Inhoudsopgave
Inleiding 5
Hoofdstuk 1: Criminaliteit als maatschappelijk vraagstuk 5
I. Het afwijkende individu (“het monster”) 5
a. Bekende afwijkende individuen 5
b. Samengevat 6
II. Rationele individu 7
a. Gary Becker (1930-2014) 7
b. Algemeen idee 7
c. Belangrijke beleidstheorie 7
III. Waarom kunnen we criminaliteit niet reduceren tot handelingen van (afwijkende) individuen? 8
a. Criminaliteit als schending van een morele code 8
b. Criminaliteit is normaal in een samenleving 9
c. Criminaliteit heeft een functie in de samenleving 9
d. Criminaliteit leert ons iets over de aard van de samenleving 9
e. Criminaliteit als maatschappelijk fenomeen 9
IV. Criminaliteit en maatschappelijke verandering 10
a. Belangrijke inzichten (Smith, 2008) 10
b. De holocaust als product van de moderniteit 11
V. Hoe is sociale orde mogelijk? 12
a. Talcott Parsons (1902 - 1979) 12
a.1. Kerninzichten 12
a.2. Normen en waarden 12
VI. Mensen interageren met elkaar 13
a. George Herbert Mead (1863 - 1931) 13
a.1. Kerninzichten 14
b. Herbert Blumer (1900 - 1987) 14
VII. Macht maakt intrinsiek deel uit van het menselijk handelen 15
a. Norbert Elias (1897 - 1990) 15
a.1. Kerninzichten 15
b. Solomon Ash (1907 - 1996) 15
VIII. Een steeds kleinere wereld 16
a. Stanley Milgram (1933 - 1984) 16
a.1. Six degrees of separation 16
a.2. Een snelle diffusie van ideeën 16
IX. Criminaliteit als een collectieve actie 16
a. Howard Saul Becker (1928 - …) 17
a.1. Collectieve actie 17
a.2. The prohibition 18
a.3. Uitdagingen 18
a.4. Becoming a marijuana user 19
b. Sykes & Matza (1957): Neutralisatietechnieken 19
b.1. Uitdieping van de theorie van Sutherland 19
Samenvatting Criminaliteit en Samenleving 1
, b.2. Kritiek op subcultuurtheorie 20
b.3. Problemen met subcultuurtheorie 20
b.4. Neutraliseringstheorie 20
b.5. Neutraliseringstechnieken 21
c. David Matza (1930 - 2018) 22
c.1. Deviantie als sociale status 22
c.2. Master status 23
c.3. Het gevaar van het enkelvoudig verhaal 23
d. Howard Becker over Master Status 24
X. Masterstatus 24
a. Howard Saul Becker 25
b. Everett C. Hughes (1897 - 1983) 25
c. Masterstatus is bepalend voor onze evaluaties van (het gedrag van) anderen (Hughes) 25
d. Erving Goffman (1922 - 1982) 26
d.1. Stigma 26
XI. Identiteit 26
a. Wat is superdiversiteit? 26
b. Drie stellingen over identiteit: Jan Blommaert 27
c. Waarom is de beoordeling van gedrag belangrijk om deviantie te begrijpen? 28
d. In wat volgt… 28
e. Karl Marx (1818 - 1883) 29
e.1. Communisme 29
e.2. Kapitalisme 29
e.3. Surveillance kapitalisme 30
f. Roland Barthes (1915 - 1980) 30
f.1. Mythologies 30
f.2. Vals bewustzijn (Antonio Gramsci) 31
g. Woke: bewust, goed geïnformeerd, alert voor sociale en raciale discriminatie en onrecht 31
XII. Waarom is criminaliteit een maatschappelijk vraagstuk? 32
Hoofdstuk 2: Terrorisme en radicalisering 33
I. Terrorisme is geen individualiseerbaar probleem 33
a. Terrorisme en de bestrijding van het kwade 33
a.1. George W. Bush 34
a.2. Paul Wolfowitz 34
b. Terrorisme als pathologie 35
b.1. Uitgangspunt 35
b.2. Maar… 35
c. Terrorisme als rationele keuze 36
c.1. Contraterrorisme en situationele preventie: aandachtspunten 36
