Kasper Nollet Academiejaar: 2020-2021
Ontmoetingen in het Oosten
Een wereldgeschiedenis van de interculturele contacten
Inhoud
1 De vorming van een verbonden wereld ............................................................................................... 5
1.1 Westelijk Azië, draaischijf tussen land en zee ............................................................................... 5
Mesopotamië .................................................................................................................................. 5
Perzen of Achaemenieden (550-334 v.o.t.) .................................................................................... 6
Alexander de Grote (356-323 v.o.t.) en de verspreiding van het hellenistisme ............................. 6
Parthen/Arsacieden (247 v.t.-224 o.t.)............................................................................................ 6
Een Romeins handelsnetwerk via Rode Zee (Spec. onder Augustus 30 BC - 14 AD) ...................... 8
synthese der Sassaniden (224-651)................................................................................................. 8
Verspreiding christendom ............................................................................................................... 9
De Sogdiërs, de ware ‘koningen’ van de zijderoutes (2e-8e eeuw) ................................................ 9
Hunnen en Turkse stammen op de Centraal-Aziatische vlakten en valleien (hb. 42)................... 11
1.2 De pluraliteit van de Indische beschaving ................................................................................... 11
Harrappa/Indus-cultuur (2600-1800 v.o.t.)................................................................................... 11
Invallen van de Ariërs (2000-1500 v.C).......................................................................................... 11
Bloei Ganges-cultuur (vanaf 8de eeuw v.C) .................................................................................. 11
Het Maurya-rijk (321-185 v.o.t.).................................................................................................... 12
Politiek-cultureel syncretisme in het Kushan-rijk (ca 50-300) ...................................................... 13
De ‘theater’-staat van de Gupta’s (320-550)................................................................................. 14
‘Hindoeïstische’ ‘middeleeuwse’ rijken in midden-India .............................................................. 16
Cholas in Zuid-India (3e eeuw v.o.t. - 12e eeuw, grootste bloei 9e-11e eeuw)............................ 16
1.3 Het rijk van de hemel .................................................................................................................. 17
Shang (1750-1027 v.o.t.) ............................................................................................................... 17
Zhou dynastie (1027-221 v.t) ........................................................................................................ 17
‘Strijdende Staten’ (481-221 v.o.t.) ............................................................................................... 18
Eerste keizerrijk Qin Shi Huang (221-207 v.o.t.)............................................................................ 19
Uitbreiding Han-rijk (207 v.o.t.-220 o.t.) ....................................................................................... 20
Politieke, militaire en culturele expansie van de Han ................................................................... 20
221-589: Politieke verbrokkeling (Drie Koninkrijken en Vijf Dynastieën) ..................................... 21
1.4 Cultuur en politiek: de vorming van de noodle box in Zuidoost-Azië ......................................... 22
De vorming van de ‘charter states’ (p67) ...................................................................................... 24
1
Geel = extra duiding in het handboek
Tijdlijn: https://www.tiki-toki.com/timeline/entry/1460674/Geschiedenis-van-de-interculturele-
contacten/
,Kasper Nollet Academiejaar: 2020-2021
‘Verchinezing’ van Annam (Vietnam) (111 v.o.t. – 938) ............................................................... 25
Beïnvloeding vanuit India .............................................................................................................. 25
2 Verbindingen en vermengingen (7e – 16e eeuw) .............................................................................. 26
2.1 Het ‘Dar-al-Islam’: ontstaan van een religieus imperium ........................................................... 26
Religieuze expansie ....................................................................................................................... 27
‘Eenheid in verscheidenheid’ : de Umma en het Dar al-Islam ...................................................... 28
Hoe staat de islam tegenover religieuze diversiteit (on-/ anders-gelovigen; ‘sectaire’/ ketterse
bewegingen)? ................................................................................................................................ 29
De politiek-militaire expansie van de islam in het Midden-Oosten .............................................. 30
Omajjaden-kalifaat ........................................................................................................................ 30
Abbasiden-kalifaat 750-809-1258 (Bagdad/ 836-892 Samarra).................................................... 32
Wetenschappelijke dynamiek ....................................................................................................... 35
2.2 Islamisering en commercieel-culturele expansie in ‘Afrazië’ ...................................................... 36
Islamisering van Zuid-Azië? ........................................................................................................... 36
Het Delhi-sultanaat (1210-1526) ................................................................................................... 37
2.3 Zuidoost-Azië: Het Maleisisch-Indonesische kruispunt............................................................... 38
