Samenvatting Zelfgemaakte curcus van vegetatiekunde

Vegetatiekunde – Natuurstreefbeelden

1. INLEIDING

Natura2000
= Een initiatief van de Europese Unie met als doel de natuur in Europa in topconditie te houden. Met
andere woorden: biologische diversiteit te waarborgen met behulp van habitatrichtlijnen.
Doel:  Instandhouding van natuurlijke habitats
 Instandhouding van wilde fauna & flora

SBZ = Speciale beschermingszones. Dit zijn zones die door de EU zijn aangewezen voor de uitvoering
van de Habitat- en Vogelrichtlijnen. Deze richtlijnen samen de SBZ vormen het Natura2000-netwerk.

Vlaanderen heeft 47 habitattypes (met elk hun habitatcode) die geordend zijn in 9 groepen.
Elk habitattype heeft zijn eigen instandhoudingsdoelstellingen.

De 9 groepen zijn:
1) Kusthabitats
2) Zeekust- en landduinen
3) Zoetwaterhabitats
4) Heide en struikvegetaties (gematigde klimaatzone)
5) Thermofiel struikgewas (niet in Vlaanderen)
6) Natuurlijke en halfnatuurlijke graslanden
7) Venen
8) Rotsachtige habitats en grotten (Zuid Limburg)
9) Bossen


Regionaal belangrijke biotopen (RBB)
= vegetaties of levensgemeenschappen van planten en dieren die niet beschermd zijn door de
habitatrichtlijn, maar die omwille van hun zeldzaamheid in Vlaanderen wel een bescherming
genieten, onder meer via de regelgeving rond het verbod op of de vergunningsplicht voor
vegetatiewijziging. Voorbeelden zijn dottergraslanden, gagelstruwelen en rietvelden. (Natura2000)

De RBB is een uitbreiding van Natura2000

Habitat <-> Biotoop
 Habitat = leefomgeving of groeiplaats van een soort (fauna of flora). Met specifieke biotische
en abiotische eisen van het organisme.
 Biotoop = geografisch afgelijnd gebied. Binnen 1 biotoop komen verschillende habitats voor.
(bv. bos)


Biologische waarderingskaart (BWK)

Wat is een BWK?
Een BWK is een gebiedsdekkende inventaris van Vlaanderen en Brussel. De zones werden eëvalueerd
op basis van habitattype (BWK codes) en waarde (kleur).




1

,STAP 1: Gebiedsdekkende invenaris

 BWK codes (figuur)
 BWK-klassen karteringseenheden:
Per klasse nog onderverdelingen.
Bv. a = stilstaande wateren

ae = eutrofe plas
ah = min of meer brakke plas
ao = oligotroof tot mesotroof water




 Wat is een BWK?

STAP 2: Biologische waardering




Toepassingen BWK?

 Bosbeheer  Bermbeheer
 Natuurbeleid  Natuurbeheer
 Ruimtelijke ordening  Terreinbeheer
 Afbakening habitats  Milieu effecten rapport
 Natuurbehoud


Doel van het vak Vegetatiekunde

Natura2000 habitat & BWK-code & RBB



Natuurstreefbeelden




2

, Natuurbeheerplan
Van plantengemeenschappen naar natuurstreefbeelden


Vroeger: Plantengemeenschappen Nu: Natuurstreefbeelden
7 groepen: 6 groepen:
 Waters en moerassen  Water
 Pioniermilieus en ruderale ruigten  Moerassen
 Kust en binnenlandse pioniersmilieus  Heide, vennen en venen
 Graslanden, zomen en droge heiden  Graslanden
 Heiden en hoogveen  Bossen en struwelen
 Struwelen, zomen en ruigten  Kust
 Bosgemeenschappen




Wanneer is een natuurstreefbeeld goed ontwikkeld?
• Aanwezigheid van voldoende LSVI-sleutelsoorten (Lokale Staat Van Instanhouding)
• Andere kenmerken: afwezigheid van invasieve exoten of structuurkenmerken zoals de
gelaagdheid

2. WATER

Zoetwaterhabitats
Er vallen 7 verschillende habitattypes onder de groep ‘Zoetwaterhabitats’. In deze cursus worden er
slecht twee besproken.

Stilstaande wateren
 Voedselrijke, gebufferde wateren met rijke waterplantvegetatie (3150)

Milieukarakteristieken
 Zoet water
 Stilstaand water, zwak stromend
 Voedselrijke bodems (door chemische uitwisseling met de bodem)
 Helder water (zonder periodieke algengroei)
 Goede waterkwaliteit
 Ondiep tot vrij diep

Plantengemeenschappen
 Eendenkroos-klasse
 Fonteinkruid-klasse
 Kikkerbeetverbond

Vegetatiekenmerken
 Soortenrijk
 Verscheidene soorten drijvende en ondergedoken planten
Stromende wateren
 Ondiepe beken en rivieren met goede structuur en watervegetaties (3260)




3