Socialezekerheidsrecht
Wat is sociale zekerheid?
Filmpje
Werknemers Werkgevers Overheid
- MOB => ziekenfondsen - Voorzorgkassen - ASLK => staatwaarborg
- Werkloosheidskassen door - Kinderbijslagkasse - Subsidies
vakbonden opgericht n - 1903 => Zelf als
werknemers zelf schuld
had, moest werkgever
toch uitkering betalen.
Werkgevers moest dit
betalen => helft van het
loon werknemers vonden
dit te weinig =>
werkgevers moet dit
betalen, maar er was een
verplichte verzekering
voor arbeidsongevallen zo
dat de overheid weet dat
dit oké is. WAD
- 1928 => mindervaliden
=> uitkering
- 1944 => alle sociale
wetten werden in het
Belgisch staatsblad
gepubliceerd en worden
zo verplicht.
- 1974 => Wet op
bestaansminimum =
leefloon
Door de werknemers opgericht
MOB = maatschappij van onderlinge bijstand.
• = Ziekenfonds
Om dit op te vangen laat stuk van ons inkomen in die pot steken en als er iets gebeurt gebruiken we
het geld uit die pot.
Voorzorgkassen is opgericht door de werkgevers
Deel van loon weg te houden in ruil voor uitkering bij ziekte of oud wordt.
• = RSZ
In die tijd werd het een beetje misbruikt om werknemers te binden aan de werkgevers, omdat dit
niet door werd gegeven aan andere werkgevers en vaak hadden werknemers niet genoeg loon om
dit te doen. Ze waren er niet blij mee
ASLK = Voorganger van fortis en fortis is voorganger van bnbpa
• ASLK = grote pensioenspaarpot bekeert door de overheid, dat ze garanderen dat je het geld
NIET kwijt bent en je sowieso een pensioenuitkering hieruit krijgt. Overheid komt voor het
eerst tussen en als staat geven ze een staatwaarborg.
,Op moment was eigenlijk illegaal door coalitieverbod, ziekenfondsen etc. mocht dus eigenlijk niet.
Werd wel gedoogd, maar oké. Toen in de jaren 60 de coalitieverbod werd opgehoffen, sloten meer
mensen zich aan.
Voor de werknemers werden ook werklozenkassen opgestart. Dit werd door de vakbonden
opgestart voor hun leden!
Kinderbijslag 1939 => Initiatief van werkgevers (de christelijke werkgevers) wij betalen iedereen
hetzelfde loon uit, maar er is wel verschil natuurlijk hoeveel kinderen je hebt. Christelijke
werkgevers betaalde spontaan toeslag toe en in 1939 zei de overheid dat dit verplicht moest
worden. Dit kwam dus van de kinderbijslagkas vanaf dan.
1944 verplicht voor iedereen om sociale verzekeringen te betalen door publicatie in Belgisch
Staatsblad
Overheid gaf na 1886 subsidies in Gent.
Sociale vrede = werknemers en werkgevers constructief met elkaar overleggen voor tot een
oplossing te komen.
Sociale zekerheid in enge zin
(= sociale zekerheid)
↕
Sociale zekerheid in ruime zin
(= sociale bijstand)
Kan examenvraag uitkomen
Sociale zekerheid
• = het geheel van voorzieningen die bescherming bieden tegen de
nadelige inkomensgevolgen van welbepaalde omstandigheden, de
zgn. “sociale risico’s” (→ risico dat verband houdt met het feit dat
we werken)
• 7 risico’s → 7 takken
• bv. werkloosheid
Risico’s die gaan verbinden dat je gaat werken voor een baas.
Wanneer heb je het risico om een job te verliezen? Als je een job hebt.
, Sociale bijstand
• = Het geheel van voorzieningen die eenieders bestaanszekerheid
moeten waarborgen (→ geen link met werk!)
• = Minimumvoorzieningen – residuaire stelsels
• VOORBEELD:
o Leefloon
o Tegemoetkoming aan personen met handicap (= IVT) inkomens
vervangende tegemoetkoming
o Inkomensgarantie voor ouderen (= IGO)
Probeert ieder bestaand zekerheid te waarborgen.
