PSYCHOLOGIE SAMENVATTING
EEN VERKENNING VAN HET DOMEIN ‘PSYCHOLOGIE’
1. Psychiatrie versus psychologie
Psychiatrie
= werk vanuit een medisch perspectief
Er was kritiek op de psychiatrie in de jaren 60 omdat ze toen een bedreiging waren
voor de samenleving
Psychologie
= hulp bieden, maar niet de ziekte bestrijden
Voorbeelden van psychologische aandoeningen:
Anterograde amnesie
= een verlies van het vermogen om nieuwe herinneringen aan te maken na de
gebeurtenis die het geheugenverlies heeft veroorzaakt
Schizofrenie
= een chronische mentale aandoening waarbij een persoon het contact met de
realiteit verliest
Obsessief-compulsieve stoornis
= een stoornis als het uw eigen leven begint te beïnvloeden op een slechte manier
Bv. de deur drie keer open en toe doen
Verslaving
Stress
Niet enkel mentale aandoeningen en therapie, maar ook diagnose en behandeling van
mentale problemen
2. Positieve psychologie
Positieve psychologie
= de wetenschappelijke studie van optimaal functioneren en welzijn.
Het is opgericht als reactie op de heersende richting die de psychologie had
gedomineerd met een sterke focus op het bestuderen van de negatieve aspecten van
onze mentale wereld, ons gedrag en ons leven.
Het bestudeert alle elementen die we nodig hebben om ons goed te voelen en goed
te functioneren zodat we kunnen ‘bloeien’
,Well-being theory/Perma-theorie: goal to increase flourishing
Engagement: we willen graag in de flow zijn, we zijn gewoon bezig
Relationships: mensen hebben sociaal contact en relaties
nodig in hun leven
Vitality: gewoon gezond en voor je lichaam zorgen
Meaning: we hebben dingen nodig die betekenis geven
Achievement: We willen iets bereiken, want dat geeft ons
zelfwaarde gevoel
Positive emotion: Heel belangrijk, zoals zelfwaardigheid
psychologie omvat meer dan mentale gezondheid en welzijn.
Psychologie is een breed veld, met veel deeldomeinen.
3. Psychologie in de praktijk
Domeinen van de toegepaste psychologie:
Klinische en counseling-psychologen
Schoolpsychologen
Sportpscyhologen
Forensische psychologen
Gezondheispsychologen
Human factors engineers
Consumentenpsychologen
Arbeids-en organisatiepsychologen
…
Voorbeelden van fundamentele/basispsychologische topics:
Perceptie: hoe wordt licht dat in onze ogen binnenkomt
tot een zinvolle visuele ervaring verwerkt?
Geheugen: hoe kunnen we informatie coderen,opslaan
en ophalen?
Aandacht en bewustzijn: wat is de relatie tussen aandacht en bewustzijn?
Oordeel en besluitvorming: welke factoren beïnvloeden oordeel en besluitvorming?
Attitudes: wat bepaalt onze attitudes tegenover objecten, mensen en groepen?
Motiveren: wat motiveert ons en hoe?
Persoonlijkheid: wat is persoonlijkheid en hoe beïnvloedt het ons denken/gedrag?
Nature versus nurture: wat vormt ons gedrag en onze persoonlijkheid?
PSYCHOLOGIE ALS WETENSCHAP
, 1. Common sense versus evidence-based practice
Common sense
Bv. Promotie is een goede beloning voor goed geleverd werk in het bedrijfsleven, maar op
een bepaald moment word je zo gepromoveerd dat je het niet meer aan kan men begint
incompetent te worden.
pieter principle= mensen worden gepromoveerd tot het niveau waar ze incompetent zijn
Evidence-based practice
= wetenschappelijke methode toepassen+kritische denkvaardigheden
Wetenschappelijke methode= systematische observatie en het gebruik maken van
geteste en goedbevonden empirische methoden
Evidence-based practice en fundamentele kennis steunen op wetenschap
2. Wat onderscheidt pseudo-wetenschap van de psychologie als wetenschappelijke
discipline?
De wetenschappelijke methode waarop die kennis gebaseerd is
“Kunnen we interne fenomen zoals denken, attittudes, motivatie, gevoelens etc. bestuderen,
gegeven het feit dat deze niet direct observeerbaar zijn?
“Kunnen deze psychologische fenomenen uberhaupt wetenschappelijk
bestudeerd worden?”
Wat maakt je gelukkiger?
20 euro uitgeven aan iets voor jezelf?
20 euro uitgeven aan een geschenk voor iemand anders of aan een goed doel?
