Tentamen recht
Deel 1: Inleiding recht
H1 - Wat is recht?
Recht
Het geheel van overheidsregels dat op een bepaald moment in een samenleving geldt; Het doel van
het recht is het ordenen van de samenleving en het zorgen voor rechtvaardige oplossing bij
conflicten.
Rechtsregel
Algemeen geldende regel, gemaakt door de overheid die wordt gehandhaafd door de rechter
Staatsrecht
Het rechtsgebied waarin de organisatie van de overheid wordt beschreven (in ruste) bv.
verhouding tussen Tweede Kamer en regering, positie van de koning enz
Bestuursrecht
Het rechtsgebied waarin regels staan waar de overheid zich aan moet houden als zij het land
bestuurt (in actie) bv. bijstandsuitkering geven, weg aanleggen, school bouwen enz
Strafrecht
Het rechtsgebied waarin op bepaalde verboden handelingen straf wordt gesteld, deze regels zijn van
belang voor de veiligheid van de samenleving, de politie spoort deze strafbare feiten op (dader –
overheid)
Burgerlijk recht
Het rechtsgebied dat de juridische relaties tussen burgers en burgers en bedrijven regelt (burger –
burger / burger - bedrijf) bv. zaken als huur, koop, huwelijk, echtscheiding enz
Internationaal recht
Het rechtsgebied dat regels geeft voor de verhoudingen tussen staten onderling bv. Europese
Unie
Privaatrecht
Omvat het rechtsgebied burgerlijk recht, dat de verhouding tussen burgers onderling en tussen
burgers en bedrijven beschrijft;
Publiekrecht
Omvat de rechtsgebieden die de juridische verhouding beschrijven tussen de overheid enerzijds en
de burgers en bedrijven anderzijds. Hiertoe behoren het staatsrecht, het bestuursrecht en het
strafrecht.
Materieel recht
Beschrijft de rechten en plichten van mensen
Formeel recht (procesrecht)
Beschrijft hoe de rechten en plichten van het materieel recht gehandhaafd worden.
,Samenvatting
Recht is het geheel van overheidsregels dat in de samenleving geldt. De inhoud van recht is
afhankelijk van de normen en waarden in een samenleving. Het doel van recht is het ordenen van de
samenleving en het zorgen voor een rechtvaardige oplossing bij conflicten. Kenmerkend voor
rechtsregels is dat ze gemaakt worden door de overheid, dat ze algemeen geldend zijn en dat de
rechter de naleving van deze regels beoordeelt. Het recht is opgedeeld in vijf rechtsgebieden:
staatsrecht, bestuursrecht, strafrecht, burgerlijk recht en internationaal recht.
De rechtsgebieden staatsrecht, bestuursrecht en strafrecht behoren tot het publiekrecht, want in het
publiekrecht worden juridische relaties geregeld tussen burgers of bedrijven aan de ene kant en de
overheid aan de andere kant. Het burgerlijk recht behoort tot het privaat, want in het privaatrecht
worden de juridische verhoudingen geregeld tussen de burgers onderling en tussen de bedrijven en
de burgers.
Het materieel deel van het recht beschrijft de rechten en plichten, het formeel deel beschrijft de
procedures om het materieel recht te handhaven. Het burgerlijk recht, het strafrecht en het
bestuursrecht kennen ieder een formeel en een materieel deel.
H2 - Bronnen van het recht
Rechtsbron
Vindplaats van het recht
Rechtsbronnen bestaat uit:
Wet
Wetboeken zijn verzamelingen van wettelijke bepalingen over één onderwerp.
Er zijn verschillende wetboeken:
- Burgerlijk wetboek (BW)
Hierin staan regels als familiezaken, ondernemingen, erfrecht, overeenkomsten over eigendommen
- Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (Rv)
Beschrijft hoe een rechtszaak verloopt in het burgerlijk recht
- Wetboek van Strafrecht (Sr)
Hierin vind je de strafbare gedragingen en de maximale straffen die er op deze verschillende
strafbare feiten staan
- Wetboek van Strafvordering (sv)
, Hierin staan de regels en de procedures als er een strafbaar feit is gepleegd
Jurisprudentie
Verzameling van rechterlijke uitspraken, ontwikkelt zich voortdurend.
Internationaal verdrag
Overeenkomst tussen twee of meer staten.
Gewoonte
Een langdurig gebruik in een bepaalde kring die door de betrokkenen als rechtsregel wordt ervaren
Bijvoorbeeld: handklap markt
Samenvatting
De vindplaatsen van het recht worden de rechtsbronnen genoemd. De wet is belangrijkste
rechtsbron. Veel wetten staan in wetboeken waarin een bepaald onderwerp uitvoering is geregeld.
Daarnaast zijn er ‘losse’ wetten over een bepaald onderwerp.
