Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1, Processen en procesmanagement............................................................................................. 3
1.1 Processen zijn overal......................................................................................................................................3
1.2 Wat zijn processen?........................................................................................................................................4
1.2.1 Kenmerken van processen.....................................................................................................................4
1.2.2 Deelprocessen........................................................................................................................................5
1.2.3 Schaal van processen..............................................................................................................................5
1.2.4 Transformatie.........................................................................................................................................6
1.2.5 Omgeving van processen........................................................................................................................6
1.3 Wat is procesmanagement............................................................................................................................6
1.3.1 Procesmanagement................................................................................................................................6
1.3.2 Fasen procesmanagement......................................................................................................................7
1.3.3 Waarom procesmanagement?...............................................................................................................8
1.3.4 Procesbeheersing...................................................................................................................................8
1.3.5 Procesautomatisering.............................................................................................................................9
1.4 De procesmanager.........................................................................................................................................9
1.4.1 De productiemanager.............................................................................................................................9
1.4.2 De kwaliteitsmanager...........................................................................................................................10
1.4.3 De programmamanager.......................................................................................................................11
Hoofdstuk 2, Processen herkennen.............................................................................................................. 11
2.1 Processen in bedrijven..................................................................................................................................11
2.1.1 Bedrijfsprocessen.................................................................................................................................11
2.1.2 Verschil tussen primaire en ondersteunende processen.....................................................................12
2.2 Primaire processen.......................................................................................................................................12
2.2.1 Wat is een primair proces?...................................................................................................................12
2.2.2 De verschillende fasen in het primaire proces.....................................................................................13
2.2.3 Het schematisch weergeven van het primaire proces.........................................................................13
2.2.4 Waarde toevoegen...............................................................................................................................13
2.3 Secundaire processen...................................................................................................................................14
2.3.1 Wat zijn ondersteunende processen?..................................................................................................14
2.3.2 Verschillende ondersteunende processen...........................................................................................14
2.4 Bestuurlijke processen..................................................................................................................................15
2.4.1 Voorbeelden van bestuurlijke processen.............................................................................................15
2.4.2 Soorten bestuurlijke processen............................................................................................................15
Hoofdstuk 4, Processen ontwerpen.............................................................................................................. 17
4.1 Samenhang...................................................................................................................................................17
4.2 Het ontwerpproces.......................................................................................................................................18
4.2.1 Het modelleren van processen.............................................................................................................18
4.2.2 Ontwerpprincipes.................................................................................................................................19
4.2.3 Business Process Reengineering..........................................................................................................19
4.2.4 Ontwerpsoftware.................................................................................................................................19
4.3 Procesbeschrijvingen....................................................................................................................................19
4.3.1 Processchema’s....................................................................................................................................19
4.3.2 Procesformulering................................................................................................................................21
4.4 Verschillende soorten processchema’s.........................................................................................................22
4.4.1 Dataflow-diagram.................................................................................................................................22
4.4.2 IDEF0.....................................................................................................................................................23
, 4.4.3 Riverchart.............................................................................................................................................23
4.4.4 Werkinstructies.....................................................................................................................................24
Procesmanagement
R ea d e r be dr ijfskun d e
,Hoofdstuk 1, Processen en procesmanagement
1.1 Processen zijn overal
2 Processchema: Hierin
worden processen
weergegeven.
3 In
procesmanagemenerme
n spreekt men van input
en output.
4 Procesmanagement
zorgt ervoor dat
processen op elkaar
worden afgestemd en dat
processen
5 verbeterd worden.
Daarnaast zijn sommige
aanpassingen of
veranderingen in het
bedrijf een proces
,6 op zich en wordt de
invoering van het nieuwe
kwaliteitssysteem of de
uitbreiding van de
7 productloca!e als zijnde
een proces gemanaged.
In een processchema worden processen weergegeven. In procesmanagementtermen
spreekt men van input en output. Procesmanagement zorgt ervoor dat processen op elkaar
worden afgestemd en dat processen verbeterd worden. Daarnaast zijn sommige
aanpassingen of veranderingen in het bedrijf een proces op zich en wordt de invoering van
bijvoorbeeld het nieuwe kwaliteitssysteem of de uitbreiding van de productlocatie als zijn de
een proces gemanaged.
1.2 Wat zijn processen?
1.2.1 Kenmerken van processen
Een proces bestaat uit een aaneenschakeling van stappen, die worden fasen genoemd.
Naast een aantal stappen of fasen gaat het bij een proces over een opeenvolging van
gebeurtenissen met een begin en met een eind. Er wordt gesproken van een input en een
output. Er vindt dus een transformatie plaats. Dit geeft ook het dynamische karakter weer.
Een proces is nooit statische en verandert altijd.
