Behandelplannen en outcome monitoring
1. De empirische cyclus
De Groot (1961)
Bedoeld om wetenschappelijke kennis op te bouwen
Niet op niveau van individu, maar op niveau van algemene kennis
Al gekend uit andere OLOD’s rond onderzoek
Het woord empirisch wil zeggen dat de kennis die wordt opgedaan niet uit de intuïtie of
overleveringen komt, maar uit feitelijk waarneembare observaties. Met andere woorden: men
kan proeven ondernemen en een ander zou diezelfde proeven kunnen herhalen. Hieruit
komt het idee dat wetenschappelijk onderzoek geborgen is in:
Objectiviteit: gebaseerd is op objectief meetbare verschijnselen, dat wil zeggen: vrij van
subjectiviteit. Bijvoorbeeld het gewicht van een weegschaal is objectief en het bepalen van
iemands persoonlijkheid door middel van wat hij in een inktvlek ziet, is subjectief.
Testbaarheid: in het verlengde van objectiviteit moet een theorie of hypothese aan een
objectieve toetsing worden onderworpen. Dit houdt onder meer in dat de begrippen op een
objectieve manier te meten zijn en dat door die meting de hypothese of theorie ook
falsifieerbaar is, dat wil zeggen onderuit gehaald kan worden.
Betrouwbaarheid: gebaseerd is op een instrument dat telkens bij een herhaling van
dezelfde meting hetzelfde resultaat oplevert. Een weegschaal die elke keer dat je kort na
elkaar een verschillend gewicht aangeeft, is onbetrouwbaar. Je weet uiteindelijk niet wat nu
het juiste gewicht is.
Validiteit: dat wat gemeten wordt ook daadwerkelijk meet wat men wil meten en niet iets
anders. Als ik mijn weegschaal gebruik om mijn IQ te meten, dan is mijn gewicht een slechte
weergave van mijn IQ – ik meet namelijk iets anders dan ik wil weten.
Repliceerbaarheid: met andere woorden een andere onderzoeker zou dezelfde
proefneming kunnen uitvoeren en dezelfde resultaten moeten krijgen.
,Belang voor counselen: het idee van hypothesen opstellen en toetsen. Dit doen we ook bij
cliënten.
Observatie: verzamelen van feitelijk waarneembare observaties over de cliënt en zijn/haar
situatie en klachten.
Inductie: Vanuit de observaties verbanden proberen zoeken = hypothesen opstellen over
wat er speelt.
Deductie: uit de hypothesen voorspellingen gaan afleiden. Vb: als hypothese X klopt, dan
zal de cliënt in deze situatie zo reageren.
Toetsing: Toetsen van de voorspellingen en hypothesen door informatie te verzamelen bij
de cliënt.
Evaluatie: Conclusies trekken over de juistheid van de hypothesen en de voorspellingen.
Mogelijks volgen dan nieuwe cyclussen op basis van de bevindingen.
Model te beperkt voor counselen
De uitkomst van één ronde van de empirische cyclus kan antwoord geven op een bepaalde
vraag, maar kan ook aanleiding geven tot nieuwe vragen. Bijvoorbeeld wanneer blijkt dat een
hypothese moet worden verworpen, dan zou men op zoek kunnen gaan naar andere
verklaringen, die leiden tot nieuwe hypothesen enzovoort. Wat ook vaak gebeurt is dat
tijdens het doorlopen van de empirische cyclus allerhande nieuwe vragen rijzen. Vandaar dat
het einde van de cyclus weer terugleidt naat het begin – kennisvermeerdering is een
doorlopend proces.
Een hypothese is namelijk geen vermoeden, maar een stelling die voortvloeit uit een
vermoeden. Toetsing zal uiteindelijk moeten uitwijzen of die stelling houdbaar is of niet. Met
andere woorden: een hypothese is een werkbeschrijving van een vermoeden, iets concreets
dat je kunt toetsen.
Vaak wordt er met twee hypothesen tegelijk gewerkt, de zogenoemde nulhypothese en de
hypothese (H0 en H1 ). De nulhypothese geeft de situatie weer wanneer de hypothese
onhoudbaar blijkt. De toetsing is dan om te bepalen welk van die twee hypothesen
onhoudbaar is, want pas als er één is die niet klopt en een ander waarvoor er wel steun is,
kan men die andere aanhouden. Dit komt uit een ander criterium voor wetenschappelijk
onderzoek voort: een hypothese moet in principe falsifieerbaar zijn.
