Samenvatting - Europees Recht (B3G321)

EUROPEES RECHT
1 HOOFDSTUK 1: EUROPESE UNIE

1.1 INTERNATIONAAL RECHT

Afspraken vastleggen:

 Tussen natuurlijke personen en rechtspersonen: contracten
 Tussen staten: verdragen


1.1.1 STAATSSOEVEREINITEIT

Staatssoervereinteit = de overheid heeft de ultieme beslissingsbevoegdheid op het grondgebied van een staat
en is de enige die regelgeving kan opstellen.

Staatssoervereiniteit kan worden beperkt:

 Vrijwillig: door overdracht aan internationale organisatie (hoeft niet voor altijd)
 Gedwongen: via militair ingrijpen


1.1.2 INTERNATIONALE ORGANISATIES:

 Internationale samenwerking van personen: NGO’s
 Internationale samenwerking van staten
o Gouvernementele organisaties
1. VN (UNO)
 Opgericht in 1945
 Doelen
o Mondiale veiligheid
o Mensenrechten
o Ontwikkeling wereldeconomie
 Opgericht door 51 landen
 6 bestuursorganen: Algemene Vergadering, Veiligheidsraad, Secretaris-Generaal en het Internationaal
gerechtshof
 Suborganisaties (WHO, UNICEF, UNHCR…)
2. OESO
 Opgericht in 1948 als Organisatie voor Europese Economische Samenwerking
 Nadien in 1961 werden ook niet-Europese landen lid
 Bestuurscentrum in Parijs
3. NAVO
 Opgericht in 1949 met hoofdzetel in Brussel
 Militaire alliantie tussen de leden
 Belang weer vergroot sinds Russische inval in Oekraïne
 Vs. Communistische oostblok
4. Benelux

1
Europees recht 2022-2023

,  Opgericht in 1944
 Was oorspronkelijk een douane-unie, maar evolueerde naar een economische samenwerking met een
interne markt
 Ook op andere domeinen actief (justitie, binnenlandse zaken en duurzame ontwikkeling)


1.1.3 ENKELE EUROPESE ORGANISATIES UITGELICHT

EVA

 = Europese vrijhandelsassociatie
 Opgericht in 1960
 Begonnen als alternatief voor de EEG, maar enkele leden traden toe tot
EU
 Rest (de enige landen die nog in de EVA zitten): Zwitserland, Noorwegen,
Liechtenstein en Ijsland

EER

 = Europese Economische Ruimte
 Een overeenkomst tussen de EU en EVA landen om samen te werken, zodat de EVA landen kunnen
genieten van interne markt zonder EU-lidmaatschap
 Die landen moeten een financiële bijdrage leveren en moeten de regels van de EU, die betrekking
hebben op de interne markt naleven

Raad van Europa

 = conseil de l’Europe, council of Europe
 Opgericht door 10 stichtende leden in 1949 door Verdrag van Londen, met zetel in Straatsburg
 Belangrijkste verwezenlijking EVRM en EHRM

Soorten samenwerking bij gouvernementele organisaties:

 Intergouvernementele organisatie: geen overdracht van staatssoevereiniteit
 Supranationale organisatie: wel overdracht van staatssoevereiniteit


Supranationaliteit Intergouvernementeel

Onafhankelijke organen Organen met vertegenwoordigers van lidstaten

Beslissingen worden genomen op basis van Beslissingen worden genomen op basis van
meerderheid van stemmen unanimiteit of je hebt het recht om niet deel te
nemen

Verschillende ordehandhaving/ binding jurisdictie Geen bindende jurisdictie tenzij aanvaarding van
gerechtelijke autoriteit

De akkoorden zijn bindend en hebben voorrang. Het De internationele akkoorden maken niet
recht zorgt voor een onafhankelijke rechtsorde. De automatisch deel uit van onze nationale rechtsorde
regels zijn bindend voor de lidstaten en ze hebben (rechtssyteem). Deze akkoorden moeten eerst
in vele gevallen voorrang op onze wetgeving. geratificeerd worden door lokale regering.




1.2 DE EU EN HAAR DOELSTELLINGEN

2
Europees recht 2022-2023

,1.2.1 INLEIDING

 Economische heropbouw na WOII liep moeizaam: samenwerking was nodig, maar wantrouwen…
 EGKS: ‘Europese Gemeenschap voor kolen en staal’
o Start van de EU zoals we die nu kennen
o Stichtende leden: Benelux, Frankrijk, Italië & Duitsland
o 1951
 De EU ooit ontstaan als project voor vrede, stabiliteit en welvaart
 De EU steeds verder evoluerend project


1.2.2 TERRITORIALE UITBREIDING

 Momenteel 27 landen
 Economische grootmacht
 Gemeenschap van normen en waarden


1.2.3 VOORWAARDEN EN PROCEDURE VOOR TOETREDING

Voorwaarden:

Criteria van Kopenhagen

 Politiek: stabiele instellingen met garantie voor democratie, de rechtstaat, mensenrechten en
bescherming van minderheden
 Economisch: functionerende markteconomie en omgaan met concurrentiedruk binnen EU
 Juridisch: vermogen om verplichtingen van lidmaatschap te dragen. Acquis communautaire moet
worden overgenomen.

