JEUGDRECHT
Inleiding
1. Een vlag die meerdere ladingen kan dekken
Algemeen jeugdrecht In ruime zin, recht m.b.t. alle minderjarigen (vb: kinderarbeid, maar ook voogdij)
Bijzonder jeugdrecht In strikte zin, niet alle minderjarigen, maar 2 soorten:
- Recht m.b.t. minderjarigen in moeilijkheden (= JEUGDHULPRECHT)
“Verontrustende situaties” (VOS) + andere minderjarigen die
jeugdhulp nodig hebben (vroeger: POS – problematische opvoedingssituaties)
- Recht m.b.t. delinquente minderjarigen (= JEUGDDELINQUENTIERECHT)
“Jeugddelict” (vroeger: MOF – als misdrijf omschreven feit)
Buitengerechtelijke Op vrijwillige basis, niet gedwongen verleend (deze jeugdhulp kan je gemakkelijk weigeren)
jeugdhulp Richt zich zowel op minderjarigen in moeilijkheden, als delinquente minderjarigen!!
Bij delinquente minderjarigen gaat het hier meestal over de onderliggende problematiek
Gerechtelijke Op gedwongen basis, deze moet je dus ondergaan (als je nu wilt of niet)
interventies Richt zich zowel op minderjarigen in moeilijkheden, als delinquente minderjarigen!!
2. Wie is bevoegd voor het jeugdrecht?
Jeugdrecht: persoonsgebonden – gemeenschapsmaterie, maar er zijn 5 uitzonderingen die door de
federale staat worden geregeld!
2.1. De uitzonderingen (KUNNEN HERKENNEN, NIET VANBUITEN KENNEN)
je moet kunnen zeggen adhv een vb. of het federale- of gemeenschapsmaterie is
1) De burgerrechtelijke regels m.b.t. het statuut vd minderjarige en vd familie, zoals die zijn
vastgesteld door het B.W. en de wetten tot aanvulling ervan.
2) De strafrechtelijke regels waarbij gedragingen die inbreuk plegen op de jeugdbescherming, als
misdrijf worden omschreven en waarbij op die inbreuken straffen worden gesteld, met inbegrip vd
bepalingen die betrekking hebben op de vervolgingen.
3) De organisaties vd jeugdgerechten, hun territoriale bevoegdheid en de rechtspleging vr/d
gerechten.
4) De uitvoering vd straffen uitgesproken ten aanzien van minderjarigen die een als misdrijf
omschreven feit hebben gepleegd die uit handen zijn gegeven, behalve vr/h beheer van centra die
bestemd zijn vr/d opvang van deze jongeren tot de leeftijd van 23j. ( kunnen gestraft worden als volwassenen)
5) De ontzetting vh ouderlijk gezag en het toezicht op de gezinsbijslag of andere sociale uitkeringen.
Puntje 4:
- Bevoegdheid van minderjarige delinquenten:
o Die NIET uit handen zijn gegeven: GEMEENSCHAPPEN (= principe)
o Die WEL uit handen zijn gegeven: FEDERALE OVERHEID (= uitzondering)
MAAR: beheer van centra die bestemd zijn vr/d opvang van uit handen gegeven
jongeren tot de leeftijd van 23j: GEMEENSCHAPPEN (= uitzondering op uitzondering)
1
, 3. De actoren in het bijzonder jeugdrecht
Minderjarige Hoofdrolspeler: zijn belang staat centraal (niet dat van ouders/hulpverleners)
- Minderjarigen in moeilijkheden & minderjarige delinquenten
Cliëntsysteem Ouders, ev. opvoedingsverantwoordelijken (pleegouders), andere personen met wie de
minderjarige samenwoont (broers/zussen)
Rechtstreeks toegankelijke Hier kan je zomaar binnen voor info, advies, begeleiding (vb: CLB, JAC, CAW…)
jeugdhulpaanbieders Brede instap Alle laagdrempelige hulpaanbieders (vb: CLB, CAW, JAC,
Kind & Gezin…)
Probleemgebonden Werkt rond specifieke probleemomschrijvingen (vb: Centra
hulp voor Geestelijke Gezondheidszorg (CGG), Centra voor
Kinderzorg & Gezinsondersteuning (CKG), Vlaams
Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH)…)
Multidisciplinaire Teams die niet noodzakelijk los staan vd brede instap of vd
teams (MDT’s) probleemgebonden hulp, maar die daar ook in kunnen
verweven zitten. Deze kunnen diagnostiek aanleveren.
