Verlenen van zorg op maat: moeder en kind: pediatrie: pathologie met
inbegrip van farmacologie (Dirk Franckaert): deel 3
Allergie
▪ Wat?
o = een overdreven en schadelijke reactie van het afweersysteem gericht tegen normaal
onschadelijke stoffen uit de omgeving.
o De kans op allergie is grotendeels genetisch bepaald.
o Een allergie verschijnt na contact met een allergeen → dit is een lichaamsvreemde stof die de
vorming van specifieke IgE-antilichamen kan uitlokken.
o IgE-antilichamen binden zich op het membraan van basofielen en mestcellen → wanneer het
allergeen zich bindt met IgE komt histamine vrij.
o Bij allergie is er een overdreven aanmaak van IgE-antilichamen die specifiek gericht
zijn tegen een bepaalde stof.
o Het contact met het allergeen kan gebeuren door het in te ademen, door het in te nemen
via de mond of door het aan te raken.
o Het eerste contact met een allergeen wordt sensibilisatie genoemd → er worden IgE
antilichamen gevormd die zich binden op de membraan van basofielen en mestcellen.
o Bij een tweede contact zal het allergeen zich binden met deze specifieke IgE → als gevolg van
deze binding komt histamine vrij uit de mestcellen (bv. ter hoogte van de huid of ter hoogte
van de slijmvliezen van neus, ogen, darm, luchtwegen).
o Voorbeelden van allergieën → pollen, uitwerpselen van huisstofmijt, haren van dieren, bijen-
en wespengif, voedingsstoffen,…
▪ Symptomen
o Effecten van histamine:
➢ Vaatverwijding → bijvoorbeeld rode ogen en rode vlekken op de huid
➢ Toename van de doorlaatbaarheid van de vaatwand voor vocht waardoor oedeemvorming
ontstaat met als mogelijke gevolgen → zwelling van het slijmvlies (verstopte neus), zwelling
van de huid (opgezette plekken), minder goed werkend darmslijmvlies (diarree)
➢ Jeuk → bijvoorbeeld ter hoogte van de ogen of de huid
➢ Contractie van de spiertjes in de bronchuswand met luchtwegvernauwing tot gevolg
(allergisch astma)
o Het lokaal vrijkomen van histamine zorgt voor een lokale allergische reactie → hooikoorts
➢ Allergische astma ten gevolge van de inademing van de allergenen
➢ Netelroos
➢ Allergische gastro-enteritis → braken, diarree en krampen
o Als histamine in de algemene circulatie terecht komt, spreken we van een veralgemeende
allergische reactie → bijen- of wespensteek en na contact met sommige geneesmiddelen
➢ Jeuk
➢ Tintelingen
➢ Roodheid van de huid
➢ Diarree
➢ Buikkrampen
➢ Ademhalingsmoeilijkheden
➢ Vaatverwijding
➢ Bloeddrukdaling
➢ Soms anafylactische shock
▪ Diagnose
o Huidtest
o Bloedonderzoek (RAST-test) → dosering totale hoeveelheid IgE in het serum
, ▪ Behandeling
o Vermijden van contact met het allergeen
o Preventieve middelen bij allergische reacties
o Middelen bij acute allergische reacties → antihistaminica
o Bij een anafylactische shock → adrenaline toedienen
o Desensibilisatie → patiënt krijgt in langzaam oplopende doseringen injecties met het
allergeen. Het afweersysteem reageert hierop met het maken van IgG-antilichamen die zich
zullen binden op het allergeen en zo verhinderen dat het allergeen zich bindt op het IgE.