= Een residuair stelsel/reststelsel. Je krijgt het als al de rest niet meer gaat. OCMW gaat een
middelentoets uitvoeren.
IGT = integratie tegemoetkoming
Vergelijking
Sociale zekerheid (Bismarck) Sociale bijstand (Beveridge)
Voorbeeld: Werkloosheid Voorbeeld: leefloon
Je MOET gewerkt hebben voor je een Wie kan er een leefloon
werkloosheidsuitkering kan krijgen. Uw krijgen? Je moet wettig in
werkstatus is bepalend. België verblijven.
Bijdrage van uw loon => RSZ (= Werkstatus is NIET belangrijk.
verzekeringsprincipe) Je gaat WEL moeten
o Hoe bepaalt men de hoogte van uw aantonen dat je behoeftig
uitkering dat je dan krijgt? % van uw bent!
laatste verdiende loon. Indien hoog loon
krijg je dus meer en bij lagere inkomens Iedereen kan dus sociale
minder. Zo zie je ook de statusverschil in bijstand hebben die in België
de uitkering. woont.
= Status behoud Bij het OCMW kan je dit
60% krijg je op uw loon vragen. OCMW zal wel een
Wel rekening houden met middelentoets uitvoeren (uw
loongrens/loonplafond. Dit is financiele middelen
4000 euro ongeveer. toetsen/evalueren).
o VOORBEELD:
RSZ – bijdragen – loon huuropbrengsten,
beleggingen,
Verschil met gewone verzekering? Dat het rekeningsuitreksel
sociaal is en het zit in het verdelend effect. Er is aanvragen mag OCMW
een plafond vb. loonplafond. ook)
o Verschil is ook dat socialezekerheid
VERPLICHT is = risicodifferentiatie. Van waar komt dit geld dat
de OCMW dit kan betalen?
Dit komt vanuit de
belastingen. Dit gaat over
forfaitaire bedragen. (vast
bedrag, voor iedereen
hetzelfde). 1350 euro als
alleenstaande.
In België hebben wij een goed socialezekerheidsstelsel, omdat we beide hebben (wel
EXAMEN: Stel je hebt een chirurg die stukken van mensen verdient, heeft een echtgenote die ook
een job doet en op bepaald moment verliest zij haar job. Komt zij in aanmerking voor haar
werkloosheidsuitkering? Ja, want je krijgt uw uitkering als je uw premies/bijdragen betaald hebt.
, EXAMEN: Wat als je na 2j geen werkloosheidsuitkering meer krijgt? Wat doe je dan? Naar OCMW
gaan en die zullen kijken of je wel behoeftig bent of niet.
categoriëen)
Basisprincipes van onze sociale zekerheid
Verzekering en solidariteit
Ø Verzekering: je betaalt een premie (= RSZ-bijdrage) en als een
afgesproken (i.c. wettelijk bepaald) risico zich voordoet (bv.
werkloosheid) dan krijg je een uitkering.
Ø Solidariteit: verplicht karakter, herverdeling, gedeeltelijke
overheidsfinanciering:
• Solidariteit van de werkenden
• Solidariteit van de burgers
→ Sociale verzekering
Verplicht karakter => Je kan niet kiezen voor solidariteit, het is verplicht. Ook de slechte risico’s zijn
verzekerd.
Hoe zorgt sociale zekerheid voor de herverdeling? Inkomsten komen vanuit RSZ (13,07% als
werkgever). Uitkering heeft loonplafond. Niet iedereen zal deze sociale zekerheid evenveel nodig
hebben en sommige mensen halen pensioen zelf niet.
Soorten uitkeringen
Inkomens vervangende uitkeringen of vervangingsinkomens
Voorbeeld 1?
Inkomensaanvullingen of kostenvergoedingen
Voorbeeld 2?
VOORBEELD 1: Ziekte-uitkering, werkloosheidsuitkering en pensioen
VOORBEELD 2: Kindergeld, terugbetaling van arts/tandarts/medicijnen,
Wat is sociale zekerheid?
