DE MENS 1
Samenvatting hoorcolleges
11 NOVEMBER 2020
MONDZORGKUNDE PROPEDEUSE
Lieke van Vliet
,Inhoud
Hoorcollege 1 Inleiding en voedingsstoffen.............................................................................2
Verschillen organische- en anorganische stoffen.................................................................3
Voedingsstoffen................................................................................................................... 3
Structuren voedingsstoffen..................................................................................................4
Hoorcollege 2 Koolhydraten....................................................................................................5
Model van Fischer............................................................................................................... 5
Model van Haworth.............................................................................................................. 5
Monosachariden.................................................................................................................. 6
Disachariden........................................................................................................................ 7
Polysachariden.................................................................................................................... 7
Hoorcollege 3 Mondholte, slokdarm en de maag....................................................................9
Mondholte............................................................................................................................ 9
Slokdarm........................................................................................................................... 10
Maag................................................................................................................................. 10
Maagcripton (uitstulpingen maagwand)..........................................................................11
Hoorcollege 4 Eiwitten........................................................................................................... 15
Aminozuren....................................................................................................................... 15
Peptiden............................................................................................................................ 16
Hoorcollege 5 Dunne darm...................................................................................................20
Anatomie van de dunne darm............................................................................................20
Duodenum (12 vingerige darm).........................................................................................21
Jejenum en vervolgens ilieum............................................................................................22
Regulatie verteringssappen...............................................................................................22
Darmbewegingen...............................................................................................................22
1
,Hoorcollege 1 Inleiding en voedingsstoffen
Fysiologie: leer van de normale werking van het lichaam
Biochemie: leer van de chemische processen in het levende organisme
Organismen cellen moleculen atomen subatomaire deeltjes
Protonen +, neutronen , elektronen –
Als je het aantal protonen weet, weet je ook het aantal elektronen (dit is hetzelfde getal)
Neutronen: massagetal – atoomnummer (protonen)
De elektronen bevinden zich in de ‘schillen’ om de
protonen en neutronen.
In de 1e schil wil het atoom graag 2 elektronen
In de 2e schil wil het atoom graag 8 elektronen
Atomen streven naar edelgasconfiguratie, en dat
houdt in dat hij altijd zal proberen om 2 (1e schil) of 8 (2e schil) elektronen in zijn schillen te
krijgen.
Hij kan dat doen door samen met een ander atoom een elektron te delen (covalente
binding), of door een elektron af te pakken van een ander atoom (ion-binding)
Verschillende chemische bindingen:
1. Covalente bindingen: afstaan/delen ionen
2. Ion-bindingen: uitwisselen ionen
Verschillende intermoleculaire krachten:
1. Waterstofbruggen (geen echte binding, maar – trekt +
aan)
2. Van der Waals krachten (onderlinge aantrekkingskracht
tussen atomen. Binding tussen de moleculen hangt af
van de grootte, hoe groter molecuul hoe sterker de
kracht)
3. Hydrofoob gedrag (afstoten van water, celmembraan)
2
,Verschillen organische- en anorganische stoffen
Voedingsstoffen
Koolhydraten
o Brandstof (leveren energie door afbraak)
o Ringvormige molecuul (glucose, fructose)
o Aanmaak belangrijke organische verbinding (DNA, RNA)
Vetten
o Niet in water oplosbaar
Functies:
o Brandstof
o Reservestoffen
o Bouwstoffen
o Isolatie
o Oplosmiddel (vitamines mineralen lossen in lipiden op)
Eiwitten
o Bouwstof
o Enzymen
o Transport (hemoglobine)
o Signaalwerking
o Spierwerking
o Afweer
o Hormonale werking
o Bloedstolling
o Werking zenuwstelsel
Mineralen
o Anorganisch
3
, o Zouten bepalen kristalloïd-osmotische waarde (opname / uitscheiden water)
o Spoorelementen nodig, maar in kleine hoeveelheden
Vitamine
o Organisch
o Oplosbaar in water / vet
o Onmisbaar voor enzymsystemen in de celstofwisseling
Water
o 75 % van je lichaam bestaat uit water
o Oplosmiddel
o Medium (reacties kunnen plaatsvinden d.m.v. water)
o Transportmiddel
o Temperatuur regulator
Er is evenwicht in de voedselinname nodig voor de homeostase (constant houden intern
milieu)
Structuren voedingsstoffen
Koolhydraat Vet Eiwit
Mineralen Vitamines Water
Fe, Cu, Al, F
Voor leven is er een continue ‘turnover’ door energie nodig
o Het vermogen zich door stofwisseling in stand houden onder veranderende
omstandigheden
o Het vermogen tot voortplanting
