sociale psychologie
Altruïstisch gedrag
DEFINITIE
● tegenovergestelde v agressie → niet louter reactief gedrag met als
voornaamste kenmerk dat het situatie van andere appetitieve maakt
● externe ideeën stromingen: gedrag enkel als eigen intentie in situ beter maken
○ gedrag dat voordeel oplevert vr handelende pers. =/= altruïstisch gedrag
○ intentie moet aangewezen en uitgesloten worden
● vurige discussie onder onderzoekers
○ bestaat altruïstisch gedrag
○ welke persoonlijke voordelen meegerekend om ‘niet altruïstisch gedrag’
■ sommige onderzoekers zeggen al ‘goed gevoel krijgen na helpen’
■ er komt geen zinnig besluit uit
METHODOLOGIE VAN ALTRUÏSTISCH ONDERZOEK
● meting adhv dekmantels → zo dat niet weet altru gedrag bestudeerd
○ ‘toevallig’ geconfronteerd met iemand in X erge nood situ
■ per ongeluk papier vallen → minder erg
■ plots ziek worden, ongeluk, misdrijf → erger
○ keuzensitu waarin mn eigen belangen kan behartigen of van ander
■ geld doneren voor goed doel vs zelf bijhouden
■ in groepstaak kiezen tussen eigenbelang of groepsbelang
● altruïsme en agressie 2 uiteinden van 1 continuüm
○ deelnemers moeilijkheidsgraad taak laten bep voor andere deelnemers
→ andere deelnemer wint als deze taak volbrengt
○ moeilijk is agressie
○ makkelijk is altruïsme
ALTRUÎSTISCHE INTENTIE EN BEOORDELING VAN GEDRAG
● er is soci norm voor altruïstisch gedrag
● mensen die altruïstisch gedragen lijken soci beloning te verwerven
○ rekening met dat men zich schijnbaar altru kan gedragen
→ in echt = andere doelstellingen dan welzijn v ander
○ onverdiend soci beloningen krijgen die anderen toekomen
● gedragswet verklaring ==> mensen streng vr personen omdat gedrag is
altruïstisch als gedreven door eigenbelang kan overkomen
○ strengheid beoordeling
■ gedragingen waar iemand anders en pers zelf baat bij heeft >>>
gedragingen enkel voor betrokkene zelf voordeel
■ persoonlijk voordeel halen uit goede daad maakt slechte daad
● mensen hekel aan dubbele intenties
1
,sociale psychologie
● onderzoek: beoordelen vrijwilligerswerk in verschillende contexten
○ man wilt indruk maken op vrouw
○ condities
■ tehuis voor daklozen
■ koffiehuis
○ beoordeling dr deelnemers
■ moraliteit: gedrag goed of afkeurt
■ mate waarin man bijdraagt aan betere wereld
○ resultaten
■ morele hoogstaandheid: koffiebar > tehuis daklozen
■ geen significant verschil condities op score bijdrage beter wereld
○ bij additionele binnen objectmanipulatie
■ mens met neus op feiten gedrukt → omstandigh zijn identiek & is
raar om verschillende morele hoogstaandheid toe te wijzen
■ men oordeelt vr moraliteit en bijdrage betere wereld
● beide condities gunstig
■ MAAR: in echt =/= met neus op vergelijkbaarheid v gedragingen
● vervolg experiment: geld voor goed doel
○ fundraising goed doel
■ liever minder geld voor goed doel als niemand zelf verdiend ipv
groot bedrag als persoon zelf ook wint
○ fundraising voor investeerders: kiest sneller dure fundraiser
2
,sociale psychologie
WAAROM HELPEN MENSEN?
