1.1 De Conjunctuur
Het verloop van de trendmatige ontwikkeling in de economische groei wordt bepaald
door de hoeveelheid en kwaliteit van de productiefactoren die worden ingezet bij de
productie.
De groei van het bbp wordt bepaald door de kwaliteit en kwantiteit van de
productiefactoren in een land. Als alle beschikbare productiefactoren optimaal worden
ingezet, bereik je de productiecapaciteit.
Het bbp groeit echter niet altijd even hard. Deze veranderingen in de productiegroei
van de economie noem je de conjunctuurbeweging. De conjunctuur schommelt om de
trendmatige ontwikkeling heen:
economische groei < trend laagconjunctuur
economische groei > trend hoogconjunctuur
Kenmerken laagconjunctuur:
- teruglopende effectieve vraag -> onderbesteding
- dalende bezettingsgraad (de productiecapaciteit wordt maar gedeeltelijk benut)
- conjuncturele werkloosheid door terugvallende bestedingen (bedrijven verminderen
productie)
- de vraag naar leningen neemt af, want er wordt minder besteed -> dalende rente
Kenmerken hoogconjunctuur:
- toenemende effectieve vraag -> overbesteding
- bedrijven verhogen hun prijzen (bestedingsinflatie)
- bezettingsgraad maximaal
- krappe arbeidsmarkt -> bedrijven zullen bereid zijn meer loon te betalen om extra
arbeiders te krijgen
- de leningen nemen toe -> stijgende rente
Gevolgen voor de overheid:
Hoogconjunctuur
- meer belastingsinkomsten
- minder uitgaven aan uitkeringen -> overheidsoverschat
Laagconjunctuur
- minder belastingsinkomsten
- meer uitgaven aan uitkeringen
- overheidsinvesteringen nodig om economie te stimuleren -> overheidstekort
De conjunctuur heeft dus effect op de overheidsfinanciën, daarom stelt de Minister
van Financiën een trendmatig begrotingsbeleid op: gebaseerd op de trendmatige
ontwikkeling van de economie. De verwachte inkomsten en uitgaven ontwikkelen zich
daardoor gelijkmatiger.
De conjunctuurklok geeft op een bepaald moment de stand van een aantal indicatoren
weer. De conjunctuurindicatoren worden in drie groepen ingedeeld:
- vertrouwensindicatoren: deze laten zien in welke richting de economie zich beweegt
- economische indicatoren: geven de feitelijke ontwikkeling aan
- arbeidsmarktindicatoren: reageren met vertraging op de conjunctuur
Het verloop van de trendmatige ontwikkeling in de economische groei wordt bepaald
door de hoeveelheid en kwaliteit van de productiefactoren die worden ingezet bij de
productie.
De groei van het bbp wordt bepaald door de kwaliteit en kwantiteit van de
productiefactoren in een land. Als alle beschikbare productiefactoren optimaal worden
ingezet, bereik je de productiecapaciteit.
Het bbp groeit echter niet altijd even hard. Deze veranderingen in de productiegroei
van de economie noem je de conjunctuurbeweging. De conjunctuur schommelt om de
trendmatige ontwikkeling heen:
economische groei < trend laagconjunctuur
economische groei > trend hoogconjunctuur
Kenmerken laagconjunctuur:
- teruglopende effectieve vraag -> onderbesteding
- dalende bezettingsgraad (de productiecapaciteit wordt maar gedeeltelijk benut)
- conjuncturele werkloosheid door terugvallende bestedingen (bedrijven verminderen
productie)
- de vraag naar leningen neemt af, want er wordt minder besteed -> dalende rente
Kenmerken hoogconjunctuur:
- toenemende effectieve vraag -> overbesteding
- bedrijven verhogen hun prijzen (bestedingsinflatie)
- bezettingsgraad maximaal
- krappe arbeidsmarkt -> bedrijven zullen bereid zijn meer loon te betalen om extra
arbeiders te krijgen
- de leningen nemen toe -> stijgende rente
Gevolgen voor de overheid:
Hoogconjunctuur
- meer belastingsinkomsten
- minder uitgaven aan uitkeringen -> overheidsoverschat
Laagconjunctuur
- minder belastingsinkomsten
- meer uitgaven aan uitkeringen
- overheidsinvesteringen nodig om economie te stimuleren -> overheidstekort
De conjunctuur heeft dus effect op de overheidsfinanciën, daarom stelt de Minister
van Financiën een trendmatig begrotingsbeleid op: gebaseerd op de trendmatige
ontwikkeling van de economie. De verwachte inkomsten en uitgaven ontwikkelen zich
daardoor gelijkmatiger.
De conjunctuurklok geeft op een bepaald moment de stand van een aantal indicatoren
weer. De conjunctuurindicatoren worden in drie groepen ingedeeld:
- vertrouwensindicatoren: deze laten zien in welke richting de economie zich beweegt
- economische indicatoren: geven de feitelijke ontwikkeling aan
- arbeidsmarktindicatoren: reageren met vertraging op de conjunctuur