Processen kan je onderverdelen in continue processen en discontinue processen:
Continue processen: het proces stopt nooit en gaat dus dag en nacht door
(energiecentrale, olieraffinaderij). Het is soms lastig om de verschillende fasen of
processtappen te benoemen.
Discontinue processen: fasen of processtappen benoemen is gemakkelijker omdat
het niet continue doorgaat (assemblageproces).
Processen kan je onderverdelen in natuurlijke processen en kunstmatige processen:
Natuurlijke processen: gebeuren vanzelf en houden zichzelf volgens de wetten van
de natuur in stand.
Kunstmatige processen: dit zijn processen die geïnitieerd en in stand gehouden
worden door de mens. Bij zo’n proces worden bij elke stap mensen, materialen of
andere middelen ingezet om het proces aan de gang te houden.
Bij kunstmatige en natuurlijke processen kan de output zowel gewenst als ongewenst zijn.
, Samenvattend kunnen we het volgende op processen zeggen:
Een proces bestaat uit fasen
Bij een proces is er sprake van een input en een output
Output is gewenst of ongewenst
Een proces is dynamisch
Er is sprake van transformatie of verandering
Onderscheid tussen natuurlijke en onnatuurlijke processen
Onderscheid tussen continue en discontinue processen
1.2.2 Deelprocessen
Een proces kan ook als deelproces worden beschouwd van één of meerdere andere
processen. Bijvoorbeeld het schoonmaken van auto’s bij een autodealer.
In deze afbeelding is te zien dat je een proces kan opdelen in deelprocessen. Een
processchema zoals hierboven wordt een Chevron-schema genoemd.
1.2.3 Schaal van processen
Je kunt op verschillende niveaus naar processen kijken, dit noemen we aggregatieniveaus.
Hieronder zie je aggregatieniveaus binnen en tussen organisaties.
Aggregatieniveaus kunnen organisatie overstijgend zijn, en zelfs bedrijfstak- en/of branche
overstijgend. Door op verschillende niveaus te kijken, zie je relaties of p roblemen die je op
een ander schaalniveau niet ziet.
Een techniek om jezelf te dwingen om op verschillende aggregatieniveaus naar processen te
kijken is de blackboxbenadering. Hierbij worden (deel)processen als een zwarte doos
beschouwd waarbij alleen gezien kan worden wat er ingaat (input) en wat eruit komt
(output).
Hieronder zie je verschillende aggregatieniveaus:
Hoofdstuk 1, Processen en procesmanagement............................................................................................. 3
1.1 Processen zijn overal......................................................................................................................................3
1.2 Wat zijn processen?........................................................................................................................................4
1.2.1 Kenmerken van processen.....................................................................................................................4
1.2.2 Deelprocessen........................................................................................................................................5
1.2.3 Schaal van processen..............................................................................................................................5
1.2.4 Transformatie.........................................................................................................................................6
1.2.5 Omgeving van processen........................................................................................................................6
1.3 Wat is procesmanagement............................................................................................................................6
1.3.1 Procesmanagement................................................................................................................................6
1.3.2 Fasen procesmanagement......................................................................................................................7
1.3.3 Waarom procesmanagement?...............................................................................................................8
1.3.4 Procesbeheersing...................................................................................................................................8
1.3.5 Procesautomatisering.............................................................................................................................9
1.4 De procesmanager.........................................................................................................................................9
1.4.1 De productiemanager.............................................................................................................................9
1.4.2 De kwaliteitsmanager...........................................................................................................................10
1.4.3 De programmamanager.......................................................................................................................11
Hoofdstuk 2, Processen herkennen.............................................................................................................. 11
2.1 Processen in bedrijven..................................................................................................................................11
2.1.1 Bedrijfsprocessen.................................................................................................................................11
2.1.2 Verschil tussen primaire en ondersteunende processen.....................................................................12
2.2 Primaire processen.......................................................................................................................................12
2.2.1 Wat is een primair proces?...................................................................................................................12
2.2.2 De verschillende fasen in het primaire proces.....................................................................................13
2.2.3 Het schematisch weergeven van het primaire proces.........................................................................13
2.2.4 Waarde toevoegen...............................................................................................................................13
2.3 Secundaire processen...................................................................................................................................14
2.3.1 Wat zijn ondersteunende processen?..................................................................................................14
2.3.2 Verschillende ondersteunende processen...........................................................................................14
2.4 Bestuurlijke processen..................................................................................................................................15
2.4.1 Voorbeelden van bestuurlijke processen.............................................................................................15
2.4.2 Soorten bestuurlijke processen............................................................................................................15
Hoofdstuk 4, Processen ontwerpen.............................................................................................................. 17
4.1 Samenhang...................................................................................................................................................17
4.2 Het ontwerpproces.......................................................................................................................................18
4.2.1 Het modelleren van processen.............................................................................................................18
4.2.2 Ontwerpprincipes.................................................................................................................................19
4.2.3 Business Process Reengineering..........................................................................................................19
4.2.4 Ontwerpsoftware.................................................................................................................................19
4.3 Procesbeschrijvingen....................................................................................................................................19
4.3.1 Processchema’s....................................................................................................................................19
4.3.2 Procesformulering................................................................................................................................21
4.4 Verschillende soorten processchema’s.........................................................................................................22
4.4.1 Dataflow-diagram.................................................................................................................................22
4.4.2 IDEF0.....................................................................................................................................................23
, 4.4.3 Riverchart.............................................................................................................................................23
4.4.4 Werkinstructies.....................................................................................................................................24
Procesmanagement
R ea d e r be dr ijfskun d e
,Hoofdstuk 1, Processen en procesmanagement
1.1 Processen zijn overal
2 Processchema: Hierin
worden processen
weergegeven.
