AARDRIJKSKUNDE
HOOFDSTUK 2
PARAGRAAF 1 – EEN WERELD VAN STEDEN
WERELDSTEDEN ----------------------------------------------------------------------------------------------------------
Een wereldstad of een metropool is een belangrijk mondiaal knooppunt op economisch, cultureel
of politiek gebied. Zij vormen samen een stedelijk netwerk en zijn de ruggengraat van de
wereldeconomie. In zo’n wereldstad tref je:
o Hoofdkantoren en mno’s;
o Dicht netwerk van verbindingen, variërend van telecommunicatie tot
vliegtuigverbindingen;
o Intensieve uitwisseling van informatie en ideeën;
o Veelvoud aan banken, financiële instellingen en een aandelenbeurs van mondiaal belang;
o Oververtegenwoordiging van internationale dienstverlenende bedrijven.
Verder zijn deze global cities ook internationale culturele knooppunten op het terrein van film,
theater, muziek en mode. Veranderingen, vernieuwingen en trends vinden hun oorsprong vaak in
deze steden, vanwege hun grote diversiteit, creativiteit, ondernemingszin en sociale mobiliteit. De
inwoners van de grote steden zijn over het algemeen vaak linkser, ‘groener’ en meer op het
buitenland gericht.
Wereldsteden zijn verbonden met steden op een lager schaalniveau via een hub and spoke-
netwerk. Een hub and spoke-netwerk is een belangrijk intercontinentaal transportnetwerk. Het
bestaat uit een verzamelnetwerk voor het bijeenbrengen van goederen, een
verplaatsingsnetwerk voor vervoer naar de regio van bestemming, en een distributienetwerk voor
de verspreiding. De hub vormt het knooppunt en de spokes vormen de aanvoerlijnen. Door
middel van het hub and spoke-netwerk kunnen goederen veel effectiever vervoerd worden naar
het achterland. Vanuit een bepaalde bestemming worden goederen en/of personen aangevoerd
naar een hub, waarna deze worden overgeslagen en gesorteerd naar bestemming van andere
hubs. Op die manier wordt er veel frequenter getransporteerd naar een bestemming, is het
netwerk veel rijker en ook bruikbaar voor continentale stromen.
De commando- en controlecentra liggen nog steeds in het hart van het triadisch netwerk dat de
wereldeconomie beheerst. Dit zijn Tokyo, Londen en New York. Deze drie steden liggen ook nog
eens goed gespreid, zodat de 24 uurseconomie goed kan worden aangestuurd. Door
globalisering neemt de concurrentie wel meer toe.
MEGASTEDEN -------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Megasteden staan bekend om hun enorm grote inwonersaantal, met vaak meer dan 10 miljoen
mensen. De snelle groei van megasteden kunnen worden verklaard door:
o De hoge natuurlijke groei: De steden hebben een jonge bevolking en het sterftecijfer is
relatief lager dan op het platteland
o Het hoge vestigingsoverschot: Grote steden trekken als een magneet plattelanders en
andere werkzoekenden aan. De urbanisatie is hoog.
, o De uitbreiding van de stad: Randsteden zijn onderdeel van het stedelijke gebied
geworden.
BLACK HOLES
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Door globalisering is de afstand tussen wereldsteden en andere (kleine) steden toegenomen. Het
internationale bedrijfsleven heeft geen belangstelling voor deze steden. Dat heeft drie redenen:
o De koopkracht van de stedelijke bevolking en haar omgeving is laag en daarmee vormt
het geen interessante afzetmarkt
o De steden liggen vaak in een land met veel sociale en politieke onrust en worden door
internationale investeerders als te riskant ingeschat
o De nationale ideologie of politieke opvatting verzet zich tegen te veel invloed van de
westerse liberale markteconomie.
Deze steden profiteren maar minimaal van de economische groei die de globalisering
teweegbrengt. Zij zijn de black holes in het netwerk van steden.
