Samenvatting Burgerlijk Recht 2
VERBINTENISSENRECHT
Week 1A: Vertegenwoordiging
Vertrouwensbeginsel (art. 3:35 BW) = als je in gerechtvaardigd vertrouwen ervan uit gaat dat wil en verklaring
overeenstemmen dan word je beschermd en is er wel sprake van een ovk.
- Wederpartij mag erop vertrouwen dat het juist was.
- Gerechtvaardigd vertrouwen impliceert goede trouw ex. art. 3:11 BW. Er is een onderzoeksplicht naar de
bedoeling van de andere partij indien de omstandigheden daar aanleiding voor geven.
Geestelijk gestoorde (art. 3:34 BW) = Als jij er redelijkerwijs op mocht vertrouwen dat hij niet geestelijk gestoord
was dan word je beschermd.
- Voor de nietigheid à onder invloed van zijn stoornis de verklaring gedaan, is de verklaring nadelig voor
diegene dan mag je ervan uit gaan dat het onder invloed van de stoornis is gemaakt. Vermoeden is dus
voldoende en staat al vast bij nadeligheid.
Wijkt een aanvaarding af van het aanbod, dan is het een nieuw aanbod (art. 6:225 BW).
Vertegenwoordiging
Bij vertegenwoordiging zijn 3 personen betrokken:
- Vertegenwoordigde = principaal, achterman
- Vertegenwoordiger = tussenpersoon (verricht de rechtshandeling in naam en voor rekening van de
vertegenwoordigde)
- Derde = wederpartij
* Vertegenwoordiging ziet enkel op rechtshandelingen. Een onrechtmatige daad is geen rechtshandeling en heeft
zodoende niets met vertegenwoordiging te maken.
Rechtshandelingen die door vertegenwoordiger worden verricht, treden in werking voor de vertegenwoordigde.
Zodoende bindt de tussenpersoon de achterman aan een ovk met de derde.
- De tussenpersoon is zelf geen partij bij de overeenkomst.
- Voordeel = efficiënt + geen risico als vertegenwoordiger failliet gaat
Directe vertegenwoordiging (onmiddellijke vertegenwoordiging) = De vertegenwoordiger handelt in naam en
voor rekening van de vertegenwoordigde.
- Vertegenwoordiger koopt in naam van vertegenwoordigde (en dus voor rekening van vertegenwoordigde)
een fiets van derde.
o Vertegenwoordigde en derde zijn dan partij bij de koopovk
o Derde levert de fiets aan vertegenwoordigde.
Dit verstaat het BW onder vertegenwoordiging!
Indirecte vertegenwoordiging (middellijke vertegenwoordiging) = Vertegenwoordiger handelt in eigen naam
maar voor rekening van de vertegenwoordigde.
- Als de derde levert aan de vertegenwoordiger, dan wordt de vertegenwoordiger houder voor de
vertegenwoordigde. Komt niet in het vermogen van de vertegenwoordiger en valt niet in zijn boedel bij
faillissement. Ovk tussen vertegenwoordiger en vertegenwoordigde.
- Vertegenwoordiger en derde zijn partij bij de koopovk
o Derde levert de fiets aan vertegenwoordiger
o Na levering houdt vertegenwoordiger de fiets vertegenwoordigde (art. 3:110 BW)
o De fiets komt niet in het vermogen van vertegenwoordiger terecht.
- Art. 7:419 en 7:421 BW (lastgeving)
Vertegenwoordiger roept rechtsgevolgen in het leven voor de vertegenwoordigde. Om hiervan te kunnen spreken
moet er aan 2 eisen voldaan worden ex art. 3:60 BW:
1. Bevoegdheid tot vertegenwoordiging à de vertegenwoordiger moet de bevoegdheid hebben tot
vertegenwoordiging.
2. In naam van de principaal wordt gehandeld à hij moet handelen in de hoedanigheid van
Schakelbepaling van art. 3:78 en 3:79 BW zorgen ervoor dat de bepalingen van volmacht van toepassing zijn.
Gemaakt door Myron de Wolff. Niet doorsturen! 1
,Volmacht (art. 3:60 lid 1 BW)
Is een specifieke vorm van vertegenwoordiging (geen overeenkomst!) = Volmacht is de bevoegdheid die de
volmachtgever geeft aan een ander om in zijn naam rechtshandelingen te verrichten à Bevoegdheid wordt
verleend door de volmachtgever en de tussenpersoon voert de volmacht uit.
- Volmachtverlening is een rechtshandeling, omdat de handeling gericht is op het tot stand brengen van
een rechtsgevolg, namelijk de bevoegdheid tot vertegenwoordiging.
- Volmacht ontstaat uitdrukkelijk of stilzwijgend (art. 3:61 lid 1 BW). Het kan in gedrag besloten liggen
of kan ook om een mondelinge of schriftelijke overeenkomst gaan.
- Bij handelingen binnen de grenzen van de volmacht, is de volmachtgever gebonden aan de ovk (art. 3:66
BW).
- Volmacht eindigt door overlijden of na eindigen van het uitvoeren van een bepaalde handeling. Volmacht
kan ook beëindigd worden doormiddel van opzegging ex. 3:72 BW.
- Volmacht is eenzijdig en hoeft dus niet geaccepteerd te worden.
- Ook blijft de volmachtgever bevoegd om de rechtshandelingen te verrichten. Het is maar een
bevoegdheid. Schriftelijk beëindigen ex. 3:75 lid 1 BW.
- Ook een minderjarige kan als gevolmachtigde optreden. 6:63 lid 1
- Na een redelijke termijn is de gevolmachtigde verplicht om identiteit van achterman te onthullen.
In naam van à dit moet je niet te letterlijk opvatten. De vraag of een volmacht is verleend en zo ja, met welke
inhoud, dient te worden beantwoord a.d.h.v. de maatstaven van art. 3:33 (wil en verklaring) en 3:35 BW
(gerechtvaardigd vertrouwen).
- Beslissend is hier volgens de HR = Hetgeen partijen (de volmachtgever en de gevolmachtigde) over en
weer hebben verklaard en over en weer uit elkaar gedragingen en verklaringen hebben mogen begrijpen,
waarbij in het bijzonder van belang is de verklaring of gedraging waarbij de volmacht is verleend à
wilsvertrouwenleer.
Gerechtvaardigd vertrouwen (art. 3:61 lid 2 BW jo. 3:35 en 3:36 BW) à wanneer de wederpartij heeft vertrouwd
en mocht vertrouwen dat er een toereikende volmacht was, geniet hij bescherming o.g.v. het gerechtvaardigde
vertrouwen.
- Feitelijk = heeft de wederpartij daadwerkelijk erop vertrouwd dat er een volmacht was?
- Normatief = mocht de wederpartij in de gegeven omstandigheden aannemen dat er een volmacht was?
(onderzoeksplicht ex. art. 3:11 BW)
- Was zijn vertrouwen wel gerechtvaardigd? = redelijkheid en billijkheid ex. art. 6:2 BW
Art. 3:62 BW = algemene volmacht en bijzondere volmacht.
