................. 32
8.1.2.3.2 Techniek van cryochirurgie...........................................................32
8.1.2.3.3 Postoperatief verloop en mogelijke complicaties..........................32
8.1.2.3.4 Toepassingsmogelijkheden............................................................33
8.1.2.4 Tandreinigers...................................................................................... 33
8.1.2.5 Ultrasoon tandsteen apparaat.............................................................33
8.1.2.6 Periostale elevator............................................................................... 33
8.1.2.7 Trepaan............................................................................................... 34
8.1.2.8 Rongeur of knabbeltang......................................................................34
8.1.2.9 Osteoom en beitel............................................................................... 34
8.1.3 Onderhoud van chirurgische instrumenten..............................................34
8.2 Hechtnaalden en hechtmateriaal....................................................................35
8.2.1 Hechtnaalden............................................................................................ 35
8.2.1.1 Naaldvorm en naaldlengte..................................................................35
8.2.1.2 Naalddiameter en naalddoorsnede.....................................................35
8.2.1.2.1 Ronde naald.................................................................................. 35
8.2.1.2.2 Snijdende naald............................................................................. 35
8.2.1.2.3 Taper-cut naald............................................................................. 36
8.2.1.3 Verbinding met hechtmateriaal...........................................................36
8.2.2 Hechtmaterialen........................................................................................ 36
8.2.3 Classificatie van hechtmaterialen.............................................................37
8.2.3.1 Natuurlijk of synthetisch.....................................................................37
8.2.3.2 Resorbeerbaarheid.............................................................................. 37
8.2.3.3 Structuur............................................................................................. 37
8.2.4 Soorten hechtmaterialen...........................................................................38
8.2.4.1 Rsobeerbaar hechtmateriaal...............................................................38
8.2.4.2 Niet-resorbeerbaar materiaal.............................................................39
8.2.5 Alternatieven voor hechtdraad..................................................................41
8.2.6 Gebruik/keuze van hechtmateriaal............................................................41
8.2.6.1 Soort hechtmateriaal...........................................................................41
8.2.6.2 Draaddikte........................................................................................... 42
7
, 8.2.6.3 Verpakking.......................................................................................... 42
8.2.7 Hechttechnieken....................................................................................... 43
8.2.7.1 Algemene eigenschappen....................................................................43
8.2.7.2 Verschillende hachttechnieken...........................................................43
8.2.7.3 Hechten van huidwonden....................................................................44
8.3 Asepsie en antisepsie...................................................................................... 46
8.3.1 Contaminatiewegen................................................................................... 46
8.3.1.1 De lucht............................................................................................... 46
8.3.1.2 Het operatieveld.................................................................................. 47
8.3.1.2.1 Verwijderen van haren..................................................................47
8.3.1.2.2 Desinfectie operatieveld...............................................................47
8.3.1.2.3 Afdekken operatieveld..................................................................47
8.3.1.3 Instrumenten en materiaal..................................................................48
8.3.1.3.1 Fysische sterilisatie.......................................................................48
8.3.1.3.2 Chemische sterilisatie...................................................................49
8.3.1.4 Handen en kledij van de chirurgenhelpers.........................................50
8.3.1.4.1 Kledij............................................................................................. 50
8.3.1.4.2 Handen.......................................................................................... 50
8.3.1.4.3 Operatiekiel................................................................................... 51
8.3.1.4.4 Aseptisch opereren.......................................................................51
9 Vloeistoftherapie.................................................................................................... 52
9.1 Vochtbalans in het lichaam.............................................................................. 52
9.1.1 Osmose...................................................................................................... 52
9.1.2 Hydrostatische druk in de bloedvaten......................................................52
9.1.3 Colloïd osmotische druk in de bloedvaten.................................................52
9.1.4 Compensatoire mechanismen...................................................................53
9.2 Wanneer is vloeistoftherapie nodig?................................................................54
9.2.1 Deshydratatie............................................................................................ 54
9.2.2 Hypovolemie.............................................................................................. 54
9.3 Toedieningsweg............................................................................................... 55
9.4 Soorten vloeistof.............................................................................................. 55
9.5 Hoeveel toedienen bij shock............................................................................56
9.6 Volume overload?............................................................................................ 56
10 Wondmanagement............................................................................................... 58
7
, 10.1 Verschillende types wondes...........................................................................58
10.2 Principes van wondheling.............................................................................. 62
10.2.1 5 fases van wondheling........................................................................... 62
10.2.2 Complicaties............................................................................................ 62
10.2.3 Principes van de wondzorg.....................................................................63
10.3 Bandages bij de wondbehandeling................................................................65
10.3.1 Onderdelen van een verband..................................................................65