Niet-rechtstreeks Hier kan je niet zelf aanbellen, omwille van de intensiteit, duur &
toegankelijke gespecialiseerd karakter (vb: begeleidingstehuis – een voorziening waar
jeugdhulpaanbieders minderjarigen vaak langdurig verblijven)
toegangsticket nodig VIA INTERSECTORALE TOEGANGSPOORT
- Merendeel vd modules die aangeboden worden dr/d voorzieningen van
ressorten onder het agentschap Jongerenwelzijn
- Aantal modules die dr/d hoge frequentie & lange duur een hoge kost met zich
meebrengen
- Langdurige opvang binnen de CKG
- Perspectiefbiedende of perspectiefzoekende pleegzorg
Intersectorale Hier wordt het toegangsticket dat een cliënt nodig heeft voor niet-rechtstreeks
toegangspoort toegankelijke jeugdhulp verstrekt. Er is per Vlaamse provincie een ITP.
Uitzonderingen waarbij ITP niet de verwijzende instantie is:
- Bij crisishulp wel: crisismeldpunt
- Verwijzingen naar gemeenschapsinstellingen & Vlaams detentiecentrum wel: centraal
(informatie- &) aanmeldpunt (CAP)
2
, Politie Als een dossier (PV) hier terechtkomt, dan zal die dat doorgeven aan het parket,
waardoor het uiteindelijk bij de jeugdrechter zal terechtkomen (= VOORBODE VAN
GERECHTELIJKE INTERVENTIES)
ook voor huisarresten en om plaats- & omgangsverboden te controleren
Parket Voorportaal gerechtelijke jeugdhulp. Het is geen rechter, maar het is de enige die de
jeugdrechter tot beslissingen kan aanzetten, die dossiers op de tafel vd jeugdrechter
kan leggen (= MONOPOLIE VH SAISINERECHT)
andere mogelijkheden:
- Wat aanpak minderjarige delinquenten betreft: waarschuwingsbrief, herinnering aan wet,
voorstel tot herstelbemiddeling…
- Indien dossier van oordeel is dat er een onderliggende verontrustende situatie aanwezig is,
kunnen ze het dossier seponeren en het verder als een VOS-dossier behandelen.
Bijstandspersoon Buiten een gerechtelijke procedure, is er ook recht op een bijstandspersoon of
vd minderjarige vertrouwenspersoon.
kan, maar hoeft geen (jeugd)advocaat te zijn
Andere actoren - Ondersteuningscentrum jeugdzorg & vertrouwenscentrum
kindermishandeling gemandateerde voorzieningen (GV)
- Intersectorale regionale prioriteitencommissie (IRPC)
Gerechtelijke Dit is opgelegd, en NIET vrijblijvend:
jeugdhulp Sociale Dienst Voor de voorbereiding & verdere afhandeling vd beslissingen vd jeugdrechter.
jeugdrechtbank Er is 1 per gerechtelijk arrondissement.
- Ter voorbereiding vd beslissingen vd jeugdrechter:
navorsingsopdrachten uitvoeren
- Verdere afhandeling vd beslissingen vd jeugdrechter/RB
- Opdrachten van sociale aard
- Aanvraag indienen bij intersectorale toegangspoort
- Jeugdhulpverleningsplan
- Overbrenging jongere nr/d concrete voorziening die de maatregel
uitvoert
- Waken over uitvoering vd gerechtelijke maatregelen
- Evolutieverslagen voorziening controleren + schriftelijk verslag over
uitvoering maatregel(en) uitbrengen aan jeugdrechter
Jeugdrechtbank Onderdeel vd familie- & jeugdrechtbank en is enkel bevoegd voor materies
m.b.t. bijzonder jeugdrecht.
CAP Gemeenschapsinstellingen Zie hieronder meer info
Vlaams detentiecentrum Gesloten inrichting voor delinquente jongeren tot 23j die uit handen
gegeven zijn De Wijngaard in Tongeren
Gemeenschapsinstellinge Ingericht door overheid 3 gemeenschapsinstellingen:
n - “De Kempen” , “De Zande” & “De Grubbe”
Men kan hier enkel terechtkomen na een beslissing vd jeugdrechter/RB.
