Samenvatting
Vennootschapsrec
ht
Prof. Hendrik Vanhees
Academiejaar 2020-2021
Seppe Van der Mast
1
,Redenen om vennootschap op te richten?
- Je bent zelfstandige en wil handel drijven
- Aandelen kopen je bent aandeelhouder en dus mede-eigenaar van de vennootschap
- Voor fiscale redenen: bv. jezelf een zeer laag loon uitschrijven, maar wel hoog dividend uitkeren.
Op dividenden staan minder hoge voorheffingen en belastingen.
- Voor het doorgeven van vermogen. Zo kan het vermogen makkelijker doorgegeven worden aan
volgende generaties.
Voor ons: twee belangrijke redenen
1. gelijkheid: Een vennootschap is een juridische structuur dat mogelijk maakt mensen te laten
samenwerken op voet van gelijkheid.
2. Beperking van aansprakelijkheid: Als je geen vennootschap/juridische structuur hebt opgericht en je
gaat failliet, gaan schuldeisers zich ook wenden naar uw privévermogen.
Bij een vennootschap kan je enkel verliezen wat je er in hebt gestoken.
Koen Geens heeft het vennootschapsrecht volledig hervormd op 1 mei 2019. Waarom?
- Hij wou het aantal types vennootschapsvormen verminderen.
- Hij wou een vennootschapsvorm met beperkte aansprakelijkheid voor iedereen openstellen,
m.a.w. zonder minimum startkapitaal.
- Heel veel regels in het vennootschapsrecht zijn van suppletief recht geworden.
- weg met het onderscheid tussen burgerlijke en handelsvennootschappen.
Welke bronnen hebben we in het
vennootschapsrecht?
Nationaal niveau
- Wetboek van vennootschappen en verenigingen
- Overeenkomstenrecht
Europees niveau
- Richtlijnen juridische instrumenten die doelen vooropstellen: harmoniseren
- Verordeningen direct toepasselijke wet die niet omgevormd moet worden
- Verdrag inzake de werking van de Europese Unie (VWEZ) bv. vrije vestiging
Internationaal niveau
- Verdragen
Wij kijken vooral naar nationaal niveau
Mogelijkheden vroeger: vennootschap = overeenkomst je moest minstens met twee zijn
nu: je kan alleen in een vennootschap zitten kan enkel een BV of NV zijn.
Bij de rest: nog steeds minimaal met twee.
Bij CV1: minimaal met drie.
1
Coöperatieve vennootschap
2
,Wat is een vennootschap? (art. 1.1 WVV)
Een vennootschap wordt opgericht bij een rechtshandeling door één of meer personen, vennoten
genaamd, die een inbreng doen (hiermee verschilt ze van een vzw, die geen inbreng moet doen). Zij heeft
een vermogen en stelt zich de uitoefening van één of meer welbepaalde activiteiten tot voorwerp. Een
van haar doelen is aan haar vennoten een rechtstreeks of onrechtstreeks vermogensvoordeel uit te keren
of te bezorgen (winstoogmerk en winstverdeling).
Onderscheid tussen een vennootschap en een overeenkomst: De eigenheid van een vennootschap zit in
de inbreng, winstoogmerk en winstverdeling. Dit heb je niet bij een gewone overeenkomst.
Onderscheid tussen een vennootschap en een onverdeeldheid: Bij een onverdeeldheid heb je meerdere
personen die samen rechten hebben op hetzelfde voorwerp. Het onderscheid zit hem erin dat een
onverdeeldheid geen gemeenschappelijk doel heeft.
Uit een onverdeeldheid kan wél een vennootschap vloeien.
Onderscheid tussen een vennootschap,
vereniging en stichting
Vereniging (art. 1.2 WVV)
Een vereniging wordt opgericht bij overeenkomst tussen twee of meer personen. Ze streeft een
belangeloos doel na in het kader van één of meer welbepaalde activiteiten. Het winstoogmerk of de
winstverdeling kan niet de (hoofd)doelstelling zijn (vereniging zonder winstoogmerk). De vereniging mag
geen rechtstreeks noch onrechtstreeks vermogensvoordeel uitkeren aan de oprichters, de leden,
bestuurders of eender ander persoon behalve voor het in de statuten bepaald belangeloos doel een
vereniging mag geen winst uitkeren.