Melayu, of de vorming van een commerciële en etnische multiculturele samenleving .............. 38
Srivijaya (650-1320) ....................................................................................................................... 39
Melakka (1401-1511) .................................................................................................................... 39
Islamisering Zuidoost-Azië............................................................................................................. 40
Melayu: een hybride islamitisch-Maleizische cultuur ................................................................... 40
2.4 Het Rijk van het Midden .............................................................................................................. 41
Wetenschappelijke en technologische vooruitgang ..................................................................... 41
Religieuze tolerantie en pluralisme ............................................................................................... 42
Islam in China ................................................................................................................................ 43
Vijf dynastieën en tien koninkrijken (907-960) ............................................................................. 44
De eerste moderne staat? De Song (960-1127-1279) ................................................................... 45
Weltanschauung (wereldbeeld) .................................................................................................... 46
2.5 Van ‘gele horde’ naar ‘pax mongolica’ ........................................................................................ 48
De mongolen verbinden de wereld ............................................................................................... 50
Yuan China (1271-1368) ................................................................................................................ 52
De mongolen in Centraal-Azië ....................................................................................................... 53
Mongoolse renaissance onder Timour Leng (ca. 1370-1405) ....................................................... 53
3 Voorbij het muggengezoem: Empires and Compagnies (16de-18de eeuw) ......................................... 54
3.1 Hoogbloei van Azië ...................................................................................................................... 55
2
Geel = extra duiding in het handboek
Tijdlijn: https://www.tiki-toki.com/timeline/entry/1460674/Geschiedenis-van-de-interculturele-
contacten/
,Kasper Nollet Academiejaar: 2020-2021
Safaviden (1501-1736) .................................................................................................................. 55
Fascinerend India: het Mogolrijk (1526-1857) .............................................................................. 55
Akbar (1542-1605) ......................................................................................................................... 56
Aurangzeb (1618-1707) ................................................................................................................. 56
3.2 China onder de Ming (1368-1644) en Qing (1644-1912) + Tokugawa Japan (1603-1868) ......... 57
Ming (1368-1644) .......................................................................................................................... 57
Qing (1644-1912)........................................................................................................................... 58
Tokugawa shogunaat in Japan (1603-1868) .................................................................................. 59
3.3 In de naam van God, vorst en Mammon ..................................................................................... 60
De Portugese expansie .................................................................................................................. 60
De katholieke kerk in de wereld .................................................................................................... 60
Spaanse kolonisering Filipijnen ..................................................................................................... 61
Nederlands India ........................................................................................................................... 61
Flag follows trade: de Britse kolonisering in Azië .......................................................................... 63
De politieke en culturele ambivalenties van het koloniaal bestuur in Brits India ......................... 64
3.4 de Eurasian exchange als ‘first globalization’? ............................................................................ 65
Reacties op de komst van de Europeanen .................................................................................... 65
China .............................................................................................................................................. 65
Tokugawa shogunaat (1603-1868) ................................................................................................ 66
Mogol India.................................................................................................................................... 67
De Eurasian Exchange: westerse perspectieven ........................................................................... 68
Idealisering van China.................................................................................................................... 69
Naar een wetenschap van het Oosten .......................................................................................... 69
Globalisering en de Rise of the West ............................................................................................ 70
5 Götterdammerung: De vorming van moderne koloniale samenlevngen (ca. 1800-1860) ................ 72
Inleiding: naar een nieuwe wereldorde ............................................................................................ 72
Stagnatie in het Oosten? ............................................................................................................... 73
