Samenvatting 1105TEWVSG: Recht en onderneming - Inleiding tot het recht (H. Vanhees, UA)

Recht en onderneming: Samenvatting



DEEL I. INLEIDING
HOOFDSTUK 1. WAT IS RECHT?
1. Definitie van het recht
 Wat is recht?
o Dagdagelijkse confrontatie is zeer groot
 Privéleven
 Bv. het kopen van een broodje tijdens de middag  koop –
verkoop overeenkomst; nmbs  vervoersovereenkomst
 heel uw handelen, “u moet u gedragen als een goede huisvader”
 Professioneel leven
 Bv. studieactiviteit, u heeft met de universiteit een
overeenkomst gesloten.
 Bv. bij fraude tijdens een examen

o Wat?  3 categorieën van regels
 1. Recht wil maatschappelijk gedrag ordenen (ordeningsregels)
 2. Ordeningsregels kunnen afdwingen
 Een regel die u niet kan afdwingen is geen echte rechtsregel
o Bv. als u drinkt en rijdt is daar een sanctie aan verbonden
 vanwege de sanctie is het afdwingbaar!
 3. Regels die het mogelijk maken om alle bestaande regels te kunnen
wijzigen

o Onderverdeling in het recht
 Objectief recht  de regels zoals ze bestaan.
 Subjectief recht  De rechten die wij als rechtssubject ontlenen aan het
objectief recht / rechten waarop we ons kunnen beroepen.



HOOFDSTUK 2. INDELING VAN HET NATIONAAL RECHT
1. Belang van het onderscheid
 Nationaal vs. Internationaal recht
o Nationaal privaatrecht: regels die voorzien zijn voor relaties tussen burgers
o Nationaal publiekrecht: geheel van regels, MAAR de overheid zit er ergens
tussen
 Relaties tussen burgers en de overheid (bv. de overheid bepaald wat u als
belastingen betaald)
 Relaties tussen overheden onderling (bv. tussen het Vlaamse en het
Waalse parlement)



1

, Waaruit bestaat het Nationale privaatrecht?
o Burgerlijk recht: Het recht dat van toepassing is op burgers (bepaald ons
functioneren als burger)
 Alle gebeurtenissen (van onze geboorte tot ons overlijden) die
voorkomen in ons leven worden bepaald door het burgerlijk recht.
 Bv. bepaalt wie uw moeder en vader zijn, bepaalt uw erfenis
(overleiden)
 B.W. (Burgerlijk wetboek) + afzonderlijke wetten

o Ondernemingsrecht: Recht dat geschreven is voor ondernemingen (vergelijkbaar
met burgerlijk recht, maar voor ondernemingen)
 Bepaald wanneer u onderneming bent, voorziet voor ondernemingen
een geheel van regels.
 Ondernemingen hebben nood aan soepeler recht, handelstransacties
moeten soepeler verlopen.
 3 fasen van een onderneming worden hierdoor bepaald (vergelijkbaar
met burgerlijk recht)
 1. Geboorte van een onderneming
 2. Wat u moet doen wanneer u onderneming bent. Bepaald uw
heel functioneren als onderneming.
 3. Overlijden van de onderneming (faillissement)
 W.E.R. (Wetboek van Economisch Recht) + WVV (Wetboek van
Vennootschappen en Verenigingen) + afzonderlijke wetten
 Verzamelplaats van al onze regels inzake onderneming. Tot 5 jaar
geleden waren al deze regels verspreidt.
 Bestaat uit verschillende boeken  gaat tot Boek XX
(= Faillissementswetgeving)  eigenheid: ieder deelboek heeft
betrekking op een specifieke materie (bv. elektronische handel,
financiële transacties, …)

o Het privaatrechtelijk procesrecht / Gerechtelijk recht: u moet rechtsregels kunnen
afdwingen
 1. Regels over de gehele organisatie van ons recht / ons gerechtelijk
apparaat organiseren
 2. De procedures: Hoe moet ik dat nu aanpakken? (bv. Wanneer een
partij de overeenkomst niet nakomt, naar welke rechtbank moet ik
gaan?)

