samenvatting verklaringsmodellen

Verklaringsmodellen 1
0. Inleiding
 Ivan Nagy: grondlegger relatie in 4 dimensies bekijken
 Geeft ons overzichtelijk kader die inzicht geeft in relaties
 4 dimensies zijn:
o 1: dimensie feitelijke gegevens
o 2: dimensie psyche
o 3: dimensie van de interacties
o 4: dimensie van de relationele ethiek
 Samen naar 4 dimensies kijken = gelaagd kijken

1. Dimensie 1: de objectiveerbare feiten
 Geen ruimte voor interpretaties, beleving, waardering, afkeuring of hypotheses
 Al het waarneembare

1.1 Opsomming kaders
Biologisch en medisch Geslacht, leeftijd, geboorte, dood, zwangerschap, ras, genetische
kader van cliënt en gezin kaart, erfelijke ziekten, lichamelijke ziekten, fysisch gestel, huidige
lichamelijke toestand, medische hulp,…
Opgelet: diagnose/psychopathologie ≠ feit! Blijft veronderstelling (kan
veranderen)
Financieel/materieel (gezins)inkomen, schulden, onderwijs, arbeid/tewerkstelling,
kader armoede, huisvesting, mobiliteitsmogelijkheden,…

Wettelijk/juridisch kader Getrouwd/wettelijk samenwonend/alleenstaand/weduwe, wettelijke
kinderen, nationaliteit, veroordelingen,…
Economisch/ecologisch Hoog/laagconjunctuur (goede tijden slechte tijden), socio-
kader economische status, milieuomstandigheden, natuurrampen,..

(= ruimer materieel kader)
Sociologisch/cultureel Relatie/samenlevingsvormen, klassen, gender, huidskleur, tweetalig
kader opgevoed, groot/klein gezin,…

Historisch kader In welke tijd leven we? (macro en micro)
Vb: in Middeleeuwen zouden we anders geleefd hebben dan nu (meer
jagen dan studeren, status vrouwen anders,…)
Vb: macroniveau: coronatijden
Politiek landschap hoort hier ook in
Opgelet: geen privégebeurtenissen (wat je gisteren at)


Religieus/spiritueel kader Je religie, godsdienst




1.2 Vorige generaties
 Niet enkel huidige levenssituatie is van belang

,  Ook vorige generaties (grootouders etc)
o Kunnen invloed hebben op nakomelingen
 Al deze feiten krijgen plaats in genogram

1.3 Onrecht in de feiten
 Feiten die beschadigend effect hebben op de mens
 Onomkeerbaar, niet terug te draaien
 2 soorten
o Verdelend onrecht: het lot, niemand verantwoordelijk
 Ziekte, overlijden,..
o Vergeldend onrecht: door mensen elkaar aangedaan
 Verwaarlozing, emotionele mishandeling,..
 Maar: verdelend onrecht kan makkelijk vergeldend onrecht worden!

Voorbeeld:

Huis afgebrand door kortsluiting -> verdelend onrecht
maar familie legt schuld bij elektricien fout -> vergeldend recht geworden

TIPS BIJ VERKENNEN MET CLIËNTEN

 Intergenerationeel verkennen (min. 3 generaties!)
 Tegenstellingen tss familieleden = ok
o Ieder eigen verhaal, je gaat niet op zoek naar echte waarheid, je probeert gewoon te
helpen
 Verken traag (niet met checklist, op tempo cliënt)
 Kader per kader (voor jezelf nagaan of je iets mist)
 Kansen grijpen om te linken met andere dimensies
 Laat je verwonderen door unieke van elk verhaal
 Durf! (maar niet over grens cliënt gaan)
 Stop niet te snel met verkennen (hoe meer info, hoe meer vragen)
 Onthouden en noteren woorden v cliënt -> kan je later weer gebruiken
o Woorden cliënt zijn uniek
o Altijd vragen of je mag noteren (kan onveilig voelen)

METHODIEKEN

 Deze helpen om cliënt verhaal te laten vertellen + info te verkrijgen
 Genogram
 Levenslijn/tijdslijn
 Google maps/earth
o Kijken waar geboren, geweest,…
 Foto’s/voorwerpen




1.4 Genogram
 Manier om overzichtelijk feiten te verzamelen
 Soort stamboom, zeer nauwkeurig gecodeerd
 Hier wordt stilgestaan bij:

, o Het behoren tot bepaalde samenlevingsvorm of (sub)systeem
o Bijzondere aard van relaties, ongewone verwantschappen
o Het behoren tot bepaalde generatie, streek,…
 Stafkaart van familierelaties
o Breuken, veranderingen of gebeurtenissen over generaties heen
 Vb: familieruzies, erfeniskwesties, verlies,..
o Mentale/fysieke aandoeningen
 Depressie, kanker, …
 App: genopro
 2 onderdelen:
o Personen (minstens 3 generaties)
o Soorten lijnen voor soorten relaties

Voorbeeld genogram:




legende op cursus p 17-18, KENNEN

1.4.1 spelregels genogram
 Er wordt minstens met 3 generaties gewerkt -> elke generatie op zelfde hoogte
 Heteroseksuele relatie: man links
 Kinderen gerangschikt van links naar rechts op leeftijd (oudste links)
 Nieuwe partners op aparte lijn tekenen
 De persoon over wie het gaat (cliënt) aanduiden met omranding
 Mensen samenwonend met cliënt lijn rond trekken




2. 2e dimensie: psychologie
 Gaat over het subjectieve
 Hoe cliënt en omgeving de feiten waarnemen