Nu zijn dit nog open afdelingen, maar vanaf uiterlijk september 2022 zijn
deze exclusief gesloten en nog enkel toegankelijk voor delinquente
minderjarigen (= uitz: VOS-minderjarigen die een korte time-out nodig hebben van +/-
14 dagen)
3
Inleiding
1. Een vlag die meerdere ladingen kan dekken
Algemeen jeugdrecht In ruime zin, recht m.b.t. alle minderjarigen (vb: kinderarbeid, maar ook voogdij)
Bijzonder jeugdrecht In strikte zin, niet alle minderjarigen, maar 2 soorten:
- Recht m.b.t. minderjarigen in moeilijkheden (= JEUGDHULPRECHT)
“Verontrustende situaties” (VOS) + andere minderjarigen die
jeugdhulp nodig hebben (vroeger: POS – problematische opvoedingssituaties)
- Recht m.b.t. delinquente minderjarigen (= JEUGDDELINQUENTIERECHT)
“Jeugddelict” (vroeger: MOF – als misdrijf omschreven feit)
Buitengerechtelijke Op vrijwillige basis, niet gedwongen verleend (deze jeugdhulp kan je gemakkelijk weigeren)
jeugdhulp Richt zich zowel op minderjarigen in moeilijkheden, als delinquente minderjarigen!!
Bij delinquente minderjarigen gaat het hier meestal over de onderliggende problematiek
Gerechtelijke Op gedwongen basis, deze moet je dus ondergaan (als je nu wilt of niet)
interventies Richt zich zowel op minderjarigen in moeilijkheden, als delinquente minderjarigen!!
2. Wie is bevoegd voor het jeugdrecht?
Jeugdrecht: persoonsgebonden – gemeenschapsmaterie, maar er zijn 5 uitzonderingen die door de
federale staat worden geregeld!
2.1. De uitzonderingen (KUNNEN HERKENNEN, NIET VANBUITEN KENNEN)
je moet kunnen zeggen adhv een vb. of het federale- of gemeenschapsmaterie is
1) De burgerrechtelijke regels m.b.t. het statuut vd minderjarige en vd familie, zoals die zijn
vastgesteld door het B.W. en de wetten tot aanvulling ervan.
2) De strafrechtelijke regels waarbij gedragingen die inbreuk plegen op de jeugdbescherming, als
misdrijf worden omschreven en waarbij op die inbreuken straffen worden gesteld, met inbegrip vd
bepalingen die betrekking hebben op de vervolgingen.
3) De organisaties vd jeugdgerechten, hun territoriale bevoegdheid en de rechtspleging vr/d
gerechten.
4) De uitvoering vd straffen uitgesproken ten aanzien van minderjarigen die een als misdrijf
omschreven feit hebben gepleegd die uit handen zijn gegeven, behalve vr/h beheer van centra die
bestemd zijn vr/d opvang van deze jongeren tot de leeftijd van 23j. ( kunnen gestraft worden als volwassenen)
5) De ontzetting vh ouderlijk gezag en het toezicht op de gezinsbijslag of andere sociale uitkeringen.
Puntje 4:
- Bevoegdheid van minderjarige delinquenten:
o Die NIET uit handen zijn gegeven: GEMEENSCHAPPEN (= principe)
o Die WEL uit handen zijn gegeven: FEDERALE OVERHEID (= uitzondering)
MAAR: beheer van centra die bestemd zijn vr/d opvang van uit handen gegeven
jongeren tot de leeftijd van 23j: GEMEENSCHAPPEN (= uitzondering op uitzondering)
1
, 3. De actoren in het bijzonder jeugdrecht
Minderjarige Hoofdrolspeler: zijn belang staat centraal (niet dat van ouders/hulpverleners)
- Minderjarigen in moeilijkheden & minderjarige delinquenten
Cliëntsysteem Ouders, ev. opvoedingsverantwoordelijken (pleegouders), andere personen met wie de
minderjarige samenwoont (broers/zussen)
Rechtstreeks toegankelijke Hier kan je zomaar binnen voor info, advies, begeleiding (vb: CLB, JAC, CAW…)
jeugdhulpaanbieders Brede instap Alle laagdrempelige hulpaanbieders (vb: CLB, CAW, JAC,
Kind & Gezin…)
Probleemgebonden Werkt rond specifieke probleemomschrijvingen (vb: Centra
hulp voor Geestelijke Gezondheidszorg (CGG), Centra voor
Kinderzorg & Gezinsondersteuning (CKG), Vlaams
Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH)…)
Multidisciplinaire Teams die niet noodzakelijk los staan vd brede instap of vd
teams (MDT’s) probleemgebonden hulp, maar die daar ook in kunnen
verweven zitten. Deze kunnen diagnostiek aanleveren.