Filmpje
Werknemers Werkgevers Overheid
- MOB => ziekenfondsen - Voorzorgkassen - ASLK => staatwaarborg
- Werkloosheidskassen door - Kinderbijslagkasse - Subsidies
vakbonden opgericht n - 1903 => Zelf als
werknemers zelf schuld
had, moest werkgever
toch uitkering betalen.
Werkgevers moest dit
betalen => helft van het
loon werknemers vonden
dit te weinig =>
werkgevers moet dit
betalen, maar er was een
verplichte verzekering
voor arbeidsongevallen zo
dat de overheid weet dat
dit oké is. WAD
- 1928 => mindervaliden
=> uitkering
- 1944 => alle sociale
wetten werden in het
Belgisch staatsblad
gepubliceerd en worden
zo verplicht.
- 1974 => Wet op
bestaansminimum =
leefloon
Door de werknemers opgericht
MOB = maatschappij van onderlinge bijstand.
• = Ziekenfonds
Om dit op te vangen laat stuk van ons inkomen in die pot steken en als er iets gebeurt gebruiken we
het geld uit die pot.
Voorzorgkassen is opgericht door de werkgevers
Deel van loon weg te houden in ruil voor uitkering bij ziekte of oud wordt.
• = RSZ
In die tijd werd het een beetje misbruikt om werknemers te binden aan de werkgevers, omdat dit
niet door werd gegeven aan andere werkgevers en vaak hadden werknemers niet genoeg loon om
dit te doen. Ze waren er niet blij mee
ASLK = Voorganger van fortis en fortis is voorganger van bnbpa
• ASLK = grote pensioenspaarpot bekeert door de overheid, dat ze garanderen dat je het geld
NIET kwijt bent en je sowieso een pensioenuitkering hieruit krijgt. Overheid komt voor het
eerst tussen en als staat geven ze een staatwaarborg.
,Op moment was eigenlijk illegaal door coalitieverbod, ziekenfondsen etc. mocht dus eigenlijk niet.
Werd wel gedoogd, maar oké. Toen in de jaren 60 de coalitieverbod werd opgehoffen, sloten meer
mensen zich aan.
Voor de werknemers werden ook werklozenkassen opgestart. Dit werd door de vakbonden
opgestart voor hun leden!
Kinderbijslag 1939 => Initiatief van werkgevers (de christelijke werkgevers) wij betalen iedereen
hetzelfde loon uit, maar er is wel verschil natuurlijk hoeveel kinderen je hebt. Christelijke
werkgevers betaalde spontaan toeslag toe en in 1939 zei de overheid dat dit verplicht moest
worden. Dit kwam dus van de kinderbijslagkas vanaf dan.
1944 verplicht voor iedereen om sociale verzekeringen te betalen door publicatie in Belgisch
Staatsblad
Overheid gaf na 1886 subsidies in Gent.
Sociale vrede = werknemers en werkgevers constructief met elkaar overleggen voor tot een
oplossing te komen.
Sociale zekerheid in enge zin
(= sociale zekerheid)
↕
Sociale zekerheid in ruime zin
(= sociale bijstand)
Kan examenvraag uitkomen
Sociale zekerheid
• = het geheel van voorzieningen die bescherming bieden tegen de
nadelige inkomensgevolgen van welbepaalde omstandigheden, de
zgn. “sociale risico’s” (→ risico dat verband houdt met het feit dat
we werken)
• 7 risico’s → 7 takken
• bv. werkloosheid
Risico’s die gaan verbinden dat je gaat werken voor een baas.
Wanneer heb je het risico om een job te verliezen? Als je een job hebt.
, Sociale bijstand
• = Het geheel van voorzieningen die eenieders bestaanszekerheid
moeten waarborgen (→ geen link met werk!)
• = Minimumvoorzieningen – residuaire stelsels
• VOORBEELD:
o Leefloon
o Tegemoetkoming aan personen met handicap (= IVT) inkomens
vervangende tegemoetkoming
o Inkomensgarantie voor ouderen (= IGO)
Probeert ieder bestaand zekerheid te waarborgen.