Degene die het aan andere gaven, voelen zich gelukkiger. De wetenschap verschilt hier van
de evidence-based practice
3. Psychologie als wetenschap van gedrag en mentale processen (introspectie)
Behandelt zowel:
Interne mentale processen (bv. denken, voelen, begeren) als
Externe, observeerbare gdragingen (bv. praten, glimlachen, lopen)
observeerbare gedragsmaten bieden psychologen data/informatie om afleidingen te
maken over onzichtbare interne fenomenen
De moderne psychologie maakt ook gebruik van biologische metingen zoals;
Cortisol uit speeksel (stressgeraleteerd hormoon)
fMRI-beelden van hersenactiviteit
, DE WETENSCHAPPELIJKE METHODE
1) We starten met een bepaalde observatie
2) Een onderzoeker komt een fenomeen tegen en
vraagt zich af ‘waarom’?
3) Je hebt hier een eerste idee. Er kunnen
meerdere hypotheses ontstaan
4) Je gaat die hypothese testen via testbare
predicties
5) Je verzamelt data over de metingen
6) Bevestigen, verwerpen of uitbreiden van de
hypotheses
7) Bevindingen in een minitheorie
4. Onderzoek doen
1) Ontwikkel een hypothese
Endownment effect
= mensen hechten meer waarde aan iets als ze er eigenaar van zijn
= een bewering die de uitkomst van een wetenschappelijke studie voorspelt, vaak over een
relatie tussen 2 variabelen in een studie
Dient potentieel weerlegbaar of falisifieerbaar te zijn je moet kunnen aantonen dat
de uitspraak juist of fout is
Je moet precies expliceren hoe de hypothese zal getoetst worden
Het impliceert het definiëren van alle aspecten in operationele definities alles
concreet uitleggen
2) Objectieve data verzamelen
Je gebruikt hier één van de bewezen methoden die ontwikkeld werden om foute conclusies
te vermijden. Elke hypothese kan op verschillende wijzen getest worden. Dit zijn geijkte
methodes die betrouwbare resultaten geven.
3) Resultaten analyseren en de hypothese accepteren of verwerpen
Hiervoor wordt er vaak statistiek gebruikt. De hypothese wordt aanvaard of verworpen.
Opmerking:
Er bestaat nog een extra stap in het wetenschappelijk onderzoek. Alvorens je start, ga je
kijken naar wat er al bestaat in de literatuur over de vraagstelling
4) Resultaten publiceren, bekritiseren en repliceren
EEN VERKENNING VAN HET DOMEIN ‘PSYCHOLOGIE’
1. Psychiatrie versus psychologie
Psychiatrie
= werk vanuit een medisch perspectief
Er was kritiek op de psychiatrie in de jaren 60 omdat ze toen een bedreiging waren
voor de samenleving
Psychologie
= hulp bieden, maar niet de ziekte bestrijden
Voorbeelden van psychologische aandoeningen:
Anterograde amnesie
= een verlies van het vermogen om nieuwe herinneringen aan te maken na de
gebeurtenis die het geheugenverlies heeft veroorzaakt
Schizofrenie
= een chronische mentale aandoening waarbij een persoon het contact met de
realiteit verliest
Obsessief-compulsieve stoornis
= een stoornis als het uw eigen leven begint te beïnvloeden op een slechte manier
Bv. de deur drie keer open en toe doen
Verslaving
Stress
Niet enkel mentale aandoeningen en therapie, maar ook diagnose en behandeling van
mentale problemen
2. Positieve psychologie
Positieve psychologie
= de wetenschappelijke studie van optimaal functioneren en welzijn.
Het is opgericht als reactie op de heersende richting die de psychologie had
gedomineerd met een sterke focus op het bestuderen van de negatieve aspecten van
onze mentale wereld, ons gedrag en ons leven.
Het bestudeert alle elementen die we nodig hebben om ons goed te voelen en goed
te functioneren zodat we kunnen ‘bloeien’
,Well-being theory/Perma-theorie: goal to increase flourishing
Engagement: we willen graag in de flow zijn, we zijn gewoon bezig
Relationships: mensen hebben sociaal contact en relaties
nodig in hun leven
Vitality: gewoon gezond en voor je lichaam zorgen
Meaning: we hebben dingen nodig die betekenis geven
Achievement: We willen iets bereiken, want dat geeft ons
zelfwaarde gevoel
Positive emotion: Heel belangrijk, zoals zelfwaardigheid
psychologie omvat meer dan mentale gezondheid en welzijn.
Psychologie is een breed veld, met veel deeldomeinen.
