2021-2022 Diëtetische levensmiddelenleer 2
Hoofdstuk 1: Natriumarme producten
Inleiding
10% project
10% observatie
20% receptuur uitschrijven + vaardigheidstest
Schriftelijk examen (DKT & DLML)
PRODUCTKENNIS ZEER BELANGRIJK!
→ Smaakpapillen moeten 8 tot 12 weken wennen aan minder zout.
Wetgeving
Vuistregels natriumgehalte (!! getallen vanbuiten kennen)
Max … mg/100 g
Vleeswaren 100 mg
Soep, bouillon (bereid) 10 mg
Viswaren 100 mg
Melk 3 mg
Melkpoeder 30 mg
Kaas, smeltkaas 60 mg
Ontbijtgranen 50 mg
Alle broodsoorten 20 mg
Andere producten van de broodbakkerij 20 mg
Banketgebak, peperkoek 30 mg
Biscuits, beschuiten (koekjes) 50 mg
Tomatenpuree dubbel geconcentreerd 40 mg
Tomatenpuree driedubbel geconcentreerd 60 mg
Mosterd 40 mg
Geëmulgeerde en niet-geëmulgeerde sauzen 30 mg
Vloeibaar aroma en strooi-aroma 50 mg
Natriumarm zout 100 mg
Vervangingsproducten natriumchloride
o Gebruik VM of smaakcorrigentia die van nature een sterke smaak hebben bv paprika, look, tomaat,
currypoeder (zonder zout)
o Natriumarm zout → wordt gebruikt om de smaak van VM te verheffen
• Natriumcholride wordt in natriumarm zout vervangen door:
- Vnl Kalium- en Ammonium-chloride
- Ook appelzuur, citroenzuur, glutaminezuur, azijnzuur, ...
1
,Claims (moet niet op verpakking, maar als ze erop staan moet het wel kloppen)
Natriumarm/zoutarm
• Indien max 120 mg natrium per 100 g of 100 ml
• Uitzondering: water: max 2 mg per 100 ml water
Zeer laag natriumgehalte/zoutgehalte
• Op verpakking indien max 40 mg natrium per 100
g/ml
• Claim niet gebruiken bij water
Natriumvrij/zoutloos
Van zout naar natrium → : 2,5
• Max 5 mg natrium per 100 g Van natrium naar zout → x 2,5
Geen natrium toegevoegd
▪ 0 mg natrium per 100 g aanwezig is, maar ook geen zoutbevattende producten bevatten + moet voldoen
aan claim van natriumarm.
Indicaties
Natriumarme diëten indien:
o Hypertensie (hoge bloeddruk)
o Oedemen
o Ascites
o Hartdecompensatie
o Bij gebruik bepaalde medicatie
o Zwangerschapsvergiftiging of –toxicose
o Nierinsufficiëntie (hyperkaliëmie?!)
o Obesitas/diabetes + hypertensie/oedemen
o Gedecompenseerd leverlijden (hyperammoniëmie?!)
Producten
Examen: geef 3 voorbeelden van Natriumarme vleeswaren (merken)
Na-arme producten vaak blauwe verpakking
Vleeswaren:
o Wetgeving: max 100 mg Na/100 g
o Voorbeelden: rosbief (bevat geen zout, Albert Heijn), hesp AH (720 mg Na/100g NIET OKE), Zwarte
woutham (2200 mg Na /100 g NIET OKE), kipfilet AH (752 g Na/100 g NIET OKE)
Na-arme merken Voorbeelden
Revogan Gekookte ham, hespenworst, kalkoenham
Natram
2
, Soep en bouillon:
o Wetgeving: max 10 mg Na/100g
o Normale verhouding bouillon: 1 blokje op 500 ml volgens verpakking
o 1 blokje per liter volgens gezonde voeding
o Zoutgehalte bouillonblokje 49 g zout per 100 g → 4,9 g zout per bouillonblokje (10g) → 1960 mg natrium per
500 ml → 392 mg Na per 100 ml
o Voorbeelden: Maggi bouillonblokje (228 mg Na/100g NIET OKE), Unox erwtensoep (276 mg Na/100g NIET
OKE)
Na-arme merken Voorbeelden
Knorr Bouillon
Morga Groentebouillon, -blokje
Natram soep
Damhert Groentebouillon
Viswaren
o Wetgeving: max 100 mg Na/100 g
o Voorbeelden: zalmfilet AH (80 mg Na/100 g OKE), tonijn AH (80 mg Na/100 g OKE), kabeljauwfilet AH
hetzelfde
Na-arme merken Voorbeelden
Imperial Tonijn, zalm
Delhaize
Natram Visconserven
Melk
o Wetgeving: max 3 mg Na/100 g
o Voorbeelden: halfvolle melk AH (52 mg Na/100g NIET OKE), Karnemelk AH (40 mg NIET OKE)
Melkpoeder
o Wetgeving: max 30 mg Na / 100g
o Voorbeelden: Nestlé melkpoeder (352 mg Na NIET OKE)
Na-arme merken Voorbeelden
Nestlé Recource Instant Protein (15 mg Na/100 g)
Kaas, smeltkaas
o Wetgeving: max 60 mg Na/100 g
o Feta 2,6 g zout/100 g
o Mozzarella bevat 0,6 g zout → valt redelijk mee
o Mascarpone → Na-arm (0,1 g zout/ 100g)
o Voorbeelden: philadelphia smeerkaas (340 mg Na NIET OKE), Slanke Anke (460 mg Na NIET OKE), La vache
qui rit light smeerkaas (600 mg Na NIET OKE), Gouda Delhaize (840 mg Na NIET OKE)
Na-arme merken Voorbeelden
Natria Kaas 20+ 20+ kaas met 40 mg Na
3
Hoofdstuk 1: Natriumarme producten
Inleiding
10% project
10% observatie
20% receptuur uitschrijven + vaardigheidstest
Schriftelijk examen (DKT & DLML)
PRODUCTKENNIS ZEER BELANGRIJK!
