Volledig uitgewerkt toetsmatrijs van het tentamen 'Geestelijke stromingen'. Gemaakt aan de hand van de vijf toetsdoelen. De theorie komt uit de colleges van Jan Biersteker en uit de Reader Geestelijke Stromingen. In deze samenvatting staan ook een aantal voorbeelden van toetsvragen. Door deze samen...
Samenvatting Geestelijke stromingen
Toetsdoel 1: Studenten kennen de termen rondom het vakgebied Wereldgodsdiensten,
zoals: Geestelijke Stromingen / Sekten / volksreligiositeit / LeVo en Godsdienstige
Opvoeding, etic- en emicbenadering, methodisch agnosticisme e.a.
Wereldgodsdiensten:
De vijf grootste godsdiensten van de wereld bij elkaar: Jodendom, Christendom, Islam,
Hindoeïsme en Boeddhisme. Een onderdeel van geestelijke stromingen.
Geestelijke stromingen:
Geestelijke stromingen zijn te verdelen in drie groepen:
- Wereldgodsdiensten (Christendom, Jodendom, Islam, Boeddhisme en Hindoeïsme)
- Levensbeschouwelijke stromingen (zoals het Humanisme, Liberalisme, Socialisme
etc.)
- Sekten (zoals Jehovagetuigen, Mormonen, New Age, Hare Krishna etc.)
Kenmerken van Geestelijke stromingen:
- De grote vragen van het menselijk bestaan
- Antwoorden ondergebracht in een systeem
- Systeem geeft een totaalvisie op mens wereld samenleving en bovennatuurlijk
- Doorgaans miljoenen aanhangers
- Oefent constante invloed uit op de cultuur. (religie bepaald hoe je de cultuur beleefd
en visa versa)
Sekten:
- Het woord sekte is in zijn oorspronkelijke betekenis een godsdienstige beweging die,
vaak door een schisma, is afgesplitst van een grotere religieuze beweging of
organisatie.
- De tweede betekenis is die van een nieuwe religieuze beweging, vaak gesticht door
een charismatische leider met een nieuwe leer of openbaring.
Rechte leer, zij alleen hebben de rechte leer. Blijkt meestal dat deze leer zich toespitst op
slechts een paar aspecten en niet het hele geloof.
- Jehovagetuigen
- Mormonen, geloven dat Jozef smit een nieuwe openbaring uit de hemel heeft
ontvangen van de engel mormon. Zij zien het nieuwe boek als een aanvulling op de
bijbel.
- New Age
- Hare Krischna
- Adventisme, voorbeeld:
Lau de palingboer, was visser op een kotter. Hij hield praatjes, die praatjes trokken
steeds meer mensen. Uiteindelijk waren er een aantal vrouwen die zich rond hem
verzamelden. Hij trok zich terug in een boerderij met 14 vrouwen. Verhuisde
uiteindelijk na de Ardennen. Lau werd ziek, maar de vrouwen droegen hem op
handen. Lau was Jezus voor hen geworden. Lau kon zichzelf wel beter maken, dus er
hoefde geen dokter te komen. Lau stierf maar stond niet meer op.
,Kenmerken van Sekte:
- Neiging tot perfectionisme
- Neiging tot isolatie
- Neiging tot anticipatie op de toekomst
- Neiging tot alleen zij de waarheid hebben
- Neiging tot afkeer tegen alles.
Volksreligiositeit:
- Volksreligiositeit is op dit moment de herleving van oude religies in soms een nieuwe
vorm. Gecombineerd met christelijke elementen en feesten.
- Het staat dus naast de gewone religies en is minder georganiseerd, maar wel degelijk
aanwezig. Ook New Age zou je hier onder kunnen scharen met zijn vele uitingen van
religiositeit.
- Een voorbeeld van de volksreligiositeit is de Beltane viering.
Beltane wordt in dankbaarheid gevierd opdat Moeder Aarde ons
vruchtbaarheid schenkt in alle aspecten van ons dagelijks leven.
Beltane, het feest van vele vuren, is een viering van vruchtbaarheid in de
Natuur, koppelen aan vruchtbaar zijn in ons leven. Op verschillende wijzen
wordt je getoond hoe je dit zou kunnen doen.
Levo en Godsdienstige opvoeding:
Levo staat voor levensbeschouwing.
- De levensbeschouwelijke stromingen zijn niet per sé gekoppeld aan een religie.
Bijvoorbeeld het Humanisme, Socialisme, Liberalisme, Feminisme, Communisme etc.
- Het is een bepaalde opvatting die een groep heeft over het leven en de manier
waarop je het beste kunt leven. Welke normen en waarden je dient te gebruiken.