Stichting (art. 1.3 WVV)
Een rechtspersoon zonder leden, opgericht door rechtshandeling door één of meer personen, stichters
genoemd. Haar vermogen wordt bestemd om een belangeloos doel na te streven in het kader van één of
meer welbepaalde activiteiten. Zij mag geen rechtstreeks noch onrechtstreeks vermogensvoordeel
uitkeren aan de stichters, bestuurders of enig ander persoon behalve voor het in de statuten bepaald
belangeloos doel.
Vennootschapsvormen in het WVV
Maatschap
BV (Besloten vennootschap) Dit zijn de vier basis
NV (naamloze vennootschap) vennootschapsvormen vroeger 15
CV (coöperatieve vennootschap)
3
, Er bestaan ook nog Europese vennootschappen:
- Europese vennootschap
- Europese coöperatieve vennootschap Verschillende vennootschapstypes
- Europees-economisch samenwerkingsverband (EESV) (art. 1.5 §1 + §2 + §3 WVV)
Het WVV gaat uit van een systeem van typedwang of gesloten
systeem. Wat betekent dit? Je mag geen andere vennootschapstypes oprichten dan diegene vermeld
onder artikel 1.5, met andere woorden enkel diegene oprichten die de wetgever voorziet.
Art 1.5 §1: vennootschappen zonder rechtspersoonlijkheid
§2: vennootschappen mét rechtspersoonlijkheid
rechtspersoonlijkheid
Met een vennootschap mét rechtspersoonlijkheid creëer je een entiteit die loskomt
van de oprichters, maar wel volledig dezelfde kenmerken heeft als jezelf als fysiek
persoon. Dit houdt in:
- Naam
- Nationaliteit
- Vermogen
- Adres
- Overeenkomsten sluiten
- Dagvaarden of gedagvaard worden
Met een vennootschap zonder rechtspersoonlijkheid creëer je geen aparte entiteit, je creëert iets
dat in het verlengde ligt van de vennoten.
Een rechtspersoonlijkheid is NIET automatisch gelijk aan beperkte aansprakelijkheid.
§1: Vennootschap zonder rechtspersoonlijkheid oprichten.
- Situatie één: vennoot 1 heeft persoonlijke schulden. De schuldeisers kunnen niet aan de
‘gemeenschappelijke pot’ van de vennootschap komen. Eerst zou de onverdeeldheid beëindigd
moeten worden.
- Situatie twee: vennootschap heeft schulden. De schuldeisers gaan in de eerste plaats beslag
leggen op de gezamenlijke pot. Indien dit niet voldoende zou zijn, kunnen ze beslag leggen op het
persoonlijke vermogen van de vennoten zelf. In vennootschappen zonder rechtspersoonlijkheid
heb je altijd onbeperkte aansprakelijk je aansprakelijkheid is niet beperkt tot wat je in de
vennootschap hebt gestoken.
4
,§2: Vennootschap mét rechtspersoonlijkheid
- Situatie één: vennoot 1 heeft persoonlijke schulden. De schuldeisers kunnen niet aan het
vermogen van de vennootschap komen.
- Situatie twee: vennootschap heeft schulden. De schuldeisers gaan in de eerste plaats beslag
leggen op het vermogen van de vennootschap. Kunnen ze ook beslag leggen op het persoonlijke
vermogen van de vennoten?
Beperkte aansprakelijkheid onbeperkte aansprakelijkheid
BV, NV VOF
Schuldeisers kunnen niet naar het persoonlijk Schuldeisers kunnen wél naar het
Vermogen van de vennoten gaan. persoonlijke vermogen van de vennoten
gaan.
Wanneer ontstaat rechtspersoonlijkheid? (art. 2.6 WVV)
Je krijgt dit niet automatisch je moet bepaalde documenten neerleggen op de griffie van de
ondernemingsrechtbank in het arrondissement waar je de vennootschap opricht. Welke documenten?
art. 2.8 WVV
Iedere vennootschap met of zonder rechtspersoonlijkheid wordt gekwalificeerd als onderneming.
