Levensfasen
De puberteit of de adolescentie
6.1 De lichamelijke ontwikkeling
De puberteit is de periode van ongeveer 12 tot 17 jaar, waarvan de eerste twee jaren de
prepuberteit zijn en de laatste drie jaar de eigenlijke puberteit.
De adolescentie loopt, afhankelijk van de definitie, van rond 12 tot ongeveer 22 jaar, met
een flinke uitloopmogelijkheid.
➔ Adolescenten groeien flink in de lengte. Jongens krijgen over het algemeen meer
spierweefsel en meisjes meer vetweefsel. Daarnaast worden ze lichamelijk
volwassen dit uit zich in geslachtsrijp in de primaire geslachtsrijpheid, en de
secundaire geslachtsrijpheid
De eerste menstruatie van meisjes is meestal zo'n jaar na de groeispurt.
De eerste ejaculaties gaan bij jongens aan de groeiversnelling vooraf.
Bij een vroege ontwikkeling van de borsten bij meisjes worden zij door hun omgeving als
vrouw benaderd dit kan ervoor zorgen dat ze te snel zich aan moeten passen aan de
verwachtingen van een vrouwenrol.
Groei- en slaapproblemen
In de adolescentie wordt steeds later op de avond het slaaphormoon melatonine afgegeven.
Daardoor hebben ze moeite met in slaap vallen. Ze slapen niet vroeger in dan volwassenen,
maar hebben in vergelijking met dezelfde volwassenen wel één à twee uur extra slaap nodig
vanwege de lichamelijke groeispurt. Daarom zijn ze meestal ‘s ochtends nog niet fit als ze
vroeg moeten opstaan.
6.2 De cognitieve ontwikkeling
Adolescenten Hebben minder hersenverbindingen en nog niet zo’n hoge concentratie boog
als volwassenen, hierdoor zullen hun denken en hun emoties elkaar snel kunnen afwisselen
en hebben ze minder probleem oplossend vermogen.
De cognitivistische visie
Formeel-operationeel denken= formuleren van abstracte vooronderstellingen of het ‘tweede
orde denken’.
Hypothetisch-deductief= het vermogen om abstracte begrippen volledig te begrijpen en te
overdenken.
De informatietheoretische visie
● Structurele capaciteit= adolescenten kunnen op kortere termijn een lange reeks
elkaar opvolgende cijfers of letters kan onthouden die geen verband hebben met
elkaar.
, ● Functionele capaciteit= adolescenten zijn beter in staat hun mentale capaciteit te
coördineren, dit houdt in dat ze ezelsbruggetjes kunnen hanteren bij het onthouden
van willekeurige cijfers.
● De cognitieve strategieën zijn effectiever= Adolescenten kunnen gemakkelijker
hoofd- en bijzaken onderscheiden. Daarom kan een adolescent veel meer stof in
korte tijd leren beheersen en efficiënt opslaan in het lange termijn geheugen, zodat
hij daarover later opnieuw kan beschikken
De adolescent en school
Het schoolleven onderscheidt zich van het volwassen leven door de volgende kenmerken:
- Adolescenten hebben op school veel contact met leeftijdsgenoten, die
overeenkomstige interesses, begaafdheden en vaardigheden hebben.
- Over het algemeen hebben adolescenten slechts een beperkt contact met
volwassenen, en dan nog voornamelijk met leerkrachten.
- Adolescenten verschillen in ervaring met werk verhoudingen in het volwassen
maatschappelijk leven en met het toepassen van de opgedane kennis in de praktijk.
Het gemeenschappelijke deel van de diverse schooltypen is te omschrijven als het
‘vermeerderen van kennis en vaardigheden van het individu of van een meer of minder
gelijke groep, ter voorbereiding op het latere leven en de entree in de maatschappij’.
6.3 De ontwikkeling van een eigen geweten
De normen en waarden die door anderen dan henzelf zijn bepaald, worden gerelativeerd en
gerelateerd aan de specifieke context. Bovendien zien adolescenten centen de keerzijde
van de normen waarmee zij tot voor kort geconfronteerd worden en die aan hen zijn
opgenomen. Omdat zij wel betrekkelijkheid van een door anderen bepaald moraliteit kunnen
inzien, maar nog niet direct zover zijn dat zij er alternatieven voor hebben, kan het zijn dat
jonge adolescenten deze eerst aan de kant schuiven.
Kohlberg noemt deze fase de fase van de postconventionele moraliteit adolescenten er
kunnen diepgaand nadenken over goed en kwaad, overwaarde volheid en waardeloosheid
met betrekking tot waarden, normen en regels.
Adolescenten kunnen achteraf nadenken over een eigen gedrag en dat zij verantwoordelijk
zijn voor hun handelen, onafhankelijk van de intentie.
6.4 De ontwikkeling van de autonomie
Deze levensfase staat voor een groot deel in dienst van de persoonlijkheid ontwikkeling of
de autonomie. Door dit unieke kenmerk onderscheid de ene mens zich van de andere.
Compliance= het volledig aanpassen, waarbij de persoon in kwestie zich laten
ondersneeuwen.
Avoidance= alle confrontaties uit de weg gaan en een conflicterende situatie ontwijken.