De tweede rechtsbron is de jurisprudentie. Dat is de verzameling van uitspraken van rechters waarin
ze rechtsregels toepassen op concrete gevallen.
Het internationaal verdrag wordt een steeds belangrijkere vindplaats van het recht omdat
internationale regels, zoals de regels van de EU, veel invloed hebben op ons nationale recht.
De gewoonte is de vierde en laatste rechtsbron. De gewoonte is vooral van belang in het staatrecht
en in veel mindere mate in het burgerlijk recht. In het strafrecht is de gewoonte geen rechtsbron.
H3 – Een rechtszaak in het burgerlijk recht
Rechtszaak in het strafrecht
Het Openbaar Ministerie staat tegenover de verdachte. Het Openbaar Ministerie legt de verdachte
een of meer strafbare feiten ten laste. Het is in het strafrecht de taak van de rechter om vast te
stellen of de verdachte het strafbaar feit waarvan hij beschuldigd wordt inderdaad heeft gepleegd en
of hij ook schuldig is. Als dat het geval is, bepaalt de rechter welke straf de veroordeelde zal worden
opgelegd.
Rechtszaak in het bestuursrecht
De overheid en een burger of bedrijf staan tegenover elkaar. In de meeste gevallen neemt de burger
of het bedrijf het initiatief tot de rechtszaak, omdat men het niet eens is met een beslissing van een
bestuursorgaan. Het is aan de rechter om te beslissen wie er gelijk heeft.
Bijvoorbeeld: omdat het uitvoeringsorgaan een burger geen uitkering geeft of het gemeentebestuur
een bedrijf geen vergunning geeft, waar ze het niet mee eens zijn
Rechtszaak in het burgerlijk recht
Twee burgers of een burger en een bedrijf staan tegenover elkaar omdat ze een meningsverschil
hebben over hun rechten en plichten ten opzichte van elkaar.
Bijvoorbeeld: een groothandel wil een klant voor de rechter hebben omdat hij niet betaalt en ook de
geleverde producten niet teruggeeft
Onafhankelijkheid van rechters
Een rechter moet onafhankelijk zijn. Rechters worden daardoor benoemd voor het leven en hun
rechtspositie wordt geregeld bij wet. Hierdoor kunnen rechters door betrokken partijen niet worden
beïnvloed over hun uitspraak.
Bijvoorbeeld: de regering kan een rechter niet ontslaan wegens uitspraak waar ze het niet mee eens
zijn of salarisverhoging geven voor een voordelige uitspraak
Deel 1: Inleiding recht
H1 - Wat is recht?
Recht
Het geheel van overheidsregels dat op een bepaald moment in een samenleving geldt; Het doel van
het recht is het ordenen van de samenleving en het zorgen voor rechtvaardige oplossing bij
conflicten.
Rechtsregel
Algemeen geldende regel, gemaakt door de overheid die wordt gehandhaafd door de rechter
Staatsrecht
Het rechtsgebied waarin de organisatie van de overheid wordt beschreven (in ruste) bv.
verhouding tussen Tweede Kamer en regering, positie van de koning enz
Bestuursrecht
Het rechtsgebied waarin regels staan waar de overheid zich aan moet houden als zij het land
bestuurt (in actie) bv. bijstandsuitkering geven, weg aanleggen, school bouwen enz
Strafrecht
Het rechtsgebied waarin op bepaalde verboden handelingen straf wordt gesteld, deze regels zijn van
belang voor de veiligheid van de samenleving, de politie spoort deze strafbare feiten op (dader –
overheid)
Burgerlijk recht
Het rechtsgebied dat de juridische relaties tussen burgers en burgers en bedrijven regelt (burger –
burger / burger - bedrijf) bv. zaken als huur, koop, huwelijk, echtscheiding enz
Internationaal recht
Het rechtsgebied dat regels geeft voor de verhoudingen tussen staten onderling bv. Europese
Unie
Privaatrecht
Omvat het rechtsgebied burgerlijk recht, dat de verhouding tussen burgers onderling en tussen
burgers en bedrijven beschrijft;
Publiekrecht
Omvat de rechtsgebieden die de juridische verhouding beschrijven tussen de overheid enerzijds en
de burgers en bedrijven anderzijds. Hiertoe behoren het staatsrecht, het bestuursrecht en het
strafrecht.
Materieel recht
Beschrijft de rechten en plichten van mensen
Formeel recht (procesrecht)
Beschrijft hoe de rechten en plichten van het materieel recht gehandhaafd worden.
,Samenvatting
Recht is het geheel van overheidsregels dat in de samenleving geldt. De inhoud van recht is
afhankelijk van de normen en waarden in een samenleving. Het doel van recht is het ordenen van de
samenleving en het zorgen voor een rechtvaardige oplossing bij conflicten. Kenmerkend voor
rechtsregels is dat ze gemaakt worden door de overheid, dat ze algemeen geldend zijn en dat de
rechter de naleving van deze regels beoordeelt. Het recht is opgedeeld in vijf rechtsgebieden:
staatsrecht, bestuursrecht, strafrecht, burgerlijk recht en internationaal recht.