Je hebt vennootschappen die men kwalificeert als personenvennootschappen en die staan tegenover
vennootschappen die men kwalificeert als kapitaalvennootschappen.
Bv. NV is een kapitaalvennootschap, een VOF een personenvennootschap
Wat is het verschil?
Personenvennootschap = een vennootschap:
- dat je kan vergelijken met een intuïtu personae overeenkomst. Dit is een overeenkomst waarin
de hoedanigheid van de partijen essentieel is voor het sluiten van de overeenkomst. “het is
omdat het Marie is, dat ik ermee de overeenkomst wil sluiten”.
- Die wordt opgericht door vennoten waarbij de hoedanigheid van de vennoten belangrijk is. “ik
richt de vennootschap op omdat Frans en Anja meedoen”. De persoonlijkheid van je
medevennoten is determinerend voor het oprichten van de vennootschap.
Kapitaalvennootschap: Hier doet de hoedanigheid van de vennoten er niet toe. Het enige dat je
interesseert, is dat de vennoten een inbreng doen.
Dit onderscheid heeft bepaalde juridische gevolgen:
1. Bestuur van de vennootschap
- In een personenvennootschap ben je niet verplicht een bestuur op te richten, in een
kapitaalvennootschap wel.
2. De overdracht van aandelen
- In een kapitaalvennootschap: vrije overdracht. In een personenvennootschap:
onoverdraagbaarheid van de aandelen.
3. Het lot van de vennoten
- Als een van de vennoten bv. sterft in een personenvennootschap, is het gedaan met de
vennootschap. Dit is niet zo bij een kapitaalvennootschap
Je kan via de statuten deze verschillen verzachten, of zelfs wegwerken.
5
, Een BV en CV hebben kenmerken van beide vennootschappen.
- Vb. bij een BV: bestuur aanmaken verplicht, maar wel rem op overdracht van aandelen en geen
lot van de vennoten.
Je hebt ook vennootschappen met vast kapitaal en vennootschappen met variabel kapitaal.
Vb. NV Vb. VOF
Beperkte aansprakelijkheid onbeperkte aansprakelijkheid dus schuld-
Schuldeisers moeten zekerheid hebben, eisers hebben meer zekerheid.
Dus: kapitaal mag niet (teveel) fluctueren
Je hebt vennootschappen met continu bestuur en vennootschappen met discontinu bestuur.
Vb. VOF Vb. NV
Het bestuur is vast aangesteld Het bestuur krijgt wel of geen nieuw
bestuursmandaat van de aandeelhouders na
een bepaalde periode.
je hebt vennootschappen met winstoogmerk en -verdeling en vennootschappen zonder
vb.: Een vennootschap heeft bepaalde commerciële activiteiten, en de daarmee behaalde winst is ter
ondersteuning van boeren in derdewereldlanden. Je mag geen vzw oprichten want je hebt commerciële
activiteiten als doel nieuw type in leven geroepen die dit probleem oplost.
Verschillende types van vennootschappen
maatschap (art. 1.5 §1)
Personenvennootschap zonder rechtspersoonlijkheid.
Wordt opgericht bij overeenkomst, dit wil zeggen dat de maatschap moet worden opgericht door
minstens twee personen.
Onbeperkte aansprakelijkheid + hoofdelijkheid (= de schuldeisers kunnen iedere vennoot aanspreken
voor de volledige vennootschapsschuld je kan evt. intern wel afspraken maken).
De wetgever is bij dit type zeer tolerant zeer weinig reglementering.
Goed voor bv. doorgeven van vermogen. Hierbij ontstaat geen risico.
Stille maatschap (art. 1.5 §1)
Variant op de maatschap.
Twee soorten vennoten:
- Werkende vennoten: treden naar buiten toe op + onbeperkt en hoofdelijk aansprakelijk
- Stille vennoten: “geldschieters” + beperkt aansprakelijk want schuldeisers weten niet af van hun
bestaan
Tijdelijke maatschap (art. 1.5 §1)
Variant op de maatschap.
