terisatie
GEZONDHEIDSRECHT
Prof. Dr. Sylvie Tack
2025 - 2026
,Inhoudsopgave
Deel 1. Rechten van de patiënt.......................................................................5
Hoofdstuk 1. Inleiding..................................................................................................... 5
Hoofdstuk 2. Toepassingsgebied Wet Patiëntenrechten..................................................6
Hoofdstuk 3. Rechtshandhaving.....................................................................................8
Hoofdstuk 4. Inhoud Wet Patiëntenrechten....................................................................8
1. Samenwerken, respect en overleg..........................................................................9
2. Recht op zelfbeschikking, kwaliteitsvolle dienstenverstrekking en vroegtijdige
zorgplanning............................................................................................................. 10
3. Vrije keuze v/e beroepsbeoefenaar.......................................................................11
4. Recht op gezondheidstoestandinformatie.............................................................13
5. Recht op geïnformeerde toestemming..................................................................15
6. Recht op actuele zorgweigering............................................................................21
7. Recht op voorafgaande zorgweigering..................................................................22
8. Rechten inzake het patiëntendossier.....................................................................24
9. Bescherming persoonlijke levenssfeer en intimiteit...............................................31
10. Klacht en ombudsfunctie.....................................................................................32
11. Recht op pijnbestrijding.......................................................................................33
12. Recht op vertegenwoordiging..............................................................................33
Deel 2. Beroepsgeheim en privacybescherming.............................................33
Hoofdstuk 1. Inleiding................................................................................................... 33
1. Maatschappelijke context......................................................................................33
2. Disparate regelgeving rond privacybescherming..................................................34
3. Nood aan geïntegreerde visie op privacybescherming..........................................35
Hoofdstuk 2. Het misdrijf ‘schending beroepsgeheim’ : constitutieve elementen........35
1. Een bekendmaking a/e derde................................................................................36
2. Een toevertrouwd geheim.....................................................................................37
3. Over een geïdentificeerd of identificeerbare persoon............................................38
4. Opzettelijke bekendmaking...................................................................................38
5. Bekendmaking door geheimplichtige....................................................................39
Hoofdstuk 3. Discretieplicht.......................................................................................... 39
Hoofdstuk 4. Uitzonderingen op beroepsgeheim..........................................................40
1. Algemene uitzonderingsgronden...........................................................................40
2. Toestemming van geheimgerechtigde...................................................................40
3. Specifieke uitzonderingsgronden...........................................................................41
Hoofdstuk 5. Het beroepsgeheim en onderzoeksmaatregelen......................................48
Deel 3. Statuut van beroepsbeoefenaars.......................................................49
Hoofdstuk 1. Inleiding................................................................................................... 49
1. Situering ‘WUG’..................................................................................................... 49
2. ‘WUG’-pyramide.................................................................................................... 50
3. Geregelde beroepen.............................................................................................. 50
Hoofdstuk 2. De arts..................................................................................................... 51
1. Voorwaarden beroepsuitoefening..........................................................................51
2. (On)wettige uitoefening geneeskunde...................................................................52
1
, Hoofdstuk 3. De apotheker........................................................................................... 53
1. Voorwaarden beroepsuitoefening..........................................................................53
2. (Onwettige) uitoefening artsenijbereidkunde........................................................53
3. Farmaceutische zorg............................................................................................. 54
4. Soorten apotheken................................................................................................ 55
Hoofdstuk 4. De tandarts..............................................................................................55
1. Voorwaarden beroepsuitoefening..........................................................................55
2. (Onwettige) uitoefening van tandheelkunde.........................................................55
Hoofdstuk 5. De kinesitherapeut...................................................................................56
Hoofdstuk 6. De verpleegkundige.................................................................................57
1. Voorwaarden beroepsuitoefening..........................................................................57
2. (Onwettige) beroepsuitoefening............................................................................58
3. Verpleegkundige bevoegdheden...........................................................................59
4. Uitoefening verpleegkundige taken door niet-verpleegkundigen...........................61
Hoofdstuk 7. De zorgkundige........................................................................................62
Hoofdstuk 8. De vroedvrouw.........................................................................................63
1. Voorwaarden beroepsuitoefening..........................................................................63
2. Bevoegdheden vroedvrouw...................................................................................63
Hoofdstuk 9. De paramedische beroepen.....................................................................64
Hoofdstuk 10. Geestelijke gezondheidszorgberoepen..................................................65
1. Psycholoog............................................................................................................ 65
2. Klinisch psycholoog en klinisch orthopedagoog.....................................................66
3. Psychotherapie...................................................................................................... 67
4. Deontologische code............................................................................................. 67