De rechtsgebieden staatsrecht, bestuursrecht en strafrecht behoren tot het publiekrecht, want in het
publiekrecht worden juridische relaties geregeld tussen burgers of bedrijven aan de ene kant en de
overheid aan de andere kant. Het burgerlijk recht behoort tot het privaat, want in het privaatrecht
worden de juridische verhoudingen geregeld tussen de burgers onderling en tussen de bedrijven en
de burgers.
Het materieel deel van het recht beschrijft de rechten en plichten, het formeel deel beschrijft de
procedures om het materieel recht te handhaven. Het burgerlijk recht, het strafrecht en het
bestuursrecht kennen ieder een formeel en een materieel deel.
H2 - Bronnen van het recht
Rechtsbron
Vindplaats van het recht
Rechtsbronnen bestaat uit:
Wet
Wetboeken zijn verzamelingen van wettelijke bepalingen over één onderwerp.
Er zijn verschillende wetboeken:
- Burgerlijk wetboek (BW)
Hierin staan regels als familiezaken, ondernemingen, erfrecht, overeenkomsten over eigendommen
- Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (Rv)
Beschrijft hoe een rechtszaak verloopt in het burgerlijk recht
- Wetboek van Strafrecht (Sr)
Hierin vind je de strafbare gedragingen en de maximale straffen die er op deze verschillende
strafbare feiten staan
- Wetboek van Strafvordering (sv)
, Hierin staan de regels en de procedures als er een strafbaar feit is gepleegd
Jurisprudentie
Verzameling van rechterlijke uitspraken, ontwikkelt zich voortdurend.
Internationaal verdrag
Overeenkomst tussen twee of meer staten.
Gewoonte
Een langdurig gebruik in een bepaalde kring die door de betrokkenen als rechtsregel wordt ervaren
Bijvoorbeeld: handklap markt
Samenvatting
De vindplaatsen van het recht worden de rechtsbronnen genoemd. De wet is belangrijkste
rechtsbron. Veel wetten staan in wetboeken waarin een bepaald onderwerp uitvoering is geregeld.
Daarnaast zijn er ‘losse’ wetten over een bepaald onderwerp.
De tweede rechtsbron is de jurisprudentie. Dat is de verzameling van uitspraken van rechters waarin
ze rechtsregels toepassen op concrete gevallen.
Het internationaal verdrag wordt een steeds belangrijkere vindplaats van het recht omdat
internationale regels, zoals de regels van de EU, veel invloed hebben op ons nationale recht.
De gewoonte is de vierde en laatste rechtsbron. De gewoonte is vooral van belang in het staatrecht
en in veel mindere mate in het burgerlijk recht. In het strafrecht is de gewoonte geen rechtsbron.
H3 – Een rechtszaak in het burgerlijk recht
Rechtszaak in het strafrecht
Het Openbaar Ministerie staat tegenover de verdachte. Het Openbaar Ministerie legt de verdachte
een of meer strafbare feiten ten laste. Het is in het strafrecht de taak van de rechter om vast te
stellen of de verdachte het strafbaar feit waarvan hij beschuldigd wordt inderdaad heeft gepleegd en
of hij ook schuldig is. Als dat het geval is, bepaalt de rechter welke straf de veroordeelde zal worden
opgelegd.
Rechtszaak in het bestuursrecht
De overheid en een burger of bedrijf staan tegenover elkaar. In de meeste gevallen neemt de burger
of het bedrijf het initiatief tot de rechtszaak, omdat men het niet eens is met een beslissing van een
bestuursorgaan. Het is aan de rechter om te beslissen wie er gelijk heeft.
Bijvoorbeeld: omdat het uitvoeringsorgaan een burger geen uitkering geeft of het gemeentebestuur
een bedrijf geen vergunning geeft, waar ze het niet mee eens zijn
Rechtszaak in het burgerlijk recht
Twee burgers of een burger en een bedrijf staan tegenover elkaar omdat ze een meningsverschil
hebben over hun rechten en plichten ten opzichte van elkaar.
Bijvoorbeeld: een groothandel wil een klant voor de rechter hebben omdat hij niet betaalt en ook de
geleverde producten niet teruggeeft
Onafhankelijkheid van rechters
Een rechter moet onafhankelijk zijn. Rechters worden daardoor benoemd voor het leven en hun
rechtspositie wordt geregeld bij wet. Hierdoor kunnen rechters door betrokken partijen niet worden
beïnvloed over hun uitspraak.
Bijvoorbeeld: de regering kan een rechter niet ontslaan wegens uitspraak waar ze het niet mee eens
zijn of salarisverhoging geven voor een voordelige uitspraak