6
Vennootschapsrec
ht
Prof. Hendrik Vanhees
Academiejaar 2020-2021
Seppe Van der Mast
1
,Redenen om vennootschap op te richten?
- Je bent zelfstandige en wil handel drijven
- Aandelen kopen je bent aandeelhouder en dus mede-eigenaar van de vennootschap
- Voor fiscale redenen: bv. jezelf een zeer laag loon uitschrijven, maar wel hoog dividend uitkeren.
Op dividenden staan minder hoge voorheffingen en belastingen.
- Voor het doorgeven van vermogen. Zo kan het vermogen makkelijker doorgegeven worden aan
volgende generaties.
Voor ons: twee belangrijke redenen
1. gelijkheid: Een vennootschap is een juridische structuur dat mogelijk maakt mensen te laten
samenwerken op voet van gelijkheid.
2. Beperking van aansprakelijkheid: Als je geen vennootschap/juridische structuur hebt opgericht en je
gaat failliet, gaan schuldeisers zich ook wenden naar uw privévermogen.
Bij een vennootschap kan je enkel verliezen wat je er in hebt gestoken.
Koen Geens heeft het vennootschapsrecht volledig hervormd op 1 mei 2019. Waarom?
- Hij wou het aantal types vennootschapsvormen verminderen.
- Hij wou een vennootschapsvorm met beperkte aansprakelijkheid voor iedereen openstellen,
m.a.w. zonder minimum startkapitaal.
- Heel veel regels in het vennootschapsrecht zijn van suppletief recht geworden.
- weg met het onderscheid tussen burgerlijke en handelsvennootschappen.
Welke bronnen hebben we in het
vennootschapsrecht?
Nationaal niveau
- Wetboek van vennootschappen en verenigingen
- Overeenkomstenrecht
Europees niveau
- Richtlijnen juridische instrumenten die doelen vooropstellen: harmoniseren
- Verordeningen direct toepasselijke wet die niet omgevormd moet worden
- Verdrag inzake de werking van de Europese Unie (VWEZ) bv. vrije vestiging
Internationaal niveau
- Verdragen
Wij kijken vooral naar nationaal niveau
Mogelijkheden vroeger: vennootschap = overeenkomst je moest minstens met twee zijn
nu: je kan alleen in een vennootschap zitten kan enkel een BV of NV zijn.
Bij de rest: nog steeds minimaal met twee.
Bij CV1: minimaal met drie.
1
Coöperatieve vennootschap
2
,Wat is een vennootschap? (art. 1.1 WVV)
Een vennootschap wordt opgericht bij een rechtshandeling door één of meer personen, vennoten
genaamd, die een inbreng doen (hiermee verschilt ze van een vzw, die geen inbreng moet doen). Zij heeft
een vermogen en stelt zich de uitoefening van één of meer welbepaalde activiteiten tot voorwerp. Een
van haar doelen is aan haar vennoten een rechtstreeks of onrechtstreeks vermogensvoordeel uit te keren
of te bezorgen (winstoogmerk en winstverdeling).
Onderscheid tussen een vennootschap en een overeenkomst: De eigenheid van een vennootschap zit in
de inbreng, winstoogmerk en winstverdeling. Dit heb je niet bij een gewone overeenkomst.
Onderscheid tussen een vennootschap en een onverdeeldheid: Bij een onverdeeldheid heb je meerdere
personen die samen rechten hebben op hetzelfde voorwerp. Het onderscheid zit hem erin dat een
onverdeeldheid geen gemeenschappelijk doel heeft.
Uit een onverdeeldheid kan wél een vennootschap vloeien.
Onderscheid tussen een vennootschap,
vereniging en stichting
Vereniging (art. 1.2 WVV)
Een vereniging wordt opgericht bij overeenkomst tussen twee of meer personen. Ze streeft een
belangeloos doel na in het kader van één of meer welbepaalde activiteiten. Het winstoogmerk of de
winstverdeling kan niet de (hoofd)doelstelling zijn (vereniging zonder winstoogmerk). De vereniging mag
geen rechtstreeks noch onrechtstreeks vermogensvoordeel uitkeren aan de oprichters, de leden,
bestuurders of eender ander persoon behalve voor het in de statuten bepaald belangeloos doel een
vereniging mag geen winst uitkeren.