PARAGRAAF 2 – STEDEN IN DE VS
AMERIKAANSE STEDEN IN HET MONDIALE NETWERK -------------------------------------------------------------------
New York is dé wereldstad in Amerika vanwege het grote financiële, zakelijke en culturele
aanzien en omdat er veel belangrijke internationale organisaties zijn gevestigd. Los Angeles
produceert als motor van de film- en entertainmentindustrie films, musicals en games die de hele
wereld overgaan en een belangrijke rol spelen in de amerikanisering van de wereldcultuur.
Washington kan worden gezien als het politieke centrum van Amerika en heeft daarom ook veel
aanzien.
De andere steden spelen eerder in rol in de VS zelf. Ze vervullen een verzorgende functie voor
een uitgestrekt achterland. De Amerikaanse steden zijn over het algemeen sowieso veel sterker
op het binnenland gericht.
CRITERIA MONDIAAL KNOOPPUNT --------------------------------------------------------------------------------------
Of een stad een mondiaal knooppunt is meet je af aan twee criteria:
o De concentratie van hoofdkantoren van mno’s en het niveau van de internationale
dienstverlening.
o Het aantal directe internationale bestemmingen van vliegvelden.
In Amerika liggen de belangrijkste hoofdkantoren en zakelijke diensten nog steeds
geconcentreerd in het noordoosten van het land. Het zwaartepunt verschuift wel richting het
zuiden en het westen vanwege:
o De verschuiving van het demografisch zwaartepunt;
o De economische groei van de Sunbelt-staten (Texas, Florida, Californië);
o De global shift waarbij de Pacifische zone economisch sneller groeit dan de Atlantische
zone.
Ook de luchthavens groeien in het zuiden en westen van Amerika sneller dan het noorden.
DE AMERIKAANSE STAD BESTAAT NIET ----------------------------------------------------------------------------------
Het is niet eenvoudig de Amerikaanse stad in één beeld te vangen, want daarvoor zijn de
verschillen te groot. De skyline van vrijwel alle grote steden wordt bepaald door het Central
HOOFDSTUK 2
PARAGRAAF 1 – EEN WERELD VAN STEDEN
WERELDSTEDEN ----------------------------------------------------------------------------------------------------------
Een wereldstad of een metropool is een belangrijk mondiaal knooppunt op economisch, cultureel
of politiek gebied. Zij vormen samen een stedelijk netwerk en zijn de ruggengraat van de
wereldeconomie. In zo’n wereldstad tref je:
o Hoofdkantoren en mno’s;
o Dicht netwerk van verbindingen, variërend van telecommunicatie tot
vliegtuigverbindingen;
o Intensieve uitwisseling van informatie en ideeën;
o Veelvoud aan banken, financiële instellingen en een aandelenbeurs van mondiaal belang;
o Oververtegenwoordiging van internationale dienstverlenende bedrijven.
Verder zijn deze global cities ook internationale culturele knooppunten op het terrein van film,
theater, muziek en mode. Veranderingen, vernieuwingen en trends vinden hun oorsprong vaak in
deze steden, vanwege hun grote diversiteit, creativiteit, ondernemingszin en sociale mobiliteit. De
inwoners van de grote steden zijn over het algemeen vaak linkser, ‘groener’ en meer op het
buitenland gericht.
Wereldsteden zijn verbonden met steden op een lager schaalniveau via een hub and spoke-
netwerk. Een hub and spoke-netwerk is een belangrijk intercontinentaal transportnetwerk. Het
bestaat uit een verzamelnetwerk voor het bijeenbrengen van goederen, een
verplaatsingsnetwerk voor vervoer naar de regio van bestemming, en een distributienetwerk voor
de verspreiding. De hub vormt het knooppunt en de spokes vormen de aanvoerlijnen. Door
middel van het hub and spoke-netwerk kunnen goederen veel effectiever vervoerd worden naar
het achterland. Vanuit een bepaalde bestemming worden goederen en/of personen aangevoerd
naar een hub, waarna deze worden overgeslagen en gesorteerd naar bestemming van andere
hubs. Op die manier wordt er veel frequenter getransporteerd naar een bestemming, is het
netwerk veel rijker en ook bruikbaar voor continentale stromen.
