2024-2025
IM
Bwl examenvragen per
hoofdstuk
1. Inleiding ................................................................................ Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd.
2. Circulatie stelsel................................................................................................................... 2
3. Zenuwstelsel ........................................................................................................................ 5
4. Lymfoïd stelsel .................................................................................................................... 13
5. Spijsverterings-buis ............................................................................................................. 29
6. Spijsverterings-klieren ......................................................................................................... 36
7. Ademhalingsstelsel ............................................................................................................. 43
8. Urinair stelsel ...................................................................................................................... 50
9. Vrouwelijk geslachtsstelsel .................................................................................................. 57
10. Mannelijk geslachtsstelsel ............................................................................................... 63
11. Endocrien stelsel ............................................................................................................. 72
12. Integument ...................................................................................................................... 77
13. Oog .................................................................................................................................. 83
14. Oor .................................................................................................................................. 89
15. Ander meer algemeen....................................................................................................... 97
1
, 2024-2025
IM
1. Circulatie stelsel
Elatische vs musculaire arterie
• Musculair type
Komt het meeste verspreid voor
- Tunica interna of intima:
o Endotheel: éénlagig plavei-epitheel met lengte as van de kern in zelfde
richting als lengte as van het bloedvat en kern puilt uit in lumen
o Basaalmembraan
o Subendotheellaagje
o Membrana elastica interna: anastomerend net van elastinevezels
- Tunica media:
Verschillende lagen gladde spiercellen zijn concentrisch gerangschikt met
daartussen endomysium met schaarse elastine vezels
- Tunica externa/ adventitia
o Membrana elastica externa: elastisch vlies bestaande uit elastinevezels in
collageen bindweefsel, is minder opvallend dan de membrana elastica
interna
o Bindweefsellaag van de tunica adventitia: collageenvezels en enkel
elastinevezels met vasa vasorum, zenuwen en lymfevaten die de arterie
begeleiden
• Elastisch type:
Hiertoe behoren vooral grotere bloedvaten die op elastische wijze de polsslag opvangen.
Dezelfde lagen al het musculair type komen voor
- De subendotheliaal laagje is aanwezig waarin longitudinale gericht collageen en
elastine vezels voorkomen en fibrocyten ook
- In de tunica media komt elastine overwegend voor, waardoor de membrana elastica
interna en externa minder opvallen
morfologie van de arterie met inbegrip de afwijkende arterietypes (Bespreek
de verschillende soorten arteriën inclusief de bijzondere arteriën)
Normale arteries:
zie hierboven: musculair + elastisch type!
• Arteriole/ kleine slagader:
- Gelijkt sterk op de middelgrote arteries
- Tunica intima: geen subendotheliaal laagje
- Tunica media is ten minste nog één continue laag spiercellen
- Tunica adventitia is zeer dun en bestaat enkel uit elastinevezels in collageenvezels
• Precapillair/ metarteriole
2
, 2024-2025
IM
- Tunica intima: enkel endotheel en basaalmembraan (geen membrana elastica
interna)
- Tunica media: beperkt tot een discontinue laag
- Tunica adventitia is afwezig
Speciale types:
• Eindarteries:
- Morfologisch vertonen die de gewone bouw
- Hebben geen collateralen, dus risico op infarct bij beschadiging van arterie