Ziekten van het ademhalingsstelsel
• Astma
▪ Wat?
o = chronische inflammatie (ontsteking) van het slijmvlies van de luchtwegen.
o Wordt gekenmerkt door vernauwing van de kleinere luchtwegen (wisselend en omkeerbaar)
o Bronchiale hyperreactiviteit
▪ Voorkomen
o Komt voor op alle leeftijden
o Begint vaak al op kinderleeftijd
▪ Uitlokkende factoren
o Aspecifieke prikkels (niet-allergisch) → luchtverontreiniging, mist, roken, virussen
o Specifieke prikkels (allergisch) → huisstofmijt, pollen, dierenhaar, voeding en aspirine
▪ Symptomen (periodisch)
o Hoesten
o Piepen
o Kortademigheid
▪ Indeling
o Lichte vormen tot ernstige vormen
▪ Diagnose
o Longfunctietesten → gedaalde ESW (= het maximale volume lucht (in liter) dat bij snelle en
geforceerde uitademing vanuit volledige inademing in één seconde kan worden uitgeblazen)
o Huidtesten → aantonen allergie
▪ Behandeling
o Afhankelijk van de ernst van de symptomen
o Inhalatie van bronchodilatoren (luchtwegverwijdende middelen) en corticoïde
o Anti-allergische geneesmiddelen
▪ Prognose
o Goed voor de meeste astmapatiënten → mits goed therapietrouw!!
• COPD
▪ Wat?
o = een chronische aandoening van de luchtwegen en de longen gekenmerkt door vernauwing
van de kleine luchtwegen en verlies aan elasticiteit van de longen (= longemfyseem).
o Leidt op termijn naar chronische respiratoire insufficiëntie (chronisch zuurstoftekort).
▪ Voorkomen
o Komt meestal voor vanaf de leeftijd van 40-45 jaar
▪ Oorzaken
o Herhaaldelijk inademen van toxische partikels en/of gassen:
➢ Roken (80-90%)
➢ Beroepsmatigheden, luchtvervuiling,… (10%)
▪ Symptomen
o Hoesten
o Slijmproductie
o Toenemende kortademigheid
o Verhoogde vatbaarheid voor luchtweginfecties → acute opstoot of exacerbatie (= het
toenemen van ziektesymptomen).
▪ Stadia
o Milde tot zeer ernstige vormen
inbegrip van farmacologie (Dirk Franckaert): deel 3
Allergie
▪ Wat?
o = een overdreven en schadelijke reactie van het afweersysteem gericht tegen normaal
onschadelijke stoffen uit de omgeving.
o De kans op allergie is grotendeels genetisch bepaald.
o Een allergie verschijnt na contact met een allergeen → dit is een lichaamsvreemde stof die de
vorming van specifieke IgE-antilichamen kan uitlokken.
o IgE-antilichamen binden zich op het membraan van basofielen en mestcellen → wanneer het
allergeen zich bindt met IgE komt histamine vrij.
o Bij allergie is er een overdreven aanmaak van IgE-antilichamen die specifiek gericht
zijn tegen een bepaalde stof.
o Het contact met het allergeen kan gebeuren door het in te ademen, door het in te nemen
via de mond of door het aan te raken.
o Het eerste contact met een allergeen wordt sensibilisatie genoemd → er worden IgE
antilichamen gevormd die zich binden op de membraan van basofielen en mestcellen.
o Bij een tweede contact zal het allergeen zich binden met deze specifieke IgE → als gevolg van
deze binding komt histamine vrij uit de mestcellen (bv. ter hoogte van de huid of ter hoogte
van de slijmvliezen van neus, ogen, darm, luchtwegen).
