Inleiding tot Westers Wijsbegeerte
Grote Verwachtingen
Jongeren
Jeugdgeneratie
We koppelen jongeren aan een specifieke generatie, het gaat om een groep mensen die eenzelfde
levenstraject hebben bewandeld (staan vooraan in het pad, moeten nog een lange weg gaan)
Generatiebewustzijn
Het gaat erom dat ze ook weten dat ze eenzelfde levenstraject hebben, het feit dat ze tot eenzelfde
generatie behoren
Een moderne ontwikkeling
In de geschiedenis waren er niet altijd jongeren, toch niet zoals in de definitie. Komt simpelweg
omdat het generatiebewustzijn enkele eeuwen geleden niet aanwezig was. In het begin van de 19de
eeuw begon deze ontwikkeling. ➔ Het ontstaan van de jeugdgeneratie
Berlijn, 1815-1848 (toenmalige hoofdstad v/d Pruisen)
• De plek waar volgens velen de jeugdgeneratie is ontstaan.
• Toen een enorme gebiedsuitbreiding plaatsgevonden
o meer dan verdubbeling van bevolking in deze tijd = allemaal jongere mensen
o Universiteit van Berlijn ziet aantal studenten meer dan verdubbelen in deze tijd
o MAAR Aantal jobs groeit amper, zeker niet in dezelfde mate
o Pruisen waren vrij conservatief, niet alle jongeren die afstuderen vinden hun weg
door een positie in te nemen
▪ ➔veel mensen blijven werkloos
• In 1848 staat Europa in brand, vele revoluties = dit komt door de jonge generatie die zich
verzet tegen
Het is de historische context van eerste filosofische theorie
= aan de universiteit werd de eerste keer gefilosofeerd = Dialectiek van de levensfasen
Dialectiek van de levensfasen
In de context is dit de eerste keer dat gedacht werd over verschil én noodzaak v/d levensfases
Hooggestemde idealen
Men ging van de subjectieve kant naar de objectieve kant
,Dialectiek van de levensfasen
DIALECTIEK is een filosofische methode om na te denken over verandering. Kenmerkend voor de
dialectische methode is het belang van de negatie (ontkenning, tegenstelling). Negatie wordt
namelijk opgevat als de essentiële en noodzakelijke dynamiek van ontwikkeling en vooruitgang.
Drie fasen:
• Het kind
• De jongere
• De volwassene
o Typisch vb: bolwassen zouden nooit volwassen zijn geweest zonder door deze vorige
fases te zijn geweest
Natuurlijke harmonie met de wereld (onschuld)
Wijst op kinderlijke naïviteit → kinderen leven in paradijselijke toestand, amper bewust van de
uitdagingen in het leven
Verzet tegen de werkelijkheid (conflict)
=Jongeren. De jongere breekt met de harmonie. Dialectiek ziet negatie als iets noodzakelijks; het is
nodig zodat het kind een zelfstandig subject zou worden ➔ het duidt op een draagstructuur
Waarom moet de jongere verstoren? Jongere wordt zo voor het eerst een subject/zelfstandige
Ervoor had deze geen eigen denkwereld, door het conflict verkrijgt hij vrijheid. Jongere gaat zo fel in
opstand dat hij zichzelf ziet als enige werkelijkheid, de rest is schijn
Aansluiting bij de werkelijkheid (verzoening)
=Volwassenen.