Art. 3:63 lid 1 BW = zegt dat een handelingsonbekwame wel als gevolmachtigde kan optreden.
Art. 3:63 lid 2 BW = ziet op de handelingsonbekwame volmachtgever.
Art. 3:69 BW = bekrachtiging.
Art. 3:70 BW = instaan voor volmacht.
Art. 3:72 – 3:76 BW = einde volmacht en derdenbescherming (art. 3:76 lid 1 BW).
Art. 3:74 BW= onherroepelijke volmacht.
Bode = iemand die de wilsverklaring van een vertegenwoordigde overbrengt aan de derde, hij handelt niet namens
de vertegenwoordigde, maar als een soort communicatiemiddel (art. 3:37 lid 4 BW)
Onbevoegde volmacht = de wederpartij denkt dat iemand bevoegd is de vertegenwoordigde te vertegenwoordigen
maar dat is hij niet. Er komt dan in beginsel geen rechtshandeling tot stand want niet bevoegd om jou te binden
ex. 3:66 lid 1 BW Tenzij:
1. Vertrouwensbescherming (art. 3:61 lid 2 BW):
1. De derde heeft gerechtvaardigd vertrouwen dat er een (toereikende) volmacht was (art. 3:35 en 3:11 BW).
2. Dit vertrouwen berust op ‘een verklaring of gedraging van’ de achterman.
o Dit wordt ook wel het toedoen-beginsel genoemd. De achterman moet iets hebben gedaan wat
basis geeft voor het vertrouwen van de derde. Dit hangt weer samen met het autonomiebeginsel
dat je alleen maar gebonden kan worden als je iets hebt gedaan. Als je gedrag er aanleiding toe
geeft, dan kun je gebonden worden.
o Het toedoen-beginsel is in de jurisprudentie gerelativeerd. ING/Bera Holding à ook feiten en
omstandigheden die in de ‘risicosfeer’ van de achterman liggen, kunnen meebrengen dat daaruit
naar verkeersopvattingen de schijn van vertegenwoordigingsbevoegdheid kan worden afgeleid
(bijv. aard van de functie, aard van de transactie, rol die de welbevoegde functionaris heeft
Gemaakt door Myron de Wolff. Niet doorsturen! 2
, gespeeld, etc.). Maar het risicobeginsel gaat niet zover dat voor toepassing daarvan ook ruimte
is in gevallen waarin het tegenover de wederpartij gewekte vertrouwen uitsluitend is gebaseerd
op verklaringen of gedragingen van de onbevoegd handelende persoon zelf. Dus er moeten wel
feiten en omstandigheden zijn die ook echt de achterman betreffen. De rechter moet feiten en
omstandigheden vaststellen die de onbevoegd vertegenwoordigde betreffen en die dus ook
rechtvaardigen dat deze het risico van de onbevoegde vertegenwoordiging draagt (dit volgt
allemaal uit ING/Bera Holding)
o Ook een niet-doen valt onder het toedoen-beginsel = Kuijpers/Wijnveen à Het niet reageren
kan als een opdrachtbevestiging worden opgevat en dat kan weer gezien worden als een
stilzwijgende bekrachtiging ex 3:69 jo. 3:37 BW.
Als hier sprake van is, dan wordt het gebrek aan vertegenwoordigingsbevoegdheid geheeld en dan komt er toch
een ovk tot stand tussen de achterman en derde.
2. Bekrachtiging (art. 3:69 lid 1 BW):
Er was eigenlijk geen volmacht, maar wel blij met de ovk, dus bekrachtigen. Bekrachtiging door de pseudo-
volmachtgever. Is vormvrij, kan door duidelijk te zeggen dat je het bekrachtigd, maar kan ook stilzwijgend door
niet in te grijpen.
- Vertegenwoordigde is na de bekrachtiging wel gebonden.
- Heeft terugwerkende kracht (ex tunc)
- Lid 3 à Was de wederpartij ten tijde van de onrechtmatige volmacht te goeder trouw kan zij eenzijdig
terugtreden. De bekrachtiging gaat dan niet door.
o Hij kan ook een redelijk termijn geven waarbinnen bekrachtigd moet worden lid 4.
De tussenpersoon is aansprakelijk jegens de derde voor het positieve contractbelang. De situatie die bestond als
er wel een toereikende volmacht was à dus schadevergoeding + gederfde winst.
Instaan voor volmacht (art. 3:70 BW) àdit ziet alleen op de situatie dat de vertegenwoordiger zegt dat hij een
volmacht heeft, maar die er in werkelijkheid niet is. Of op de situatie dat hij een volmacht heeft, maar deze niet
toereikend is.
- Dit geldt niet in de situatie dat iemand een toereikende volmacht heeft en er bijv. niet wordt nagekomen
bij faillissement!
Aansprakelijkheid van de achterman (art. 6:170 BW)
Stel dat de tussenpersoon aansprakelijk is, maar die heeft geen geld. Dan rijst de vraag of het mogelijk is om de
achterman aansprakelijk te stellen. Onder omstandigheden kan de achterman o.g.v. art. 6:170 BW aangesproken
worden voor het handelen van de tussenpersoon, mits dat handelen als onrechtmatig kan worden aangemerkt ex.
art. 6:162 BW en het moet ook voldoen aan de overige vereisten van art. 6:170 BW (risicoaansprakelijkheid voor
ondergeschikten):
- De achterman is alleen aansprakelijk voor het negatieve contractsbelang (wat als de OD van
tussenpersoon niet had plaatsgevonden?)
- Ondergeschikte dient alleen schade aan meerdere te vergoeden in geval van opzet of bewuste
roekeloosheid (art. 6:170 lid 3 BW, volgens art. 7:661 BW).
- Slingerij/Provincie Groningen à Het onbevoegdelijk handelen in naam van een ander kan slechts als
onrechtmatig worden aangemerkt indien het geschiedt op een wijze of gepaard gaat met omstandigheden,
waaruit voortvoeit dat het optreden van de onbevoegde vertegenwoordiger in strijd is met hetgeen in het
maatschappelijk verkeer betaamt. Het overschrijden van de bevoegdheid levert dus niet direct een OD
op. Er moeten bijkomende omstandigheden zijn waaruit voortvloeit dat het optreden in strijd is met
hetgeen in maatschappelijk verkeer betaamt.
Lastgeving (art. 7:414 BW) à Bij lastgeving is er sprake van indirecte vertegenwoordiging. Dit is een speciale
overeenkomst van opdracht waarbij de vertegenwoordiger zich verbindt om rechtshandelingen te verrichten voor
rekening van de vertegenwoordigde.
Lastgeving is een overeenkomst:
Lid 1:
- Overeenkomst van opdracht / waarbij lasthebber zich verbindt / om rechtshandelingen te verrichten / voor
rekening van de lastgever
Lid 2:
- Of lasthebber handelt in naam vast lastgever = directe vertegenwoordiging
- Of lasthebber handelt in eigen naam = indirecte vertegenwoordiging
Gemaakt door Myron de Wolff. Niet doorsturen! 3
,Verschil tussen lastgeving en volmacht
- Volmacht betreft altijd directe vertegenwoordiging, bij lastgeving hoeft dit niet zo te zijn. Volmacht is
altijd een bevoegdheid en lastgeving geeft ook een verplichting.
- Bij volmachtverlening ontstaat er niet een verplichting tot handelen. Bij lastgeving vloeit voort dat er wel
een verplichting tot handelen ontstaat. Maar als de ovk de lasthebber verplicht in eigen naam te handelen,
dan ontstaat er niet een bevoegdheid tot vertegenwoordiging.
- Bij volmacht is er geen verplichting, maar een bevoegdheid om in naam te handelen.
- Volmacht met lastgeving/lastgeving met volmacht = verplichting om in naam van te handelen
- Lastgeving zonder volmacht = in eigen naam handelen.
Volmacht is de bevoegdheid om te handelen in naam van een ander (rechtshandeling) en lastgeving is de opdracht
om ofwel in naam en voor rekening van de opdrachtgever te handelen, of in eigen naam te handelen.
- Art. 7:419 BW: de commissionair (lasthebber) heeft de bevoegdheid om de door de principaal (lastgever)
geleden schade te vorderen (uit wanprestatie art. 7:419 jo. 6:74 BW).
- Art. 7:420 BW: wanneer lasthebber zijn verplichtingen jegens lastgever niet nakomt of failliet gaat, kan
lastgever middels een schriftelijke verklaring de voor overgang vatbare rechten aan hem doen overgaan.
Stappenplan vertegenwoordiging
1. Is er een ovk tot stand gekomen tussen A en B?
- Eerst checken of er sprake is van een volmacht a.d.h.v. art. 3:60 lid 1 en 3:61 lid 1 BW à als er een
uitdrukkelijke volmacht is gegeven, dan kun je o.g.v. art. 3:66 lid 1 BW bepalen dat er een ovk is
tussen de achterman en de derde (tussenpersoon valt er tussenuit).
- Kijken of tussenpersoon in eigen naam of in naam van achterman handelt à wilsvertrouwensleer
(art. 3:33 en 3:35 BW). Uit art. 3:33 en 3:35 BW volgt dat de wil niet uitdrukkelijk verklaard hoeft te
worden, het kan ook in een gedraging besloten liggen. Uit de feiten en omstandigheden moet je halen
of de persoon de bedoeling had om in eigen naam of in naam van achterman te handelen. Het moet
ook duidelijk zijn geweest voor derde of tussenpersoon in eigen of naam van achterman handelde.
o Als de persoon uit eigen naam handelt, dan heb je niet te maken met volmacht en is er in
eerste instantie geen ovk. Dan moet je verder kijken bij stap 2.
- Art. 3:72 BW à een volmacht dat bestaan heeft, eindigt o.a. door de dood van de volmachtgever/
gevolmachtigde en door de opzegging van de volmacht door de volmachtgever.
Is er buiten de bevoegdheid gehandeld, dan is er in beginsel geen ovk tot stand gekomen! Niet tussen achterman
en derde en ook niet tussen tussenpersoon en derde (dat is dan je tussenconclusie).
2. Geen volmacht of ontoereikende volmacht?
Als er geen volmacht of een ontoereikende volmacht is, dan heb je 2 mogelijkheden:
1. Bekrachtiging (art. 3:69 BW)
2. Vertrouwensbescherming (art. 3:61 lid 2 BW)
o Toedoen-beginsel
o ING/Bera Holding
Als van 1 of 2 sprake is, dan is er wel sprake van een ovk en kan de derde dus wel gewoon nakoming vorderen
van de achterman.
3. Geen volmacht, geen bekrachtiging, geen vertrouwensbescherming?
Als er geen sprake is van een volmacht, bekrachtiging of vertrouwensbescherming dan heeft de derde in
sommige gevallen nog de mogelijkheid van schadevergoeding:
- Art. 6:170 i.c.m. art. 6:162 BW à werkgever kan aansprakelijk worden gesteld, er moet wel sprake
zijn van een fout van de werknemer.
o Wat betreft een overschrijding van de bevoegdheid door de tussenpersoon wanneer dat er nou
toe lijdt dat de achterman o.g.v. art. 6:170 BW aansprakelijk is en alleen sprake van
overschrijding, en verder geen andere omstandigheden, dan is het onvoldoende om een fout
aan te nemen à De Slingerij/Provincie Groningen
o Je hoeft de vereisten van art. 6:162 BW niet helemaal uit te werken.
- Art. 6:74 BW
- Art. 3:70 BW à dit is een zelfstandige rechtsgrond voor het vorderen van schadevergoeding van de
tussenpersoon. Je kunt het positieve contractsbelang vorderen.
- Art. 7:419 BW à geldt alleen bij lastgeving.
Gemaakt door Myron de Wolff. Niet doorsturen! 4
,Week 1B: Algemene voorwaarden
Algemene voorwaarden (art. 6:231 sub a BW) à een of meer bedingen die zijn opgesteld ten einde in een aantal
overeenkomsten te worden opgenomen.
Uitzondering voor kernbedingen à in art. 6:231 sub a BW staat dat bedingen die de kern van de prestaties
aangeven zijn uitgezonderd. Zonder deze bedingen zou de ovk onvoldoende bepaalbaar zijn.
- De kern van de prestatie zijn essentiële punten van de ovk:
o Bij koop à de aanwijzing van de zaak en de vaststelling van de prijs.
o Bij huur à de aanwijzing van de woning en de bepaling van de verschuldigde huursom.
- Als vuistregel kun je hanteren à een kernbeding zijn afspraken zonder welke de ovk bij gebreke aan
voldoende bepaalbaarheid (art. 6:227 BW) niet geldig tot stand zou kunnen komen.
- De kernbedingvraag moet worden beantwoord naar objectieve maatstaven (en dus niet naar het
subjectieve inzicht van partijen).
- Het kernbeding moet duidelijk en begrijpelijk zijn geformuleerd, anders kan het wel worden aangemerkt
als een algemene voorwaarde!
Uitleg algemene voorwaarden: als er niet met een taalkundige uitleg kan worden volstaan komt het aan op de
zin die partijen over en weer redelijkerwijs aan de bepaling(en) mochten toekennen en op hetgeen zij te dien
aanzien redelijkerwijs van elkaar mochten verwachten.
- Art. 6:238 lid 2 BW: waar twijfel resteert komt het voordeel daarvan aan de wederpartij.
Totstandkoming en uitleg
Algemene voorwaarden kunnen deel uitmaken van de ovk door aanbod en aanvaarding (art. 6:217 BW)
- Aanbod = wederpartij op enigerlei op de hoogte gesteld van bestaan algemene voorwaarden. Kan
mondeling of schriftelijk.
- Aanvaarding = als de wederpartij haar wil tot uitdrukking brengt (art. 3:33 BW), dan wel een gedraging
verricht waaruit de gebruiker redelijkerwijs een aanvaardings-wil mag afleiden (art. 3:35 BW) (kan ook
stilzwijgend).
o De aanvaarding is een vormvrije rechtshandeling (art. 3:37 lid 1 BW) en het kan dus ook in een
stilzwijgen tot uitdrukking komen of door de ander uit een stilzwijgen mogen worden afgeleid.
Battle of forms (art. 6:225 lid 3 BW) à aanbod en aanvaarding verwijzen naar verschillende algemene
voorwaarden. Hiervoor geldt een bijzondere regel:
- De algemene voorwaarden waarnaar het aanbod verwijst, prevaleren boven die van de aanvaarding, tenzij
bij de aanvaarding de toepasselijkheid van die voorwaarden uitdrukkelijk van de hand wordt gewezen.
o Een standaardtekst in een mail is niet uitdrukkelijk genoeg!
o First shot, wie als eerst zijn voorwaarden bekend heeft gemaakt.
Stappenplan:
1. Wat is het aanbod en wat is de aanvaarding?
2. Welke voorwaarden waren als eerste?
3. Worden ze uitdrukkelijk van de hand gewezen door de wederpartij?
Veelal leest men de algemene voorwaarden niet, kan je dan zeggen dat de wil wel op die specifieke voorwaarde
zag? Nee, is er dan gerechtvaardigd vertrouwd? Nee, want het is een feit van algemene bekendheid dat de algemene
voorwaarden niet worden gelezen dus dan kan je, je niet beroepen op art. 3:35 BW. Hier is door de wetgever een
oplossing gegeven in art. 6:232 BW.
- Art. 6:232 BW = een wederpartij (degene die de gelding van de algemene voorwaarden als complex
heeft aanvaard) is ook dan aan de algemene voorwaarden verbonden, als bij het sluiten van de ovk de
gebruiker begreep of moest begrijpen dat zij de inhoud ervan niet kende.
o Bij aanvaarding van het complex gelden alle individuele bedingen als correct overeengekomen,
maar als zich er onredelijk bezwarende voorwaarden tussen bevinden, kunnen die vervolgens
via art. 6:233 sub a BW ter zijde worden gesteld.
Twee gevallen waarin een beding vernietigbaar is, art. 6:233 BW:
a. Indien het beding, gelet op de aard en de overige inhoud van de overeenkomst, de wijze waarop de
voorwaarden zijn tot stand gekomen, de wederzijdse kenbare belangen van partijen en de overige
omstandigheden van het geval onredelijk bezwarend is voor de wederpartij;
o Hieraan verwant is de beperkende werking van redelijkheid en billijkheid art. 6:248 lid 2 BW.
Gemaakt door Myron de Wolff. Niet doorsturen! 5
, b. Indien de gebruiker aan de wederpartij niet een redelijke mogelijkheid heeft geboden om van de algemene
voorwaarden kennis te nemen. (= Informatieplicht).
Art. 6:235 BW: zondert een aantal partijen uit om een beroep te doen op art. 6:233 en 6:234 BW; zij kunnen wel
een beroep doen op art. 6:248 lid 2 BW = derogerende werking van redelijkheid en billijkheid.
Art. 6:248 lid 2 redelijkheid en billijkheid: uitoefeningstoetsing:
- Toetsmoment: moment van beroep op de AV (ex nunc)
- AV blijft in stand maar blijft buiten toepassing
- Ambtshalve toepassing
Consumentenbescherming:
- Wederpartij moet een natuurlijk persoon betreffen;
- En mag niet handelen in de uitoefening van een beroep of bedrijf.
- Dan kan er een beroep worden gedaan op art. 6:236-238 BW:
o Art. 6:236 BW: Zwarte lijst
§ Wordt door de wet als onredelijk bezwarend aangemerkt, er is dus geen tegenbewijs
mogelijk. Ex art. 6:233 sub a BW vernietigen.
§ Drie rubrieken:
• Bedingen die de wederpartij rechten en bevoegdheden ontnemen (sub a-g).
• Bedingen die de gebruiker rechten of bevoegdheden toekennen (sub h-j).
• Bedingen van diverse aard (sub k-s).
o Art. 6:237 BW: Grijze lijst
§ Wordt door de wet vermoed onredelijk bezwarend te zijn, er is dus wel tegenbewijs
mogelijk. Ex art. 6:233 sub a BW vernietigen.
§ Drie rubrieken:
• Bedingen die de wederpartij rechten en bevoegdheden ontnemen (sub a-h).
• Bedingen die de gebruiker rechten of bevoegdheden toekennen (sub i-j).
• Bedingen van diverse aard (sub k-o).
* De toetsing van niet zelf op een lijst staande clausules is principieel aan de open norm van art. 6:233 sub a BW
overgelaten, zodat het puur van de omstandigheden van het geval zal afhangen of er sprake is van een onredelijk
bezwarend beding.
Reflexwerking = bijv. niet-consumenten kunnen een beroep doen op art. 6:233 sub a BW en daarbij als argument
aanvoeren dat hetgeen ook op de zwarte lijst staat.
Consumentenkoop = art. 7:6 BW. Vernietigbaar op grond van art. 3:40 lid 2 BW i.v.m. dwingende wetsbepaling.
Vernietigen bij de zwarte of grijze lijst:
1. Art. 6:233 sub a BW à is een open norm, die de rechter mag invullen. Voor de consument heeft de
wetgever meer zekerheid willen bieden, dit is opgenomen in de zwarte en de grijze lijst.
2. Kan degene zich beroepen op art. 6:233 sub a BW of is er sprake van een uitzondering?
3. Ja, staat hetgeen op de zwarte of grijze lijst art. 6:236 en 6:237 BW?
o Bij de zwarte lijst staat het vast dat het onredelijk bezwarend is en bij de grijze lijst wordt het
vermoed. Bij de zwarte lijst wordt het dus sowieso vernietigd en bij de grijze lijst is er
tegenbewijs mogelijk.
4. Ja, dan vernietigbaar op grond van art. 6:233 sub a jo. art. 6:236 of art. 6:237 BW.
o Niet alle bedingen hoeven vernietigd te worden, alleen het onredelijk bezwarende.
Gevolgen van vernietiging à na de vernietiging van een algemene voorwaarde geldt deze rechtens, met
terugwerkende kracht, als nietig. Partijen zijn er dus niet aan gebonden.
- Partiële nietigheid (art. 3:41 BW) à de overeenkomst zal voor het overige in stand blijven, voor zover
het restant, gelet op inhoud en strekking van de overeenkomst, niet in onverbrekelijk verband staat met
het nietige deel.
- Conversie (art. 3:42 BW): de nietigheidskwestie wordt ter zijde gesteld doordat de vernietigde algemene
voorwaarde, van rechtswege, wordt omgezet in een ander wel geldig beding, waarvan de strekking aan
die van de getroffen voorwaarde beantwoord. Conversie ten gerieve van een voorwaardengebruiker zal
echter niet snel worden aangenomen.
- Je kan ook een leemte in de algemene voorwaarde opvullen met de aanvullende werking van de
redelijkheid en billijkheid ex. art. 6:248 lid 1 BW.
Gemaakt door Myron de Wolff. Niet doorsturen! 6
VERBINTENISSENRECHT
Week 1A: Vertegenwoordiging
Vertrouwensbeginsel (art. 3:35 BW) = als je in gerechtvaardigd vertrouwen ervan uit gaat dat wil en verklaring
overeenstemmen dan word je beschermd en is er wel sprake van een ovk.
- Wederpartij mag erop vertrouwen dat het juist was.
- Gerechtvaardigd vertrouwen impliceert goede trouw ex. art. 3:11 BW. Er is een onderzoeksplicht naar de
bedoeling van de andere partij indien de omstandigheden daar aanleiding voor geven.
Geestelijk gestoorde (art. 3:34 BW) = Als jij er redelijkerwijs op mocht vertrouwen dat hij niet geestelijk gestoord
was dan word je beschermd.
- Voor de nietigheid à onder invloed van zijn stoornis de verklaring gedaan, is de verklaring nadelig voor
diegene dan mag je ervan uit gaan dat het onder invloed van de stoornis is gemaakt. Vermoeden is dus
voldoende en staat al vast bij nadeligheid.
Wijkt een aanvaarding af van het aanbod, dan is het een nieuw aanbod (art. 6:225 BW).
Vertegenwoordiging
Bij vertegenwoordiging zijn 3 personen betrokken:
- Vertegenwoordigde = principaal, achterman
- Vertegenwoordiger = tussenpersoon (verricht de rechtshandeling in naam en voor rekening van de
vertegenwoordigde)
- Derde = wederpartij
* Vertegenwoordiging ziet enkel op rechtshandelingen. Een onrechtmatige daad is geen rechtshandeling en heeft
zodoende niets met vertegenwoordiging te maken.
Rechtshandelingen die door vertegenwoordiger worden verricht, treden in werking voor de vertegenwoordigde.
Zodoende bindt de tussenpersoon de achterman aan een ovk met de derde.
- De tussenpersoon is zelf geen partij bij de overeenkomst.
- Voordeel = efficiënt + geen risico als vertegenwoordiger failliet gaat
Directe vertegenwoordiging (onmiddellijke vertegenwoordiging) = De vertegenwoordiger handelt in naam en
voor rekening van de vertegenwoordigde.
- Vertegenwoordiger koopt in naam van vertegenwoordigde (en dus voor rekening van vertegenwoordigde)
een fiets van derde.
o Vertegenwoordigde en derde zijn dan partij bij de koopovk
o Derde levert de fiets aan vertegenwoordigde.
Dit verstaat het BW onder vertegenwoordiging!
Indirecte vertegenwoordiging (middellijke vertegenwoordiging) = Vertegenwoordiger handelt in eigen naam
maar voor rekening van de vertegenwoordigde.
- Als de derde levert aan de vertegenwoordiger, dan wordt de vertegenwoordiger houder voor de
vertegenwoordigde. Komt niet in het vermogen van de vertegenwoordiger en valt niet in zijn boedel bij
faillissement. Ovk tussen vertegenwoordiger en vertegenwoordigde.
- Vertegenwoordiger en derde zijn partij bij de koopovk
o Derde levert de fiets aan vertegenwoordiger
o Na levering houdt vertegenwoordiger de fiets vertegenwoordigde (art. 3:110 BW)
o De fiets komt niet in het vermogen van vertegenwoordiger terecht.
- Art. 7:419 en 7:421 BW (lastgeving)
Vertegenwoordiger roept rechtsgevolgen in het leven voor de vertegenwoordigde. Om hiervan te kunnen spreken
moet er aan 2 eisen voldaan worden ex art. 3:60 BW:
1. Bevoegdheid tot vertegenwoordiging à de vertegenwoordiger moet de bevoegdheid hebben tot
vertegenwoordiging.
2. In naam van de principaal wordt gehandeld à hij moet handelen in de hoedanigheid van
Schakelbepaling van art. 3:78 en 3:79 BW zorgen ervoor dat de bepalingen van volmacht van toepassing zijn.
Gemaakt door Myron de Wolff. Niet doorsturen! 1
,Volmacht (art. 3:60 lid 1 BW)
Is een specifieke vorm van vertegenwoordiging (geen overeenkomst!) = Volmacht is de bevoegdheid die de
volmachtgever geeft aan een ander om in zijn naam rechtshandelingen te verrichten à Bevoegdheid wordt
verleend door de volmachtgever en de tussenpersoon voert de volmacht uit.
- Volmachtverlening is een rechtshandeling, omdat de handeling gericht is op het tot stand brengen van
een rechtsgevolg, namelijk de bevoegdheid tot vertegenwoordiging.
- Volmacht ontstaat uitdrukkelijk of stilzwijgend (art. 3:61 lid 1 BW). Het kan in gedrag besloten liggen
of kan ook om een mondelinge of schriftelijke overeenkomst gaan.
- Bij handelingen binnen de grenzen van de volmacht, is de volmachtgever gebonden aan de ovk (art. 3:66
BW).
- Volmacht eindigt door overlijden of na eindigen van het uitvoeren van een bepaalde handeling. Volmacht
kan ook beëindigd worden doormiddel van opzegging ex. 3:72 BW.
- Volmacht is eenzijdig en hoeft dus niet geaccepteerd te worden.
- Ook blijft de volmachtgever bevoegd om de rechtshandelingen te verrichten. Het is maar een
bevoegdheid. Schriftelijk beëindigen ex. 3:75 lid 1 BW.
- Ook een minderjarige kan als gevolmachtigde optreden. 6:63 lid 1
- Na een redelijke termijn is de gevolmachtigde verplicht om identiteit van achterman te onthullen.
In naam van à dit moet je niet te letterlijk opvatten. De vraag of een volmacht is verleend en zo ja, met welke
inhoud, dient te worden beantwoord a.d.h.v. de maatstaven van art. 3:33 (wil en verklaring) en 3:35 BW
(gerechtvaardigd vertrouwen).
- Beslissend is hier volgens de HR = Hetgeen partijen (de volmachtgever en de gevolmachtigde) over en
weer hebben verklaard en over en weer uit elkaar gedragingen en verklaringen hebben mogen begrijpen,
waarbij in het bijzonder van belang is de verklaring of gedraging waarbij de volmacht is verleend à
wilsvertrouwenleer.
Gerechtvaardigd vertrouwen (art. 3:61 lid 2 BW jo. 3:35 en 3:36 BW) à wanneer de wederpartij heeft vertrouwd
en mocht vertrouwen dat er een toereikende volmacht was, geniet hij bescherming o.g.v. het gerechtvaardigde
vertrouwen.
- Feitelijk = heeft de wederpartij daadwerkelijk erop vertrouwd dat er een volmacht was?
- Normatief = mocht de wederpartij in de gegeven omstandigheden aannemen dat er een volmacht was?
(onderzoeksplicht ex. art. 3:11 BW)
- Was zijn vertrouwen wel gerechtvaardigd? = redelijkheid en billijkheid ex. art. 6:2 BW
Art. 3:62 BW = algemene volmacht en bijzondere volmacht.
Art. 3:63 lid 1 BW = zegt dat een handelingsonbekwame wel als gevolmachtigde kan optreden.
Art. 3:63 lid 2 BW = ziet op de handelingsonbekwame volmachtgever.
Art. 3:69 BW = bekrachtiging.
Art. 3:70 BW = instaan voor volmacht.
Art. 3:72 – 3:76 BW = einde volmacht en derdenbescherming (art. 3:76 lid 1 BW).
Art. 3:74 BW= onherroepelijke volmacht.
Bode = iemand die de wilsverklaring van een vertegenwoordigde overbrengt aan de derde, hij handelt niet namens
de vertegenwoordigde, maar als een soort communicatiemiddel (art. 3:37 lid 4 BW)
Onbevoegde volmacht = de wederpartij denkt dat iemand bevoegd is de vertegenwoordigde te vertegenwoordigen
maar dat is hij niet. Er komt dan in beginsel geen rechtshandeling tot stand want niet bevoegd om jou te binden
ex. 3:66 lid 1 BW Tenzij:
1. Vertrouwensbescherming (art. 3:61 lid 2 BW):
1. De derde heeft gerechtvaardigd vertrouwen dat er een (toereikende) volmacht was (art. 3:35 en 3:11 BW).
2. Dit vertrouwen berust op ‘een verklaring of gedraging van’ de achterman.
o Dit wordt ook wel het toedoen-beginsel genoemd. De achterman moet iets hebben gedaan wat
basis geeft voor het vertrouwen van de derde. Dit hangt weer samen met het autonomiebeginsel
dat je alleen maar gebonden kan worden als je iets hebt gedaan. Als je gedrag er aanleiding toe
geeft, dan kun je gebonden worden.
o Het toedoen-beginsel is in de jurisprudentie gerelativeerd. ING/Bera Holding à ook feiten en
omstandigheden die in de ‘risicosfeer’ van de achterman liggen, kunnen meebrengen dat daaruit
naar verkeersopvattingen de schijn van vertegenwoordigingsbevoegdheid kan worden afgeleid
(bijv. aard van de functie, aard van de transactie, rol die de welbevoegde functionaris heeft
Gemaakt door Myron de Wolff. Niet doorsturen! 2
, gespeeld, etc.). Maar het risicobeginsel gaat niet zover dat voor toepassing daarvan ook ruimte
is in gevallen waarin het tegenover de wederpartij gewekte vertrouwen uitsluitend is gebaseerd
op verklaringen of gedragingen van de onbevoegd handelende persoon zelf. Dus er moeten wel
feiten en omstandigheden zijn die ook echt de achterman betreffen. De rechter moet feiten en
omstandigheden vaststellen die de onbevoegd vertegenwoordigde betreffen en die dus ook
rechtvaardigen dat deze het risico van de onbevoegde vertegenwoordiging draagt (dit volgt
allemaal uit ING/Bera Holding)
o Ook een niet-doen valt onder het toedoen-beginsel = Kuijpers/Wijnveen à Het niet reageren
kan als een opdrachtbevestiging worden opgevat en dat kan weer gezien worden als een
stilzwijgende bekrachtiging ex 3:69 jo. 3:37 BW.
Als hier sprake van is, dan wordt het gebrek aan vertegenwoordigingsbevoegdheid geheeld en dan komt er toch
een ovk tot stand tussen de achterman en derde.
2. Bekrachtiging (art. 3:69 lid 1 BW):
Er was eigenlijk geen volmacht, maar wel blij met de ovk, dus bekrachtigen. Bekrachtiging door de pseudo-
volmachtgever. Is vormvrij, kan door duidelijk te zeggen dat je het bekrachtigd, maar kan ook stilzwijgend door
niet in te grijpen.
- Vertegenwoordigde is na de bekrachtiging wel gebonden.
- Heeft terugwerkende kracht (ex tunc)
- Lid 3 à Was de wederpartij ten tijde van de onrechtmatige volmacht te goeder trouw kan zij eenzijdig
terugtreden. De bekrachtiging gaat dan niet door.
o Hij kan ook een redelijk termijn geven waarbinnen bekrachtigd moet worden lid 4.
De tussenpersoon is aansprakelijk jegens de derde voor het positieve contractbelang. De situatie die bestond als
er wel een toereikende volmacht was à dus schadevergoeding + gederfde winst.
Instaan voor volmacht (art. 3:70 BW) àdit ziet alleen op de situatie dat de vertegenwoordiger zegt dat hij een
volmacht heeft, maar die er in werkelijkheid niet is. Of op de situatie dat hij een volmacht heeft, maar deze niet
toereikend is.
- Dit geldt niet in de situatie dat iemand een toereikende volmacht heeft en er bijv. niet wordt nagekomen
bij faillissement!
Aansprakelijkheid van de achterman (art. 6:170 BW)
Stel dat de tussenpersoon aansprakelijk is, maar die heeft geen geld. Dan rijst de vraag of het mogelijk is om de
achterman aansprakelijk te stellen. Onder omstandigheden kan de achterman o.g.v. art. 6:170 BW aangesproken
worden voor het handelen van de tussenpersoon, mits dat handelen als onrechtmatig kan worden aangemerkt ex.
art. 6:162 BW en het moet ook voldoen aan de overige vereisten van art. 6:170 BW (risicoaansprakelijkheid voor
ondergeschikten):
- De achterman is alleen aansprakelijk voor het negatieve contractsbelang (wat als de OD van
tussenpersoon niet had plaatsgevonden?)
- Ondergeschikte dient alleen schade aan meerdere te vergoeden in geval van opzet of bewuste
roekeloosheid (art. 6:170 lid 3 BW, volgens art. 7:661 BW).
- Slingerij/Provincie Groningen à Het onbevoegdelijk handelen in naam van een ander kan slechts als
onrechtmatig worden aangemerkt indien het geschiedt op een wijze of gepaard gaat met omstandigheden,
waaruit voortvoeit dat het optreden van de onbevoegde vertegenwoordiger in strijd is met hetgeen in het
maatschappelijk verkeer betaamt. Het overschrijden van de bevoegdheid levert dus niet direct een OD
op. Er moeten bijkomende omstandigheden zijn waaruit voortvloeit dat het optreden in strijd is met
hetgeen in maatschappelijk verkeer betaamt.
Lastgeving (art. 7:414 BW) à Bij lastgeving is er sprake van indirecte vertegenwoordiging. Dit is een speciale
overeenkomst van opdracht waarbij de vertegenwoordiger zich verbindt om rechtshandelingen te verrichten voor
rekening van de vertegenwoordigde.
Lastgeving is een overeenkomst:
Lid 1:
- Overeenkomst van opdracht / waarbij lasthebber zich verbindt / om rechtshandelingen te verrichten / voor
rekening van de lastgever
Lid 2:
- Of lasthebber handelt in naam vast lastgever = directe vertegenwoordiging
- Of lasthebber handelt in eigen naam = indirecte vertegenwoordiging
Gemaakt door Myron de Wolff. Niet doorsturen! 3
,Verschil tussen lastgeving en volmacht
- Volmacht betreft altijd directe vertegenwoordiging, bij lastgeving hoeft dit niet zo te zijn. Volmacht is
altijd een bevoegdheid en lastgeving geeft ook een verplichting.
- Bij volmachtverlening ontstaat er niet een verplichting tot handelen. Bij lastgeving vloeit voort dat er wel
een verplichting tot handelen ontstaat. Maar als de ovk de lasthebber verplicht in eigen naam te handelen,
dan ontstaat er niet een bevoegdheid tot vertegenwoordiging.
- Bij volmacht is er geen verplichting, maar een bevoegdheid om in naam te handelen.
- Volmacht met lastgeving/lastgeving met volmacht = verplichting om in naam van te handelen
- Lastgeving zonder volmacht = in eigen naam handelen.
Volmacht is de bevoegdheid om te handelen in naam van een ander (rechtshandeling) en lastgeving is de opdracht
om ofwel in naam en voor rekening van de opdrachtgever te handelen, of in eigen naam te handelen.
- Art. 7:419 BW: de commissionair (lasthebber) heeft de bevoegdheid om de door de principaal (lastgever)
geleden schade te vorderen (uit wanprestatie art. 7:419 jo. 6:74 BW).
- Art. 7:420 BW: wanneer lasthebber zijn verplichtingen jegens lastgever niet nakomt of failliet gaat, kan
lastgever middels een schriftelijke verklaring de voor overgang vatbare rechten aan hem doen overgaan.
Stappenplan vertegenwoordiging
1. Is er een ovk tot stand gekomen tussen A en B?
- Eerst checken of er sprake is van een volmacht a.d.h.v. art. 3:60 lid 1 en 3:61 lid 1 BW à als er een
uitdrukkelijke volmacht is gegeven, dan kun je o.g.v. art. 3:66 lid 1 BW bepalen dat er een ovk is
tussen de achterman en de derde (tussenpersoon valt er tussenuit).
- Kijken of tussenpersoon in eigen naam of in naam van achterman handelt à wilsvertrouwensleer
(art. 3:33 en 3:35 BW). Uit art. 3:33 en 3:35 BW volgt dat de wil niet uitdrukkelijk verklaard hoeft te
worden, het kan ook in een gedraging besloten liggen. Uit de feiten en omstandigheden moet je halen
of de persoon de bedoeling had om in eigen naam of in naam van achterman te handelen. Het moet
ook duidelijk zijn geweest voor derde of tussenpersoon in eigen of naam van achterman handelde.
o Als de persoon uit eigen naam handelt, dan heb je niet te maken met volmacht en is er in
eerste instantie geen ovk. Dan moet je verder kijken bij stap 2.
- Art. 3:72 BW à een volmacht dat bestaan heeft, eindigt o.a. door de dood van de volmachtgever/
gevolmachtigde en door de opzegging van de volmacht door de volmachtgever.
Is er buiten de bevoegdheid gehandeld, dan is er in beginsel geen ovk tot stand gekomen! Niet tussen achterman
en derde en ook niet tussen tussenpersoon en derde (dat is dan je tussenconclusie).
2. Geen volmacht of ontoereikende volmacht?
Als er geen volmacht of een ontoereikende volmacht is, dan heb je 2 mogelijkheden:
1. Bekrachtiging (art. 3:69 BW)
2. Vertrouwensbescherming (art. 3:61 lid 2 BW)
o Toedoen-beginsel
o ING/Bera Holding
Als van 1 of 2 sprake is, dan is er wel sprake van een ovk en kan de derde dus wel gewoon nakoming vorderen
van de achterman.
3. Geen volmacht, geen bekrachtiging, geen vertrouwensbescherming?
Als er geen sprake is van een volmacht, bekrachtiging of vertrouwensbescherming dan heeft de derde in
sommige gevallen nog de mogelijkheid van schadevergoeding:
- Art. 6:170 i.c.m. art. 6:162 BW à werkgever kan aansprakelijk worden gesteld, er moet wel sprake
zijn van een fout van de werknemer.
o Wat betreft een overschrijding van de bevoegdheid door de tussenpersoon wanneer dat er nou
toe lijdt dat de achterman o.g.v. art. 6:170 BW aansprakelijk is en alleen sprake van
overschrijding, en verder geen andere omstandigheden, dan is het onvoldoende om een fout
aan te nemen à De Slingerij/Provincie Groningen
o Je hoeft de vereisten van art. 6:162 BW niet helemaal uit te werken.
- Art. 6:74 BW
- Art. 3:70 BW à dit is een zelfstandige rechtsgrond voor het vorderen van schadevergoeding van de
tussenpersoon. Je kunt het positieve contractsbelang vorderen.
- Art. 7:419 BW à geldt alleen bij lastgeving.
Gemaakt door Myron de Wolff. Niet doorsturen! 4
,Week 1B: Algemene voorwaarden
Algemene voorwaarden (art. 6:231 sub a BW) à een of meer bedingen die zijn opgesteld ten einde in een aantal
overeenkomsten te worden opgenomen.
Uitzondering voor kernbedingen à in art. 6:231 sub a BW staat dat bedingen die de kern van de prestaties
aangeven zijn uitgezonderd. Zonder deze bedingen zou de ovk onvoldoende bepaalbaar zijn.
- De kern van de prestatie zijn essentiële punten van de ovk:
o Bij koop à de aanwijzing van de zaak en de vaststelling van de prijs.
o Bij huur à de aanwijzing van de woning en de bepaling van de verschuldigde huursom.
- Als vuistregel kun je hanteren à een kernbeding zijn afspraken zonder welke de ovk bij gebreke aan
voldoende bepaalbaarheid (art. 6:227 BW) niet geldig tot stand zou kunnen komen.
- De kernbedingvraag moet worden beantwoord naar objectieve maatstaven (en dus niet naar het
subjectieve inzicht van partijen).
- Het kernbeding moet duidelijk en begrijpelijk zijn geformuleerd, anders kan het wel worden aangemerkt
als een algemene voorwaarde!
Uitleg algemene voorwaarden: als er niet met een taalkundige uitleg kan worden volstaan komt het aan op de
zin die partijen over en weer redelijkerwijs aan de bepaling(en) mochten toekennen en op hetgeen zij te dien
aanzien redelijkerwijs van elkaar mochten verwachten.
- Art. 6:238 lid 2 BW: waar twijfel resteert komt het voordeel daarvan aan de wederpartij.
Totstandkoming en uitleg
Algemene voorwaarden kunnen deel uitmaken van de ovk door aanbod en aanvaarding (art. 6:217 BW)
- Aanbod = wederpartij op enigerlei op de hoogte gesteld van bestaan algemene voorwaarden. Kan
mondeling of schriftelijk.
- Aanvaarding = als de wederpartij haar wil tot uitdrukking brengt (art. 3:33 BW), dan wel een gedraging
verricht waaruit de gebruiker redelijkerwijs een aanvaardings-wil mag afleiden (art. 3:35 BW) (kan ook
stilzwijgend).
o De aanvaarding is een vormvrije rechtshandeling (art. 3:37 lid 1 BW) en het kan dus ook in een
stilzwijgen tot uitdrukking komen of door de ander uit een stilzwijgen mogen worden afgeleid.
