Samenvatting Architectuur in context A

ARCHITECTUUR IN CONTEXT A
(2022-2023)
COLLEGE 1: DE POLIS EN DE MEGAPOLIS (GRIEKENLAND)

1 VERSCHIL GRIEKEN EN ROMEINEN-



Winckelmann (Grieken): arcadische eenvoud, harmonie met de natuur en
culturele verfijning (perfectie) en diagonale benadering van het gebouw

- Piranesi (Romeinen): ingenieurscomponent en constructieve logica zoals zwaartekracht, maar ook
aandacht aan de natuur




GRIEKEN ROMEINEN


DENK EN VORMGEVING Esthetiek Ingenieurskunst


MAATSCHAPPELIJK Polis Imperium (1 keizer)
= kleinschalig en integreren zich -> centraal bestuurd
in de omgeving
CULTUREEL Verbetering en perfectie - nieuwe invloeden
- culturen opnemen
- vernieuwing (assimilatie)
BOUWTECHNISCH Zuil en architraafsysteem - massieve muren
- gewelven
- constructieve logica
bv

2 DE POLIS (GRIEKENLAND)
Helleens = griekse cultuur

Hellenisme = verspreiden van de griekse cultuur

Pan-hellinistische plaatsen = plaatsen waar verschillende stadsstaten samenkomen om hun god te
vereren



STIJLFASEN

- archaïsche fase (700-480 VC)

- klassieke fase (480 – 323 VC)

1

,- hellenistische fase (323 – 30 VC) => Athene wordt het centrum van de griekse wereld




3 PROTO-GRIEKSE ERFENIS
MYCENEENSE BESCHAVING MINOISCHE BESCHAVING (2000 – 1100 VC)
= eerst vaste land, daarna eilanden = vooral eilanden (belangrijk voor handel)
-> realisme en harmonie
Leeuwenpoort van Mycene 1250 v.C.
Paleis van Knossos


4 HET PERFECTIONEREN VAN DE ORDE ALS OPDRACHT VAN DE
GODEN

4.1 KENMERKEN ORDES

ZUILENORDE !Zuil is steeds dragend in architraaf constructies!

1. CONSTRUCTIEF

- zuil: basis, schacht en kapiteel

- entablement: architraaf, fries en kroonlijst

- fronton: tympaan en sima

-Stereobaat en stylobaat




2. STILISTISCH

- dorische zuil ( klein)

- ionische zuil ( voluten)

- Korintische zuil ( acanthusbladeren)


3. MAATVOERING EN PROPORTIES

2

,- modulus = diameter aan de voet van de zuil (= maat gebouw)

=> orde gebouw

- intercolumnië = afstand tussen twee zuilen (as->as)

- vrijstaande zuil = entablement



4.2 ARCHAÏSCHE FASE

GRONDPLAN => perfectioneren van het tempelplan en de orde

- pro – naos (voorhal)

- naos/ cella (heiligdom)

- adyton (schatkamer)




TYPES OP BASIS VAN ZUILEN

- pro style (zuilen voor)

- amphi style (voor en achter)

- peri style (rondom)



AANTAL ZUILENRIJEN

- peripteraal (1 rij) -> Hera I

- dipteraal (2 rijen)

- tripteraal (3 rijen)



4.3 KLASSIEKE FASE

-> Athene

-> Perikles

PARTHENON (Akropolis) -> zit vol optische correcties

Optische correcties: 1. Bolling van stylobaat en entablement

2. hoekoplossing bij de grieken = afstand tss laatste zuilen verkleinen)

3. hoekoplossing bij de romeinen = laatste triglief niet op de hoek, maar fries
loopt door)




3

, GRIEKSE MAATSCHAPPIJ VERBEELD

1. Godsdienst: geboorte Athena op fronton, allegorie
2. Griekse mytologie: strijd van Homeros -> reliëf is niet altijd even diep, figuren kantelen naar
voor
3. Filosofie: voorstelling Panatheneën festival -> leesbaarheid verhogen door polychromie,
afboorden en reliëf




COLLEGE 2: DE POLIS EN DE MEGAPOLIS (ROMEINSE RIJK)

1 INLEIDING

GRIEKENLAND ROME/ RR
Zuil en architraafsysteem Gewelven ( kruis-ton)
- proporties (verhoudingen en maatvoering) - nieuwe constructies
- perfectie - veelvoud van stijlen, assimilatie
Vrije/ diagonale benadering van het gebouw Gedwongen frontale benadering
Harmonie met de natuur Architectuur domineert het landschap
Realisme: de wereld voorstellen zoals hij is Fantasie, verbeelding, barok, horror vacui


VITRUVIUS: De Architectura 15 v.C.

1. Geeft compleet beeld van de architectuur en architectuur als wetenschap (schakel tss
constructie van het imperium)
2. Architectuur wordt voorgesteld als een belangrijke schakel in de constructie van het
imperium (opgedragen aan Keizer Augustus)
3. Basis architectuur
o Venustas (schoonheid)
o Firmitas (stevigheid)
o Utilitas (gebruik of functie)
o Commoditas ( propaganda)
4. Theoretiseert zuilenorde
+ voorstelling archi grondplan, aanzicht en perspectief
5. Vitruvius man
= proportieleer

4