• A centralis van de milt:
- De tunica adventitia is vervangen door een lymfocytenschede
• Atrio-veneuze anastomosen:
- Rechstreekse verbinding tussen een arteriole en een venule
• Ateria helicinae
- Komen voor bij mannelijk en vrouwelijk geslachtsstelsel
- Aan de binnenzijde van de tunica media zijn er longitudinale spierbalken aanwezig:
de bloedvaten kunnen opkrullen en zo de arterie afsluiten
• Hersenarteries:
- Zijn zeer dun, tunica media en adventitia zijn weinig ontwikkeld
- Zijn wel goed beschermd tegen uitwendige mechanische factoren
• Glomus (neurovasculaire glomus)
- Zijn kleine structuurtjes die de bloeddoorstroming sterk kunnen regelen
- Aan binnenzijde van tunica media komen er longitudinale spierbalken voor
- Contractie van de kleine epitheloïde cellen geeft verdikking van de cellen en
uitpuiling in het lumen
- Zij komen op atrio-veneuze anastomosen
• Glomus caroticum en aorticum
- Komen resp. voor op de a carotis en de aorta
- Ze hebben in de wand chemoreceptoren die zuurstof, koolstofdioxide en pH meten
• Sinus caroticus
- Plaatselijke verwijdingen thv de a carotis interna
- Bezitten mechanoreceptoren die gestimuleerd worden door een verhoogde
bloeddruk
Leg de verschillende bloed- en lymfecapillairen uit aan de hand van een
voorbeeld
Bloedcapillairen:
Een capillair is het deel van het bloedvaten systeem waar de uitwisseling van stoffen met het
omliggend weefsel plaatsvindt
• Gewone capillaire/ gewone haarvaten:
3
, 2024-2025
IM
- Vertonen een regelmatig diameter en een dunne wand, doorlopend endotheel op
basaalmembraan
- Rond de capillairen aanvaardt men een microruimte waarin enkele vrije cellen en de
uit te wisselen stoffen voorkomen
Ø Capillairen zonder fenestrae (continue type)
- Er zijn geen enkele openingen
- Een aantal capillairen vertonen micropinocytose: belangrijk voor transport
van grote molecule (komen voor in spieren en longen)
- Een aantal zonder pinocytose: (in hersenen) de uitwisseling bloed en
zenuwweefsel wordt extra gecontroleerd door bleod-hersenbarrière
Ø Capillairen met fenestrae
- Doorheen de dunne cytoplasmazones komen micro-openingen voor die de
permeabiliteit (uitgez. Macromoleculen) vergemakkelijken
- Aanwezig in organen waar sterke uitwisseling gebeurt
- Fenestrae kunnen voorzien zijn van diafragma (endocriene klieren, villi
intestinales, de plexus choroideus..)
- Zonder diafragma (nierglomeruli)
• Sinusoïden
- Omsluiten onregelmatige ruimten, hebben een ongelijke diameter (groter
dan gewone capillairen)
- Afgelijnd door endotheelcellen
- Bevatten talrijke openingen
- Eenvoudige basaalmembraan
- Leversinusoïden, miltsinusoïden, beenmerg
• Sinus
- Onregelmatige ruimten
- (Onvolledig) afgelijnd door reticulumcellen
- Beenmerg, thymus, lumfeknopen, milt
Lymfecapillairen:
Vergeleken met bloedcapillairen:
- Lumen is onregelmatiger en wijder
- Endotheelcellen zijn grilliger van vorm, met soms overlapping ervan maar de
intercellulaire ruimte blijft onregelmatig
- Basaalmembraan is afwezig of rudimentair
- Pericyten zijn afwezig
- Komen voor waar collageenvezels voorkomt
- Komen niet voor in epithelia, hersenweefsel, kraakbeen, lever- en miltparenchym en
in de longlobulus
4
, 2024-2025
IM
2. Zenuwstelsel
Bespreek tastlichaampjes/ Bespreek de functionele morfologie van
proprioceptieve orgaantjes/lichaampjes
Tastlichaampjes zijn gespecialiseerde zintuiglijke structuren die verantwoordelijk zijn voor het
waarnemen van mechanische prikkels, zoals druk, trillingen, en aanraking. Deze lichaampjes
sturen signalen naar het zenuwstelsel, wat ons in staat stelt om onze omgeving te voelen en te
reageren op fysieke stimulatie
We kunnen ze in twee groepen onderscheiden:
• Exoreceptieve tastlichaampjes: nemen prikkels waar van buitenaf, bevatten enkel
afferente zenuwvezels
Ø Naakte zenuwuitloper:
- Staat in voor pijnreceptie
- De dunne myelineschede en de schwanschede verdwijnen
- Axon vertakt vanaf ze de str. Basale voorbijkomt
- Komt voor in de meeste bindweefsels en in andere epithelia
Ø Lichaampjes van Meissner
- Voor tastgevoel
- Komen voor net onder de epidermis (talrijk op vingertoppen)
- Het kapsel is dun en onvolledig
- Enkele epitheloïde cellen die aansluiten op het perineurium