De puberteit of de adolescentie
6.1 De lichamelijke ontwikkeling
De puberteit is de periode van ongeveer 12 tot 17 jaar, waarvan de eerste twee jaren de
prepuberteit zijn en de laatste drie jaar de eigenlijke puberteit.
De adolescentie loopt, afhankelijk van de definitie, van rond 12 tot ongeveer 22 jaar, met
een flinke uitloopmogelijkheid.
➔ Adolescenten groeien flink in de lengte. Jongens krijgen over het algemeen meer
spierweefsel en meisjes meer vetweefsel. Daarnaast worden ze lichamelijk
volwassen dit uit zich in geslachtsrijp in de primaire geslachtsrijpheid, en de
secundaire geslachtsrijpheid
De eerste menstruatie van meisjes is meestal zo'n jaar na de groeispurt.
De eerste ejaculaties gaan bij jongens aan de groeiversnelling vooraf.
Bij een vroege ontwikkeling van de borsten bij meisjes worden zij door hun omgeving als
vrouw benaderd dit kan ervoor zorgen dat ze te snel zich aan moeten passen aan de
verwachtingen van een vrouwenrol.
Groei- en slaapproblemen
In de adolescentie wordt steeds later op de avond het slaaphormoon melatonine afgegeven.
Daardoor hebben ze moeite met in slaap vallen. Ze slapen niet vroeger in dan volwassenen,
maar hebben in vergelijking met dezelfde volwassenen wel één à twee uur extra slaap nodig
vanwege de lichamelijke groeispurt. Daarom zijn ze meestal ‘s ochtends nog niet fit als ze
vroeg moeten opstaan.
6.2 De cognitieve ontwikkeling
Adolescenten Hebben minder hersenverbindingen en nog niet zo’n hoge concentratie boog
als volwassenen, hierdoor zullen hun denken en hun emoties elkaar snel kunnen afwisselen
en hebben ze minder probleem oplossend vermogen.
De cognitivistische visie
Formeel-operationeel denken= formuleren van abstracte vooronderstellingen of het ‘tweede
orde denken’.
Hypothetisch-deductief= het vermogen om abstracte begrippen volledig te begrijpen en te
overdenken.
De informatietheoretische visie
● Structurele capaciteit= adolescenten kunnen op kortere termijn een lange reeks
elkaar opvolgende cijfers of letters kan onthouden die geen verband hebben met
elkaar.
, ● Functionele capaciteit= adolescenten zijn beter in staat hun mentale capaciteit te
coördineren, dit houdt in dat ze ezelsbruggetjes kunnen hanteren bij het onthouden
van willekeurige cijfers.
● De cognitieve strategieën zijn effectiever= Adolescenten kunnen gemakkelijker
hoofd- en bijzaken onderscheiden. Daarom kan een adolescent veel meer stof in
korte tijd leren beheersen en efficiënt opslaan in het lange termijn geheugen, zodat
hij daarover later opnieuw kan beschikken
De adolescent en school
Het schoolleven onderscheidt zich van het volwassen leven door de volgende kenmerken:
- Adolescenten hebben op school veel contact met leeftijdsgenoten, die
overeenkomstige interesses, begaafdheden en vaardigheden hebben.
- Over het algemeen hebben adolescenten slechts een beperkt contact met
volwassenen, en dan nog voornamelijk met leerkrachten.
- Adolescenten verschillen in ervaring met werk verhoudingen in het volwassen
maatschappelijk leven en met het toepassen van de opgedane kennis in de praktijk.
Het gemeenschappelijke deel van de diverse schooltypen is te omschrijven als het
‘vermeerderen van kennis en vaardigheden van het individu of van een meer of minder
gelijke groep, ter voorbereiding op het latere leven en de entree in de maatschappij’.
6.3 De ontwikkeling van een eigen geweten
De normen en waarden die door anderen dan henzelf zijn bepaald, worden gerelativeerd en
gerelateerd aan de specifieke context. Bovendien zien adolescenten centen de keerzijde
van de normen waarmee zij tot voor kort geconfronteerd worden en die aan hen zijn
opgenomen. Omdat zij wel betrekkelijkheid van een door anderen bepaald moraliteit kunnen
inzien, maar nog niet direct zover zijn dat zij er alternatieven voor hebben, kan het zijn dat
jonge adolescenten deze eerst aan de kant schuiven.
Kohlberg noemt deze fase de fase van de postconventionele moraliteit adolescenten er
kunnen diepgaand nadenken over goed en kwaad, overwaarde volheid en waardeloosheid
met betrekking tot waarden, normen en regels.
Adolescenten kunnen achteraf nadenken over een eigen gedrag en dat zij verantwoordelijk
zijn voor hun handelen, onafhankelijk van de intentie.
6.4 De ontwikkeling van de autonomie
Deze levensfase staat voor een groot deel in dienst van de persoonlijkheid ontwikkeling of
de autonomie. Door dit unieke kenmerk onderscheid de ene mens zich van de andere.
Compliance= het volledig aanpassen, waarbij de persoon in kwestie zich laten
ondersneeuwen.
Avoidance= alle confrontaties uit de weg gaan en een conflicterende situatie ontwijken.