Volgens de negatie moet hij nu in opstand komen tegen de voorgaande opstand. Hij ziet de waarheid
en betekenis in de wereld en sluit zich hierbij aan. De jeugdige strijd wordt verminderd, hij sluit zich
aan maar behoudt zelfstandigheid
Mens = wereld: ongedifferentieerde eenheid
Dit is bij kinderen, de mens en wereld vallen samen. Ze hebben (nog niet) de identiteit om de wereld
af te wijzen
De waarheid ligt in de mens: subjectieve algemeenheid
De jongere vindt het bestaan onzin en onrechtvaardig → ziet zichzelf als wereldverbeteraar
De waarheid ligt in de wereld: objectieve algemeenheid
Volwassenen weten nog niet hoe alles in elkaar zit, maar kiezen er toch voor zichzelf aan te sluiten
2
,De wereld vandaag
Globalisering
Wijst niet alleen op globale handel, politiek of migratie; het is veel specifieker dan dat. Niet alleen is
alles verknoopt aan elkaar, maar we willen ook meer op de hoogte zijn van alles. Vroeger kon dit niet
(voor de 19de eeuw), we wisten niks van wereldrampen in Europa. Tegenwoordig is er geen
ontsnapping aan al het leed rond de wereld: de buitenwereld wordt harder en harder…
• Klimaatontwrichting
o We kunnen niet ontsnappen aan natuurrampen. Als jongere denken we dat vorige
generaties niet voldoende op de hoogte zijn omdat zij het niet continu hebben
waargenomen als ons
• Oorlog in Europa
o Oekraïne versus Rusland. Van vredescontinent naar meer wapens
• Genocide in Gaza
• Crisis van de democratie
➔We zijn aan al deze problemen verbonden, door de globalisering is er dagelijkse interactie. Omdat
we geëngageerd zijn komt er telkens verontwaardiging, maar uiteindelijk geraken we hiervan uitgeput
en komt er geen actie meer
Deel 1: Wat te doen?
Onderzoek naar drie attitudes die men kan aannemen:
1. Activisme
2. Conformisme
3. Escapisme
1. Activisme
Werken aan een betere wereld
Omdat de buitenwereld ons confronteert en verontwaardigt, willen we als reactie werken aan een
betere wereld: volgens de dialectiek is dit typisch voor jongeren
Aansluiting bij een beweging
Activisten zijn nooit alleen, ze sluiten zich dus aan bij een gelijkdenkende beweging. Engagement is
hun voornaamste kernwaarde
Reflectie over hoop
Hoop is een emotie die soms verbonden wordt met activisme, het kan een verbindende emotie zijn
3
, Hoop als verbindende emotie
Het geloof in mogelijkheden
Hoop is niet het geloof dat alles zichzelf zal oplossen, maar het is ‘mogelijkheidszin’ het geloof in
mogelijkheden
De wereld is onvoorspelbaar
Aangezien dat de wereld onvoorspelbaar is, is er altijd ruimte tot handelen; de wereld toont ons dat
er elke dag dingen gebeuren die we niet zagen aankomen: daarom moeten we hierop handelen! Er is
dus ruimte tot handelen.
Een alternatief voor optimisme en pessimisme
Hoop is niet het geloof dat alles goedkomt of dat alles toch foutloopt
Het geloof dat wat je doet een verschil maakt
Hoop zit dus in de zone tussen optimisme en pessimisme, het is het geloof hebben dat wat je doet
een bijdrage heeft
Positieve verhalen over samenwerking
Positieve verhalen en triomfen voeden hoop, het houdt hoop in leven
Alle verandering gaat langzaam
Heet ook ‘mushrooming effect’ = de grootste veranderingen gebeuren onder de grond, alle kleine
beetjes kunnen helpen en dragen bij aan een verandering
Overgang tot actie
Hoop is niet het enige wat telt, men moet ook actie ondernemen
Ervaring van collectieve macht
Omdat je samen gaat in een beweging, ervaar je de verbinding met andere mensen en groei je uit tot
een collectieve macht
2. Conformisme
Zich in de huidige wereld inschrijven
Men zoekt een plaats in de wereld, ze passen zich aan aan de status quo (heersende opvattingen) £
: je schrijft je in
Vandaag: obsessie met het juiste
Niet iedere jongere is een activist, tegenwoordig heeft men een obsessie met juist handelen (Bv. juist
handelen; juiste auto, juiste kleding,…) Maar dit is juist heel conformistisch: Hoe wordt men zo? Dit
heeft te maken met de wereld waarin we leven, de kolonisering van de leefwereld of het insluiten van
de wereld…
Om het juiste te doen neemt men procedures en regels over (bv. het overnemen van verslagen uit de
bedrijfswereld en dit toepassing op vergaderingen bij de Chiro)
Succes als kernwaarde
Belangrijk hierin is succes: “succes is succession” = om maatschappelijk succesvol te zijn moet men
conformeren in de maatschappelijke normen
Reflectie over de meritocratie
De meritocratie beloont succes en dus deze conformering
4
Grote Verwachtingen
Jongeren
Jeugdgeneratie
We koppelen jongeren aan een specifieke generatie, het gaat om een groep mensen die eenzelfde
levenstraject hebben bewandeld (staan vooraan in het pad, moeten nog een lange weg gaan)
Generatiebewustzijn
Het gaat erom dat ze ook weten dat ze eenzelfde levenstraject hebben, het feit dat ze tot eenzelfde
generatie behoren
Een moderne ontwikkeling
In de geschiedenis waren er niet altijd jongeren, toch niet zoals in de definitie. Komt simpelweg
omdat het generatiebewustzijn enkele eeuwen geleden niet aanwezig was. In het begin van de 19de
eeuw begon deze ontwikkeling. ➔ Het ontstaan van de jeugdgeneratie
Berlijn, 1815-1848 (toenmalige hoofdstad v/d Pruisen)
• De plek waar volgens velen de jeugdgeneratie is ontstaan.
