samenvatting cognitieve wetenschappen

c




COGNITIEVE WETENSCHAPPEN




Elise B
2022-2023

,COGNITIEVE WETENSCHAPPEN- COPPENS
1.NEUROTRANSMISSIE
INLEIDING

Weefselstructuren die deelnemen neurotransmissie:

Dit is opbouw zenuw: 3 delen

-Cellichaam
-Met dendrieten (hier komen zenuwsignalen van
andere neuronen toe en als het groot gng is: AP)
-→over naar axon (axon uiteinde = boodschapper)




2 types boodschap via axon uiteinde naar synaps:

- ESPS: excitatoire postsynaptische potentialen: membraanpot verhogen: depol: influx katione
- IPSP: inhibitorische (IPSP) hyperpol: efflux k of influx anion chloor => membrn pot verlagen
- Er komen hele reeks postsynapt signalen aan op dendrieten, of er gevoeligheid aan is :
hangt af balans pas als zodanig depol: -55mV AP, als aantal EPSP zodanig groot is

ELECTROCHEMISCHE SIGNAALTRANSDUCTIE

AP = elektrochemische signaal

- Elektrische comp: vindt eerst
plaats: verhoging van presynap
membraan, ook hier depol => calcium
kanalen open => influx ca => exoocytose
=> vesikels inhoud vrijgesteld (NT) in
synaptische spleet => iets gebeurt op
postsyap membraan: in dit gevaal EPSP
wordt afgvoerd => depol

- Chemisceh component: alles in
goede banen leiden

- NT gemaakt in cellichaam ,
opgeslagen in vesikels → vrijgesteld →
of postsynap binden of afgebroken
worden of opnieuw opgenomen in
presyanp neuron zodat die daar
afgebroken / gerecycleerd w

- (re uptake R belangrijk
psychiatirie medicatie!!)


1

,NEUROTRANSMITTERS
= chemische stoffen -→ communicatie tussen neuronen

Algemene kenmerken:

- Presynap opslag in vesikels
- Vrijstelling door depol na ca2+ influx
- Gaan binden op postsynap receptoren

Opm: kenmerken niet allemaal van toepassing op onconventionele NT

RECEPTOREN =?

- NT vrijgesteld presynap spleet: binden receptoren (= EW die binden met ligand)
o Liganden ku 2 functies hb:
▪ Receptor fasciliteren (stimuleren, in gang zetten, versnellen) = agonist
▪ Receptor inhibitie door ligand = antagonist




TYPES RECEPTOREN

POSTSYNAPTISCHE EN AUTO RECEPOREN
o Post synapt R:
o Auto receptoren: zitten op neuron dat NT gaat afvuren => NT kan op presynap neuron binden
via auto R
▪ Ze kunnen zich bevinden
- Thv axon uiteinde: synap spleet: presynap => remming vrijstelling NT
- Hogerop: cellichaam: somatodendritische: trager, langdurig effect:
genexpressie neuronen beïnvloeden, meestal inhiberen = negatieve
feedback soldaten




FUNCTIONELE TYPES:
- Chemische receptoren: via Ionkanalen
o Snelle (immediate) R → werken via ionkanalen


2

, o Binding ligand → opening kanaal
▪ Influx + ionen (Na+, Ca++) => EPSPS vb Ach, glutamaat
▪ Influx – ionen (cl-) => IPSP vb GABA
- Metabole receptoren
o Trager: werken via effector systeem (GPCR)
o Bindling ligand → activatie intracellulaire signaalcascade
▪ Loskoppelen alfa delen GPCR =>
- Activatie effector proteine
OF
- Opening ionkanaal
o Bv alle monoamine R (uitz 5HT3-R) => meeste psychiatrische medicatie

ACTIVATIE RECEPTOREN
 Intracellulaire signaaltransductie cascade dmv secundaire
boodschappers
 Modificiatie genexpressie

NEUROTRANSMITTERS

INDELING




Glutamaat en GABA: main drivers brein, meer glutamaat aanwezig, anders zouden we nu slapen


KLASSIEKTE NT

AMINOZUREN

GLUTAMAAT

- Excitatoire NT
- Niet-essentieel az: aanmaak vanaf o.a. glucose
- Reuptake, degradatie en aanvoer via gliacellen (= oligodendrocyten, astrocyten,
microglia)
Gliacel: afla-ketoglutaraat => glutamine → vvrijstelling voor uptake in neuron




3