Psychopathologie
Hoofdstuk 1: Introductie
Psychopathologie:
psychè (= ziel) + pathos (= lijden)
deelgebied van psychiatrie en klinische psychologie
Houdt zich bezig met afwijkende emoties, gedragingen en
gedachten
Weten wat er aan de hand is en waarom men doet wat men
doet
beschrijven van psychische stoornissen, oorzaken
ervan en behandeling
Psychiatrie:
medisch specialisme gericht op diagnostiek en
behandeling van psychische stoornissen (medisch oogpunt
om om te gaan met psychisch lijden)
Klinische psychologie:
beschrijving, oorzaken en behandeling van psychische
stoornissen en bevordering van psychische welbevinden
(psychologisch oogpunt om om te gaan met psychisch lijden)
Psychische stoornis =
geheel van afwijkende emoties, gedachten of gedragingen
mét storing in het functioneren en persoonlijk lijden
Prevalentie: totaal aantal mensen dat ooit geconfronteerd wordt met
psychisch lijden
1
, Stigma – nochtans iemand met ‘psychische problemen’ is niet per
definitie afwijkend – belang van destigmatisering! (te gek
campagne, rode neuzen dag, getuigenissen van BV’s,…)
Religieuze, morele, maatschappelijke oordelen – omgeving speelt
belangrijke invloed in mate dat iets als afwijkends wordt gezien!
Cultuur en context speelt een rol in de mate dat gedrag ams
afwijkend wordt gezien vb: in Oeganda is homoseksualiteit
nog steeds verboden
Eigen gevoelens, observaties en gedachten spelen ook rol in hoe je
met mensen omgaat, hoe je hen gaat behandelen en begeleiden
Dus: heel belangrijk van zicht te hebben op hoe jezelf in elkaar
steekt want zo kan je beter behandelen en begeleiden
Criteria voor abnormaliteit:
1. Uitzonderlijk (prevalentie, cultuur, record)
Vb: stemmen horen die er in werkelijkheid niet zijn
2. Sociaal afwijkend (cultuur, samenleving, generatie)
Vb: 30 jaar geleden was homoseksualiteit afwijkend
3. Foute perceptie/interpretatie van de realiteit (religie)
Vb: dingen horen/voelen die er niet zijn
4. Emotioneel lijden (afwezig of aanwezig?)
Vb: Kan afwijkend zijn om geen emotioneel lijden te tonen bij vb een
overlijden
5. Ongepast of contraproductief gedrag (ondanks neg
gevolgen)
Vb: verslavingsproblematiek, blijven gebruiken ondanks negatieve
gevolgen
6. Gevaar (sociale context!, religie)
Vb: suïcidaliteit
afwijkend G = op meerdere manieren definieerbaar
combinatie van deze criteria
2
, in bepaald opzicht afwijkend zijn ≠ geheel afwijkend zijn!
Culturele aspecten van afwijkend gedrag
gezondheid en ziekte verschilt van cultuur
tot cultuur
Indianen: ‘ziekten van de blanke man’ (alc,
drugs) vs ‘indiaanse ziekten’ (probl in stam)
afwijkend gedrag verschilt van cultuur tot
cultuur
angst in Westen (financieel) vs Afrikaanse
landen (voortplanting)
terminologie verschilt van cultuur tot cultuur
depressie: schuld/verdriet in Westen vs
hoofdpijn,
vermoeidheid, zwakte in Oosten
3
, Hoofdstuk 2: Visies op oorzaak en gevolg van psychische
stoornissen en behandelmethoden
2 casussen: “Herman, Ziekte van Huntington” – “Livia, elke dag een
drama”
=> verschillende psychische stoornissen verschillende oorzaken en
gevolgen (Ene puur biologisch, andere eerder psychologisch )
Telkens de vraag stellen:
Oorzaken?
