Samenvatting Algemene Psychologie

Samenvatting Algemene
Psychologie
 Algemene psychologie –
introductie
 Psychologie?
 = wetenschap die menselijk gedrag en de mentale activiteiten van de individuele mens
bestudeert
 Twee richtingen:
o Naar binnen toe = innerlijk gedrag: waarneming – geheugen – denken/intelligentie –
voelen
o Naar buiten toe = uiterlijk gedrag – emoties – leerprocessen – motivatie
 Denken – leerprocessen – motivatie = Algemene psychologie (DUS ‘naar buiten
toe’)
 Doelstelling: gedrag kunnen verklaren, voorspellen, beïnvloeden
o  Formuleren van algemene uitspraken en wetmatigheden betreffende gedragingen
en psychische processen

 Gedrag
ln
v
g
e
tish
w
?
md
u
,k
ro
a
ti






 Psychologische stromingen
 Hoe wordt er gekeken naar gedrag?
 Verschillende stromingen:
o Historisch gegroeid
o Verschillen /gelijkenissen: o.a. mensbeeld, ontstaan van gedrag, rol van de
hulpverlener…

, o Actuele tendens om naar elkaar toe te groeien


 Verschillende visies om te kijken naar
gedrag
 Theoretische kennis  praktisch
o Dieptepsychologie  Psychoanalyse
o Behaviorisme  Gedragstherapie
o Cognitieve psychologie  Therapie
o Cognitieve Gedragstherapie
o Humanistische psychologie  Cliëntgerichte therapie
o Oplossingsgerichte therapie
o …

 Ter info: 6 psychologische stromingen
Psychoanalyse Behaviorisme Humanistische Cognitieve Systeemtheorie Biologische
psychologie Psychologie Psychologie
Vertegenwoor Freud Pavlov Maslow Ellis Watzlawick
digers Jung Thorndike Rogers Beck Nagy
Skinner Gordon Piaget Bronfenbrenner
Kernwoorden Ego, Superego, Id Conditioneren Echtheid, empathie, Infoverwerking, Systeem, gezin, Biologische factor,
Bewust - Straf, beloning onvoorwaardelijke schema, geheel, evenwicht, DNA , hersenen
onderbewust- Leertheorie acceptatie accommodatie, feedback,communic neurotransmitters
onbewust S-O-R-C, black box Subjectief assimilatie, atie
Afweermechanis- Geheel adaptatie, Bio ecologisch
men, Overdracht Congruent, organisatie model
transparant Geheugen!
Mensbeeld Mechanisch/person Mechanisch/organis Personalistisch Mech/organ/person Organisch Mechan/organ
al/Pessimistisch ch/Pessimistisch optimistisch optimistisch Neutraal pessimistisch
Biopsychosoci (Bio) Psycho Psycho (Bio) Bio Bio!
aal model Psycho Sociaal (skinner) Psycho Psycho (psycho)
(Sociaal) sociaal (Sociaal)
Gedrag Aangeboren/ Aangeleerd ! Aangeboren Aangeboren/ Aangeleerd Aangeboren
(aangeleerd) Aangeleerd
Rol Stoornis als Gedrag afleren door Kleine rol! Niet Beïnvloeden van Regels/communicati Bewust van erfelijke
hulpverlener symptoom confronteren, sturen of infoverwerking, e in (gehele)systeem oorzaken,
onderliggend negeren, niet beoordelen maar waarneming, observeren en Evolutie bij
conflict = belonen grondhouding! geheugen, denken verandering behandeling
bewustmaking Bv spiegelen stimuleren; gezin!
Gedrag Relatie tussen Omgeving Vrijheid, eigen Cognities Context, Geheel, Biologische factoren
bepaald door Id,Ego,Superego leerprincipes verantwoordelijk- Communicatie ,
Het onbewuste, heid regels, interactie
kindertijd
Toepassingen Overdracht Gedragsanalyse: Gordon methode RET Positief Psychofarmaca
Verdringingsmecha- functieanalyse/bete Gentle teaching ROT heretikketeren
nismen kenisanalyse Focussing Psycho-educatie Hele gezin
Goldstein training Psycho-educatie
Token systeem