Kolonisering en imperialisme: Flag follows trade ......................................................................... 73
Modernisering in een raciaal keurslijf: het denken achter de daden ........................................... 74
Beschavingsretoriek en racisme .................................................................................................... 76
De politieke en culturele ambivalenties van het koloniaal bestuur in Brits India ......................... 76
Missie en kolonialisme .................................................................................................................. 77
Reacties ......................................................................................................................................... 77
6 Een ‘Age of Nothingness’?: De moderne koloniaal-imperiale wereldorde in het Oosten (1860 - WO
I) ............................................................................................................................................................. 79
3
Geel = extra duiding in het handboek
Tijdlijn: https://www.tiki-toki.com/timeline/entry/1460674/Geschiedenis-van-de-interculturele-
contacten/
, Kasper Nollet Academiejaar: 2020-2021
6.1 De politiek-economische onderbouw van de koloniale wereldorde .......................................... 80
6.2 ‘Modernisering’ als antwoord op het Europese geweld ............................................................. 80
Het Japanse toe-eigeningsmodel: Geloven in eigen kracht .......................................................... 80
De draak gebonden: de transformaties van China ........................................................................ 82
5.3 De koloniaal-imperiale samenleving: gescheiden werelden? ..................................................... 84
De koloniale politiek-maatschappelijke orde ................................................................................ 84
Kolonisering, ‘westerse waarden’ en een ambigue civilizing mission........................................... 85
Interacties tussen metropool en kolonie ...................................................................................... 87
Oriëntalisme en religie: de grote omkering .................................................................................. 88
Bijlage .................................................................................................................................................... 92
Chinese dynastieën ........................................................................................................................... 92
Islamitische dynastieën ..................................................................................................................... 93
Japanse tijdlijnen ............................................................................................................................... 93
4
Geel = extra duiding in het handboek
Tijdlijn: https://www.tiki-toki.com/timeline/entry/1460674/Geschiedenis-van-de-interculturele-
contacten/
Ontmoetingen in het Oosten
Een wereldgeschiedenis van de interculturele contacten
Inhoud
1 De vorming van een verbonden wereld ............................................................................................... 5
1.1 Westelijk Azië, draaischijf tussen land en zee ............................................................................... 5
Mesopotamië .................................................................................................................................. 5
Perzen of Achaemenieden (550-334 v.o.t.) .................................................................................... 6
Alexander de Grote (356-323 v.o.t.) en de verspreiding van het hellenistisme ............................. 6
Parthen/Arsacieden (247 v.t.-224 o.t.)............................................................................................ 6
Een Romeins handelsnetwerk via Rode Zee (Spec. onder Augustus 30 BC - 14 AD) ...................... 8
synthese der Sassaniden (224-651)................................................................................................. 8
Verspreiding christendom ............................................................................................................... 9
De Sogdiërs, de ware ‘koningen’ van de zijderoutes (2e-8e eeuw) ................................................ 9
Hunnen en Turkse stammen op de Centraal-Aziatische vlakten en valleien (hb. 42)................... 11
1.2 De pluraliteit van de Indische beschaving ................................................................................... 11
Harrappa/Indus-cultuur (2600-1800 v.o.t.)................................................................................... 11
Invallen van de Ariërs (2000-1500 v.C).......................................................................................... 11
Bloei Ganges-cultuur (vanaf 8de eeuw v.C) .................................................................................. 11
Het Maurya-rijk (321-185 v.o.t.).................................................................................................... 12
Politiek-cultureel syncretisme in het Kushan-rijk (ca 50-300) ...................................................... 13
De ‘theater’-staat van de Gupta’s (320-550)................................................................................. 14
‘Hindoeïstische’ ‘middeleeuwse’ rijken in midden-India .............................................................. 16
Cholas in Zuid-India (3e eeuw v.o.t. - 12e eeuw, grootste bloei 9e-11e eeuw)............................ 16
1.3 Het rijk van de hemel .................................................................................................................. 17
Shang (1750-1027 v.o.t.) ............................................................................................................... 17
Zhou dynastie (1027-221 v.t) ........................................................................................................ 17