Hoofdstuk 11. Niet-conventionele geneeswijzen...........................................................68
Deel 4. Rechten en plichten van beroepsbeoefenaars.....................................68
Hoofdstuk 1. Diagnostische en therapeutische vrijheid................................................68
1. Inleiding................................................................................................................ 68
2. Rechtsgronden...................................................................................................... 69
Hoofdstuk 2. Recht op een honorarium........................................................................71
1. Recht op een honorarium......................................................................................71
2. Bepaling v/h ereloon.............................................................................................. 72
Hoofdstuk 3. Recht op reclamevoering.........................................................................74
Hoofdstuk 4. Kwaliteitswet............................................................................................75
1. Aanleiding v/d wet................................................................................................. 75
2. Inwerkingtreding................................................................................................... 75
3. Toepassingsgebied................................................................................................ 76
4. Relatie tot andere wetgeving................................................................................76
5. Overzicht kwaliteitsnormen...................................................................................77
Hoofdstuk 6. Orde der Artsen.......................................................................................90
1. Historiek................................................................................................................ 90
2. Opdracht............................................................................................................... 91
3. Statuut.................................................................................................................. 91
4. Inschrijving............................................................................................................ 92
5. Organen................................................................................................................ 94
2
, 6. Code Medische Deonotologie................................................................................96
7. Adviezen................................................................................................................ 97
8. Medisch tuchtrecht !!............................................................................................ 98
Deel 5. Medische aansprakelijkheid !!!........................................................101
Hoofdstuk 1. Rechtsverhouding zorgverlener – patiënt..............................................101
1. Contractuele rechtsverhouding arts/ZH en patiënt (art. 5.27 ev. BW).................101
2. Buitencontractuele rechtsverhouding arts/ZH en patiënt (art. 1382 ev. Oud BW –
Boek 6 BW feiten vanaf 1.1.2025)...........................................................................103
3. Relevantie onderscheid.......................................................................................104
Hoofdstuk 2. Aansprakelijkheid v/d arts en het ziekenhuis voor eigen gedrag...........105
1. Aard v/d verbintenis............................................................................................ 105
2. Aansprakelijkheid ZH voor gebrekkige organisatie..............................................106
3. Aansprakelijkheid arts/ZH voor medisch handelen..............................................108
Hoofdstuk 3. Aansprakelijkheid v/d arts en het ziekenhuis voor andermans daad......116
1. Centrale ziekenhuisaansprakelijkheid..................................................................116
2. Aansprakelijkheid v/d aansteller voor aangestelde..............................................117
3. Aansprakelijkheid v/d chirurg voor hulppersonen/teamleden..............................118
4. Aansprakelijkheid van ziekenhuisorganen...........................................................118
5. Aansprakelijkheid van personen belast met het toezicht op anderen (art. 6.13 BW)
................................................................................................................................ 119
Hoofdstuk 4. Aansprakelijk v/d arts en het ziekenhuis voor gebrekkige zaken...........120
1. Contractuele aansprakelijkheid gebrekkige zaken...............................................120
2. Wet Productaansprakelijkheid.............................................................................121
3. Buitencontractuele aansprakelijkheid voor gebrekkige zaken.............................121
Hoofdstuk 5. Wet Medische Ongevallen......................................................................121
1. Ratio WMO.......................................................................................................... 122
2. Toepassingsgebied.............................................................................................. 123
3. Taken Fonds Medische Ongevallen......................................................................123
4. Vergoedingsvoorwaarden....................................................................................124
5. Procedure............................................................................................................ 128
6. Enkele cijfers....................................................................................................... 129
Deel 6. Juridische reacties wilsonbekwaamheid............................................130
Hoofdstuk 1. Inleiding.................................................................................................130
Hoofdstuk 2. Minderjarigen......................................................................................... 130
1. Uitgangspunt....................................................................................................... 130
2. Vertegenwoordiging door ouders.........................................................................131
3. Uitzondering op vertegenwoordiging door ouders...............................................132
4. Beoordeling wils(on)bekwaamheid bij minderjarigen..........................................133
5. Gevolgen voor beroepsgeheim en privacybescherming......................................133
Hoofdstuk 2. Meerderjarige wilsonbekwamen.............................................................134
1. Inleiding.............................................................................................................. 134
2. Zelfgekozen vertegenwoordiger..........................................................................134
3. Door vrederechter aangestelde bewindvoerder...................................................135
4. Cascade familieleden.......................................................................................... 136
5. Gezondheidszorgbeoefenaar...............................................................................137
6. Uitzonderingen op vertegenwoordigingsregeling/conflictenregeling...................137