Stichting (art. 1.3 WVV)
Een rechtspersoon zonder leden, opgericht door rechtshandeling door één of meer personen, stichters
genoemd. Haar vermogen wordt bestemd om een belangeloos doel na te streven in het kader van één of
meer welbepaalde activiteiten. Zij mag geen rechtstreeks noch onrechtstreeks vermogensvoordeel
uitkeren aan de stichters, bestuurders of enig ander persoon behalve voor het in de statuten bepaald
belangeloos doel.
Vennootschapsvormen in het WVV
Maatschap
BV (Besloten vennootschap) Dit zijn de vier basis
NV (naamloze vennootschap) vennootschapsvormen vroeger 15
CV (coöperatieve vennootschap)
3
, Er bestaan ook nog Europese vennootschappen:
- Europese vennootschap
- Europese coöperatieve vennootschap Verschillende vennootschapstypes
- Europees-economisch samenwerkingsverband (EESV) (art. 1.5 §1 + §2 + §3 WVV)
Het WVV gaat uit van een systeem van typedwang of gesloten
systeem. Wat betekent dit? Je mag geen andere vennootschapstypes oprichten dan diegene vermeld
onder artikel 1.5, met andere woorden enkel diegene oprichten die de wetgever voorziet.
Art 1.5 §1: vennootschappen zonder rechtspersoonlijkheid
§2: vennootschappen mét rechtspersoonlijkheid
rechtspersoonlijkheid
Met een vennootschap mét rechtspersoonlijkheid creëer je een entiteit die loskomt
van de oprichters, maar wel volledig dezelfde kenmerken heeft als jezelf als fysiek
persoon. Dit houdt in:
- Naam
- Nationaliteit
- Vermogen
- Adres
- Overeenkomsten sluiten
- Dagvaarden of gedagvaard worden
Met een vennootschap zonder rechtspersoonlijkheid creëer je geen aparte entiteit, je creëert iets
dat in het verlengde ligt van de vennoten.
Een rechtspersoonlijkheid is NIET automatisch gelijk aan beperkte aansprakelijkheid.
§1: Vennootschap zonder rechtspersoonlijkheid oprichten.
- Situatie één: vennoot 1 heeft persoonlijke schulden. De schuldeisers kunnen niet aan de
‘gemeenschappelijke pot’ van de vennootschap komen. Eerst zou de onverdeeldheid beëindigd
moeten worden.
- Situatie twee: vennootschap heeft schulden. De schuldeisers gaan in de eerste plaats beslag
leggen op de gezamenlijke pot. Indien dit niet voldoende zou zijn, kunnen ze beslag leggen op het
persoonlijke vermogen van de vennoten zelf. In vennootschappen zonder rechtspersoonlijkheid
heb je altijd onbeperkte aansprakelijk je aansprakelijkheid is niet beperkt tot wat je in de
vennootschap hebt gestoken.
4
,§2: Vennootschap mét rechtspersoonlijkheid
- Situatie één: vennoot 1 heeft persoonlijke schulden. De schuldeisers kunnen niet aan het
vermogen van de vennootschap komen.
- Situatie twee: vennootschap heeft schulden. De schuldeisers gaan in de eerste plaats beslag
leggen op het vermogen van de vennootschap. Kunnen ze ook beslag leggen op het persoonlijke
vermogen van de vennoten?
Beperkte aansprakelijkheid onbeperkte aansprakelijkheid
BV, NV VOF
Schuldeisers kunnen niet naar het persoonlijk Schuldeisers kunnen wél naar het
Vermogen van de vennoten gaan. persoonlijke vermogen van de vennoten
gaan.
Wanneer ontstaat rechtspersoonlijkheid? (art. 2.6 WVV)
Je krijgt dit niet automatisch je moet bepaalde documenten neerleggen op de griffie van de
ondernemingsrechtbank in het arrondissement waar je de vennootschap opricht. Welke documenten?
art. 2.8 WVV
Iedere vennootschap met of zonder rechtspersoonlijkheid wordt gekwalificeerd als onderneming.