o Voorbeelden van allergieën → pollen, uitwerpselen van huisstofmijt, haren van dieren, bijen-
en wespengif, voedingsstoffen,…
▪ Symptomen
o Effecten van histamine:
➢ Vaatverwijding → bijvoorbeeld rode ogen en rode vlekken op de huid
➢ Toename van de doorlaatbaarheid van de vaatwand voor vocht waardoor oedeemvorming
ontstaat met als mogelijke gevolgen → zwelling van het slijmvlies (verstopte neus), zwelling
van de huid (opgezette plekken), minder goed werkend darmslijmvlies (diarree)
➢ Jeuk → bijvoorbeeld ter hoogte van de ogen of de huid
➢ Contractie van de spiertjes in de bronchuswand met luchtwegvernauwing tot gevolg
(allergisch astma)
o Het lokaal vrijkomen van histamine zorgt voor een lokale allergische reactie → hooikoorts
➢ Allergische astma ten gevolge van de inademing van de allergenen
➢ Netelroos
➢ Allergische gastro-enteritis → braken, diarree en krampen
o Als histamine in de algemene circulatie terecht komt, spreken we van een veralgemeende
allergische reactie → bijen- of wespensteek en na contact met sommige geneesmiddelen
➢ Jeuk
➢ Tintelingen
➢ Roodheid van de huid
➢ Diarree
➢ Buikkrampen
➢ Ademhalingsmoeilijkheden
➢ Vaatverwijding
➢ Bloeddrukdaling
➢ Soms anafylactische shock
▪ Diagnose
o Huidtest
o Bloedonderzoek (RAST-test) → dosering totale hoeveelheid IgE in het serum
, ▪ Behandeling
o Vermijden van contact met het allergeen
o Preventieve middelen bij allergische reacties
o Middelen bij acute allergische reacties → antihistaminica
o Bij een anafylactische shock → adrenaline toedienen
o Desensibilisatie → patiënt krijgt in langzaam oplopende doseringen injecties met het
allergeen. Het afweersysteem reageert hierop met het maken van IgG-antilichamen die zich
zullen binden op het allergeen en zo verhinderen dat het allergeen zich bindt op het IgE.
Ziekten van het ademhalingsstelsel
• Astma
▪ Wat?
o = chronische inflammatie (ontsteking) van het slijmvlies van de luchtwegen.
o Wordt gekenmerkt door vernauwing van de kleinere luchtwegen (wisselend en omkeerbaar)
o Bronchiale hyperreactiviteit
▪ Voorkomen
o Komt voor op alle leeftijden
o Begint vaak al op kinderleeftijd
▪ Uitlokkende factoren
o Aspecifieke prikkels (niet-allergisch) → luchtverontreiniging, mist, roken, virussen
o Specifieke prikkels (allergisch) → huisstofmijt, pollen, dierenhaar, voeding en aspirine
▪ Symptomen (periodisch)
o Hoesten
o Piepen
o Kortademigheid
▪ Indeling
o Lichte vormen tot ernstige vormen
▪ Diagnose
o Longfunctietesten → gedaalde ESW (= het maximale volume lucht (in liter) dat bij snelle en
geforceerde uitademing vanuit volledige inademing in één seconde kan worden uitgeblazen)
o Huidtesten → aantonen allergie
▪ Behandeling
o Afhankelijk van de ernst van de symptomen
o Inhalatie van bronchodilatoren (luchtwegverwijdende middelen) en corticoïde
o Anti-allergische geneesmiddelen
▪ Prognose
o Goed voor de meeste astmapatiënten → mits goed therapietrouw!!
• COPD
▪ Wat?
o = een chronische aandoening van de luchtwegen en de longen gekenmerkt door vernauwing
van de kleine luchtwegen en verlies aan elasticiteit van de longen (= longemfyseem).
o Leidt op termijn naar chronische respiratoire insufficiëntie (chronisch zuurstoftekort).
▪ Voorkomen
o Komt meestal voor vanaf de leeftijd van 40-45 jaar
▪ Oorzaken
o Herhaaldelijk inademen van toxische partikels en/of gassen:
➢ Roken (80-90%)
➢ Beroepsmatigheden, luchtvervuiling,… (10%)
▪ Symptomen
o Hoesten
o Slijmproductie
o Toenemende kortademigheid
o Verhoogde vatbaarheid voor luchtweginfecties → acute opstoot of exacerbatie (= het
toenemen van ziektesymptomen).
▪ Stadia
o Milde tot zeer ernstige vormen