 Ger. W. (Gerechtelijk wetboek) + afzonderlijke wetten




2

, Waaruit bestaat het Nationale publiekrecht?
o Het grondwettelijk recht: Regels die te maken hebben met de grondwet
 Wat vindt u in de grondwet terug? (3)
 1. De organisatie van onze staatstructuur (België is een Federaal
land)
 2. Onze rechten en vrijheden (bv. Recht op vrije meningsuiting, het
recht op verenigen, de vrijheid van onderwijs, …)
 3. Beginselen die voor ons zéér belangrijk zijn (bv. Scheiding der
machten)
 Bron: Grondwet

o Het bestuursrecht: Recht dat betrekking heeft op de organisatie van de uitvoerende
macht.
 Bv. werking van ministeries, ruimtelijke ordening, …

o Het fiscaalrecht: Regelt de verhouding tussen u als burger en de overheid.
 BTW.W. (BTW wetboek) + WIB (Wetboek van inkomstenbelasting) +
afzonderlijke wetten

o Het strafrecht: De overheid zegt dat er een aantal handelingen zijn die wij niet
kunnen aanvaarden in onze maatschappij (bv. het verhandelen van drugs, slagen en
verwondingen, …), als iemand die handeling toch stelt dan staan daar sancties
(boete, gevangenisstraf) op. De overheid staat ook in voor de handhaving.
 SW (Strafwetboek) + afzonderlijke wetten

o Het strafprocesrecht: De tegenhanger van het gerechtelijk recht, wat de procedure
betreft zijn ze heel verschillend.
 WSv (Wetboek van Strafvordering)

2. Het onderscheid + Relativering
 Relevantie van het onderscheid
o 1. Verschil tussen de aard van de regels die eigen waren aan het privaatrecht en
de aard van de regels die eigen waren aan het publiek recht
 Privaatrecht:
 Suppletief recht (aanvullend recht)  In principe kan u van deze
regels afwijken (bv. bij een koop – verkoop overeenkomst kan u
afwijken, u kan uw overeenkomst zelf vorm geven)
 Bevat ook regels van dwingend recht  Regels waarvan u in de
regel niet kan afwijken. Regels die belangen beschermen van
particulieren (bv. consumentenrecht)
 Publiekrecht:
 Regels van openbare orde  Regels waar u niet van kunt
afwijken.




3

, o 2. Er zijn rechtstakken die u niet meer zuiver kunt onderbrengen bij oftewel
privaatrecht oftewel publiekrecht
 1. Het economisch recht
 Kartelrecht: prijsafspraken zijn NIET toegestaan.
o Kartelrecht is publiekrecht, de overheid legt iets op aan
ondernemingen.

 2. Het Sociaal recht
 Arbeidsrecht:
o Individueel arbeidsrecht: Individuele
arbeidsovereenkomsten (tussen de werknemer en
werkgever)
o Collectief arbeidsrecht: Onderhandelingen tussen de
groep van werkgevers en de groep van werknemers
(vakbonden)
 Sociaal recht  publiekrecht, u betaald een deel van uw
inkomen aan sociale bijdragen (herverdelingsmechanisme)

 Overlapping in concrete praktische problemen
o De praktijk laat zich niet altijd indelen
o Het Europees recht maakt het onderscheid vaak niet

 Privaatrechtelijke technieken
o De overheid past het privaatrecht meer en meer toe
 Voorbeelden
 1. Het verkrijgen van grond
o Vroeger: Onteigening (= éénzijdige beslissing), de
mensen kregen wel een vergoeding, maar hadden geen
inspraak
o Nu: Onderhands kopen van particulieren µ

 2. Ambtenarencorps
o Vroeger: De werknemers waren ambtenaren (geen
arbeidsovereenkomst getekend), voor uw hele leven
o Nu: overheid doet meer en meer beroep op
werknemers, er wordt WEL een arbeidsovereenkomst
gesloten




4