- Godsdienstige opvoeding is wat geven wij als leerkracht mee aan de kinderen. Hierbij
is de Etic View erg belangrijk. Elkaars godsdiensten beschrijven, gelijkwaardigheid.
Op een objectieve manier de andere godsdienst beschrijven zonder er een waarde
oordeel aan te hangen. Niet over ‘de waarheid’ spreken als zijnde er maar een
waarheid is. Etic betekent observatie. Je observeert het dus en beschrijft wat het is.
- Etic viewpoint = Eerlijk omgaan met, christelijk uitgangspunt om om te gaan met
anders gelovigen.
- Emic viewpoint = de innerlijke motivatie van de ander, kom ik gemakkelijk bij de
emotie van de belevende Islamiet.
Etic is voorwaarde voor emic
- Het is voor ons moeilijk om de emotie (emic) van de ander te begrijpen maar we
moeten wel altijd eerlijk (etic) ermee omgaan.
Religie:
De cultuur en het geloof samen. Altijd gekoppeld aan geloof. Welke gewoonten worden er
gehanteerd? Wat zijn de waarden en de normen?
Cultuur:
Anderen leren kennen in de gewoonten en gebruiken daarvan. Staat in principe los van het
geloof. Welke waarden normen en gebruiken ergens bij horen.
,Relativisme:
welke waarheid? Wat is waarheid? Persoonlijk of objectief?
Je relativeert je eigen waarheid.
Pluralisme:
Er bestaat niet één ware godsdienst. Er bestaan meerdere Godsdiensten.
Alle godsdiensten zijn even waar.
Toetsdoel 2: Studenten kennen de vragen rondom het vak GS en de identiteit van
basisscholen en kunnen daarin beargumenteerde keuzes maken.
Op veel scholen wordt geen of weinig aandacht geschonken aan het vak Geestelijke
stromingen.
Terwijl het vak geestelijke stromingen gewoon doelen bevat die ook in de kerndoelen van
Tule staan:
- 37 De leerlingen leren zich te gedragen vanuit respect voor algemeen aanvaarde
waarden en normen.
- 38 De leerlingen leren hoofdzaken over geestelijke stromingen die in de Nederlandse
multiculturele samenleving een belangrijke rol spelen, en ze leren respectvol om te
gaan met verschillen in opvattingen van mensen.
Veel scholen geven niet puur het vak omdat ze van mening zijn dat de kerndoelen van het
vak al verweven zijn met andere vakken, zoals bijvoorbeeld geschiedenis of aardrijkskunde.
De Nederlandse samenleving is de afgelopen jaren pluralistischer geworden. Inzicht in onze
samenleving is daarom niet mogelijk zonder inzicht in de verschillende geestelijke
stromingen.
Onderwijs in geestelijke stromingen is bedoeld om kinderen inzicht te geven in wat mensen
beweegt in hun geestelijk leven. Vaak zal dat zich uiten in leefgewoonten en feest- en
gedenkdagen. In de loop van de basisschoolperiode komen in ieder geval vijf geestelijke
stromingen aan de orde: jodendom, christendom, islam, hindoeïsme en humanisme. Dit
gebeurt vooral aan de hand van verhalen, gebruiken, leefgewoonten, feest- en
gedenkdagen. In de onderbouw wordt (nog) de nadruk gelegd op die elementen die zo dicht
mogelijk bij de eigen leef- en ervaringswereld van de kinderen liggen.
Visie vanuit de bijbel:
- Ex. 20:3: “Vereer naast mij geen andere goden”
- Bijbel is heel exclusief, zowel in OT als in NT.
- “Ik ben” uitspraken van Jezus in het evangelie naar Johannes.
Visie vanuit het Nederlands geloofsbelijdenis:
- Art. 1: Er is maar één ware God
- Art. 5: Die ene God heeft zich alléén in de Bijbel geopenbaard.
- Art. 7: Andere zgn. heilige boeken hebben voor christenen geen gezag.
- Art. 8-11: Er is maar één echt beeld van god en dat is God als de Drieënige God.
,Voordelen van Geestelijke stromingen:
- Vb. Incageloof - - verering van de zon (Inti Raymi) en moeder aarde (Pachamama)
- Op gebied van normen en waarden: Jodendom, Islam, Christendom (vele chr. sekten)
- Er is enige waarheid m.b.t. moraal.
- Groot gevaar: Syncretisme. (Versmelting van verschillende levensbeschouwingen,
godsdienstige opvattingen en inzichten zonder dat een volkomen innerlijke eenheid
ontstaat.)
Discussie over gelijkwaardigheid van God de Here en Allah.