- Verliest myelineschede
- Schwanncellen vormen zich tot een stapel van zeer platte cellen,
zogenaamde tastcellen
- Axon stuurt spiraalvormige aftakkingen tussen de tastcellen
- Er zijn eiwitfibrillen die het kapsel verbindt met het str basale
ð De minste beweging prikkelt dit orgaantje
Ø Lichaampjes van Krause en Ruffini
- Krause: receptie van kaude, vooral in dermis en mondvlies
- Ruffini: receptie van warmte, vooral in hypodermis
- Beide omkapseld
- Centrum bevat naakte zenuwvezels ingebed in concentrisch gelegen
gewijzige schwanncellen
Ø Lichaampje van Merkel en zenuwplexus rond haren
- Hier komt er geen kapsel voor
- Vezels verliezen hun schede bij de basaalmembraan
- Een naakt axon omgrijpt bekervormig de gewijzigde epidermiscellen
- Druk op epitheel zorgt voor druk op cel van Merkel. Secretiegranules
versmelten met basaalmembraan om het axon te stimuleren.
- Komen op gevoelige plaatsen en in epitheliale wortelschede van de
sinusharen
- Zenuwvezels rond de haren schikken zich evenwijdig met de haarwortel en
zijn alleen omgeven door schwanncellen
ð Helpen bij het fijne tastgevoel
5
IM
Bwl examenvragen per
hoofdstuk
1. Inleiding ................................................................................ Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd.
2. Circulatie stelsel................................................................................................................... 2
3. Zenuwstelsel ........................................................................................................................ 5
4. Lymfoïd stelsel .................................................................................................................... 13
5. Spijsverterings-buis ............................................................................................................. 29
6. Spijsverterings-klieren ......................................................................................................... 36
7. Ademhalingsstelsel ............................................................................................................. 43
8. Urinair stelsel ...................................................................................................................... 50
9. Vrouwelijk geslachtsstelsel .................................................................................................. 57
10. Mannelijk geslachtsstelsel ............................................................................................... 63
11. Endocrien stelsel ............................................................................................................. 72
12. Integument ...................................................................................................................... 77
13. Oog .................................................................................................................................. 83
14. Oor .................................................................................................................................. 89
15. Ander meer algemeen....................................................................................................... 97
1
, 2024-2025
IM
1. Circulatie stelsel
Elatische vs musculaire arterie
• Musculair type
Komt het meeste verspreid voor
- Tunica interna of intima:
o Endotheel: éénlagig plavei-epitheel met lengte as van de kern in zelfde
richting als lengte as van het bloedvat en kern puilt uit in lumen
o Basaalmembraan
o Subendotheellaagje
o Membrana elastica interna: anastomerend net van elastinevezels
- Tunica media:
Verschillende lagen gladde spiercellen zijn concentrisch gerangschikt met
daartussen endomysium met schaarse elastine vezels
- Tunica externa/ adventitia
o Membrana elastica externa: elastisch vlies bestaande uit elastinevezels in
collageen bindweefsel, is minder opvallend dan de membrana elastica
interna
o Bindweefsellaag van de tunica adventitia: collageenvezels en enkel
elastinevezels met vasa vasorum, zenuwen en lymfevaten die de arterie
begeleiden
• Elastisch type:
Hiertoe behoren vooral grotere bloedvaten die op elastische wijze de polsslag opvangen.