In vogelvlucht: nadat je de hypothese hebt opgesteld, moet je die hypothese
operationaliseren. Dat houdt in dat de begrippen in de hypothese meetbaar worden gemaakt
en dat er criteria worden vastgesteld op basis waarvan kan worden vastgesteld of de
hypothese kan worden aangenomen of verworpen.
Vervolgens worden tijdens de toetsing metingen verricht die vergeleken worden met de
vooraf opgestelde criteria. Op basis daarvan wordt geconcludeerd of de hypothese wel of
niet kan worden aangehouden.
Het wezenlijke van de empirische cyclus is daarom eht kunnen stellen en teotsen van
hypothesen. Zoals genoemd is deze cyclus vooral belangrijk voor het onderzoekn van
algemene wetmatigheden, neigingen en trends die voor grote groepen mensen opgaan. Ook
het individu kan worden onderzocht, maar daarvoor is dit model te algemeen en te beperkt.
Daarvoor wordt het diagnostisch proces gebruikt.
, 2. Het diagnostisch proces
Diagnostiek:
Belangrijk aan het begin van een counselingsproces
Basis voor je behandelplan en de behandeling
Breder dan het stellen van een (DSM-)diagnose
Zeer individueel: voor elke cliënt anders
Doel:
Uitzoeken wat er aan de hand is
Uitzoeken waarom klachten niet van zelf overgaan
Uitzoeken hoe/op welke manier er veranderingen kan komen (wat zal passen/werken
bij deze specifieke cliënt)
Diagnostisch proces en geen cyclus:
Cyclus:
Impliceert dat alle stappen 1 voor 1 doorlopen worden
Impliceert dat alle stappen afgebakend zijn
Na laatste stap, terug starten bij eerste stap
Proces:
Duidelijk beginpunt (aanmelding) en eindpunt (adviesgesprek)
Stappen lopen meer door elkaar
o Soms gelijktijdig
o Soms andere volgorde
o Soms terugkeren naar eerdere stap
o Soms …
1. De empirische cyclus
De Groot (1961)
Bedoeld om wetenschappelijke kennis op te bouwen
Niet op niveau van individu, maar op niveau van algemene kennis
Al gekend uit andere OLOD’s rond onderzoek
Het woord empirisch wil zeggen dat de kennis die wordt opgedaan niet uit de intuïtie of
overleveringen komt, maar uit feitelijk waarneembare observaties. Met andere woorden: men
kan proeven ondernemen en een ander zou diezelfde proeven kunnen herhalen. Hieruit
komt het idee dat wetenschappelijk onderzoek geborgen is in:
Objectiviteit: gebaseerd is op objectief meetbare verschijnselen, dat wil zeggen: vrij van
subjectiviteit. Bijvoorbeeld het gewicht van een weegschaal is objectief en het bepalen van
iemands persoonlijkheid door middel van wat hij in een inktvlek ziet, is subjectief.
Testbaarheid: in het verlengde van objectiviteit moet een theorie of hypothese aan een
objectieve toetsing worden onderworpen. Dit houdt onder meer in dat de begrippen op een
objectieve manier te meten zijn en dat door die meting de hypothese of theorie ook
falsifieerbaar is, dat wil zeggen onderuit gehaald kan worden.
Betrouwbaarheid: gebaseerd is op een instrument dat telkens bij een herhaling van
dezelfde meting hetzelfde resultaat oplevert. Een weegschaal die elke keer dat je kort na
elkaar een verschillend gewicht aangeeft, is onbetrouwbaar. Je weet uiteindelijk niet wat nu
het juiste gewicht is.
Validiteit: dat wat gemeten wordt ook daadwerkelijk meet wat men wil meten en niet iets
anders. Als ik mijn weegschaal gebruik om mijn IQ te meten, dan is mijn gewicht een slechte
weergave van mijn IQ – ik meet namelijk iets anders dan ik wil weten.
Repliceerbaarheid: met andere woorden een andere onderzoeker zou dezelfde
proefneming kunnen uitvoeren en dezelfde resultaten moeten krijgen.
,Belang voor counselen: het idee van hypothesen opstellen en toetsen. Dit doen we ook bij
cliënten.