3. Psychologie in de praktijk
Domeinen van de toegepaste psychologie:
Klinische en counseling-psychologen
Schoolpsychologen
Sportpscyhologen
Forensische psychologen
Gezondheispsychologen
Human factors engineers
Consumentenpsychologen
Arbeids-en organisatiepsychologen
…
Voorbeelden van fundamentele/basispsychologische topics:
Perceptie: hoe wordt licht dat in onze ogen binnenkomt
tot een zinvolle visuele ervaring verwerkt?
Geheugen: hoe kunnen we informatie coderen,opslaan
en ophalen?
Aandacht en bewustzijn: wat is de relatie tussen aandacht en bewustzijn?
Oordeel en besluitvorming: welke factoren beïnvloeden oordeel en besluitvorming?
Attitudes: wat bepaalt onze attitudes tegenover objecten, mensen en groepen?
Motiveren: wat motiveert ons en hoe?
Persoonlijkheid: wat is persoonlijkheid en hoe beïnvloedt het ons denken/gedrag?
Nature versus nurture: wat vormt ons gedrag en onze persoonlijkheid?
PSYCHOLOGIE ALS WETENSCHAP
, 1. Common sense versus evidence-based practice
Common sense
Bv. Promotie is een goede beloning voor goed geleverd werk in het bedrijfsleven, maar op
een bepaald moment word je zo gepromoveerd dat je het niet meer aan kan men begint
incompetent te worden.
pieter principle= mensen worden gepromoveerd tot het niveau waar ze incompetent zijn
Evidence-based practice
= wetenschappelijke methode toepassen+kritische denkvaardigheden
Wetenschappelijke methode= systematische observatie en het gebruik maken van
geteste en goedbevonden empirische methoden
Evidence-based practice en fundamentele kennis steunen op wetenschap
2. Wat onderscheidt pseudo-wetenschap van de psychologie als wetenschappelijke
discipline?
De wetenschappelijke methode waarop die kennis gebaseerd is
“Kunnen we interne fenomen zoals denken, attittudes, motivatie, gevoelens etc. bestuderen,
gegeven het feit dat deze niet direct observeerbaar zijn?
“Kunnen deze psychologische fenomenen uberhaupt wetenschappelijk
bestudeerd worden?”
Wat maakt je gelukkiger?
20 euro uitgeven aan iets voor jezelf?
20 euro uitgeven aan een geschenk voor iemand anders of aan een goed doel?
Degene die het aan andere gaven, voelen zich gelukkiger. De wetenschap verschilt hier van
de evidence-based practice
3. Psychologie als wetenschap van gedrag en mentale processen (introspectie)
Behandelt zowel:
Interne mentale processen (bv. denken, voelen, begeren) als
Externe, observeerbare gdragingen (bv. praten, glimlachen, lopen)
observeerbare gedragsmaten bieden psychologen data/informatie om afleidingen te
maken over onzichtbare interne fenomenen
De moderne psychologie maakt ook gebruik van biologische metingen zoals;
Cortisol uit speeksel (stressgeraleteerd hormoon)
fMRI-beelden van hersenactiviteit
, DE WETENSCHAPPELIJKE METHODE
1) We starten met een bepaalde observatie
2) Een onderzoeker komt een fenomeen tegen en
vraagt zich af ‘waarom’?
3) Je hebt hier een eerste idee. Er kunnen
meerdere hypotheses ontstaan
4) Je gaat die hypothese testen via testbare
predicties
5) Je verzamelt data over de metingen
6) Bevestigen, verwerpen of uitbreiden van de
hypotheses
7) Bevindingen in een minitheorie
4. Onderzoek doen
1) Ontwikkel een hypothese
Endownment effect
= mensen hechten meer waarde aan iets als ze er eigenaar van zijn
= een bewering die de uitkomst van een wetenschappelijke studie voorspelt, vaak over een
relatie tussen 2 variabelen in een studie
Dient potentieel weerlegbaar of falisifieerbaar te zijn je moet kunnen aantonen dat
de uitspraak juist of fout is
Je moet precies expliceren hoe de hypothese zal getoetst worden
Het impliceert het definiëren van alle aspecten in operationele definities alles
concreet uitleggen
2) Objectieve data verzamelen
Je gebruikt hier één van de bewezen methoden die ontwikkeld werden om foute conclusies
te vermijden. Elke hypothese kan op verschillende wijzen getest worden. Dit zijn geijkte
methodes die betrouwbare resultaten geven.
3) Resultaten analyseren en de hypothese accepteren of verwerpen
Hiervoor wordt er vaak statistiek gebruikt. De hypothese wordt aanvaard of verworpen.
Opmerking:
Er bestaat nog een extra stap in het wetenschappelijk onderzoek. Alvorens je start, ga je
kijken naar wat er al bestaat in de literatuur over de vraagstelling
4) Resultaten publiceren, bekritiseren en repliceren