3
GEZONDHEIDSRECHT
Prof. Dr. Sylvie Tack
2025 - 2026
,Inhoudsopgave
Deel 1. Rechten van de patiënt.......................................................................5
Hoofdstuk 1. Inleiding..................................................................................................... 5
Hoofdstuk 2. Toepassingsgebied Wet Patiëntenrechten..................................................6
Hoofdstuk 3. Rechtshandhaving.....................................................................................8
Hoofdstuk 4. Inhoud Wet Patiëntenrechten....................................................................8
1. Samenwerken, respect en overleg..........................................................................9
2. Recht op zelfbeschikking, kwaliteitsvolle dienstenverstrekking en vroegtijdige
zorgplanning............................................................................................................. 10
3. Vrije keuze v/e beroepsbeoefenaar.......................................................................11
4. Recht op gezondheidstoestandinformatie.............................................................13
5. Recht op geïnformeerde toestemming..................................................................15
6. Recht op actuele zorgweigering............................................................................21
7. Recht op voorafgaande zorgweigering..................................................................22
8. Rechten inzake het patiëntendossier.....................................................................24
9. Bescherming persoonlijke levenssfeer en intimiteit...............................................31
10. Klacht en ombudsfunctie.....................................................................................32
11. Recht op pijnbestrijding.......................................................................................33
12. Recht op vertegenwoordiging..............................................................................33
Deel 2. Beroepsgeheim en privacybescherming.............................................33
Hoofdstuk 1. Inleiding................................................................................................... 33
1. Maatschappelijke context......................................................................................33
2. Disparate regelgeving rond privacybescherming..................................................34
3. Nood aan geïntegreerde visie op privacybescherming..........................................35
Hoofdstuk 2. Het misdrijf ‘schending beroepsgeheim’ : constitutieve elementen........35
1. Een bekendmaking a/e derde................................................................................36
2. Een toevertrouwd geheim.....................................................................................37
3. Over een geïdentificeerd of identificeerbare persoon............................................38
4. Opzettelijke bekendmaking...................................................................................38
5. Bekendmaking door geheimplichtige....................................................................39
Hoofdstuk 3. Discretieplicht.......................................................................................... 39
Hoofdstuk 4. Uitzonderingen op beroepsgeheim..........................................................40
1. Algemene uitzonderingsgronden...........................................................................40
2. Toestemming van geheimgerechtigde...................................................................40
3. Specifieke uitzonderingsgronden...........................................................................41
Hoofdstuk 5. Het beroepsgeheim en onderzoeksmaatregelen......................................48
Deel 3. Statuut van beroepsbeoefenaars.......................................................49
Hoofdstuk 1. Inleiding................................................................................................... 49
1. Situering ‘WUG’..................................................................................................... 49
2. ‘WUG’-pyramide.................................................................................................... 50
3. Geregelde beroepen.............................................................................................. 50
Hoofdstuk 2. De arts..................................................................................................... 51
1. Voorwaarden beroepsuitoefening..........................................................................51
2. (On)wettige uitoefening geneeskunde...................................................................52
1
, Hoofdstuk 3. De apotheker........................................................................................... 53
1. Voorwaarden beroepsuitoefening..........................................................................53
2. (Onwettige) uitoefening artsenijbereidkunde........................................................53
3. Farmaceutische zorg............................................................................................. 54
4. Soorten apotheken................................................................................................ 55
Hoofdstuk 4. De tandarts..............................................................................................55
1. Voorwaarden beroepsuitoefening..........................................................................55
2. (Onwettige) uitoefening van tandheelkunde.........................................................55
Hoofdstuk 5. De kinesitherapeut...................................................................................56
Hoofdstuk 6. De verpleegkundige.................................................................................57
1. Voorwaarden beroepsuitoefening..........................................................................57
2. (Onwettige) beroepsuitoefening............................................................................58
3. Verpleegkundige bevoegdheden...........................................................................59
4. Uitoefening verpleegkundige taken door niet-verpleegkundigen...........................61
Hoofdstuk 7. De zorgkundige........................................................................................62
Hoofdstuk 8. De vroedvrouw.........................................................................................63
1. Voorwaarden beroepsuitoefening..........................................................................63
2. Bevoegdheden vroedvrouw...................................................................................63
Hoofdstuk 9. De paramedische beroepen.....................................................................64
Hoofdstuk 10. Geestelijke gezondheidszorgberoepen..................................................65
1. Psycholoog............................................................................................................ 65
2. Klinisch psycholoog en klinisch orthopedagoog.....................................................66
3. Psychotherapie...................................................................................................... 67
4. Deontologische code............................................................................................. 67
