Tekstsoorten
Feitelijke tekstsoorten
Tekstdoel: informeren / uiteenzetten
De teksten bevatten vooral feiten en uitleg en beantwoorden een informatieve hoofdvraag.
- Inleiding: hoofdvraag + uitleg onderwerp
- Middenstuk: feiten worden op een rijtje gezet
- Slot: samenvattend
Voorbeelden: Beschrijving, verslag, procedure of verklaring
Waarderende tekstsoorten
Tekstdoel: het weergeven van een positiebepaling/stellingname
De teksten bevatten vooral meningen, standpunten, uitleg en feiten
- Inleiding: aanleiding van de tekst en een kritische hoofdvraag
- Middenstuk: een of meer standpunten met argumenten
- Slot: samenvatting, een afweging van argumenten en soms een conclusie of advies
Voorbeelden: Beschouwing, Betoog, respons, oproep/verzoek
Verhalende tekstsoorten
Tekstdoel: het vermaken van het publiek
Deze teksten zijn opgebouwd uit persoonlijke of verzonnen verhalen. Ze hebben geen vaste
opbouw.
Voorbeelden: Vertelling, verhaal
Mening, stelling, standpunt
● Mening = iets wat jij vindt → altijd persoonlijk
● Stelling = een uitspraak of bewering waarover je een standpunt kunt innemen
(eens/oneens)
● Standpunt = een opvatting, een mening over een stelling. Het punt van waaruit je kijkt.
Je kunt een standpunt innemen dat niet hetzelfde is als je mening.
● Overtuiging = een vaststaande mening
, ● Opinie = een mening die aansluit bij de mening van anderen.
● Opvatting = zegt iets over de manier waarop jij iets waarneemt, een denkbeeld.
● Visie = een brede blik, een kijk op iets.
Soorten standpunten
● Feitelijk: je beschrijft een feit
Het aantal kinderen met overgewicht in Nederland neemt toe.
● Waarderend: je geeft een waardeoordeel, je beschrijft iets op een bepaalde manier.
Het is een goede beslissing geweest om de basisbeurs af te schaffen.
● Voorspellend: je doet een voorspellende bewering die voor discussie vatbaar is.
Opvoedproblemen zullen een steeds groter probleem worden.
● Sturend: je geeft aan dat er maatregelen genomen moeten worden, je geeft een advies.
De corrigerende tik moet verboden worden.
Argumenten en tegenargumenten
Argumenten zijn feitelijk of waarderend:
- Feitelijk: een uitspraak waarvan je weet of claimt dat die waar is → objectief argument.
- Waarderend: een uitspraak over wat goed, slecht, mooi, lelijk, etc, is. Een waarderend
argument moet je verder onderbouwen → subjectief argument.
Met een tegenargument probeer je een standpunt of argument te weerleggen of te ontkrachten.
Aanvaardbaarheid van argumentatie
Een manier om een argumentatie te controleren is op aanvaardbaarheid.
Een argumentatie is aanvaardbaar als de argumenten:
- op zichzelf relevant zijn: ze passen goed bij het standpunt en maken het standpunt
aannemelijk.
- onderling consistent zijn: de argumenten spreken elkaar onderling niet tegen
- samen duidelijk zijn voor het standpunt: samen maken ze het standpunt voldoende
aanvaardbaar.
Een feitelijke uitspraak is aanvaardbaar als deze:
- direct controleerbaar is en waar blijkt te zijn.
- afkomstig is van een betrouwbare bron
- klopt met jouw kennis van de wereld.
Een waarderende uitspraak is aanvaardbaar als hij in overeenkomst is met jouw kennis en
opvattingen.
Feitelijke tekstsoorten
Tekstdoel: informeren / uiteenzetten
De teksten bevatten vooral feiten en uitleg en beantwoorden een informatieve hoofdvraag.
- Inleiding: hoofdvraag + uitleg onderwerp
- Middenstuk: feiten worden op een rijtje gezet
- Slot: samenvattend
Voorbeelden: Beschrijving, verslag, procedure of verklaring
Waarderende tekstsoorten
Tekstdoel: het weergeven van een positiebepaling/stellingname
De teksten bevatten vooral meningen, standpunten, uitleg en feiten
- Inleiding: aanleiding van de tekst en een kritische hoofdvraag
- Middenstuk: een of meer standpunten met argumenten
- Slot: samenvatting, een afweging van argumenten en soms een conclusie of advies
Voorbeelden: Beschouwing, Betoog, respons, oproep/verzoek
Verhalende tekstsoorten
Tekstdoel: het vermaken van het publiek
Deze teksten zijn opgebouwd uit persoonlijke of verzonnen verhalen. Ze hebben geen vaste
opbouw.
Voorbeelden: Vertelling, verhaal
Mening, stelling, standpunt
● Mening = iets wat jij vindt → altijd persoonlijk
● Stelling = een uitspraak of bewering waarover je een standpunt kunt innemen
(eens/oneens)
● Standpunt = een opvatting, een mening over een stelling. Het punt van waaruit je kijkt.
Je kunt een standpunt innemen dat niet hetzelfde is als je mening.
● Overtuiging = een vaststaande mening
, ● Opinie = een mening die aansluit bij de mening van anderen.
● Opvatting = zegt iets over de manier waarop jij iets waarneemt, een denkbeeld.
● Visie = een brede blik, een kijk op iets.
Soorten standpunten
● Feitelijk: je beschrijft een feit
Het aantal kinderen met overgewicht in Nederland neemt toe.
● Waarderend: je geeft een waardeoordeel, je beschrijft iets op een bepaalde manier.
Het is een goede beslissing geweest om de basisbeurs af te schaffen.
● Voorspellend: je doet een voorspellende bewering die voor discussie vatbaar is.
Opvoedproblemen zullen een steeds groter probleem worden.
● Sturend: je geeft aan dat er maatregelen genomen moeten worden, je geeft een advies.
De corrigerende tik moet verboden worden.
Argumenten en tegenargumenten
Argumenten zijn feitelijk of waarderend:
- Feitelijk: een uitspraak waarvan je weet of claimt dat die waar is → objectief argument.
- Waarderend: een uitspraak over wat goed, slecht, mooi, lelijk, etc, is. Een waarderend
argument moet je verder onderbouwen → subjectief argument.
Met een tegenargument probeer je een standpunt of argument te weerleggen of te ontkrachten.
Aanvaardbaarheid van argumentatie
Een manier om een argumentatie te controleren is op aanvaardbaarheid.
Een argumentatie is aanvaardbaar als de argumenten:
- op zichzelf relevant zijn: ze passen goed bij het standpunt en maken het standpunt
aannemelijk.
- onderling consistent zijn: de argumenten spreken elkaar onderling niet tegen
- samen duidelijk zijn voor het standpunt: samen maken ze het standpunt voldoende
aanvaardbaar.
Een feitelijke uitspraak is aanvaardbaar als deze:
- direct controleerbaar is en waar blijkt te zijn.
- afkomstig is van een betrouwbare bron
- klopt met jouw kennis van de wereld.
Een waarderende uitspraak is aanvaardbaar als hij in overeenkomst is met jouw kennis en
opvattingen.