= Een residuair stelsel/reststelsel. Je krijgt het als al de rest niet meer gaat. OCMW gaat een
middelentoets uitvoeren.
IGT = integratie tegemoetkoming
Vergelijking
Sociale zekerheid (Bismarck) Sociale bijstand (Beveridge)
Voorbeeld: Werkloosheid Voorbeeld: leefloon
Je MOET gewerkt hebben voor je een Wie kan er een leefloon
werkloosheidsuitkering kan krijgen. Uw krijgen? Je moet wettig in
werkstatus is bepalend. België verblijven.
Bijdrage van uw loon => RSZ (= Werkstatus is NIET belangrijk.
verzekeringsprincipe) Je gaat WEL moeten
o Hoe bepaalt men de hoogte van uw aantonen dat je behoeftig
uitkering dat je dan krijgt? % van uw bent!
laatste verdiende loon. Indien hoog loon
krijg je dus meer en bij lagere inkomens Iedereen kan dus sociale
minder. Zo zie je ook de statusverschil in bijstand hebben die in België
de uitkering. woont.
= Status behoud Bij het OCMW kan je dit
60% krijg je op uw loon vragen. OCMW zal wel een
Wel rekening houden met middelentoets uitvoeren (uw
loongrens/loonplafond. Dit is financiele middelen
4000 euro ongeveer. toetsen/evalueren).
o VOORBEELD:
RSZ – bijdragen – loon huuropbrengsten,
beleggingen,
Verschil met gewone verzekering? Dat het rekeningsuitreksel
sociaal is en het zit in het verdelend effect. Er is aanvragen mag OCMW
een plafond vb. loonplafond. ook)
o Verschil is ook dat socialezekerheid
VERPLICHT is = risicodifferentiatie. Van waar komt dit geld dat
de OCMW dit kan betalen?
Dit komt vanuit de
belastingen. Dit gaat over
forfaitaire bedragen. (vast
bedrag, voor iedereen
hetzelfde). 1350 euro als
alleenstaande.
In België hebben wij een goed socialezekerheidsstelsel, omdat we beide hebben (wel
EXAMEN: Stel je hebt een chirurg die stukken van mensen verdient, heeft een echtgenote die ook
een job doet en op bepaald moment verliest zij haar job. Komt zij in aanmerking voor haar
werkloosheidsuitkering? Ja, want je krijgt uw uitkering als je uw premies/bijdragen betaald hebt.
, EXAMEN: Wat als je na 2j geen werkloosheidsuitkering meer krijgt? Wat doe je dan? Naar OCMW
gaan en die zullen kijken of je wel behoeftig bent of niet.
categoriëen)
Basisprincipes van onze sociale zekerheid
Verzekering en solidariteit
Ø Verzekering: je betaalt een premie (= RSZ-bijdrage) en als een
afgesproken (i.c. wettelijk bepaald) risico zich voordoet (bv.
werkloosheid) dan krijg je een uitkering.
Ø Solidariteit: verplicht karakter, herverdeling, gedeeltelijke
overheidsfinanciering:
• Solidariteit van de werkenden
• Solidariteit van de burgers
→ Sociale verzekering
Verplicht karakter => Je kan niet kiezen voor solidariteit, het is verplicht. Ook de slechte risico’s zijn
verzekerd.
Hoe zorgt sociale zekerheid voor de herverdeling? Inkomsten komen vanuit RSZ (13,07% als
werkgever). Uitkering heeft loonplafond. Niet iedereen zal deze sociale zekerheid evenveel nodig
hebben en sommige mensen halen pensioen zelf niet.
Soorten uitkeringen
Inkomens vervangende uitkeringen of vervangingsinkomens
Voorbeeld 1?
Inkomensaanvullingen of kostenvergoedingen
Voorbeeld 2?
VOORBEELD 1: Ziekte-uitkering, werkloosheidsuitkering en pensioen
VOORBEELD 2: Kindergeld, terugbetaling van arts/tandarts/medicijnen,