Hoofdstuk 11. Niet-conventionele geneeswijzen...........................................................68
Deel 4. Rechten en plichten van beroepsbeoefenaars.....................................68
Hoofdstuk 1. Diagnostische en therapeutische vrijheid................................................68
1. Inleiding................................................................................................................ 68
2. Rechtsgronden...................................................................................................... 69
Hoofdstuk 2. Recht op een honorarium........................................................................71
1. Recht op een honorarium......................................................................................71
2. Bepaling v/h ereloon.............................................................................................. 72
Hoofdstuk 3. Recht op reclamevoering.........................................................................74
Hoofdstuk 4. Kwaliteitswet............................................................................................75
1. Aanleiding v/d wet................................................................................................. 75
2. Inwerkingtreding................................................................................................... 75
3. Toepassingsgebied................................................................................................ 76
4. Relatie tot andere wetgeving................................................................................76
5. Overzicht kwaliteitsnormen...................................................................................77
Hoofdstuk 6. Orde der Artsen.......................................................................................90
1. Historiek................................................................................................................ 90
2. Opdracht............................................................................................................... 91
3. Statuut.................................................................................................................. 91
4. Inschrijving............................................................................................................ 92
5. Organen................................................................................................................ 94
2
, 6. Code Medische Deonotologie................................................................................96
7. Adviezen................................................................................................................ 97
8. Medisch tuchtrecht !!............................................................................................ 98
Deel 5. Medische aansprakelijkheid !!!........................................................101
Hoofdstuk 1. Rechtsverhouding zorgverlener – patiënt..............................................101
1. Contractuele rechtsverhouding arts/ZH en patiënt (art. 5.27 ev. BW).................101
2. Buitencontractuele rechtsverhouding arts/ZH en patiënt (art. 1382 ev. Oud BW –
Boek 6 BW feiten vanaf 1.1.2025)...........................................................................103
3. Relevantie onderscheid.......................................................................................104
Hoofdstuk 2. Aansprakelijkheid v/d arts en het ziekenhuis voor eigen gedrag...........105
1. Aard v/d verbintenis............................................................................................ 105
2. Aansprakelijkheid ZH voor gebrekkige organisatie..............................................106
3. Aansprakelijkheid arts/ZH voor medisch handelen..............................................108
Hoofdstuk 3. Aansprakelijkheid v/d arts en het ziekenhuis voor andermans daad......116
1. Centrale ziekenhuisaansprakelijkheid..................................................................116
2. Aansprakelijkheid v/d aansteller voor aangestelde..............................................117
3. Aansprakelijkheid v/d chirurg voor hulppersonen/teamleden..............................118
4. Aansprakelijkheid van ziekenhuisorganen...........................................................118
5. Aansprakelijkheid van personen belast met het toezicht op anderen (art. 6.13 BW)
................................................................................................................................ 119
Hoofdstuk 4. Aansprakelijk v/d arts en het ziekenhuis voor gebrekkige zaken...........120
1. Contractuele aansprakelijkheid gebrekkige zaken...............................................120
2. Wet Productaansprakelijkheid.............................................................................121
3. Buitencontractuele aansprakelijkheid voor gebrekkige zaken.............................121
Hoofdstuk 5. Wet Medische Ongevallen......................................................................121
1. Ratio WMO.......................................................................................................... 122
2. Toepassingsgebied.............................................................................................. 123
3. Taken Fonds Medische Ongevallen......................................................................123
4. Vergoedingsvoorwaarden....................................................................................124
5. Procedure............................................................................................................ 128
6. Enkele cijfers....................................................................................................... 129
Deel 6. Juridische reacties wilsonbekwaamheid............................................130
Hoofdstuk 1. Inleiding.................................................................................................130
Hoofdstuk 2. Minderjarigen......................................................................................... 130
1. Uitgangspunt....................................................................................................... 130
2. Vertegenwoordiging door ouders.........................................................................131
3. Uitzondering op vertegenwoordiging door ouders...............................................132
4. Beoordeling wils(on)bekwaamheid bij minderjarigen..........................................133
5. Gevolgen voor beroepsgeheim en privacybescherming......................................133
Hoofdstuk 2. Meerderjarige wilsonbekwamen.............................................................134
1. Inleiding.............................................................................................................. 134
2. Zelfgekozen vertegenwoordiger..........................................................................134
3. Door vrederechter aangestelde bewindvoerder...................................................135
4. Cascade familieleden.......................................................................................... 136
5. Gezondheidszorgbeoefenaar...............................................................................137
6. Uitzonderingen op vertegenwoordigingsregeling/conflictenregeling...................137
3
