KLINISCHE PSYCHOLOGIE
Nele Thys
2021-2022
, Deel 1: Inleiding Algemeen Klinische psychologie en
psychopathologie
1. Klinische psychologie: definiëring
1.1. De term ‘klinische’ psychologie
Klinische psychologie = een subdiscipline binnen de psychologie, net zoals arbeids- en
organisatiepsychologie een subdiscipline is
- meeste psychologen in België zijn werkzaam in de klinische praktijk (ongeveer 50%)
- mensen associëren ‘klinische’ vaak met een ziekenhuis, maar het veld van klinische is veel
breder à in alle sectoren van de gezondheidszorg
1.2. Definitie
Klinische psychologen houden zich bezig met afwijkend, slecht aangepast gedrag en hoe we
dit kunnen verhelpen
à Kern van klinische psychologie = psychische problemen en stoornissen
Klinische psychologen baseren zich op wetenschappelijke inzichten! -> Het is een
wetenschappelijke discipline
Discussies of problemen op somatisch vlak ook tot de klinische psychologie horen, 2 visies:
1. Gezondheidsproblemen die psychisch leiden veroorzaken, horen ook tot de klinische
psychologie
2. Fysieke (= somatische) gezondheidsproblemen heeft niets te maken met psychische
stoornissen. We spreken we dan van gezondheidspsychologie (à het psychisch leiden dat
komt kijken bij de gezondheidsklachten is gewoon een normale reactie op iets abnormaals)
Twee hedendaagse definities:
Definitie van de hoge gezondheidsraad
De autonome ontwikkeling en toepassing van theorieën, methoden en technieken van de
psychologie als wetenschap in de bevordering van de gezondheid, de screening,
psychologische diagnose en assessment van gezondheidsproblemen en de preventie van en
interventie bij deze problemen bij mensen
Definitie vanuit het handboek
De tak van de psychologie die zich bezighoudt met de beschrijving, de oorzaken en de
behandeling van psychische stoornissen om het geestelijk welzijn te bevorderen
1
,Probleem: met welk afwijkend gedrag houden we ons bezig?
De klinische psychologie gaat psychische stoornissen heel breed bekijken à Klinische
psychologen houden zich dus niet enkel bezig met psychiatrische stoornissen, maar met
problemen overheen het hele continuüm.
- risicogroepen: mensen die een groter risico hebben om een bepaalde stoornis te
ontwikkelen
- bio-psychosociaal probleem: een iets complexer probleem, maar geen stoornis
- bio-psychosociaal probleem: complex -> het lopen toch wel heel wat zaken moeilijk,
waardoor de problematiek nog wat complexer wordt
- psychische stoornis
- complexe psychose stoornis (bijv. multiproblematiek)
Vaak een multiproblematiek bij diagnose van 1 stoornis: meerdere stoornissen kunnen
worden toegekend aan persoon à complex om te behandelen à kan uitmonden tot een
chronisch probleem (stoornis niet proberen weghalen, maar levenskwaliteit optimaal
maken)
- Biopsychosociale problemen aanpakken: dit kan een PC alleen
- Bij complexere problematiek, zal er bijna altijd multidisciplinair te werk gegaan worden!
2. Normaal versus abnormaal (belangrijk!)
2.1. Onderscheid: wat is afwijkend?
- o.b.v. welke criteria besluiten we dat er een probleem is en dat er een behandeling nodig
is?
In het handboek: 3 gevalsbeschrijvingen die aangeven dat het telkens kan gaan over een
zeer verschillende inhoud
Als we spreken over psychische stoornissen of problemen dan komen we op het terrein van
de psychopathologie
à Ongeveer 50% loopt het ooit in het leven op (1 op 2)
à Ongeveer 20 % had het afgelopen jaar (1 op 5)
Wanneer is iets afwijkend of pathologisch, dan kijken we naar het bepaalde gedrag en
vergelijken we dit met:
- bepaalde symptomen
- diagnostische criteria
2
, Verschil tussen symptomen en diagnostische criteria
Symptoom: kenmerken/eigenschap van een bepaalde stoornis bijv. neerslachtig voelen bij
depressie
Diagnostische criteria: beschrijven de voorwaarden om aan een bepaalde stoornis te lijden:
bijv. kenmerken moeten minimum 2 weken aan één stuk voorkomen.
Nevid: geeft 6 criteria vanaf wanneer we kunnen spreken van ‘abnormaal’ gedrag/ stoornis
o Uitzonderlijk: opvallend en onconventioneel gedrag
o Sociaal afwijkend: overtreden van morele en maatschappelijke normen
o Foute perceptie, foute interpretatie: vreemde interpretaties, dingen zien die er niet
zijn, die aanleiding geven tot irrationeel en onbegrijpelijk gedrag
o Aanzienlijk emotioneel lijden
o Ongepast of contraproductief gedrag: mensen slagen er niet meer in om te werken,
een gezinslid te zijn, functioneren in de maatschappij
o Gevaarlijk gedrag: automutilatie, geen zelfzorg meer, suïcidepogingen, …
Let op: het is niet per se nodig om aan alle 6 criteria te voldoen om te spreken van een
psychische stoornis! Soms zijn 2 of 3 al voldoende om van een stoornis of een probleem te
spreken
2.2. Definitie van een psychische stoornis
Het gaat altijd om een combinatie van factoren die…
1. lijden veroorzaken
2.functioneren aantasten
3. Risico op dood, pijn, verlies van vrijheid
Volgens de DSM-5
Een psychische stoornis is een syndroom, gekenmerkt door klinisch significante symptomen
op het gebied van cognitieve functies, emotieregulatie en het gedrag van een persoon, dat
een uiting is van disfuncties in de psychologische, biologische of ontwikkelingsprocessen die
ten grondslag liggen aan het psychisch functioneren
Maar, enkele uitzonderlijke omstandigheden
1. Een te verwachten en cultureel aanvaarde reactie op een bepaalde gebeurtenis: bijv. zich
slecht voelen tijdens een rouwperiode
3