c.2. Reduceren van opportuniteiten 36
c.3. Geen focus op grondoorzaken 37
II. Terrorisme als maatschappelijk vraagstuk 37
a. Waarom is terrorisme een maatschappelijk vraagstuk? 37
b. Een paar cijfers / vaststellingen 38
Samenvatting Criminaliteit en Samenleving 2
, b.1. Terrorisme is gesitueerd in tijd en plaats 38
b.2. Overzicht 2022 39
b.3. Trends 41
b.4. Islamitische Staat (IS) 43
b.5. Info uit grafieken 44
c. Europese context 44
d. Jihadistisch terrorisme 44
e. Rechtsextremistisch terrorisme 46
e.1. Siege 47
e.2. Accelerationisme 47
f. Links-extremistisch en anarchistisch terrorisme 48
III. Belangrijke vraagstukken in de aanpak van terrorisme 49
a. Preventie door detectie 49
b. De drie I’s 50
c. ‘A culture of Suspicion’ (Chan, 2008) 50
d. Online veiligheid en representatiepolitiek 50
d.1. Algemeen 50
d.2. Uitgangspunt 51
d.3. Maar… 51
d.4 Voorbeeld Manoshepre 52
IV. Incels 52
a. Genetica 53
b. Evolutionair proces van partnerkeuze 53
c. Maatschappelijke structuren 54
c.1. Gewelddadige vrouwenhaat en antifeminisme 54
d. Niveaus van geweld 55
d.1. Persoonlijk geweld 55
d.2. Geweld op interpersoonlijk niveau 55
d.3. Geweld op maatschappelijk niveau 55
e. Elliot Rodger (22 jaar) 55
V. Effecten van beleid 56
a. Charlie Wilson’s War 56
b. Overreactie 56
c. Beeldvorming 57
d. Adaptief 57
e. Langetermijnstrategie? 57
f. The Gatekeepers: Inside Israel’s Internal Security Agency 57
Hoofdstuk 3: Georganiseerde criminaliteit 58
I. Georganiseerde criminaliteit definiëren 58
a. United Nations Convention against Transnational Organized Crime 58
b. Discussie over de definitie van georganiseerde criminaliteit 58
II. Dominante denkbeelden over georganiseerde criminaliteit 59
a. Georganiseerde criminaliteit wordt verklaard als een combinatie van een aantal elementen 59
b. Homo economicus (rationele ondernemer) en efficiënte markten 59
Samenvatting Criminaliteit en Samenleving 3
, c. Daders van georganiseerde criminaliteit hebben bijzondere kenmerken 59
d. Onzichtbaar, geheim en besloten 60
III. Groepen 60
a. Yakuza 60
b. Triades: geen “chinese maffia” 61
b.1. Sinaloa Cartel 62
b.2. Mara Salvatrucha (MS-13) 62
b.3. ‘Ndrangheta 62
IV. Georganiseerde criminaliteit is maatschappelijk verankerd 62
a. Kernbevindingen 62
b. Europese uitdagingen 63
b.1. EMPACT 64
V. Georganiseerde criminaliteit als maatschappelijk fenomeen 64
Hoofdstuk 4: Cybercriminaliteit 65
I. Cybercriminaliteit 65
a. Kinderpornografie 66
a.1. De productie en het verspreiden van materiaal waarop kindermisbruik te zien is blijft er
problematisch 66
a.2. Kinderen en jongeren zijn vaker slachtoffer van materiaal dat ze zelf hebben gemaakt 66
b. Online fraude 67
b.1. Impact van COVID-19 67
b.2. Phishing en sociale engineering 67
c. Cyberafhankelijke criminaliteit 67
c.1. Ransomware 67
c.2. Malware 68
c.3. DDoS 68
c.4. RDDoS 68
d. Crime-as-a-service (CaaS) 68
e. The Dark Web 69
f. Routine Activiteitentheorie 69
f.1. Kernelementen 69
f.2. Verklaringen voor daderschap / slachtofferschap 69
g. Rationele keuzetheorie 70
g.1. Kernelementen 70
g.2. Besluitvorming 70
g.3. Preventie 70
II. Het cyborg crime-perspectief 71
Samenvatting Criminaliteit en Samenleving 4