Dezelfde lagen al het musculair type komen voor
- De subendotheliaal laagje is aanwezig waarin longitudinale gericht collageen en
elastine vezels voorkomen en fibrocyten ook
- In de tunica media komt elastine overwegend voor, waardoor de membrana elastica
interna en externa minder opvallen
morfologie van de arterie met inbegrip de afwijkende arterietypes (Bespreek
de verschillende soorten arteriën inclusief de bijzondere arteriën)
Normale arteries:
zie hierboven: musculair + elastisch type!
• Arteriole/ kleine slagader:
- Gelijkt sterk op de middelgrote arteries
- Tunica intima: geen subendotheliaal laagje
- Tunica media is ten minste nog één continue laag spiercellen
- Tunica adventitia is zeer dun en bestaat enkel uit elastinevezels in collageenvezels
• Precapillair/ metarteriole
2
, 2024-2025
IM
- Tunica intima: enkel endotheel en basaalmembraan (geen membrana elastica
interna)
- Tunica media: beperkt tot een discontinue laag
- Tunica adventitia is afwezig
Speciale types:
• Eindarteries:
- Morfologisch vertonen die de gewone bouw
- Hebben geen collateralen, dus risico op infarct bij beschadiging van arterie
• A centralis van de milt:
- De tunica adventitia is vervangen door een lymfocytenschede
• Atrio-veneuze anastomosen:
- Rechstreekse verbinding tussen een arteriole en een venule
• Ateria helicinae
- Komen voor bij mannelijk en vrouwelijk geslachtsstelsel
- Aan de binnenzijde van de tunica media zijn er longitudinale spierbalken aanwezig:
de bloedvaten kunnen opkrullen en zo de arterie afsluiten
• Hersenarteries:
- Zijn zeer dun, tunica media en adventitia zijn weinig ontwikkeld
- Zijn wel goed beschermd tegen uitwendige mechanische factoren
• Glomus (neurovasculaire glomus)
- Zijn kleine structuurtjes die de bloeddoorstroming sterk kunnen regelen
- Aan binnenzijde van tunica media komen er longitudinale spierbalken voor
- Contractie van de kleine epitheloïde cellen geeft verdikking van de cellen en
uitpuiling in het lumen
- Zij komen op atrio-veneuze anastomosen
• Glomus caroticum en aorticum
- Komen resp. voor op de a carotis en de aorta
- Ze hebben in de wand chemoreceptoren die zuurstof, koolstofdioxide en pH meten
• Sinus caroticus
- Plaatselijke verwijdingen thv de a carotis interna
- Bezitten mechanoreceptoren die gestimuleerd worden door een verhoogde
bloeddruk
Leg de verschillende bloed- en lymfecapillairen uit aan de hand van een
voorbeeld
Bloedcapillairen:
Een capillair is het deel van het bloedvaten systeem waar de uitwisseling van stoffen met het
omliggend weefsel plaatsvindt
• Gewone capillaire/ gewone haarvaten:
3
, 2024-2025
IM
- Vertonen een regelmatig diameter en een dunne wand, doorlopend endotheel op
basaalmembraan
- Rond de capillairen aanvaardt men een microruimte waarin enkele vrije cellen en de
uit te wisselen stoffen voorkomen
Ø Capillairen zonder fenestrae (continue type)
- Er zijn geen enkele openingen
- Een aantal capillairen vertonen micropinocytose: belangrijk voor transport
van grote molecule (komen voor in spieren en longen)
- Een aantal zonder pinocytose: (in hersenen) de uitwisseling bloed en
zenuwweefsel wordt extra gecontroleerd door bleod-hersenbarrière
Ø Capillairen met fenestrae
- Doorheen de dunne cytoplasmazones komen micro-openingen voor die de
permeabiliteit (uitgez. Macromoleculen) vergemakkelijken
- Aanwezig in organen waar sterke uitwisseling gebeurt
- Fenestrae kunnen voorzien zijn van diafragma (endocriene klieren, villi
intestinales, de plexus choroideus..)