3 In
procesmanagemenerme
n spreekt men van input
en output.
4 Procesmanagement
zorgt ervoor dat
processen op elkaar
worden afgestemd en dat
processen
5 verbeterd worden.
Daarnaast zijn sommige
aanpassingen of
veranderingen in het
bedrijf een proces
,6 op zich en wordt de
invoering van het nieuwe
kwaliteitssysteem of de
uitbreiding van de
7 productloca!e als zijnde
een proces gemanaged.
In een processchema worden processen weergegeven. In procesmanagementtermen
spreekt men van input en output. Procesmanagement zorgt ervoor dat processen op elkaar
worden afgestemd en dat processen verbeterd worden. Daarnaast zijn sommige
aanpassingen of veranderingen in het bedrijf een proces op zich en wordt de invoering van
bijvoorbeeld het nieuwe kwaliteitssysteem of de uitbreiding van de productlocatie als zijn de
een proces gemanaged.
1.2 Wat zijn processen?
1.2.1 Kenmerken van processen
Een proces bestaat uit een aaneenschakeling van stappen, die worden fasen genoemd.
Naast een aantal stappen of fasen gaat het bij een proces over een opeenvolging van
gebeurtenissen met een begin en met een eind. Er wordt gesproken van een input en een
output. Er vindt dus een transformatie plaats. Dit geeft ook het dynamische karakter weer.
Een proces is nooit statische en verandert altijd.
Processen kan je onderverdelen in continue processen en discontinue processen:
Continue processen: het proces stopt nooit en gaat dus dag en nacht door
(energiecentrale, olieraffinaderij). Het is soms lastig om de verschillende fasen of
processtappen te benoemen.
Discontinue processen: fasen of processtappen benoemen is gemakkelijker omdat
het niet continue doorgaat (assemblageproces).
Processen kan je onderverdelen in natuurlijke processen en kunstmatige processen:
Natuurlijke processen: gebeuren vanzelf en houden zichzelf volgens de wetten van
de natuur in stand.
Kunstmatige processen: dit zijn processen die geïnitieerd en in stand gehouden
worden door de mens. Bij zo’n proces worden bij elke stap mensen, materialen of
andere middelen ingezet om het proces aan de gang te houden.
Bij kunstmatige en natuurlijke processen kan de output zowel gewenst als ongewenst zijn.
, Samenvattend kunnen we het volgende op processen zeggen:
Een proces bestaat uit fasen
Bij een proces is er sprake van een input en een output
Output is gewenst of ongewenst
Een proces is dynamisch
Er is sprake van transformatie of verandering
Onderscheid tussen natuurlijke en onnatuurlijke processen
Onderscheid tussen continue en discontinue processen
1.2.2 Deelprocessen
Een proces kan ook als deelproces worden beschouwd van één of meerdere andere
processen. Bijvoorbeeld het schoonmaken van auto’s bij een autodealer.
In deze afbeelding is te zien dat je een proces kan opdelen in deelprocessen. Een
processchema zoals hierboven wordt een Chevron-schema genoemd.
1.2.3 Schaal van processen
Je kunt op verschillende niveaus naar processen kijken, dit noemen we aggregatieniveaus.
Hieronder zie je aggregatieniveaus binnen en tussen organisaties.
Aggregatieniveaus kunnen organisatie overstijgend zijn, en zelfs bedrijfstak- en/of branche
overstijgend. Door op verschillende niveaus te kijken, zie je relaties of p roblemen die je op
een ander schaalniveau niet ziet.
Een techniek om jezelf te dwingen om op verschillende aggregatieniveaus naar processen te
kijken is de blackboxbenadering. Hierbij worden (deel)processen als een zwarte doos
beschouwd waarbij alleen gezien kan worden wat er ingaat (input) en wat eruit komt
(output).
Hieronder zie je verschillende aggregatieniveaus:
