Samenvatting Burgerlijk Recht 2 (2020/2021)
Week 1:
- Vertegenwoordiging: Rechtshandeling en Overeenkomst (9e druk), Hoofdstukken 2 en 3.
- Algemene voorwaarden: Rechtshandeling en Overeenkomst (9e druk) Hoofdstuk 6 en
Hoofdstuk 7 nummers 276, 277 en 283.
Week 2
- Nakoming/niet-nakoming in het algemeen, toerekening en non- conformiteit:
Verbintenissenrecht in het algemeen (5e druk): Hoofdstuk 2, Hoofdstuk 3 par. 3.1, 3.2, 3.3,
3.5, 3.6.1. Rechtshandeling en Overeenkomst (9e druk) paragraaf 4.5.1.
- Ingebrekestelling vereist? Andere aspecten van afdeling 6.1.9: Verbintenissenrecht in het
algemeen (5e druk): Hoofdstuk 3 nr. 3.3, 3.6.2 tot en met 3.9 plus 3.10.2
Week 3
- Ontbinding en opschorting: Verbintenissenrecht in het algemeen (5e druk): nr.3.4 en nr. 3.10
- Verjaring, rechtsverwerking en afstand: Verbintenissenrecht in het algemeen (5e druk): H5.
Rechtshandeling en Overeenkomst (9e druk): nr. 284.
Week 4
- Rechtsgevolgen van de overeenkomst ten aanzien van partijen en ten aanzien van derden:
Rechtshandeling en Overeenkomst (9e druk): H7 en 8
- Overdracht, (voorwaardelijke) titel, beschikkingsbevoegdheid en levering: Goederenrecht
(Pitlo deel 3) 14e druk: nrs. 1-9, 21-31, 34, 90-156; 225, 227-229, 291-293, 296, 371, 588- 609,
962-974 en Verbintenissenrecht in het algemeen (5e druk): H1.8.
Week 5
- Levering registergoederen en derdenbescherming: Goederenrecht (Pitlo deel 3) 14e druk:
nrs. 35- 89, 175-219, 298-299, 303.
- Levering roerende zaken (bij voorbaat) en derdenbescherming: Goederenrecht (Pitlo deel 3)
14e druk: nrs. 20, 35-37, 175-175k, 220- 249, 294, 297, 300-301, 304-305, 307-317.
Week 6
- Levering vorderingen op naam (bij voorbaat) en derdenbescherming: Goederenrecht (Pitlo
deel 3) 14e druk: nrs. 35-37, 110, 175, 176- 185a, 250-290, 302, 306, 318-328a
- Gemeenschap: Goederenrecht (Pitlo deel 3) 14e druk: nrs. 16-19, 90-93, 295-295b 406-461
(Hoofdstuk 9)
Week 7
- Natrekking, zaaksvorming en (oneigenlijke) vermenging: Goederenrecht (Pitlo deel
3) 14e druk: nrs. 10-15, 94, 462-558, 967- 968
- Verjaring en bezit: Goederenrecht (Pitlo deel 3) 14e druk: nrs. 32-33, 35-37, 329-461,
611-640.
,Week 1:
Vertegenwoordiging
Rechtshandeling en overeenkomst H1 (niet verplicht, maar gemakshalve wel opgenomen)
Rechtshandeling
Het begrip zelf wordt in de wet niet omschreven, wel wat er voor nodig is.
Artikel 3:33 BW geeft aan wat nodig is voor een rechtshandeling: namelijk een wil, door een
verklaring geopenbaard. Dus een handeling die op een rechtsgevolg is gericht/wordt
beoogd. Onder rechtsgevolg verstaan we dan: het ontstaan, gewijzigd raken of tenietgaan
van een bepaalde juridische relatie.
Rechtshandeling zijn uitsluitend de handelingen die, naar hun aard, gericht zijn op een of
meer bepaalde rechtsgevolgen (bijvoorbeeld het sluiten van een koop- of
arbeidsovereenkomst en het opzeggen van een huurcontract).
Meerzijdige en eenzijdige rechtshandelingen
- Een meerzijdige rechtshandeling is een rechtshandeling die door meer dan 1 persoon
wordt verricht (overeenkomst bijv.).
- Een eenzijdige gerichte rechtshandeling wordt door 1 persoon tot stand gebracht (bijv.
vernietiging koopovereenkomst, opzegging van een huur-of arbeidscontract). De
wederpartij fungeert dus alleen als ontvanger van de verklaring.
- Een eenzijdige niet-gerichte rechtshandeling is wanneer er geen wederpartij nodig is,
noch zijn instemming noch zijn persoon als ontvanger (bijv. maken van een testament en
de verwerping of aanvaarding van een erfenis).
Overeenkomst
Dit begrip wordt wel duidelijk in de wet omschreven. Een overeenkomst is een meerzijdige
rechtshandeling, waarbij een of meer partijen jegens een of meer andere een verbintenis
aangaat (6:213 lid 1 BW). *Iedere overeenkomst is een rechtshandeling, maar niet iedere
rechtshandeling is een overeenkomst* Een overeenkomst wordt gekenmerkt door haar
verbintenis scheppende (obligatoire) overeenkomst. Een overeenkomst tussen meer dan
twee personen, noemen we een meer-partijen-overeenkomst (bijv. het aanvaarde
derdenbeding).
Sommige overeenkomsten zijn bijzondere overeenkomsten, deze staan in boek 7 of 7A. Als
voorbeelden kunnen we noemen; koop, huur en de arbeidsovereenkomst. Sommige
overeenkomsten voldoen aan de omschrijvingen van meer dan 1 van de in de wet genoemde
uitgewerkte bijzondere contracten, zij worden gemengde overeenkomsten genoemd.
- Een overeenkomst is wederkerig, indien elk van beide partijen een verbintenis op zich
neemt ter verkrijging van de prestatie waartoe de wederpartij zich daartegenover jegens
haar verbindt (6:261 lid 1 BW).
- Voldoet een overeenkomst niet aan deze beschrijving, dan spreken we van een
eenzijdige overeenkomst.
Drie grondbeginselen van een overeenkomst:
,1. Contractsvrijheid: het staat partijen vrij een overeenkomst te sluiten met wie zij willen,
met de inhoud welke zij wensen en op het moment dat zij wensen. Maar het mag niet in
strijd zijn met een hogere orde, zie ook artikel 3:40 BW.
2. Vormvrijheid: 3:37 lid 1 BW; tenzij anders is bepaald, kunnen verklaringen in iedere
vorm geschieden en kunnen zij in een of meer gedragingen besloten liggen.
3. Verbindende kracht: pacta sunt servanda. 6:248 lid 1 BW: een overeenkomst heeft de
door partijen overeengekomen rechtsgevolgen. ‘Belofte maakt schuld”.
Differentiëren naar hoedanigheid van personen
- Haviltex-arrest: bij de uitleg van contracten/overeenkomsten kan het van belang zijn tot
welke maatschappelijk kring partijen behoren en welke rechtskennis van zodanige
partijen mag worden verwacht. Een particulier zal zich eerder met succes kunnen
beroepen op de haviltex-criteria.
- Beroep op dwaling (6:228 BW).
- Toetsing aan de redelijkheid en billijkheid (6:248 lid 2 BW). Ook hier kan een (weinig
ontwikkelde) particulier zich eerder met succes op beroepen, dan een professioneel
opererende contractspartij
Rechtshandeling en overeenkomst H2
Totstandkoming rechtshandelingen
Voor de totstandkoming van een rechtshandeling is dus een wil en een verklaring nodig, als
genoemd in artikel 3:33 BW. Daarnaast de bescherming van het vertrouwen van hen die bij
de rechtshandeling betrokken zijn (3:35 en 3:36 BW).
De verklaring
- 3:37 BW: wilsverklaring kan in iedere vorm, tenzij het is uitgezonderd. 3:39 BW: gevolg
van de overtreding. Verklaringen kunnen ook in gedragingen besloten liggen. Dit noem je
stilzwijgende verklaringen. Een tot een bepaalde persoon gerichte verklaring moet om
haar werking te hebben, die persoon hebben bereikt (3:37 lid 3 BW). Maar ook staat in
hetzelfde lid een risicocorrectie. Namelijk, een verklaring die de wederpartij niet of niet
tijdig bereikt, heeft toch haar werking, indien het niet of niet tijdig bereiken het gevolg is
van zijn eigen handeling, van de handeling van personen voor wie hij aansprakelijk is, of
van andere omstandigheden die zijn persoon betreffen en rechtvaardigen dat hij het
nadeel draagt.
- Het tijdstip van niet of niet tijdig ontvangen (risicocorrectie) aanvaarding staat in artikel
6:224 BW. Het tijdstip waarop de aanvaarding zonder de storende omstandigheid zou
zijn ontvangen.
- Een verklaring die nog niet is ontvangen, kan men intrekken door haar met een door een
sneller communicatiemiddel overgebrachte verklaring in te halen. De verklaring moet de
wederpartij eerder dan of gelijktijdig met de ingetrokken verklaring bereiken (3:37 lid 5
BW).
De wilsvertrouwenleer
, Het stelsel van artikel 3:33 en 3:35 BW wordt aangeduid met de wilsvertrouwenleer.
- 3:35 BW: de uiterlijke schijn van de verklaring gaat boven de interne wil van de
handelend persoon, voor zover de wederpartij er gerechtvaardigd op heeft vertrouwd
dat de verklaring welgemeend was. Vertrouwende de wederpartij inderdaad
gerechtvaardigd, dan komt de rechtshandeling tot stand, ondanks het ontbreken van een
met de verklaring overeenstemmende wil.
Oneigenlijke dwaling
Wil en verklaring kunnen om allerlei redenen uit elkaar lopen, de meest voorkomende
voorbeeld is oneigenlijke dwaling: partijen hadden een onjuiste voorstellen (dwaalden)
omtrent de inhoud van de door hen uitgewisselde verklaringen. Goed onderscheiden van
eigenlijke dwaling als bedoeld in 6:228 BW. Bij oneigenlijke dwaling heeft de verkeerde
veronderstelling van de dwalende betrekking op de betekenis van de door hem afgelegde
verklaring, in het geval van eigenlijke dwaling slechts op de eigenschappen van het object
waarop de afgelegde verklaring betrekking heeft of van de persoon tot wie de verklaring zich
richt. Bij eigenlijke dwaling stemmen wil en verklaring dus overeen.
Gevallen van oneigenlijke dwaling
a) De inhoud van de verklaring berust op een verspreking of verschrijving
b) De inhoud van de verklaring wordt onjuist overgebracht door communicatiemiddel of
bode
c) De inhoud van de verklaring wordt door partijen verschillende opgevat als gevolg van
dubbelzinnig woordgebruik (misverstand)
d) De verklaring richt zich tot een door de afzender niet bedoeld persoon (afdwaling)
Geestelijk stoornis
Artikel 3:34 BW regelt het geval dat een verklaring onder invloed van een geestelijke
stoornis is afgelegd. Lid 1: heeft iemand wiens geestesvermogen blijvend of tijdelijk zijn
gestoord, iets verklaard, dan wordt een met de verklaring overeenstemmende wil geacht te
ontbreken, indien de stoornis een redelijke waardering der bij de handeling betrokken
belangen belette, of indien de verklaring onder invloed van die stoornis is gedaan.
Geestelijke stoornis is een grond voor ondercuratelestelling (1:378 lid 1 BW).
Ondercuratelestelling leidt tot handelingsonbekwaamheid (1:381 lid 2 BW).
Handelingsonbekwaamheid is ex 3:32 BW een zelfstandige grond van vernietigbaarheid of
nietigheid van rechtshandelingen. 3:35 BW beschermt wel de geestelijke stoornis, maar niet
de handelingsonbekwaamheid.
- Er moet worden bewezen dat ten tijde van het verrichten van de rechtshandeling
inderdaad een geestelijke stoornis aanwezig was (3:34 lid 1 aanhef BW)
- Verband tussen stoornis en verklaring (dus of dat de stoornis een redelijke waardering
der bij de handeling betrokken belangen belette, óf dat de verklaring onder invloed van
de stoornis is gedaan). Zie 3:34 lid 1 BW.
- 2e zin van lid 1: vermoeden: als de stoornis nadelig is voor hem, wordt geacht de
verklaring onder invloed van de stoornis te zijn begaan. Maar, dit vermoeden geldt niet
indien het nadeel op het tijdstip van de rechtshandeling niet redelijkerwijs was te
voorzien, dit wordt naar objectieve maatstaven beslist. Dus wat een gemiddeld persoon,
Week 1:
- Vertegenwoordiging: Rechtshandeling en Overeenkomst (9e druk), Hoofdstukken 2 en 3.
- Algemene voorwaarden: Rechtshandeling en Overeenkomst (9e druk) Hoofdstuk 6 en
Hoofdstuk 7 nummers 276, 277 en 283.
Week 2
- Nakoming/niet-nakoming in het algemeen, toerekening en non- conformiteit:
Verbintenissenrecht in het algemeen (5e druk): Hoofdstuk 2, Hoofdstuk 3 par. 3.1, 3.2, 3.3,
3.5, 3.6.1. Rechtshandeling en Overeenkomst (9e druk) paragraaf 4.5.1.
- Ingebrekestelling vereist? Andere aspecten van afdeling 6.1.9: Verbintenissenrecht in het
algemeen (5e druk): Hoofdstuk 3 nr. 3.3, 3.6.2 tot en met 3.9 plus 3.10.2
Week 3
- Ontbinding en opschorting: Verbintenissenrecht in het algemeen (5e druk): nr.3.4 en nr. 3.10
- Verjaring, rechtsverwerking en afstand: Verbintenissenrecht in het algemeen (5e druk): H5.
Rechtshandeling en Overeenkomst (9e druk): nr. 284.
Week 4
- Rechtsgevolgen van de overeenkomst ten aanzien van partijen en ten aanzien van derden:
Rechtshandeling en Overeenkomst (9e druk): H7 en 8
- Overdracht, (voorwaardelijke) titel, beschikkingsbevoegdheid en levering: Goederenrecht
(Pitlo deel 3) 14e druk: nrs. 1-9, 21-31, 34, 90-156; 225, 227-229, 291-293, 296, 371, 588- 609,
962-974 en Verbintenissenrecht in het algemeen (5e druk): H1.8.
Week 5
- Levering registergoederen en derdenbescherming: Goederenrecht (Pitlo deel 3) 14e druk:
nrs. 35- 89, 175-219, 298-299, 303.
- Levering roerende zaken (bij voorbaat) en derdenbescherming: Goederenrecht (Pitlo deel 3)
14e druk: nrs. 20, 35-37, 175-175k, 220- 249, 294, 297, 300-301, 304-305, 307-317.
Week 6
- Levering vorderingen op naam (bij voorbaat) en derdenbescherming: Goederenrecht (Pitlo
deel 3) 14e druk: nrs. 35-37, 110, 175, 176- 185a, 250-290, 302, 306, 318-328a
- Gemeenschap: Goederenrecht (Pitlo deel 3) 14e druk: nrs. 16-19, 90-93, 295-295b 406-461
(Hoofdstuk 9)
Week 7
- Natrekking, zaaksvorming en (oneigenlijke) vermenging: Goederenrecht (Pitlo deel
3) 14e druk: nrs. 10-15, 94, 462-558, 967- 968
- Verjaring en bezit: Goederenrecht (Pitlo deel 3) 14e druk: nrs. 32-33, 35-37, 329-461,
611-640.
,Week 1:
Vertegenwoordiging
Rechtshandeling en overeenkomst H1 (niet verplicht, maar gemakshalve wel opgenomen)
Rechtshandeling
Het begrip zelf wordt in de wet niet omschreven, wel wat er voor nodig is.
Artikel 3:33 BW geeft aan wat nodig is voor een rechtshandeling: namelijk een wil, door een
verklaring geopenbaard. Dus een handeling die op een rechtsgevolg is gericht/wordt
beoogd. Onder rechtsgevolg verstaan we dan: het ontstaan, gewijzigd raken of tenietgaan
van een bepaalde juridische relatie.
Rechtshandeling zijn uitsluitend de handelingen die, naar hun aard, gericht zijn op een of
meer bepaalde rechtsgevolgen (bijvoorbeeld het sluiten van een koop- of
arbeidsovereenkomst en het opzeggen van een huurcontract).
Meerzijdige en eenzijdige rechtshandelingen
- Een meerzijdige rechtshandeling is een rechtshandeling die door meer dan 1 persoon
wordt verricht (overeenkomst bijv.).
- Een eenzijdige gerichte rechtshandeling wordt door 1 persoon tot stand gebracht (bijv.
vernietiging koopovereenkomst, opzegging van een huur-of arbeidscontract). De
wederpartij fungeert dus alleen als ontvanger van de verklaring.
- Een eenzijdige niet-gerichte rechtshandeling is wanneer er geen wederpartij nodig is,
noch zijn instemming noch zijn persoon als ontvanger (bijv. maken van een testament en
de verwerping of aanvaarding van een erfenis).
Overeenkomst
Dit begrip wordt wel duidelijk in de wet omschreven. Een overeenkomst is een meerzijdige
rechtshandeling, waarbij een of meer partijen jegens een of meer andere een verbintenis
aangaat (6:213 lid 1 BW). *Iedere overeenkomst is een rechtshandeling, maar niet iedere
rechtshandeling is een overeenkomst* Een overeenkomst wordt gekenmerkt door haar
verbintenis scheppende (obligatoire) overeenkomst. Een overeenkomst tussen meer dan
twee personen, noemen we een meer-partijen-overeenkomst (bijv. het aanvaarde
derdenbeding).
Sommige overeenkomsten zijn bijzondere overeenkomsten, deze staan in boek 7 of 7A. Als
voorbeelden kunnen we noemen; koop, huur en de arbeidsovereenkomst. Sommige
overeenkomsten voldoen aan de omschrijvingen van meer dan 1 van de in de wet genoemde
uitgewerkte bijzondere contracten, zij worden gemengde overeenkomsten genoemd.
- Een overeenkomst is wederkerig, indien elk van beide partijen een verbintenis op zich
neemt ter verkrijging van de prestatie waartoe de wederpartij zich daartegenover jegens
haar verbindt (6:261 lid 1 BW).
- Voldoet een overeenkomst niet aan deze beschrijving, dan spreken we van een
eenzijdige overeenkomst.
Drie grondbeginselen van een overeenkomst:
,1. Contractsvrijheid: het staat partijen vrij een overeenkomst te sluiten met wie zij willen,
met de inhoud welke zij wensen en op het moment dat zij wensen. Maar het mag niet in
strijd zijn met een hogere orde, zie ook artikel 3:40 BW.
2. Vormvrijheid: 3:37 lid 1 BW; tenzij anders is bepaald, kunnen verklaringen in iedere
vorm geschieden en kunnen zij in een of meer gedragingen besloten liggen.
3. Verbindende kracht: pacta sunt servanda. 6:248 lid 1 BW: een overeenkomst heeft de
door partijen overeengekomen rechtsgevolgen. ‘Belofte maakt schuld”.
Differentiëren naar hoedanigheid van personen
- Haviltex-arrest: bij de uitleg van contracten/overeenkomsten kan het van belang zijn tot
welke maatschappelijk kring partijen behoren en welke rechtskennis van zodanige
partijen mag worden verwacht. Een particulier zal zich eerder met succes kunnen
beroepen op de haviltex-criteria.
- Beroep op dwaling (6:228 BW).
- Toetsing aan de redelijkheid en billijkheid (6:248 lid 2 BW). Ook hier kan een (weinig
ontwikkelde) particulier zich eerder met succes op beroepen, dan een professioneel
opererende contractspartij
Rechtshandeling en overeenkomst H2
Totstandkoming rechtshandelingen
Voor de totstandkoming van een rechtshandeling is dus een wil en een verklaring nodig, als
genoemd in artikel 3:33 BW. Daarnaast de bescherming van het vertrouwen van hen die bij
de rechtshandeling betrokken zijn (3:35 en 3:36 BW).
De verklaring
- 3:37 BW: wilsverklaring kan in iedere vorm, tenzij het is uitgezonderd. 3:39 BW: gevolg
van de overtreding. Verklaringen kunnen ook in gedragingen besloten liggen. Dit noem je
stilzwijgende verklaringen. Een tot een bepaalde persoon gerichte verklaring moet om
haar werking te hebben, die persoon hebben bereikt (3:37 lid 3 BW). Maar ook staat in
hetzelfde lid een risicocorrectie. Namelijk, een verklaring die de wederpartij niet of niet
tijdig bereikt, heeft toch haar werking, indien het niet of niet tijdig bereiken het gevolg is
van zijn eigen handeling, van de handeling van personen voor wie hij aansprakelijk is, of
van andere omstandigheden die zijn persoon betreffen en rechtvaardigen dat hij het
nadeel draagt.
- Het tijdstip van niet of niet tijdig ontvangen (risicocorrectie) aanvaarding staat in artikel
6:224 BW. Het tijdstip waarop de aanvaarding zonder de storende omstandigheid zou
zijn ontvangen.
- Een verklaring die nog niet is ontvangen, kan men intrekken door haar met een door een
sneller communicatiemiddel overgebrachte verklaring in te halen. De verklaring moet de
wederpartij eerder dan of gelijktijdig met de ingetrokken verklaring bereiken (3:37 lid 5
BW).
De wilsvertrouwenleer
, Het stelsel van artikel 3:33 en 3:35 BW wordt aangeduid met de wilsvertrouwenleer.
- 3:35 BW: de uiterlijke schijn van de verklaring gaat boven de interne wil van de
handelend persoon, voor zover de wederpartij er gerechtvaardigd op heeft vertrouwd
dat de verklaring welgemeend was. Vertrouwende de wederpartij inderdaad
gerechtvaardigd, dan komt de rechtshandeling tot stand, ondanks het ontbreken van een
met de verklaring overeenstemmende wil.
Oneigenlijke dwaling
Wil en verklaring kunnen om allerlei redenen uit elkaar lopen, de meest voorkomende
voorbeeld is oneigenlijke dwaling: partijen hadden een onjuiste voorstellen (dwaalden)
omtrent de inhoud van de door hen uitgewisselde verklaringen. Goed onderscheiden van
eigenlijke dwaling als bedoeld in 6:228 BW. Bij oneigenlijke dwaling heeft de verkeerde
veronderstelling van de dwalende betrekking op de betekenis van de door hem afgelegde
verklaring, in het geval van eigenlijke dwaling slechts op de eigenschappen van het object
waarop de afgelegde verklaring betrekking heeft of van de persoon tot wie de verklaring zich
richt. Bij eigenlijke dwaling stemmen wil en verklaring dus overeen.
Gevallen van oneigenlijke dwaling
a) De inhoud van de verklaring berust op een verspreking of verschrijving
b) De inhoud van de verklaring wordt onjuist overgebracht door communicatiemiddel of
bode
c) De inhoud van de verklaring wordt door partijen verschillende opgevat als gevolg van
dubbelzinnig woordgebruik (misverstand)
d) De verklaring richt zich tot een door de afzender niet bedoeld persoon (afdwaling)
Geestelijk stoornis
Artikel 3:34 BW regelt het geval dat een verklaring onder invloed van een geestelijke
stoornis is afgelegd. Lid 1: heeft iemand wiens geestesvermogen blijvend of tijdelijk zijn
gestoord, iets verklaard, dan wordt een met de verklaring overeenstemmende wil geacht te
ontbreken, indien de stoornis een redelijke waardering der bij de handeling betrokken
belangen belette, of indien de verklaring onder invloed van die stoornis is gedaan.
Geestelijke stoornis is een grond voor ondercuratelestelling (1:378 lid 1 BW).
Ondercuratelestelling leidt tot handelingsonbekwaamheid (1:381 lid 2 BW).
Handelingsonbekwaamheid is ex 3:32 BW een zelfstandige grond van vernietigbaarheid of
nietigheid van rechtshandelingen. 3:35 BW beschermt wel de geestelijke stoornis, maar niet
de handelingsonbekwaamheid.
- Er moet worden bewezen dat ten tijde van het verrichten van de rechtshandeling
inderdaad een geestelijke stoornis aanwezig was (3:34 lid 1 aanhef BW)
- Verband tussen stoornis en verklaring (dus of dat de stoornis een redelijke waardering
der bij de handeling betrokken belangen belette, óf dat de verklaring onder invloed van
de stoornis is gedaan). Zie 3:34 lid 1 BW.
- 2e zin van lid 1: vermoeden: als de stoornis nadelig is voor hem, wordt geacht de
verklaring onder invloed van de stoornis te zijn begaan. Maar, dit vermoeden geldt niet
indien het nadeel op het tijdstip van de rechtshandeling niet redelijkerwijs was te
voorzien, dit wordt naar objectieve maatstaven beslist. Dus wat een gemiddeld persoon,