Niet-rechtstreeks Hier kan je niet zelf aanbellen, omwille van de intensiteit, duur &
toegankelijke gespecialiseerd karakter (vb: begeleidingstehuis – een voorziening waar
jeugdhulpaanbieders minderjarigen vaak langdurig verblijven)
toegangsticket nodig VIA INTERSECTORALE TOEGANGSPOORT
- Merendeel vd modules die aangeboden worden dr/d voorzieningen van
ressorten onder het agentschap Jongerenwelzijn
- Aantal modules die dr/d hoge frequentie & lange duur een hoge kost met zich
meebrengen
- Langdurige opvang binnen de CKG
- Perspectiefbiedende of perspectiefzoekende pleegzorg
Intersectorale Hier wordt het toegangsticket dat een cliënt nodig heeft voor niet-rechtstreeks
toegangspoort toegankelijke jeugdhulp verstrekt. Er is per Vlaamse provincie een ITP.
Uitzonderingen waarbij ITP niet de verwijzende instantie is:
- Bij crisishulp wel: crisismeldpunt
- Verwijzingen naar gemeenschapsinstellingen & Vlaams detentiecentrum wel: centraal
(informatie- &) aanmeldpunt (CAP)
2
, Politie Als een dossier (PV) hier terechtkomt, dan zal die dat doorgeven aan het parket,
waardoor het uiteindelijk bij de jeugdrechter zal terechtkomen (= VOORBODE VAN
GERECHTELIJKE INTERVENTIES)
ook voor huisarresten en om plaats- & omgangsverboden te controleren
Parket Voorportaal gerechtelijke jeugdhulp. Het is geen rechter, maar het is de enige die de
jeugdrechter tot beslissingen kan aanzetten, die dossiers op de tafel vd jeugdrechter
kan leggen (= MONOPOLIE VH SAISINERECHT)
andere mogelijkheden:
- Wat aanpak minderjarige delinquenten betreft: waarschuwingsbrief, herinnering aan wet,
voorstel tot herstelbemiddeling…
- Indien dossier van oordeel is dat er een onderliggende verontrustende situatie aanwezig is,
kunnen ze het dossier seponeren en het verder als een VOS-dossier behandelen.
Bijstandspersoon Buiten een gerechtelijke procedure, is er ook recht op een bijstandspersoon of
vd minderjarige vertrouwenspersoon.
kan, maar hoeft geen (jeugd)advocaat te zijn
Andere actoren - Ondersteuningscentrum jeugdzorg & vertrouwenscentrum
kindermishandeling gemandateerde voorzieningen (GV)
- Intersectorale regionale prioriteitencommissie (IRPC)
Gerechtelijke Dit is opgelegd, en NIET vrijblijvend:
jeugdhulp Sociale Dienst Voor de voorbereiding & verdere afhandeling vd beslissingen vd jeugdrechter.
jeugdrechtbank Er is 1 per gerechtelijk arrondissement.
- Ter voorbereiding vd beslissingen vd jeugdrechter:
navorsingsopdrachten uitvoeren
- Verdere afhandeling vd beslissingen vd jeugdrechter/RB
- Opdrachten van sociale aard
- Aanvraag indienen bij intersectorale toegangspoort
- Jeugdhulpverleningsplan
- Overbrenging jongere nr/d concrete voorziening die de maatregel
uitvoert
- Waken over uitvoering vd gerechtelijke maatregelen
- Evolutieverslagen voorziening controleren + schriftelijk verslag over
uitvoering maatregel(en) uitbrengen aan jeugdrechter
Jeugdrechtbank Onderdeel vd familie- & jeugdrechtbank en is enkel bevoegd voor materies
m.b.t. bijzonder jeugdrecht.
CAP Gemeenschapsinstellingen Zie hieronder meer info
Vlaams detentiecentrum Gesloten inrichting voor delinquente jongeren tot 23j die uit handen
gegeven zijn De Wijngaard in Tongeren
Gemeenschapsinstellinge Ingericht door overheid 3 gemeenschapsinstellingen:
n - “De Kempen” , “De Zande” & “De Grubbe”
Men kan hier enkel terechtkomen na een beslissing vd jeugdrechter/RB.
Nu zijn dit nog open afdelingen, maar vanaf uiterlijk september 2022 zijn
deze exclusief gesloten en nog enkel toegankelijk voor delinquente
minderjarigen (= uitz: VOS-minderjarigen die een korte time-out nodig hebben van +/-
14 dagen)
3