● evolutionaire benadering
→ Altruïstisch gedrag draagt bij tot overleving van genen
○ elkaar helpen = gunstig voor soort
○ zichzelf helpen en mensen met gedeelde genen = gunstig individu
○ niet leven opofferen anderen → gedrag komt niet veel voor
→ vb: wel eigen kinderen redden
○ geen familie ook elkaar helpen
■ mn deelt bep proportie genen
■ hulpgedrag lokt wederkerige hulp uit
○ mensen geneigd anderen helpen die veel genen delen
■ intuïtief aanvoelen obv gelijkenis
■ aanvoelen dr fys nabijheid ( nabije omg )
→ = inspo veel onderzoek
● versterkers en straffen voor helpend gedrag
→ instrumentele conditionering ( invloed )
○ meer helpen als gunstige gevolgen
○ minder helpen als ongunstige gevolgen
○ verwachtingen = ontw via leerproc
■ wel / niet helpen
■ gevolgen soci / niet soci aard
○ ruilverhouding: anderen helpen ⇔ + kans zelf geholpen
○ helpen kan bewondering opleveren ⇔ kritiek bewondering verdwijnen
■ vb: moeite en geld kwijt ⇔ geen geld kwijt
○ versterkers en straffen v niet soci aard
■ iemand helpen geeft prettig gevoel
○ helpen kan beloningen brengen
→ ond. zeggen dat: altr =/= echt → MAAR is ontmoedigde gedachte
■ interne beloning v altru gedrag positief: genieten anderen helpen
=/= altru gedrag = goed voor maatschappij
3
, sociale psychologie
○ Ond.: interne versterkers altru gedrag (Dunn, Atkinson, Norton, 2008)
■ Procedure: geluksmeting - geld krijgen en uitgeven - gelukmeting
■ Condities:
● OV hoeveelheid geld: 5 euro vs 20 euro
● OV aan wat spenderen: aan zichzelf vs aan anderen
■ Resultaten:
● Geld aan zelf: niet gelukkiger dan eerste geluksmeting
● Geld aan ander: gelukkiger dan eerste geluksmeting
● Geen hoofdeffect voor # geld →het gaat om daad v geven
■ Kritiek:niet van nature→ aangeleerd dr associatie soc versterkers
○ Onde.: zelfs bij 2-jarige peuters (Aknin, Hamlin en Dunn, 2012)
■ Doel: weerlegging kritiek nurture
■ kennismaken 3 poppen die v snoepjes hielden
→ kind en elke pop kreeg snoepje in potje
● Poppen aten snoepje op
● Kind krijgt nog 4 snoepjes → gevraagd pop ook te geven
■ Testfase: nieuwe pop Aapje erbij
● Kind krijgt 8 snoepjes
● Daarna gebeuren volgende zaken (gecontrabalanceerd):
○ Onderzoeker ‘vindt’ snoep, geeft aan Aapje
○ Onderzoeker ‘vindt’ snoep vraagt kind Aap geven
○ Onderzoeker vraagt kind snoepje(van de 8) geven
● Meting geluk:
○ gelaatsuitdrukking door conditieblinde
gelaatsexperts numeriek gemaakt op
7-puntenschaal
■ Resultaten:
● Blijer: extra snoep aan Aap geven→ dan ond. aan Aap gaf
● Blijer: eigen snoep aan Aap geven→ snoepje v ond geven
● Iets geven / van zichzelf geven maakt peuters blij
● Interne beloningen =/= product v inst. conditionering
= product van nature
● Van # gebeurtenissen in noodsituatie naar beslissingsmodel hulpverlening
○ vb: moord op Kitty Genovese
■ veel mensen zouden hebben gezien / in de buurt → 1 hulp
○ gaf inspo aan Darley en Latané
■ waarom geen hulp gekregen?