‘Strijdende Staten’ (481-221 v.o.t.) ............................................................................................... 18
Eerste keizerrijk Qin Shi Huang (221-207 v.o.t.)............................................................................ 19
Uitbreiding Han-rijk (207 v.o.t.-220 o.t.) ....................................................................................... 20
Politieke, militaire en culturele expansie van de Han ................................................................... 20
221-589: Politieke verbrokkeling (Drie Koninkrijken en Vijf Dynastieën) ..................................... 21
1.4 Cultuur en politiek: de vorming van de noodle box in Zuidoost-Azië ......................................... 22
De vorming van de ‘charter states’ (p67) ...................................................................................... 24
1
Geel = extra duiding in het handboek
Tijdlijn: https://www.tiki-toki.com/timeline/entry/1460674/Geschiedenis-van-de-interculturele-
contacten/
,Kasper Nollet Academiejaar: 2020-2021
‘Verchinezing’ van Annam (Vietnam) (111 v.o.t. – 938) ............................................................... 25
Beïnvloeding vanuit India .............................................................................................................. 25
2 Verbindingen en vermengingen (7e – 16e eeuw) .............................................................................. 26
2.1 Het ‘Dar-al-Islam’: ontstaan van een religieus imperium ........................................................... 26
Religieuze expansie ....................................................................................................................... 27
‘Eenheid in verscheidenheid’ : de Umma en het Dar al-Islam ...................................................... 28
Hoe staat de islam tegenover religieuze diversiteit (on-/ anders-gelovigen; ‘sectaire’/ ketterse
bewegingen)? ................................................................................................................................ 29
De politiek-militaire expansie van de islam in het Midden-Oosten .............................................. 30
Omajjaden-kalifaat ........................................................................................................................ 30
Abbasiden-kalifaat 750-809-1258 (Bagdad/ 836-892 Samarra).................................................... 32
Wetenschappelijke dynamiek ....................................................................................................... 35
2.2 Islamisering en commercieel-culturele expansie in ‘Afrazië’ ...................................................... 36
Islamisering van Zuid-Azië? ........................................................................................................... 36
Het Delhi-sultanaat (1210-1526) ................................................................................................... 37
2.3 Zuidoost-Azië: Het Maleisisch-Indonesische kruispunt............................................................... 38
Melayu, of de vorming van een commerciële en etnische multiculturele samenleving .............. 38
Srivijaya (650-1320) ....................................................................................................................... 39
Melakka (1401-1511) .................................................................................................................... 39
Islamisering Zuidoost-Azië............................................................................................................. 40
Melayu: een hybride islamitisch-Maleizische cultuur ................................................................... 40
2.4 Het Rijk van het Midden .............................................................................................................. 41
Wetenschappelijke en technologische vooruitgang ..................................................................... 41
Religieuze tolerantie en pluralisme ............................................................................................... 42
Islam in China ................................................................................................................................ 43
Vijf dynastieën en tien koninkrijken (907-960) ............................................................................. 44
De eerste moderne staat? De Song (960-1127-1279) ................................................................... 45
Weltanschauung (wereldbeeld) .................................................................................................... 46
2.5 Van ‘gele horde’ naar ‘pax mongolica’ ........................................................................................ 48
De mongolen verbinden de wereld ............................................................................................... 50
Yuan China (1271-1368) ................................................................................................................ 52
De mongolen in Centraal-Azië ....................................................................................................... 53
Mongoolse renaissance onder Timour Leng (ca. 1370-1405) ....................................................... 53
3 Voorbij het muggengezoem: Empires and Compagnies (16de-18de eeuw) ......................................... 54
3.1 Hoogbloei van Azië ...................................................................................................................... 55
2
Geel = extra duiding in het handboek
Tijdlijn: https://www.tiki-toki.com/timeline/entry/1460674/Geschiedenis-van-de-interculturele-
contacten/
,Kasper Nollet Academiejaar: 2020-2021
Safaviden (1501-1736) .................................................................................................................. 55
Fascinerend India: het Mogolrijk (1526-1857) .............................................................................. 55
Akbar (1542-1605) ......................................................................................................................... 56