10.3.2 Hoe een verband correct aanleggen.......................................................65
10.3.3 Wanneer verband verversen....................................................................66
10.3.4 Soorten verbanden.................................................................................. 66
10.3.4.1 Gipsverband...................................................................................... 66
10.3.4.2 Andere verbanden............................................................................. 67
11 Medische beeldvorming....................................................................................... 69
11.1 Inleiding......................................................................................................... 69
11.2 Radiografie.................................................................................................... 69
11.2.1 Wat is een röntgenstraal?........................................................................69
11.2.2 Blootstelling aan ioniserende straling.....................................................69
11.2.3 Hoe ontstaan RX-stralen?........................................................................70
11.2.3.1 Opbouw van een radiografietoestel..................................................70
11.2.3.2 Potentiële gevaren van een röntgenbuis...........................................71
11.2.4 Factoren die de emissie van X-stralen bepalen.......................................71
11.2.5 Eigenschappen van X-stralen..................................................................72
11.2.5.1 Het doordringingsvermogen.............................................................72
11.2.6 Ontstaan van een röntgenbeeld..............................................................73
11.2.7 Beoordeling van de kwaliteit van de röntgenopname.............................73
11.2.8 Fenomenen die van belang zijn tijdens de interpretatie van
röntgenopnamen................................................................................................ 73
11.2.9 De ontwikkeling van een röntgenbeeld...................................................74
11.2.9.1 Klassieke of conventionele röntgenopname......................................74
11.2.9.2 Digitale radiografie........................................................................... 75
11.3 Computer tomografie (CT of CAT scan).........................................................76
11.3.1 Werking van een CT-scan........................................................................76
11.3.2 Hoe komt een CT-beeld tot stand?...........................................................76
11.3.3 Voor- en nadelen van een CT-scan...........................................................77
11.3.4 Indicaties, positioneren en fixatie van de patiënt tijdens een CT-scan. . .77
7
, 11.4 Echografie..................................................................................................... 78
11.4.1 Werkingsmechanisme.............................................................................. 78
11.4.2 Frequentie en resolutie...........................................................................79
11.4.3 Impedantie en echogeniciteit van structuren.........................................79
11.4.4 Opbouw van een transducer en factoren die de keuze van de transducer
bepalen............................................................................................................... 80
11.4.5 Doppler echografie.................................................................................. 81
11.4.6 Praktische toepassingen van echografie in de diergeneeskunde............81
11.4.6.1 Voorbereiding van de patiënt............................................................81
11.4.6.2 Positionering van de patiënt..............................................................81
11.5 MRI (magnetic resonance imaging)..............................................................82
11.5.1 Werkingsmechanisme MRI......................................................................82
11.5.2 Voor- en nadelen van MRI.......................................................................82
11.6 Scintigrafie.................................................................................................... 82
11.6.1 Werkwijze................................................................................................ 83
11.6.2 Indicaties................................................................................................. 83
11.6.3 Metabolisatie en radioprotectie..............................................................83
12 Radioprotectie..................................................................................................... 84
12.1 Effecten van straling op het lichaam.............................................................84
12.1.1 Type straling............................................................................................ 84
12.1.2 Effecten van DNA schade........................................................................84
12.2 Stralingsbescherming.................................................................................... 85
12.2.1 Basisprincipes van stralingsbescherming...............................................85
12.2.2 Praktische stralingsbeschermingsmaatregelen......................................86
7
, 1 Klinisch onderzoek
1.1 Signalement
Ingevuld op een fiche
o Geslacht
o Ras
o Ouderdom
o Kleur
o Aftekeningen
o Datum
o Handtekening
1.2 Pre-anamnese
De eigenlijke anamnese wordt afgenomen door de dierenarts. De assistent neemt
een vooronderzoek af.
Gerichte vragen
Open vragen
o Probleem?
o Algemene info eten, drinken, mest, braken, …
o Leefomstandigheden
o Voorgeschiedenis
1.3 Algemene indruk
1.3.1 Bewustzijnsniveau
Alert
Soporeus
Stuporeus/lethargie
Comateus
1.3.2 Gedrag
Gespannen, angstig?
Dwangbewegingen?
Overmatig krabben?
Soms leidt stress tot angst die zich uit in krabben of bijten. Hierbij worden
dwangmaatregelen getroffen
(bv. muilband).
1.3.3 Houding en gang
Belasting van 4 ledematen?
Normaal liggen/zitten?
Sternale decubitus of laterale decubitus?
1.3.4 Lichaamsbouw
Kromme of disproportionele extremiteiten
7
, 1.3.5 Voedingstoestand
Obesitas?
Cachectisch?
1.3.6 Verzorgingstoestand
Hiervoor worden vacht, nagels, oren en tanden bekeken.
1.3.7 In het oog springende afwijkingen
Bv. pompende ademhaling, oorhematoom, wonden, …
1.4 Algemeen onderzoek
Een algemeen onderzoek gebeurt in vaste volgorde om afwijkende waarden als
gevolg van opwinding te vermijden.
1.4.1 Ademhaling
2 homeostatische functies
o Zuurstofvoorziening
o Thermoregulatie
Diepte
o Inspiratie (diepe inspiratie = zucht)
o Dyspnee (duidelijk bemoeilijkte adembewegingen)
o Stridor nasalis (brachycephale rassen)
Type
o Costo-abdominale ademhaling normale ademtype
Ademhalingsspieren + diafragma
Inademen door samentrekking van spieren (actief)
Uitademen door ontspannen van spieren (passief)
o Costale ademhaling
Enkel ademhalingsspieren
Oorzaken
Hoge druk in de buikholte (bv. dracht)
Pijn in de buikholte (bv. TRP)
o (Pathologische) abdominale ademhaling
Pompen door contractie van buikspieren wordt diafragma
naar voor gebracht
Discordante ademhaling
Oorzaken
Pijn in de borstholte of intercostale spieren (bv. bij een
erge longontsteking)
Verhoogde nood aan ademhalingsarbeid (bv. bij een
verhoogde weerstand in de longen)
Frequentie
o Tachypnee
o Bradypnee
Dier Normaalwaarde (bpm – breaths per
minute)
Hond 10 – 30
7
, Kat 20 – 40
Paard 8 – 15
Rund 20 – 40
Schaap/geit 30 – 60
7