■ + getuigen → proces in werking → minder snel hulp verlenen
○ belangrijk want illustreert :
■ Misleide vraag kan tot zinvol onderzoek leiden
■ Hoe problematisch theorieën obv zelfbeschrijvingen zijn
○ De mythe van kitty genovese
■ onderzoek misvatting
● niet zoveel mensen die iets hadden gezien
○ sommige dachten ruzie → 1ste keer ontsnap
○ ontsnap in gebouw → niet veel zien
■ mediaberichten die onderzoekers gebruikten =/= juist
● hieruit kwam sterkere theorie:
4
Altruïstisch gedrag
DEFINITIE
● tegenovergestelde v agressie → niet louter reactief gedrag met als
voornaamste kenmerk dat het situatie van andere appetitieve maakt
● externe ideeën stromingen: gedrag enkel als eigen intentie in situ beter maken
○ gedrag dat voordeel oplevert vr handelende pers. =/= altruïstisch gedrag
○ intentie moet aangewezen en uitgesloten worden
● vurige discussie onder onderzoekers
○ bestaat altruïstisch gedrag
○ welke persoonlijke voordelen meegerekend om ‘niet altruïstisch gedrag’
■ sommige onderzoekers zeggen al ‘goed gevoel krijgen na helpen’
■ er komt geen zinnig besluit uit
METHODOLOGIE VAN ALTRUÏSTISCH ONDERZOEK
● meting adhv dekmantels → zo dat niet weet altru gedrag bestudeerd
○ ‘toevallig’ geconfronteerd met iemand in X erge nood situ
■ per ongeluk papier vallen → minder erg
■ plots ziek worden, ongeluk, misdrijf → erger
○ keuzensitu waarin mn eigen belangen kan behartigen of van ander
■ geld doneren voor goed doel vs zelf bijhouden
■ in groepstaak kiezen tussen eigenbelang of groepsbelang
● altruïsme en agressie 2 uiteinden van 1 continuüm
○ deelnemers moeilijkheidsgraad taak laten bep voor andere deelnemers
→ andere deelnemer wint als deze taak volbrengt
○ moeilijk is agressie
○ makkelijk is altruïsme
ALTRUÎSTISCHE INTENTIE EN BEOORDELING VAN GEDRAG
● er is soci norm voor altruïstisch gedrag
● mensen die altruïstisch gedragen lijken soci beloning te verwerven
○ rekening met dat men zich schijnbaar altru kan gedragen
→ in echt = andere doelstellingen dan welzijn v ander
○ onverdiend soci beloningen krijgen die anderen toekomen
● gedragswet verklaring ==> mensen streng vr personen omdat gedrag is
altruïstisch als gedreven door eigenbelang kan overkomen
○ strengheid beoordeling
■ gedragingen waar iemand anders en pers zelf baat bij heeft >>>
gedragingen enkel voor betrokkene zelf voordeel
■ persoonlijk voordeel halen uit goede daad maakt slechte daad
● mensen hekel aan dubbele intenties
1
,sociale psychologie
● onderzoek: beoordelen vrijwilligerswerk in verschillende contexten
○ man wilt indruk maken op vrouw
○ condities
■ tehuis voor daklozen
■ koffiehuis
○ beoordeling dr deelnemers
■ moraliteit: gedrag goed of afkeurt
■ mate waarin man bijdraagt aan betere wereld
○ resultaten
■ morele hoogstaandheid: koffiebar > tehuis daklozen
■ geen significant verschil condities op score bijdrage beter wereld
○ bij additionele binnen objectmanipulatie
■ mens met neus op feiten gedrukt → omstandigh zijn identiek & is
raar om verschillende morele hoogstaandheid toe te wijzen
■ men oordeelt vr moraliteit en bijdrage betere wereld
● beide condities gunstig
■ MAAR: in echt =/= met neus op vergelijkbaarheid v gedragingen
● vervolg experiment: geld voor goed doel
○ fundraising goed doel
■ liever minder geld voor goed doel als niemand zelf verdiend ipv
groot bedrag als persoon zelf ook wint
○ fundraising voor investeerders: kiest sneller dure fundraiser
2
,sociale psychologie
WAAROM HELPEN MENSEN?