Acquis communautaire= alle EU-regels tot nu toe gemaakt

Procedure

Duurt jaren en verloopt als volgt:

1. Een land dient aanvraag in bij de Raad
2. De Europese Commissie geeft formeel advies
3. De Raad beslist unaniem: kandidaat-lidstaat of niet
4. Formele opening toetredingsonderhandelingen
a. (Voorwaarden en verplichtingen ivm het lidmaatschap, financiële regelingen)
5. Definitieve sluiting van de onderhandelingen
6. Raadpleging van de Commissie
7. Goedkeuring (overeenstemming) van het Europees Parlement: met gewone meerderheid
8. Besluit van de Raad (unaniem)
9. Het toetredingsverdrag wordt ondertekend door de kandidaat-lidstaat en de vertegenwoordigers van
alle lidstaten
10. Het toetredingsverdrag wordt aan de lidstaten en de kandidaat-lidstaat ingediend voor ratificatie
11. Als ratificatieproces voltooid is en het verdrag in werking treedt = lidstaat


1.2.4 BREXIT

Sinds het Verdrag van Lissabon is het mogelijk voor een lidstaat om de EU te verlaten.

3
Europees recht 2022-2023

, Art. 50 VEU:

1. Een lidstaat kan overeenkomstig zijn grondwettelijke bepalingen besluiten zich uit de Unie terug te trekken.

2. De lidstaat die besluit zich terug te trekken, geeft kennis van zijn voornemen aan de Europese Raad. In het licht van de
richtsnoeren van de Europese Raad sluit de Unie na onderhandelingen met deze staat een akkoord over de voorwaarden
voor zijn terugtrekking, waarbij rekening wordt gehouden met het kader van de toekomstige betrekkingen van die staat
met de Unie. Over dat akkoord wordt onderhandeld overeenkomstig artikel 218, lid 3, van het Verdrag betreffende de
werking van de Europese Unie. Het akkoord wordt namens de Unie gesloten door de Raad, die met gekwalificeerde
meerderheid van stemmen besluit, na goedkeuring
door het Europees Parlement.

3. De Verdragen zijn niet meer van toepassing op de betrokken staat met ingang van de datum van inwerkingtreding van
het terugtrekkingsakkoord of, bij gebreke daarvan, na verloop van twee jaar na de in lid 2 bedoelde kennisgeving, tenzij
de Europese Raad met instemming van de betrokken lidstaat met eenparigheid van stemmen tot verlenging van deze
termijn besluit.

4. Voor de toepassing van de leden 2 en 3 nemen het lid van de Europese Raad en het lid van de Raad die de zich
terugtrekkende lidstaat vertegenwoordigen, niet deel aan de beraadslagingen of aan de besluiten van de Europese Raad en
van de Raad die hem betreffen.

De gekwalificeerde meerderheid wordt vastgesteld overeenkomstig artikel 238, lid 3, onder b), van het Verdrag betreffende
de werking van
de Europese Unie.

5. Indien een lidstaat die zich uit de Unie heeft teruggetrokken, opnieuw om het lidmaatschap verzoekt, is op zijn verzoek
de procedure van artikel 49 van toepassing.

Inhoudelijke verdieping:

 Naast territoriale uitbreiding ook inhoudelijke verdieping (enlargement and deepening). De EU krijgt in
meer en meer bevoegdheden beslissingsmacht.
 Naoorlogse initiatieven gebaseerd op intergouvernementaliteit, maar gebrek aan daadkracht
 EU = toonbeeld van een supranationale samenwerking


1.2.5 NAAR EEN SUPRANATIONALE SAMENWERKING

 9 mei 1950: De Schuman-verklaring
o Geboorteakte van de EU
o Contouren voor een nieuwe instelling: EGKS
o Supranationaal
 EGKS-verdrag 1951
o = verdrag van Parijs
o Interne markt voor deel economisch leven
o Hoge Autoriteit
o 6 oprichtende landen
 Verdrag tot oprichting van de EEG 1957
o = Verdrag van Rome
o Interne markt voor alle economische activiteiten
o Naast EGKS
o Eigen instellingen: Het Europees Parlement, de Raad, de Europese Commissie en het Hof van
Justitie
 EGA of Euratom-verdrag 1957


4
Europees recht 2022-2023