Samenvatting pedagogiek (13/20)

Samenvatting: pedagogiek 2020-2021



1. Wat is pedagogiek?
1. DEFINIËRING
1.1 OBJECT VAN DE STUDIE
× Pedagogiek  leiding geen aan kinderen
o Pais: kind
o Agogein: leiden

De pedagogiek probeert opvoeding en opvoedend handelen systematisch te beschrijven door,
op basis van kwalitatief en kwantitatief onderzoek, algemeen geldende uitspraken te doen.

× Handelingswetenschap: de praktijk moet iets hebben aan de verworven kennis en inzichten
= het handelen van de opvoeder staat centraal
o Waarneming van de praktijk helpt de theorievorming
o De theorie bevrucht op haar beurt de dagelijkse praktijk
 wisselwerking

1.2 3 NIVEAUS VAN DE PEDAGOGIEK
× Je kan pedagogiek uitoefenen op 3 verschillende niveaus:

THEORIE PRAKTIJKTHEORIE DE PRAKTIJK
= opvoedingswetenschap = opvoedingsleer = opvoedkunde
(pedagogieK) (pedagogie)
- Wetenschap - Theorie omzetten in tips - De dagelijkse omgang
- Er wordt onderzoek - Aanwijzingen die - Wat je effectief doet
gedaan ondersteunen

Vb. wetenschappelijk artikel Vb. advies over hoe om te Vb. agressief gedrag proberen
over effecten straffen en gaan met straffen en belonen: te negeren en belonen
belonen beter belonen dan straffen wanneer zoon lief is, moeilijk
× Theorie = opvoedingswetenschap
= wetenschap
× Praktijktheorie = opvoedingsleer
= theoretische aanwijzingen die het pedagogisch handelen ondersteunen
× De praktijk = opvoedkunde
= het dagelijkse opvoeden

 Als je professioneel opvoedt: zo bewust mogelijk bezig zijn met de manier van handelen
= reflecteren en evalueren: nagaan hoe je het in de toekomst anders kan doen




2. ONTSTAAN VAN DE PEDAGOGIE ALS WETENSCHAP

,Samenvatting: pedagogiek 2020-2021


× Bestaat sinds het ontstaan van de mensheid
= vanaf dat er kinderen waren = opvoeden
× De wetenschap pedagogieK: jonge discipline (≠ pedagogie)

Vb. de Spartaanse opvoeding: kinderen opvoeden buiten het gezin zodat ze zelfstandig worden
= lichamelijke ontwikkeling + discipline

× Opvoedingspraktijk: thema van de filosofen
o Socrates: door vragen te stellen leren kritisch zijn
o Aristoteles: tegenover het anderen het goede willen doen = rechtvaardigheid
o Jean-Jacques Rousseau: kinderen in de natuur laten ontwikkelen
 filosofen hebben de pedagogie beïnvloed vanuit hun gedachtengoed

× 1779: pedagogieK een échte wetenschap
= na WOII is het ook in het werkveld
= het kind kreeg meer aandacht voor wat hij is en wat hij wilt doen
× De eerste pedagogen:
o Decroly: eerste pedagoog die rekening hield met de leefwereld van het kind
o Langeveld: opvolger van Decroly
× Tijdskader + waarden en normen  beïnvloeden de theorievorming van de pedagogiek

2.1 SITUERING VAN DE PEDAGOGIEK IN DE WETENSCHAPPEN
× Agogiek/ agogische wetenschap/ handelingswetenschap: werken aan het welzijn van
mensen in het algemeen
× Agogiek: omgang met mensen, ‘omgangskunde’

× Deelwetenschappen agogiek volgens  leeftijd van het doelpubliek
1 De pedagogiek
= begeleiden van kinderen
2 De andragogiek
= begeleiden van volwassenen
3 De gerontagogiek
= begeleiden van ouderen

× Deelwetenschappen agogiek volgens  object (onderwerp van de wetenschap)
1 Orthopedagogiek
= begeleiden van mensen in nood
2 Sociale agogiek
= maatschappelijke problematiek begeleiden
- weg in de samenleving leren vinden
- aan hun welzijn werken
3 Psychoagogiek
= begeleiden van mensen in psychische nood
4 Pedagogiek
= begeleiden van kind en volwassene
= 7 specialisaties te onderscheiden

,Samenvatting: pedagogiek 2020-2021


1 Sociale pedagogiek 5 Theoretische pedagogiek
2 Onderwijspedagogiek 6 Forensische pedagogiek
3 Klinische pedagogiek 7 Historische pedagogiek
4 Gezinspedagogiek

2.2 6 HULPWETENSCHAPPEN VAN DE PEDAGOGIEK
× Hulpwetenschappen: wetenschappen die ruimere inzichten geven die helpen voor de
theorievorming
1 Psychologie 4 Biologie
2 Psychiatrie 5 Filosofie
3 Sociologie 6 Ethiek …
× Multidisciplinariteit: kennis van meerdere disciplines combineren
× Interdisciplinariteit: samenwerking met verschillende disciplines

2.3 ONDERSCHEID TUSSEN PSYCHOLOGIE EN PEDAGOGIEK
× Psychologie en pedagogiek zijn het meest verbonden
× Het grote verschil tussen de 2
 psychologie: theoretische
 pedagogie: handelen, praktijk

3. DE PEDAGOGISCHE RELATIE
× Opvoeding is gericht op beïnvloeding = zelfstandig op eigen benen kunnen staan
× De opvoedingsrelatie is niet te vergelijken met andere relaties: 4 redenen:

De ouder kan niet om zijn verantwoordelijkheid heen
- Ouders dragen de verantwoordelijkheid
1
- Wet op de kinderbescherming
- Zeggenschap van de overheid: bepaalt de ontwikkelingsdoelen en eindtermen
De pedagogische relatie is gepreïntendeerd
- De rollen zijn op voorhand bepaald
2
o Volwassene: opvoeder
o Onvolwassene: opvoedeling
De pedagogische relatie heeft een boven- en ondergrens
- Is een gezagsrelatie
3 - Ondergrens: start van de taalontwikkeling
- Bovengrens: valt samen met het te bereiken doel
= kind moet afgewogen keuze kunnen maken tussen waarden en normen
De pedagogische relatie is een tweezijdige relatie
4 - Kind vormt mee de relatie en vernieuwt de relatie
- Kind ouder = relatie afstemmen




4. DENKKADERS IN DE PEDAGOGIEK
4.1 BEHAVIORISTISCHE BENADERING

, Samenvatting: pedagogiek 2020-2021


× Behaviorisme: gericht op gedrag van de mens en de invloed van de omgeving
= uiterlijk waarneembaar gedrag, gericht op het hier en nu
 alle gedrag is geconditioneerd en kan ook weer worden afgeleerd

4.2 COGNITIEVE LEERTHEORETISCHE BENADERING
× Stadiamodel van Piaget: rekening houden met het ontwikkelingsstadium
= inspelen op de cognitieve mogelijkheden

4.3 SOCIAAL CONSTRUCTIEVE BENADERING
× Vygotsky: belang van de sociale interacties
= probleemoplossende interacties