- Zonder diafragma (nierglomeruli)
• Sinusoïden
- Omsluiten onregelmatige ruimten, hebben een ongelijke diameter (groter
dan gewone capillairen)
- Afgelijnd door endotheelcellen
- Bevatten talrijke openingen
- Eenvoudige basaalmembraan
- Leversinusoïden, miltsinusoïden, beenmerg
• Sinus
- Onregelmatige ruimten
- (Onvolledig) afgelijnd door reticulumcellen
- Beenmerg, thymus, lumfeknopen, milt
Lymfecapillairen:
Vergeleken met bloedcapillairen:
- Lumen is onregelmatiger en wijder
- Endotheelcellen zijn grilliger van vorm, met soms overlapping ervan maar de
intercellulaire ruimte blijft onregelmatig
- Basaalmembraan is afwezig of rudimentair
- Pericyten zijn afwezig
- Komen voor waar collageenvezels voorkomt
- Komen niet voor in epithelia, hersenweefsel, kraakbeen, lever- en miltparenchym en
in de longlobulus
4
, 2024-2025
IM
2. Zenuwstelsel
Bespreek tastlichaampjes/ Bespreek de functionele morfologie van
proprioceptieve orgaantjes/lichaampjes
Tastlichaampjes zijn gespecialiseerde zintuiglijke structuren die verantwoordelijk zijn voor het
waarnemen van mechanische prikkels, zoals druk, trillingen, en aanraking. Deze lichaampjes
sturen signalen naar het zenuwstelsel, wat ons in staat stelt om onze omgeving te voelen en te
reageren op fysieke stimulatie
We kunnen ze in twee groepen onderscheiden:
• Exoreceptieve tastlichaampjes: nemen prikkels waar van buitenaf, bevatten enkel
afferente zenuwvezels
Ø Naakte zenuwuitloper:
- Staat in voor pijnreceptie
- De dunne myelineschede en de schwanschede verdwijnen
- Axon vertakt vanaf ze de str. Basale voorbijkomt
- Komt voor in de meeste bindweefsels en in andere epithelia
Ø Lichaampjes van Meissner
- Voor tastgevoel
- Komen voor net onder de epidermis (talrijk op vingertoppen)
- Het kapsel is dun en onvolledig
- Enkele epitheloïde cellen die aansluiten op het perineurium
- Verliest myelineschede
- Schwanncellen vormen zich tot een stapel van zeer platte cellen,
zogenaamde tastcellen
- Axon stuurt spiraalvormige aftakkingen tussen de tastcellen
- Er zijn eiwitfibrillen die het kapsel verbindt met het str basale
ð De minste beweging prikkelt dit orgaantje
Ø Lichaampjes van Krause en Ruffini
- Krause: receptie van kaude, vooral in dermis en mondvlies
- Ruffini: receptie van warmte, vooral in hypodermis
- Beide omkapseld
- Centrum bevat naakte zenuwvezels ingebed in concentrisch gelegen
gewijzige schwanncellen
Ø Lichaampje van Merkel en zenuwplexus rond haren
- Hier komt er geen kapsel voor
- Vezels verliezen hun schede bij de basaalmembraan
- Een naakt axon omgrijpt bekervormig de gewijzigde epidermiscellen
- Druk op epitheel zorgt voor druk op cel van Merkel. Secretiegranules
versmelten met basaalmembraan om het axon te stimuleren.
- Komen op gevoelige plaatsen en in epitheliale wortelschede van de
sinusharen
- Zenuwvezels rond de haren schikken zich evenwijdig met de haarwortel en
zijn alleen omgeven door schwanncellen
ð Helpen bij het fijne tastgevoel
5