Observatie: verzamelen van feitelijk waarneembare observaties over de cliënt en zijn/haar
situatie en klachten.
Inductie: Vanuit de observaties verbanden proberen zoeken = hypothesen opstellen over
wat er speelt.
Deductie: uit de hypothesen voorspellingen gaan afleiden. Vb: als hypothese X klopt, dan
zal de cliënt in deze situatie zo reageren.
Toetsing: Toetsen van de voorspellingen en hypothesen door informatie te verzamelen bij
de cliënt.
Evaluatie: Conclusies trekken over de juistheid van de hypothesen en de voorspellingen.
Mogelijks volgen dan nieuwe cyclussen op basis van de bevindingen.
Model te beperkt voor counselen
De uitkomst van één ronde van de empirische cyclus kan antwoord geven op een bepaalde
vraag, maar kan ook aanleiding geven tot nieuwe vragen. Bijvoorbeeld wanneer blijkt dat een
hypothese moet worden verworpen, dan zou men op zoek kunnen gaan naar andere
verklaringen, die leiden tot nieuwe hypothesen enzovoort. Wat ook vaak gebeurt is dat
tijdens het doorlopen van de empirische cyclus allerhande nieuwe vragen rijzen. Vandaar dat
het einde van de cyclus weer terugleidt naat het begin – kennisvermeerdering is een
doorlopend proces.
Een hypothese is namelijk geen vermoeden, maar een stelling die voortvloeit uit een
vermoeden. Toetsing zal uiteindelijk moeten uitwijzen of die stelling houdbaar is of niet. Met
andere woorden: een hypothese is een werkbeschrijving van een vermoeden, iets concreets
dat je kunt toetsen.
Vaak wordt er met twee hypothesen tegelijk gewerkt, de zogenoemde nulhypothese en de
hypothese (H0 en H1 ). De nulhypothese geeft de situatie weer wanneer de hypothese
onhoudbaar blijkt. De toetsing is dan om te bepalen welk van die twee hypothesen
onhoudbaar is, want pas als er één is die niet klopt en een ander waarvoor er wel steun is,
kan men die andere aanhouden. Dit komt uit een ander criterium voor wetenschappelijk
onderzoek voort: een hypothese moet in principe falsifieerbaar zijn.
In vogelvlucht: nadat je de hypothese hebt opgesteld, moet je die hypothese
operationaliseren. Dat houdt in dat de begrippen in de hypothese meetbaar worden gemaakt
en dat er criteria worden vastgesteld op basis waarvan kan worden vastgesteld of de
hypothese kan worden aangenomen of verworpen.
Vervolgens worden tijdens de toetsing metingen verricht die vergeleken worden met de
vooraf opgestelde criteria. Op basis daarvan wordt geconcludeerd of de hypothese wel of
niet kan worden aangehouden.
Het wezenlijke van de empirische cyclus is daarom eht kunnen stellen en teotsen van
hypothesen. Zoals genoemd is deze cyclus vooral belangrijk voor het onderzoekn van
algemene wetmatigheden, neigingen en trends die voor grote groepen mensen opgaan. Ook
het individu kan worden onderzocht, maar daarvoor is dit model te algemeen en te beperkt.
Daarvoor wordt het diagnostisch proces gebruikt.
, 2. Het diagnostisch proces
Diagnostiek:
Belangrijk aan het begin van een counselingsproces
Basis voor je behandelplan en de behandeling
Breder dan het stellen van een (DSM-)diagnose
Zeer individueel: voor elke cliënt anders
Doel:
Uitzoeken wat er aan de hand is
Uitzoeken waarom klachten niet van zelf overgaan
Uitzoeken hoe/op welke manier er veranderingen kan komen (wat zal passen/werken
bij deze specifieke cliënt)
Diagnostisch proces en geen cyclus:
Cyclus:
Impliceert dat alle stappen 1 voor 1 doorlopen worden
Impliceert dat alle stappen afgebakend zijn
Na laatste stap, terug starten bij eerste stap
Proces:
Duidelijk beginpunt (aanmelding) en eindpunt (adviesgesprek)
Stappen lopen meer door elkaar
o Soms gelijktijdig
o Soms andere volgorde
o Soms terugkeren naar eerdere stap
o Soms …