,  Hoofdstuk 1: Psychologie,
gedrag en functieanalyse
 Wat is psychologie?
 Psychologie = psyche + logos (ziel+ wetenschap)
o Wetenschap die menselijk gedrag bestudeert, onzichtbaar en niet-rechtstreeks
toegankelijk
 Mentale onzichtbare activiteiten die zichtbaar worden door gedragingen
 Gedrag kunnen voorspellen, verklaren en beïnvloeden
o Stap niet groot om gedrag te vermijden, veranderen, beïnvloeden
 Wetenschap vs intuïtieve mensenkennis
 Definitie psychologie
 = de wetenschap die het menselijk gedrag en de mentale activiteiten van de individuele
mens bestudeert
 Een goede psycholoog?  iemand die veel intuïtieve mensenkennis heeft, iemand die de
mensen begrijpt, er gemakkelijk mee in contact komt, mensen kan aanpakken, leiden en
beïnvloeden
o Deze mensenkennis is gebaseerd op: eigen ervaringen, toevallige observaties en
gezond verstand  leidt niet tot het begrijpen van mensen in hun eigenheid maar
gaat over het formuleren van algemene uitspraken over de mens
Bv. zo vader zo zoon
 Al die uitspraken bieden geen verklaringen voor die gebeurtenissen en zijn er
halve waarheden en tegenstrijdigheden aanwezig
 Essentieel aspect van orthopedagogische begeleider?  zijn gedrag kunnen baseren en
verklaren op basis van wetenschappelijke inzichten
 Het doel psychologie
 = het formuleren van algemene uitspraken of wetmatigheden betreffende gedragingen en
psychische processen en zij gebruikt hiervoor wetenschappelijke methoden
o Waar de intuïtieve mensenkennis subjectief is en steunt op toevallige observaties in
complexe situaties, is de wetenschappelijke psychologie objectief en steunt ze op
systematische observaties in gecontroleerde situaties

 Wat is gedrag?
 Wat mogen we net verstaan onder ‘gedrag’?
 Wat is gedrag?
o Binnen- / buitenkant
 Naar binnen toe = innerlijk gedrag: waarneming – geheugen –
denken/intelligentie – voelen
 Naar buiten toe = uiterlijk gedrag – emoties – leerprocessen – motivatie

,  Gedragingen zijn betekenisvolle reacties op
een situatie
 Betekenisvolle reactie op een situatie
o Bv Kind wandelt in boog rond kachel
o We reageren op de signaalwaarde van een prikkel
 De eigenlijke gedragsreactie (R) is dan een reactie van het individu op de betekenis van de
door hem of haar opgebouwde gedragssituatie
 Gedragingen zijn steeds doelgericht en de
doelgerichtheid is complex
 Complexe doelgerichtheid
o Gericht op het bereiken van een doel
o Doelgerichtheid is erg complex:
 De psychologische of motivationele richting van een gedrag komt niet altijd
overeen met de observeerbare richting
 Uiterlijk erg verschillende gedragingen kunnen op eenzelfde doel gericht zijn
 Een concreet gedrag kan gericht zijn op het bereiken van meerdere doelen
 we zeggen dan dat het gedrag meervoudig bepaald is
 Een uiterlijk identiek gedrag kan op verschillende ogenblikken gans
verschillende doelen nastreven
 Een mens is zich niet altijd bewust van de werkelijke doelen die men
nastreeft  een aantal doelen kunnen onbewust zijn
 Een nagestreefd doel is meestal slechts een middel om een verder doel te
bereiken
 Gedrag is steeds te situeren tegenover een
persoon in zijn omgeving
 Te situeren tegenover een persoon in z’n omgeving
o Gedrag wordt bepaald door factoren in de persoon zelf en factoren in zijn omgeving
 Gedrag is een zinvolle reactie van de totale persoon op een voor hem zinvolle prikkel uit de
omgeving
o G= f(P,O)
 Totale persoon: ↔ omgeving / situatie
Lichaam



Gevoelens Kennis
o Totale persoon = elk gedrag zowel elementen op kennisgebied (denken), op het vlak
van gevoelens (voelen) en op lichamelijk gebied (doen) een rol spelen
 Elke mens = uniek!
o De psychologie is dus geïnteresseerd in theorieën waardoor we het menselijk gedrag
beter kunnen begrijpen, verklaren of voorspellen. De psychologie is op zoek naar
algemeenheden en wetmatigheden in het gedrag van de mens. Toch blijft elke mens