Battle of forms (art. 6:225 lid 3 BW) à aanbod en aanvaarding verwijzen naar verschillende algemene
voorwaarden. Hiervoor geldt een bijzondere regel:
- De algemene voorwaarden waarnaar het aanbod verwijst, prevaleren boven die van de aanvaarding, tenzij
bij de aanvaarding de toepasselijkheid van die voorwaarden uitdrukkelijk van de hand wordt gewezen.
o Een standaardtekst in een mail is niet uitdrukkelijk genoeg!
o First shot, wie als eerst zijn voorwaarden bekend heeft gemaakt.
Stappenplan:
1. Wat is het aanbod en wat is de aanvaarding?
2. Welke voorwaarden waren als eerste?
3. Worden ze uitdrukkelijk van de hand gewezen door de wederpartij?
Veelal leest men de algemene voorwaarden niet, kan je dan zeggen dat de wil wel op die specifieke voorwaarde
zag? Nee, is er dan gerechtvaardigd vertrouwd? Nee, want het is een feit van algemene bekendheid dat de algemene
voorwaarden niet worden gelezen dus dan kan je, je niet beroepen op art. 3:35 BW. Hier is door de wetgever een
oplossing gegeven in art. 6:232 BW.
- Art. 6:232 BW = een wederpartij (degene die de gelding van de algemene voorwaarden als complex
heeft aanvaard) is ook dan aan de algemene voorwaarden verbonden, als bij het sluiten van de ovk de
gebruiker begreep of moest begrijpen dat zij de inhoud ervan niet kende.
o Bij aanvaarding van het complex gelden alle individuele bedingen als correct overeengekomen,
maar als zich er onredelijk bezwarende voorwaarden tussen bevinden, kunnen die vervolgens
via art. 6:233 sub a BW ter zijde worden gesteld.
Twee gevallen waarin een beding vernietigbaar is, art. 6:233 BW:
a. Indien het beding, gelet op de aard en de overige inhoud van de overeenkomst, de wijze waarop de
voorwaarden zijn tot stand gekomen, de wederzijdse kenbare belangen van partijen en de overige
omstandigheden van het geval onredelijk bezwarend is voor de wederpartij;
o Hieraan verwant is de beperkende werking van redelijkheid en billijkheid art. 6:248 lid 2 BW.
Gemaakt door Myron de Wolff. Niet doorsturen! 5
, b. Indien de gebruiker aan de wederpartij niet een redelijke mogelijkheid heeft geboden om van de algemene
voorwaarden kennis te nemen. (= Informatieplicht).
Art. 6:235 BW: zondert een aantal partijen uit om een beroep te doen op art. 6:233 en 6:234 BW; zij kunnen wel
een beroep doen op art. 6:248 lid 2 BW = derogerende werking van redelijkheid en billijkheid.
Art. 6:248 lid 2 redelijkheid en billijkheid: uitoefeningstoetsing:
- Toetsmoment: moment van beroep op de AV (ex nunc)
- AV blijft in stand maar blijft buiten toepassing
- Ambtshalve toepassing
Consumentenbescherming:
- Wederpartij moet een natuurlijk persoon betreffen;
- En mag niet handelen in de uitoefening van een beroep of bedrijf.
- Dan kan er een beroep worden gedaan op art. 6:236-238 BW:
o Art. 6:236 BW: Zwarte lijst
§ Wordt door de wet als onredelijk bezwarend aangemerkt, er is dus geen tegenbewijs
mogelijk. Ex art. 6:233 sub a BW vernietigen.
§ Drie rubrieken:
• Bedingen die de wederpartij rechten en bevoegdheden ontnemen (sub a-g).
• Bedingen die de gebruiker rechten of bevoegdheden toekennen (sub h-j).
• Bedingen van diverse aard (sub k-s).
o Art. 6:237 BW: Grijze lijst
§ Wordt door de wet vermoed onredelijk bezwarend te zijn, er is dus wel tegenbewijs
mogelijk. Ex art. 6:233 sub a BW vernietigen.
§ Drie rubrieken:
• Bedingen die de wederpartij rechten en bevoegdheden ontnemen (sub a-h).
• Bedingen die de gebruiker rechten of bevoegdheden toekennen (sub i-j).
• Bedingen van diverse aard (sub k-o).
* De toetsing van niet zelf op een lijst staande clausules is principieel aan de open norm van art. 6:233 sub a BW
overgelaten, zodat het puur van de omstandigheden van het geval zal afhangen of er sprake is van een onredelijk
bezwarend beding.
Reflexwerking = bijv. niet-consumenten kunnen een beroep doen op art. 6:233 sub a BW en daarbij als argument
aanvoeren dat hetgeen ook op de zwarte lijst staat.
Consumentenkoop = art. 7:6 BW. Vernietigbaar op grond van art. 3:40 lid 2 BW i.v.m. dwingende wetsbepaling.
Vernietigen bij de zwarte of grijze lijst:
1. Art. 6:233 sub a BW à is een open norm, die de rechter mag invullen. Voor de consument heeft de
wetgever meer zekerheid willen bieden, dit is opgenomen in de zwarte en de grijze lijst.
2. Kan degene zich beroepen op art. 6:233 sub a BW of is er sprake van een uitzondering?
3. Ja, staat hetgeen op de zwarte of grijze lijst art. 6:236 en 6:237 BW?
o Bij de zwarte lijst staat het vast dat het onredelijk bezwarend is en bij de grijze lijst wordt het
vermoed. Bij de zwarte lijst wordt het dus sowieso vernietigd en bij de grijze lijst is er
tegenbewijs mogelijk.
4. Ja, dan vernietigbaar op grond van art. 6:233 sub a jo. art. 6:236 of art. 6:237 BW.
o Niet alle bedingen hoeven vernietigd te worden, alleen het onredelijk bezwarende.
Gevolgen van vernietiging à na de vernietiging van een algemene voorwaarde geldt deze rechtens, met
terugwerkende kracht, als nietig. Partijen zijn er dus niet aan gebonden.
- Partiële nietigheid (art. 3:41 BW) à de overeenkomst zal voor het overige in stand blijven, voor zover
het restant, gelet op inhoud en strekking van de overeenkomst, niet in onverbrekelijk verband staat met
het nietige deel.
- Conversie (art. 3:42 BW): de nietigheidskwestie wordt ter zijde gesteld doordat de vernietigde algemene
voorwaarde, van rechtswege, wordt omgezet in een ander wel geldig beding, waarvan de strekking aan
die van de getroffen voorwaarde beantwoord. Conversie ten gerieve van een voorwaardengebruiker zal
echter niet snel worden aangenomen.
- Je kan ook een leemte in de algemene voorwaarde opvullen met de aanvullende werking van de
redelijkheid en billijkheid ex. art. 6:248 lid 1 BW.
Gemaakt door Myron de Wolff. Niet doorsturen! 6