• Toen een enorme gebiedsuitbreiding plaatsgevonden
o meer dan verdubbeling van bevolking in deze tijd = allemaal jongere mensen
o Universiteit van Berlijn ziet aantal studenten meer dan verdubbelen in deze tijd
o MAAR Aantal jobs groeit amper, zeker niet in dezelfde mate
o Pruisen waren vrij conservatief, niet alle jongeren die afstuderen vinden hun weg
door een positie in te nemen
▪ ➔veel mensen blijven werkloos
• In 1848 staat Europa in brand, vele revoluties = dit komt door de jonge generatie die zich
verzet tegen
Het is de historische context van eerste filosofische theorie
= aan de universiteit werd de eerste keer gefilosofeerd = Dialectiek van de levensfasen
Dialectiek van de levensfasen
In de context is dit de eerste keer dat gedacht werd over verschil én noodzaak v/d levensfases
Hooggestemde idealen
Men ging van de subjectieve kant naar de objectieve kant
,Dialectiek van de levensfasen
DIALECTIEK is een filosofische methode om na te denken over verandering. Kenmerkend voor de
dialectische methode is het belang van de negatie (ontkenning, tegenstelling). Negatie wordt
namelijk opgevat als de essentiële en noodzakelijke dynamiek van ontwikkeling en vooruitgang.
Drie fasen:
• Het kind
• De jongere
• De volwassene
o Typisch vb: bolwassen zouden nooit volwassen zijn geweest zonder door deze vorige
fases te zijn geweest
Natuurlijke harmonie met de wereld (onschuld)
Wijst op kinderlijke naïviteit → kinderen leven in paradijselijke toestand, amper bewust van de
uitdagingen in het leven
Verzet tegen de werkelijkheid (conflict)
=Jongeren. De jongere breekt met de harmonie. Dialectiek ziet negatie als iets noodzakelijks; het is
nodig zodat het kind een zelfstandig subject zou worden ➔ het duidt op een draagstructuur
Waarom moet de jongere verstoren? Jongere wordt zo voor het eerst een subject/zelfstandige
Ervoor had deze geen eigen denkwereld, door het conflict verkrijgt hij vrijheid. Jongere gaat zo fel in
opstand dat hij zichzelf ziet als enige werkelijkheid, de rest is schijn
Aansluiting bij de werkelijkheid (verzoening)
=Volwassenen.