● evolutionaire benadering
→ Altruïstisch gedrag draagt bij tot overleving van genen
○ elkaar helpen = gunstig voor soort
○ zichzelf helpen en mensen met gedeelde genen = gunstig individu
○ niet leven opofferen anderen → gedrag komt niet veel voor
→ vb: wel eigen kinderen redden
○ geen familie ook elkaar helpen
■ mn deelt bep proportie genen
■ hulpgedrag lokt wederkerige hulp uit
○ mensen geneigd anderen helpen die veel genen delen
■ intuïtief aanvoelen obv gelijkenis
■ aanvoelen dr fys nabijheid ( nabije omg )
→ = inspo veel onderzoek
● versterkers en straffen voor helpend gedrag
→ instrumentele conditionering ( invloed )
○ meer helpen als gunstige gevolgen
○ minder helpen als ongunstige gevolgen
○ verwachtingen = ontw via leerproc
■ wel / niet helpen
■ gevolgen soci / niet soci aard
○ ruilverhouding: anderen helpen ⇔ + kans zelf geholpen
○ helpen kan bewondering opleveren ⇔ kritiek bewondering verdwijnen
■ vb: moeite en geld kwijt ⇔ geen geld kwijt
○ versterkers en straffen v niet soci aard
■ iemand helpen geeft prettig gevoel
○ helpen kan beloningen brengen
→ ond. zeggen dat: altr =/= echt → MAAR is ontmoedigde gedachte
■ interne beloning v altru gedrag positief: genieten anderen helpen
=/= altru gedrag = goed voor maatschappij
3
, sociale psychologie
○ Ond.: interne versterkers altru gedrag (Dunn, Atkinson, Norton, 2008)
■ Procedure: geluksmeting - geld krijgen en uitgeven - gelukmeting
■ Condities:
● OV hoeveelheid geld: 5 euro vs 20 euro
● OV aan wat spenderen: aan zichzelf vs aan anderen
■ Resultaten:
● Geld aan zelf: niet gelukkiger dan eerste geluksmeting
● Geld aan ander: gelukkiger dan eerste geluksmeting
● Geen hoofdeffect voor # geld →het gaat om daad v geven
■ Kritiek:niet van nature→ aangeleerd dr associatie soc versterkers
○ Onde.: zelfs bij 2-jarige peuters (Aknin, Hamlin en Dunn, 2012)
■ Doel: weerlegging kritiek nurture
■ kennismaken 3 poppen die v snoepjes hielden
→ kind en elke pop kreeg snoepje in potje
● Poppen aten snoepje op
● Kind krijgt nog 4 snoepjes → gevraagd pop ook te geven
■ Testfase: nieuwe pop Aapje erbij
● Kind krijgt 8 snoepjes
● Daarna gebeuren volgende zaken (gecontrabalanceerd):
○ Onderzoeker ‘vindt’ snoep, geeft aan Aapje
○ Onderzoeker ‘vindt’ snoep vraagt kind Aap geven
○ Onderzoeker vraagt kind snoepje(van de 8) geven
● Meting geluk:
○ gelaatsuitdrukking door conditieblinde
gelaatsexperts numeriek gemaakt op
7-puntenschaal
■ Resultaten:
● Blijer: extra snoep aan Aap geven→ dan ond. aan Aap gaf
● Blijer: eigen snoep aan Aap geven→ snoepje v ond geven
● Iets geven / van zichzelf geven maakt peuters blij
● Interne beloningen =/= product v inst. conditionering
= product van nature
● Van # gebeurtenissen in noodsituatie naar beslissingsmodel hulpverlening
○ vb: moord op Kitty Genovese
■ veel mensen zouden hebben gezien / in de buurt → 1 hulp
○ gaf inspo aan Darley en Latané
■ waarom geen hulp gekregen?
■ + getuigen → proces in werking → minder snel hulp verlenen
○ belangrijk want illustreert :
■ Misleide vraag kan tot zinvol onderzoek leiden
■ Hoe problematisch theorieën obv zelfbeschrijvingen zijn
○ De mythe van kitty genovese
■ onderzoek misvatting
● niet zoveel mensen die iets hadden gezien
○ sommige dachten ruzie → 1ste keer ontsnap
○ ontsnap in gebouw → niet veel zien
■ mediaberichten die onderzoekers gebruikten =/= juist
● hieruit kwam sterkere theorie:
4