De commando- en controlecentra liggen nog steeds in het hart van het triadisch netwerk dat de
wereldeconomie beheerst. Dit zijn Tokyo, Londen en New York. Deze drie steden liggen ook nog
eens goed gespreid, zodat de 24 uurseconomie goed kan worden aangestuurd. Door
globalisering neemt de concurrentie wel meer toe.
MEGASTEDEN -------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Megasteden staan bekend om hun enorm grote inwonersaantal, met vaak meer dan 10 miljoen
mensen. De snelle groei van megasteden kunnen worden verklaard door:
o De hoge natuurlijke groei: De steden hebben een jonge bevolking en het sterftecijfer is
relatief lager dan op het platteland
o Het hoge vestigingsoverschot: Grote steden trekken als een magneet plattelanders en
andere werkzoekenden aan. De urbanisatie is hoog.
, o De uitbreiding van de stad: Randsteden zijn onderdeel van het stedelijke gebied
geworden.
BLACK HOLES
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Door globalisering is de afstand tussen wereldsteden en andere (kleine) steden toegenomen. Het
internationale bedrijfsleven heeft geen belangstelling voor deze steden. Dat heeft drie redenen:
o De koopkracht van de stedelijke bevolking en haar omgeving is laag en daarmee vormt
het geen interessante afzetmarkt
o De steden liggen vaak in een land met veel sociale en politieke onrust en worden door
internationale investeerders als te riskant ingeschat
o De nationale ideologie of politieke opvatting verzet zich tegen te veel invloed van de
westerse liberale markteconomie.
Deze steden profiteren maar minimaal van de economische groei die de globalisering
teweegbrengt. Zij zijn de black holes in het netwerk van steden.
PARAGRAAF 2 – STEDEN IN DE VS
AMERIKAANSE STEDEN IN HET MONDIALE NETWERK -------------------------------------------------------------------
New York is dé wereldstad in Amerika vanwege het grote financiële, zakelijke en culturele
aanzien en omdat er veel belangrijke internationale organisaties zijn gevestigd. Los Angeles
produceert als motor van de film- en entertainmentindustrie films, musicals en games die de hele
wereld overgaan en een belangrijke rol spelen in de amerikanisering van de wereldcultuur.
Washington kan worden gezien als het politieke centrum van Amerika en heeft daarom ook veel
aanzien.
De andere steden spelen eerder in rol in de VS zelf. Ze vervullen een verzorgende functie voor
een uitgestrekt achterland. De Amerikaanse steden zijn over het algemeen sowieso veel sterker
op het binnenland gericht.
CRITERIA MONDIAAL KNOOPPUNT --------------------------------------------------------------------------------------
Of een stad een mondiaal knooppunt is meet je af aan twee criteria:
o De concentratie van hoofdkantoren van mno’s en het niveau van de internationale
dienstverlening.
o Het aantal directe internationale bestemmingen van vliegvelden.
In Amerika liggen de belangrijkste hoofdkantoren en zakelijke diensten nog steeds
geconcentreerd in het noordoosten van het land. Het zwaartepunt verschuift wel richting het
zuiden en het westen vanwege:
o De verschuiving van het demografisch zwaartepunt;
o De economische groei van de Sunbelt-staten (Texas, Florida, Californië);
o De global shift waarbij de Pacifische zone economisch sneller groeit dan de Atlantische
zone.
Ook de luchthavens groeien in het zuiden en westen van Amerika sneller dan het noorden.
DE AMERIKAANSE STAD BESTAAT NIET ----------------------------------------------------------------------------------
Het is niet eenvoudig de Amerikaanse stad in één beeld te vangen, want daarvoor zijn de
verschillen te groot. De skyline van vrijwel alle grote steden wordt bepaald door het Central