Toetsdoel 3: Studenten weten hoe basisscholen omgaan met het vak GS en hoe dat zich
verhoudt tot de identiteit van de school (3 modellen van benadering)
- 69% van alle scholen zegt dat de doelen van Geestelijke Stromingen voorkomen in de
vakken GS en AK. Het zit in de methode dus komt ooit wel eens een keer voorbij.
- 5% van de scholen ziet het als een apart vak.
- Scholen waarin Geestelijke stromingen geen apart vak is werken er alleen aan als het
uitkomt. Heel incidenteel. Wanneer het in de actualiteit is, het in een ander vak zit
verweven of binnen een project.
Hoe gaan de scholen om met het vak Geestelijke Stromingen.
Onderbouw (1-4):
- Onsystematisch en incidenteel
Bovenbouw (5-8)
- Parallel aan wereldoriëntatie en/of godsdienst.
- Kan twee stromen kiezen:
o Godsdienst kant, het is een verschijnsel van godsdienst dus we doen het
tijdens godsdienst.
o Je kunt het ook vasthangen aan wereldoriëntatie / of sociaal oriënterend. Dan
zit het bij voorbaat op een middag.
- Je kunt er thematisch mee omgaan, af en toe per jaar.
- Maar ook Cursorisch, 5 lessen over de Islam, het Hindoeïsme etc.
- Grondige voorbereiding is altijd noodzakelijk.
We spreken ook wel van drie modellen van benadering:
- Overdrachtsmodel
- Verhelderingsmodel
- Communicatiemodel
Overdrachtsmodel:
- Een afschermende benadering.
- Komt veel voor op scholen waarvan de leerlingen afkomstig zijn uit een denominatie,
scholen die zijn ingericht naar een bepaalde levensbeschouwelijke visie.
- Praten vanuit je eigen duidelijke identiteit praten over andere godsdiensten. Vanuit
een denominatie (bijv. Reformatorisch, gereformeerd)
- Monoreligieus, kennis over een godsdienst. Eigen godsdienst wordt ingewijd en
vanuit daar kijken we.
o Antwoorden op levensvragen vanuit eigen traditie.
, o Sterk verbonden met geloofsgemeenschap (kerk, gezin etc.)
o Kinderen zijn passieve ontvangers. (niet onderzoekend leren)
- Doelstelling: leerlingen laten kennis maken met andere culturen en godsdiensten.
- Vind plaats binnen de wereld oriënterende vakken. Dus geen aparte lessen
- Learning in religion: in je eigen geloof leer je over andere godsdiensten
Verhelderingsmodel:
- Ook wel het Dialogiserende model genoemd.
- Op scholen waar ruimte wordt gemaakt voor ontmoeting met andere culturen en
godsdiensten.
- Dialoog veronderstelt gelijkwaardigheid. Relativisme, je zult wel moeten anders kun
je nergens meer over praten. Niet wij zeggen dat Jezus de verlosser is maar
Christenen zeggen dat….
- Spreken over andere godsdiensten wordt waarderend. Duidelijke stromingen waar ze
wat mee hebben. Niet alleen begrip maar ook kennis. School kiest wel de stromingen
uit.
- Ook wel het marktmodel genoemd. Meerdere geloven worden aangeboden en
kinderen mogen zelf iets kiezen. Dit is Multi religieus.
- Doelstelling: op het vlak van begripsvorming. Niet alleen kennis maar vooral ook
begrip en waardering overbrengen. Bevorderen van respect voor andere geloven.
- Plaats: wisselend tussen kennis – en vormingsgebieden.
- Learning about religion.
Communicatiemodel:
- Ook wel het Open model genoemd.
- Je bewust willen laten beïnvloeden door ……. (alles wat de school binnen kan komen,
alle stromingen mogen je beïnvloeden) Orde van de markt is hier weg. Ze kiezen
voor positieve beïnvloeding van de leerling door allerlei stromingen met de bedoeling
de leerlingen te laten ontdekken dat de persoon ook godsdienstig rijker uit deze
ontmoeting/kennismaking kan komen.
- Dit model is Interreligieus, leerlingen vertrouwd maken met eigen godsdienst en
waarheidsaanspraak. Er zit geen eigen traditie meer in.
- Om te leren van de godsdiensten worden mensen uit de desbetreffende geestelijke
stroming ingeschakeld.
- Verdraagzaamheid is hier een belangrijk woord.
- Doelstelling: Het eigen geloof ontwikkelen en versterken door het leren van andere
godsdiensten.
- Plaats: Binnen de godsdienstvorming. Wordt bewust bij stilgestaan.
- Learning from religion.
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur PABOstudent12. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €2,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