Je hebt vennootschappen die men kwalificeert als personenvennootschappen en die staan tegenover
vennootschappen die men kwalificeert als kapitaalvennootschappen.
Bv. NV is een kapitaalvennootschap, een VOF een personenvennootschap
Wat is het verschil?
Personenvennootschap = een vennootschap:
- dat je kan vergelijken met een intuïtu personae overeenkomst. Dit is een overeenkomst waarin
de hoedanigheid van de partijen essentieel is voor het sluiten van de overeenkomst. “het is
omdat het Marie is, dat ik ermee de overeenkomst wil sluiten”.
- Die wordt opgericht door vennoten waarbij de hoedanigheid van de vennoten belangrijk is. “ik
richt de vennootschap op omdat Frans en Anja meedoen”. De persoonlijkheid van je
medevennoten is determinerend voor het oprichten van de vennootschap.
Kapitaalvennootschap: Hier doet de hoedanigheid van de vennoten er niet toe. Het enige dat je
interesseert, is dat de vennoten een inbreng doen.
Dit onderscheid heeft bepaalde juridische gevolgen:
1. Bestuur van de vennootschap
- In een personenvennootschap ben je niet verplicht een bestuur op te richten, in een
kapitaalvennootschap wel.
2. De overdracht van aandelen
- In een kapitaalvennootschap: vrije overdracht. In een personenvennootschap:
onoverdraagbaarheid van de aandelen.
3. Het lot van de vennoten
- Als een van de vennoten bv. sterft in een personenvennootschap, is het gedaan met de
vennootschap. Dit is niet zo bij een kapitaalvennootschap
Je kan via de statuten deze verschillen verzachten, of zelfs wegwerken.
5
, Een BV en CV hebben kenmerken van beide vennootschappen.
- Vb. bij een BV: bestuur aanmaken verplicht, maar wel rem op overdracht van aandelen en geen
lot van de vennoten.
Je hebt ook vennootschappen met vast kapitaal en vennootschappen met variabel kapitaal.
Vb. NV Vb. VOF
Beperkte aansprakelijkheid onbeperkte aansprakelijkheid dus schuld-
Schuldeisers moeten zekerheid hebben, eisers hebben meer zekerheid.
Dus: kapitaal mag niet (teveel) fluctueren
Je hebt vennootschappen met continu bestuur en vennootschappen met discontinu bestuur.
Vb. VOF Vb. NV
Het bestuur is vast aangesteld Het bestuur krijgt wel of geen nieuw
bestuursmandaat van de aandeelhouders na
een bepaalde periode.
je hebt vennootschappen met winstoogmerk en -verdeling en vennootschappen zonder
vb.: Een vennootschap heeft bepaalde commerciële activiteiten, en de daarmee behaalde winst is ter
ondersteuning van boeren in derdewereldlanden. Je mag geen vzw oprichten want je hebt commerciële
activiteiten als doel nieuw type in leven geroepen die dit probleem oplost.
Verschillende types van vennootschappen
maatschap (art. 1.5 §1)
Personenvennootschap zonder rechtspersoonlijkheid.
Wordt opgericht bij overeenkomst, dit wil zeggen dat de maatschap moet worden opgericht door
minstens twee personen.
Onbeperkte aansprakelijkheid + hoofdelijkheid (= de schuldeisers kunnen iedere vennoot aanspreken
voor de volledige vennootschapsschuld je kan evt. intern wel afspraken maken).
De wetgever is bij dit type zeer tolerant zeer weinig reglementering.
Goed voor bv. doorgeven van vermogen. Hierbij ontstaat geen risico.
Stille maatschap (art. 1.5 §1)
Variant op de maatschap.
Twee soorten vennoten:
- Werkende vennoten: treden naar buiten toe op + onbeperkt en hoofdelijk aansprakelijk
- Stille vennoten: “geldschieters” + beperkt aansprakelijk want schuldeisers weten niet af van hun
bestaan
Tijdelijke maatschap (art. 1.5 §1)
Variant op de maatschap.
6