Aurangzeb (1618-1707) ................................................................................................................. 56
3.2 China onder de Ming (1368-1644) en Qing (1644-1912) + Tokugawa Japan (1603-1868) ......... 57
Ming (1368-1644) .......................................................................................................................... 57
Qing (1644-1912)........................................................................................................................... 58
Tokugawa shogunaat in Japan (1603-1868) .................................................................................. 59
3.3 In de naam van God, vorst en Mammon ..................................................................................... 60
De Portugese expansie .................................................................................................................. 60
De katholieke kerk in de wereld .................................................................................................... 60
Spaanse kolonisering Filipijnen ..................................................................................................... 61
Nederlands India ........................................................................................................................... 61
Flag follows trade: de Britse kolonisering in Azië .......................................................................... 63
De politieke en culturele ambivalenties van het koloniaal bestuur in Brits India ......................... 64
3.4 de Eurasian exchange als ‘first globalization’? ............................................................................ 65
Reacties op de komst van de Europeanen .................................................................................... 65
China .............................................................................................................................................. 65
Tokugawa shogunaat (1603-1868) ................................................................................................ 66
Mogol India.................................................................................................................................... 67
De Eurasian Exchange: westerse perspectieven ........................................................................... 68
Idealisering van China.................................................................................................................... 69
Naar een wetenschap van het Oosten .......................................................................................... 69
Globalisering en de Rise of the West ............................................................................................ 70
5 Götterdammerung: De vorming van moderne koloniale samenlevngen (ca. 1800-1860) ................ 72
Inleiding: naar een nieuwe wereldorde ............................................................................................ 72
Stagnatie in het Oosten? ............................................................................................................... 73
Kolonisering en imperialisme: Flag follows trade ......................................................................... 73
Modernisering in een raciaal keurslijf: het denken achter de daden ........................................... 74
Beschavingsretoriek en racisme .................................................................................................... 76
De politieke en culturele ambivalenties van het koloniaal bestuur in Brits India ......................... 76
Missie en kolonialisme .................................................................................................................. 77
Reacties ......................................................................................................................................... 77
6 Een ‘Age of Nothingness’?: De moderne koloniaal-imperiale wereldorde in het Oosten (1860 - WO
I) ............................................................................................................................................................. 79
3
Geel = extra duiding in het handboek
Tijdlijn: https://www.tiki-toki.com/timeline/entry/1460674/Geschiedenis-van-de-interculturele-
contacten/
, Kasper Nollet Academiejaar: 2020-2021
6.1 De politiek-economische onderbouw van de koloniale wereldorde .......................................... 80
6.2 ‘Modernisering’ als antwoord op het Europese geweld ............................................................. 80
Het Japanse toe-eigeningsmodel: Geloven in eigen kracht .......................................................... 80
De draak gebonden: de transformaties van China ........................................................................ 82
5.3 De koloniaal-imperiale samenleving: gescheiden werelden? ..................................................... 84
De koloniale politiek-maatschappelijke orde ................................................................................ 84
Kolonisering, ‘westerse waarden’ en een ambigue civilizing mission........................................... 85
Interacties tussen metropool en kolonie ...................................................................................... 87
Oriëntalisme en religie: de grote omkering .................................................................................. 88
Bijlage .................................................................................................................................................... 92
Chinese dynastieën ........................................................................................................................... 92
Islamitische dynastieën ..................................................................................................................... 93
Japanse tijdlijnen ............................................................................................................................... 93
4
Geel = extra duiding in het handboek
Tijdlijn: https://www.tiki-toki.com/timeline/entry/1460674/Geschiedenis-van-de-interculturele-
contacten/