4
Samenvatting hoorcolleges
11 NOVEMBER 2020
MONDZORGKUNDE PROPEDEUSE
Lieke van Vliet
,Inhoud
Hoorcollege 1 Inleiding en voedingsstoffen.............................................................................2
Verschillen organische- en anorganische stoffen.................................................................3
Voedingsstoffen................................................................................................................... 3
Structuren voedingsstoffen..................................................................................................4
Hoorcollege 2 Koolhydraten....................................................................................................5
Model van Fischer............................................................................................................... 5
Model van Haworth.............................................................................................................. 5
Monosachariden.................................................................................................................. 6
Disachariden........................................................................................................................ 7
Polysachariden.................................................................................................................... 7
Hoorcollege 3 Mondholte, slokdarm en de maag....................................................................9
Mondholte............................................................................................................................ 9
Slokdarm........................................................................................................................... 10
Maag................................................................................................................................. 10
Maagcripton (uitstulpingen maagwand)..........................................................................11
Hoorcollege 4 Eiwitten........................................................................................................... 15
Aminozuren....................................................................................................................... 15
Peptiden............................................................................................................................ 16
Hoorcollege 5 Dunne darm...................................................................................................20
Anatomie van de dunne darm............................................................................................20
Duodenum (12 vingerige darm).........................................................................................21
Jejenum en vervolgens ilieum............................................................................................22
Regulatie verteringssappen...............................................................................................22
Darmbewegingen...............................................................................................................22
1
,Hoorcollege 1 Inleiding en voedingsstoffen
Fysiologie: leer van de normale werking van het lichaam
Biochemie: leer van de chemische processen in het levende organisme
Organismen cellen moleculen atomen subatomaire deeltjes
Protonen +, neutronen , elektronen –
Als je het aantal protonen weet, weet je ook het aantal elektronen (dit is hetzelfde getal)
Neutronen: massagetal – atoomnummer (protonen)
De elektronen bevinden zich in de ‘schillen’ om de
protonen en neutronen.
In de 1e schil wil het atoom graag 2 elektronen
In de 2e schil wil het atoom graag 8 elektronen
Atomen streven naar edelgasconfiguratie, en dat
houdt in dat hij altijd zal proberen om 2 (1e schil) of 8 (2e schil) elektronen in zijn schillen te
krijgen.
Hij kan dat doen door samen met een ander atoom een elektron te delen (covalente
binding), of door een elektron af te pakken van een ander atoom (ion-binding)
Verschillende chemische bindingen:
1. Covalente bindingen: afstaan/delen ionen
2. Ion-bindingen: uitwisselen ionen
Verschillende intermoleculaire krachten:
1. Waterstofbruggen (geen echte binding, maar – trekt +
aan)
2. Van der Waals krachten (onderlinge aantrekkingskracht
tussen atomen. Binding tussen de moleculen hangt af
van de grootte, hoe groter molecuul hoe sterker de
kracht)
3. Hydrofoob gedrag (afstoten van water, celmembraan)
2
,Verschillen organische- en anorganische stoffen
Voedingsstoffen
Koolhydraten
o Brandstof (leveren energie door afbraak)
o Ringvormige molecuul (glucose, fructose)
o Aanmaak belangrijke organische verbinding (DNA, RNA)
Vetten
o Niet in water oplosbaar
Functies:
o Brandstof
o Reservestoffen
o Bouwstoffen
o Isolatie
o Oplosmiddel (vitamines mineralen lossen in lipiden op)
Eiwitten
o Bouwstof
o Enzymen
o Transport (hemoglobine)
o Signaalwerking
o Spierwerking
o Afweer
o Hormonale werking
o Bloedstolling
o Werking zenuwstelsel
Mineralen
o Anorganisch
3
, o Zouten bepalen kristalloïd-osmotische waarde (opname / uitscheiden water)
o Spoorelementen nodig, maar in kleine hoeveelheden
Vitamine
o Organisch
o Oplosbaar in water / vet
o Onmisbaar voor enzymsystemen in de celstofwisseling
Water
o 75 % van je lichaam bestaat uit water
o Oplosmiddel
o Medium (reacties kunnen plaatsvinden d.m.v. water)
o Transportmiddel
o Temperatuur regulator
Er is evenwicht in de voedselinname nodig voor de homeostase (constant houden intern
milieu)
Structuren voedingsstoffen
Koolhydraat Vet Eiwit
Mineralen Vitamines Water
Fe, Cu, Al, F
Voor leven is er een continue ‘turnover’ door energie nodig
o Het vermogen zich door stofwisseling in stand houden onder veranderende
omstandigheden
o Het vermogen tot voortplanting
4