Volgens de negatie moet hij nu in opstand komen tegen de voorgaande opstand. Hij ziet de waarheid
en betekenis in de wereld en sluit zich hierbij aan. De jeugdige strijd wordt verminderd, hij sluit zich
aan maar behoudt zelfstandigheid
Mens = wereld: ongedifferentieerde eenheid
Dit is bij kinderen, de mens en wereld vallen samen. Ze hebben (nog niet) de identiteit om de wereld
af te wijzen
De waarheid ligt in de mens: subjectieve algemeenheid
De jongere vindt het bestaan onzin en onrechtvaardig → ziet zichzelf als wereldverbeteraar
De waarheid ligt in de wereld: objectieve algemeenheid
Volwassenen weten nog niet hoe alles in elkaar zit, maar kiezen er toch voor zichzelf aan te sluiten
2
,De wereld vandaag
Globalisering
Wijst niet alleen op globale handel, politiek of migratie; het is veel specifieker dan dat. Niet alleen is
alles verknoopt aan elkaar, maar we willen ook meer op de hoogte zijn van alles. Vroeger kon dit niet
(voor de 19de eeuw), we wisten niks van wereldrampen in Europa. Tegenwoordig is er geen
ontsnapping aan al het leed rond de wereld: de buitenwereld wordt harder en harder…
• Klimaatontwrichting
o We kunnen niet ontsnappen aan natuurrampen. Als jongere denken we dat vorige
generaties niet voldoende op de hoogte zijn omdat zij het niet continu hebben
waargenomen als ons
• Oorlog in Europa
o Oekraïne versus Rusland. Van vredescontinent naar meer wapens
• Genocide in Gaza
• Crisis van de democratie
➔We zijn aan al deze problemen verbonden, door de globalisering is er dagelijkse interactie. Omdat
we geëngageerd zijn komt er telkens verontwaardiging, maar uiteindelijk geraken we hiervan uitgeput
en komt er geen actie meer
Deel 1: Wat te doen?
Onderzoek naar drie attitudes die men kan aannemen:
1. Activisme
2. Conformisme
3. Escapisme
1. Activisme
Werken aan een betere wereld
Omdat de buitenwereld ons confronteert en verontwaardigt, willen we als reactie werken aan een
betere wereld: volgens de dialectiek is dit typisch voor jongeren
Aansluiting bij een beweging
Activisten zijn nooit alleen, ze sluiten zich dus aan bij een gelijkdenkende beweging. Engagement is
hun voornaamste kernwaarde
Reflectie over hoop
Hoop is een emotie die soms verbonden wordt met activisme, het kan een verbindende emotie zijn
3
, Hoop als verbindende emotie
Het geloof in mogelijkheden
Hoop is niet het geloof dat alles zichzelf zal oplossen, maar het is ‘mogelijkheidszin’ het geloof in
mogelijkheden
De wereld is onvoorspelbaar
Aangezien dat de wereld onvoorspelbaar is, is er altijd ruimte tot handelen; de wereld toont ons dat
er elke dag dingen gebeuren die we niet zagen aankomen: daarom moeten we hierop handelen! Er is
dus ruimte tot handelen.
Een alternatief voor optimisme en pessimisme
Hoop is niet het geloof dat alles goedkomt of dat alles toch foutloopt
Het geloof dat wat je doet een verschil maakt
Hoop zit dus in de zone tussen optimisme en pessimisme, het is het geloof hebben dat wat je doet
een bijdrage heeft
Positieve verhalen over samenwerking
Positieve verhalen en triomfen voeden hoop, het houdt hoop in leven
Alle verandering gaat langzaam
Heet ook ‘mushrooming effect’ = de grootste veranderingen gebeuren onder de grond, alle kleine
beetjes kunnen helpen en dragen bij aan een verandering
Overgang tot actie
Hoop is niet het enige wat telt, men moet ook actie ondernemen
Ervaring van collectieve macht
Omdat je samen gaat in een beweging, ervaar je de verbinding met andere mensen en groei je uit tot
een collectieve macht
2. Conformisme
Zich in de huidige wereld inschrijven
Men zoekt een plaats in de wereld, ze passen zich aan aan de status quo (heersende opvattingen) £
: je schrijft je in
Vandaag: obsessie met het juiste
Niet iedere jongere is een activist, tegenwoordig heeft men een obsessie met juist handelen (Bv. juist
handelen; juiste auto, juiste kleding,…) Maar dit is juist heel conformistisch: Hoe wordt men zo? Dit
heeft te maken met de wereld waarin we leven, de kolonisering van de leefwereld of het insluiten van
de wereld…
Om het juiste te doen neemt men procedures en regels over (bv. het overnemen van verslagen uit de
bedrijfswereld en dit toepassing op vergaderingen bij de Chiro)
Succes als kernwaarde
Belangrijk hierin is succes: “succes is succession” = om maatschappelijk succesvol te zijn moet men
conformeren in de maatschappelijke normen
Reflectie over de meritocratie
De meritocratie beloont succes en dus deze conformering
4