→ Smaakpapillen moeten 8 tot 12 weken wennen aan minder zout.
Wetgeving
Vuistregels natriumgehalte (!! getallen vanbuiten kennen)
Max … mg/100 g
Vleeswaren 100 mg
Soep, bouillon (bereid) 10 mg
Viswaren 100 mg
Melk 3 mg
Melkpoeder 30 mg
Kaas, smeltkaas 60 mg
Ontbijtgranen 50 mg
Alle broodsoorten 20 mg
Andere producten van de broodbakkerij 20 mg
Banketgebak, peperkoek 30 mg
Biscuits, beschuiten (koekjes) 50 mg
Tomatenpuree dubbel geconcentreerd 40 mg
Tomatenpuree driedubbel geconcentreerd 60 mg
Mosterd 40 mg
Geëmulgeerde en niet-geëmulgeerde sauzen 30 mg
Vloeibaar aroma en strooi-aroma 50 mg
Natriumarm zout 100 mg
Vervangingsproducten natriumchloride
o Gebruik VM of smaakcorrigentia die van nature een sterke smaak hebben bv paprika, look, tomaat,
currypoeder (zonder zout)
o Natriumarm zout → wordt gebruikt om de smaak van VM te verheffen
• Natriumcholride wordt in natriumarm zout vervangen door:
- Vnl Kalium- en Ammonium-chloride
- Ook appelzuur, citroenzuur, glutaminezuur, azijnzuur, ...
1
,Claims (moet niet op verpakking, maar als ze erop staan moet het wel kloppen)
Natriumarm/zoutarm
• Indien max 120 mg natrium per 100 g of 100 ml
• Uitzondering: water: max 2 mg per 100 ml water
Zeer laag natriumgehalte/zoutgehalte
• Op verpakking indien max 40 mg natrium per 100
g/ml
• Claim niet gebruiken bij water
Natriumvrij/zoutloos
Van zout naar natrium → : 2,5
• Max 5 mg natrium per 100 g Van natrium naar zout → x 2,5
Geen natrium toegevoegd
▪ 0 mg natrium per 100 g aanwezig is, maar ook geen zoutbevattende producten bevatten + moet voldoen
aan claim van natriumarm.
Indicaties
Natriumarme diëten indien:
o Hypertensie (hoge bloeddruk)
o Oedemen
o Ascites
o Hartdecompensatie
o Bij gebruik bepaalde medicatie
o Zwangerschapsvergiftiging of –toxicose
o Nierinsufficiëntie (hyperkaliëmie?!)
o Obesitas/diabetes + hypertensie/oedemen
o Gedecompenseerd leverlijden (hyperammoniëmie?!)
Producten
Examen: geef 3 voorbeelden van Natriumarme vleeswaren (merken)
Na-arme producten vaak blauwe verpakking
Vleeswaren:
o Wetgeving: max 100 mg Na/100 g
o Voorbeelden: rosbief (bevat geen zout, Albert Heijn), hesp AH (720 mg Na/100g NIET OKE), Zwarte
woutham (2200 mg Na /100 g NIET OKE), kipfilet AH (752 g Na/100 g NIET OKE)
Na-arme merken Voorbeelden
Revogan Gekookte ham, hespenworst, kalkoenham
Natram
2
, Soep en bouillon:
o Wetgeving: max 10 mg Na/100g
o Normale verhouding bouillon: 1 blokje op 500 ml volgens verpakking
o 1 blokje per liter volgens gezonde voeding
o Zoutgehalte bouillonblokje 49 g zout per 100 g → 4,9 g zout per bouillonblokje (10g) → 1960 mg natrium per
500 ml → 392 mg Na per 100 ml
o Voorbeelden: Maggi bouillonblokje (228 mg Na/100g NIET OKE), Unox erwtensoep (276 mg Na/100g NIET
OKE)
Na-arme merken Voorbeelden
Knorr Bouillon
Morga Groentebouillon, -blokje
Natram soep
Damhert Groentebouillon
Viswaren
o Wetgeving: max 100 mg Na/100 g
o Voorbeelden: zalmfilet AH (80 mg Na/100 g OKE), tonijn AH (80 mg Na/100 g OKE), kabeljauwfilet AH
hetzelfde
Na-arme merken Voorbeelden
Imperial Tonijn, zalm
Delhaize
Natram Visconserven
Melk
o Wetgeving: max 3 mg Na/100 g
o Voorbeelden: halfvolle melk AH (52 mg Na/100g NIET OKE), Karnemelk AH (40 mg NIET OKE)
Melkpoeder
o Wetgeving: max 30 mg Na / 100g
o Voorbeelden: Nestlé melkpoeder (352 mg Na NIET OKE)
Na-arme merken Voorbeelden
Nestlé Recource Instant Protein (15 mg Na/100 g)
Kaas, smeltkaas
o Wetgeving: max 60 mg Na/100 g
o Feta 2,6 g zout/100 g
o Mozzarella bevat 0,6 g zout → valt redelijk mee
o Mascarpone → Na-arm (0,1 g zout/ 100g)
o Voorbeelden: philadelphia smeerkaas (340 mg Na NIET OKE), Slanke Anke (460 mg Na NIET OKE), La vache
qui rit light smeerkaas (600 mg Na NIET OKE), Gouda Delhaize (840 mg Na NIET OKE)
Na-arme merken Voorbeelden
Natria Kaas 20+ 20+ kaas met 40 mg Na
3