Inleiding 5
Hoofdstuk 1: Criminaliteit als maatschappelijk vraagstuk 5
I. Het afwijkende individu (“het monster”) 5
a. Bekende afwijkende individuen 5
b. Samengevat 6
II. Rationele individu 7
a. Gary Becker (1930-2014) 7
b. Algemeen idee 7
c. Belangrijke beleidstheorie 7
III. Waarom kunnen we criminaliteit niet reduceren tot handelingen van (afwijkende) individuen? 8
a. Criminaliteit als schending van een morele code 8
b. Criminaliteit is normaal in een samenleving 9
c. Criminaliteit heeft een functie in de samenleving 9
d. Criminaliteit leert ons iets over de aard van de samenleving 9
e. Criminaliteit als maatschappelijk fenomeen 9
IV. Criminaliteit en maatschappelijke verandering 10
a. Belangrijke inzichten (Smith, 2008) 10
b. De holocaust als product van de moderniteit 11
V. Hoe is sociale orde mogelijk? 12
a. Talcott Parsons (1902 - 1979) 12
a.1. Kerninzichten 12
a.2. Normen en waarden 12
VI. Mensen interageren met elkaar 13
a. George Herbert Mead (1863 - 1931) 13
a.1. Kerninzichten 14
b. Herbert Blumer (1900 - 1987) 14
VII. Macht maakt intrinsiek deel uit van het menselijk handelen 15
a. Norbert Elias (1897 - 1990) 15
a.1. Kerninzichten 15
b. Solomon Ash (1907 - 1996) 15
VIII. Een steeds kleinere wereld 16
a. Stanley Milgram (1933 - 1984) 16
a.1. Six degrees of separation 16
a.2. Een snelle diffusie van ideeën 16
IX. Criminaliteit als een collectieve actie 16
a. Howard Saul Becker (1928 - …) 17
a.1. Collectieve actie 17
a.2. The prohibition 18
a.3. Uitdagingen 18
a.4. Becoming a marijuana user 19
b. Sykes & Matza (1957): Neutralisatietechnieken 19
b.1. Uitdieping van de theorie van Sutherland 19
Samenvatting Criminaliteit en Samenleving 1
, b.2. Kritiek op subcultuurtheorie 20
b.3. Problemen met subcultuurtheorie 20
b.4. Neutraliseringstheorie 20
b.5. Neutraliseringstechnieken 21
c. David Matza (1930 - 2018) 22
c.1. Deviantie als sociale status 22
c.2. Master status 23
c.3. Het gevaar van het enkelvoudig verhaal 23
d. Howard Becker over Master Status 24
X. Masterstatus 24
a. Howard Saul Becker 25
b. Everett C. Hughes (1897 - 1983) 25
c. Masterstatus is bepalend voor onze evaluaties van (het gedrag van) anderen (Hughes) 25
d. Erving Goffman (1922 - 1982) 26
d.1. Stigma 26
XI. Identiteit 26
a. Wat is superdiversiteit? 26
b. Drie stellingen over identiteit: Jan Blommaert 27
c. Waarom is de beoordeling van gedrag belangrijk om deviantie te begrijpen? 28
d. In wat volgt… 28
e. Karl Marx (1818 - 1883) 29
e.1. Communisme 29
e.2. Kapitalisme 29
e.3. Surveillance kapitalisme 30
f. Roland Barthes (1915 - 1980) 30
f.1. Mythologies 30
f.2. Vals bewustzijn (Antonio Gramsci) 31
g. Woke: bewust, goed geïnformeerd, alert voor sociale en raciale discriminatie en onrecht 31
XII. Waarom is criminaliteit een maatschappelijk vraagstuk? 32
Hoofdstuk 2: Terrorisme en radicalisering 33
I. Terrorisme is geen individualiseerbaar probleem 33
a. Terrorisme en de bestrijding van het kwade 33
a.1. George W. Bush 34
a.2. Paul Wolfowitz 34
b. Terrorisme als pathologie 35
b.1. Uitgangspunt 35
b.2. Maar… 35
c. Terrorisme als rationele keuze 36
c.1. Contraterrorisme en situationele preventie: aandachtspunten 36