Gevolgen? - ovv scholing, werk, relaties,…
Hoe gaan patiënt en omgeving om met de stoornis? ->‘nader
bekeken’ (p27)
Aard van aandoening zal ervoor zorgen dat er heel anders wordt mee
omgegaan
Vb: heel zorgend bij grip, maar bij mentaal slecht voelen wordt er
gedaan alsof je overdrijft
Gevolgen bepaald door je eigen visie/visie vanuit je context op het
‘ziek’ zijn
Kijken we naar oorzaak/gevolg van een ziekte, dan is de zieke patiënt
resultante van:
Levensverhaal van de patiënt
Karakteristieken van de ziekte an sich
Sociaal-relationele & fysieke omgeving (context)
Houding, visie, kennis, vaardigheden van behandelaar/PC
De ziekte van Huntington of Huntingtons chorea:
4
Hoofdstuk 1: Introductie
Psychopathologie:
psychè (= ziel) + pathos (= lijden)
deelgebied van psychiatrie en klinische psychologie
Houdt zich bezig met afwijkende emoties, gedragingen en
gedachten
Weten wat er aan de hand is en waarom men doet wat men
doet
beschrijven van psychische stoornissen, oorzaken
ervan en behandeling
Psychiatrie:
medisch specialisme gericht op diagnostiek en
behandeling van psychische stoornissen (medisch oogpunt
om om te gaan met psychisch lijden)
Klinische psychologie:
beschrijving, oorzaken en behandeling van psychische
stoornissen en bevordering van psychische welbevinden
(psychologisch oogpunt om om te gaan met psychisch lijden)
Psychische stoornis =
geheel van afwijkende emoties, gedachten of gedragingen
mét storing in het functioneren en persoonlijk lijden
Prevalentie: totaal aantal mensen dat ooit geconfronteerd wordt met
psychisch lijden
1
, Stigma – nochtans iemand met ‘psychische problemen’ is niet per
definitie afwijkend – belang van destigmatisering! (te gek
campagne, rode neuzen dag, getuigenissen van BV’s,…)
Religieuze, morele, maatschappelijke oordelen – omgeving speelt
belangrijke invloed in mate dat iets als afwijkends wordt gezien!
Cultuur en context speelt een rol in de mate dat gedrag ams
afwijkend wordt gezien vb: in Oeganda is homoseksualiteit
nog steeds verboden
Eigen gevoelens, observaties en gedachten spelen ook rol in hoe je
met mensen omgaat, hoe je hen gaat behandelen en begeleiden
Dus: heel belangrijk van zicht te hebben op hoe jezelf in elkaar
steekt want zo kan je beter behandelen en begeleiden
Criteria voor abnormaliteit:
1. Uitzonderlijk (prevalentie, cultuur, record)
Vb: stemmen horen die er in werkelijkheid niet zijn
2. Sociaal afwijkend (cultuur, samenleving, generatie)
Vb: 30 jaar geleden was homoseksualiteit afwijkend
3. Foute perceptie/interpretatie van de realiteit (religie)
Vb: dingen horen/voelen die er niet zijn
4. Emotioneel lijden (afwezig of aanwezig?)
Vb: Kan afwijkend zijn om geen emotioneel lijden te tonen bij vb een
overlijden
5. Ongepast of contraproductief gedrag (ondanks neg
gevolgen)
Vb: verslavingsproblematiek, blijven gebruiken ondanks negatieve
gevolgen
6. Gevaar (sociale context!, religie)
Vb: suïcidaliteit
afwijkend G = op meerdere manieren definieerbaar
combinatie van deze criteria
2
, in bepaald opzicht afwijkend zijn ≠ geheel afwijkend zijn!
Culturele aspecten van afwijkend gedrag
gezondheid en ziekte verschilt van cultuur
tot cultuur
Indianen: ‘ziekten van de blanke man’ (alc,
drugs) vs ‘indiaanse ziekten’ (probl in stam)
afwijkend gedrag verschilt van cultuur tot
cultuur
angst in Westen (financieel) vs Afrikaanse
landen (voortplanting)
terminologie verschilt van cultuur tot cultuur
depressie: schuld/verdriet in Westen vs
hoofdpijn,
vermoeidheid, zwakte in Oosten
3
, Hoofdstuk 2: Visies op oorzaak en gevolg van psychische
stoornissen en behandelmethoden
2 casussen: “Herman, Ziekte van Huntington” – “Livia, elke dag een
drama”
=> verschillende psychische stoornissen verschillende oorzaken en
gevolgen (Ene puur biologisch, andere eerder psychologisch )
Telkens de vraag stellen:
Oorzaken?
Gevolgen? - ovv scholing, werk, relaties,…
Hoe gaan patiënt en omgeving om met de stoornis? ->‘nader
bekeken’ (p27)
Aard van aandoening zal ervoor zorgen dat er heel anders wordt mee
omgegaan
Vb: heel zorgend bij grip, maar bij mentaal slecht voelen wordt er
gedaan alsof je overdrijft
Gevolgen bepaald door je eigen visie/visie vanuit je context op het
‘ziek’ zijn
Kijken we naar oorzaak/gevolg van een ziekte, dan is de zieke patiënt
resultante van:
Levensverhaal van de patiënt
Karakteristieken van de ziekte an sich
Sociaal-relationele & fysieke omgeving (context)
Houding, visie, kennis, vaardigheden van behandelaar/PC
De ziekte van Huntington of Huntingtons chorea:
4