c.2. Reduceren van opportuniteiten 36
c.3. Geen focus op grondoorzaken 37
II. Terrorisme als maatschappelijk vraagstuk 37
a. Waarom is terrorisme een maatschappelijk vraagstuk? 37
b. Een paar cijfers / vaststellingen 38
Samenvatting Criminaliteit en Samenleving 2
, b.1. Terrorisme is gesitueerd in tijd en plaats 38
b.2. Overzicht 2022 39
b.3. Trends 41
b.4. Islamitische Staat (IS) 43
b.5. Info uit grafieken 44
c. Europese context 44
d. Jihadistisch terrorisme 44
e. Rechtsextremistisch terrorisme 46
e.1. Siege 47
e.2. Accelerationisme 47
f. Links-extremistisch en anarchistisch terrorisme 48
III. Belangrijke vraagstukken in de aanpak van terrorisme 49
a. Preventie door detectie 49
b. De drie I’s 50
c. ‘A culture of Suspicion’ (Chan, 2008) 50
d. Online veiligheid en representatiepolitiek 50
d.1. Algemeen 50
d.2. Uitgangspunt 51
d.3. Maar… 51
d.4 Voorbeeld Manoshepre 52
IV. Incels 52
a. Genetica 53
b. Evolutionair proces van partnerkeuze 53
c. Maatschappelijke structuren 54
c.1. Gewelddadige vrouwenhaat en antifeminisme 54
d. Niveaus van geweld 55
d.1. Persoonlijk geweld 55
d.2. Geweld op interpersoonlijk niveau 55
d.3. Geweld op maatschappelijk niveau 55
e. Elliot Rodger (22 jaar) 55
V. Effecten van beleid 56
a. Charlie Wilson’s War 56
b. Overreactie 56
c. Beeldvorming 57
d. Adaptief 57
e. Langetermijnstrategie? 57
f. The Gatekeepers: Inside Israel’s Internal Security Agency 57
Hoofdstuk 3: Georganiseerde criminaliteit 58
I. Georganiseerde criminaliteit definiëren 58
a. United Nations Convention against Transnational Organized Crime 58
b. Discussie over de definitie van georganiseerde criminaliteit 58
II. Dominante denkbeelden over georganiseerde criminaliteit 59
a. Georganiseerde criminaliteit wordt verklaard als een combinatie van een aantal elementen 59
b. Homo economicus (rationele ondernemer) en efficiënte markten 59
Samenvatting Criminaliteit en Samenleving 3
, c. Daders van georganiseerde criminaliteit hebben bijzondere kenmerken 59
d. Onzichtbaar, geheim en besloten 60
III. Groepen 60
a. Yakuza 60
b. Triades: geen “chinese maffia” 61
b.1. Sinaloa Cartel 62
b.2. Mara Salvatrucha (MS-13) 62
b.3. ‘Ndrangheta 62
IV. Georganiseerde criminaliteit is maatschappelijk verankerd 62
a. Kernbevindingen 62
b. Europese uitdagingen 63
b.1. EMPACT 64
V. Georganiseerde criminaliteit als maatschappelijk fenomeen 64
Hoofdstuk 4: Cybercriminaliteit 65
I. Cybercriminaliteit 65
a. Kinderpornografie 66
a.1. De productie en het verspreiden van materiaal waarop kindermisbruik te zien is blijft er
problematisch 66
a.2. Kinderen en jongeren zijn vaker slachtoffer van materiaal dat ze zelf hebben gemaakt 66
b. Online fraude 67
b.1. Impact van COVID-19 67
b.2. Phishing en sociale engineering 67
c. Cyberafhankelijke criminaliteit 67
c.1. Ransomware 67
c.2. Malware 68
c.3. DDoS 68
c.4. RDDoS 68
d. Crime-as-a-service (CaaS) 68
e. The Dark Web 69
f. Routine Activiteitentheorie 69
f.1. Kernelementen 69
f.2. Verklaringen voor daderschap / slachtofferschap 69
g. Rationele keuzetheorie 70
g.1. Kernelementen 70
g.2. Besluitvorming 70
g.3. Preventie 70
II. Het cyborg crime-perspectief 71
Samenvatting Criminaliteit en Samenleving 4
