HC2: Gehechtheidstheorie
Pedagogiek in Beeld H4
Sociale leertheorie (Bandura jaren ‘60): De mens is een cognitief wezen en wordt beïnvloed
door denkprocessen en verwachtingen. De nadruk ligt op leerprocessen in degrad
(observatie, reactie of gedrag en imitatie)
John Bowlby
John Bowlby bekeek alles vanuit een blik van de psychoanalyse. Bowlby ging tijdens zijn
studie als vrijwilliger aan de slag bij progressieve scholen ( = scholen die sterk werden
beïnvloed door Freuds psychoanalyse). Op deze scholen zaten kinderen met een
affectieloos karakter (de kinderen konden geen emotionele band aangaan met andere
kinderen). Hij was van mening dat emotionele stoornissen een gevolg waren van feitelijke
gebeurtenissen in het leven van het kind. Deze mening was afwijkend van de bekende
ideeën uit die tijd (vooral de psychoanalyse).
Bowlby’s trilogie Attachment and Loss wordt gezien als de belangrijkste beschrijving van
de gehechtheidstheorie. In de trilogie komt met name naar boven dat Bowlby gehechtheid
zag als menselijk gedrag met biologische wortels dat alleen vanuit een evolutionair
perspectief begrepen kan worden. Gedrag tussen ouder en kind moet een
overlevingswaarde hebben gehad.
44 juvenile thieves
In de jaren ‘30 deed Bowlby onderzoek naar de gevolgen van scheiding en verlies van de
moeder. Uit Bowlby’s onderzoek bleek dat meer dan de helft van de delinquente jongeren
die hij had onderzocht op jonge leeftijd (tijdelijk) was gescheiden van hun moeder. Bowlby
concludeerde dat hun affectieloosheid hiervan een gevolg was. Later deed hij onderzoek
naar de geestelijke gezondheid van thuisloze jongeren. Ook in dit onderzoek was de
conclusie dat een langdurige scheiding tussen kind en moeder schadelijke gevolgen heeft.
Deze studie noemde hij de 44 juvenile thieves.
➔ Bowlby was maatschappelijk betrokken: Hij wilde niet dat kinderen tijdens WO2
werden gescheiden van hun ouders, voor hun eigen veiligheid. Ook pleitte Bowlby
ervoor om ouders tijdens een ziekenhuisopname hun kind te mogen bezoeken.
Voor psychoanalytici was de verklaring voor de sterke band tussen moeder en kind de
cupboard-love theory ( = de moeder geeft het kind de behoeften (eten), dus leert het kind
dat de moeder een bron van liefde en bevrediging is. Dit zou aangeleerd gedrag zijn.) .
Bowlby was het hier echter niet mee eens. Bowlby richtte zich op de ethologie, hierbij
leerde hij de werken van zoöloog Konrad Lorenz kennen. Lorenz concludeerde door de
ethologie dat jonge dieren een volgrespons hebben en dat deze is ontstaan door imprinting
(inprenting). Bowlby presenteerde het volgende idee: gehechtheidsgedrag heeft vijf
aangeboren componenten; zuigen, grijpen, volgen, huilen en lachen. Deze componenten
zouden zorgen voor een verbinding tussen moeder en kind.
, Harlow’s monkeys
Bowlby kwam het werk van dierpsycholoog Harry Harlow tegen, hij concludeerde dat de
emotionele band tussen moeder en kind niet alleen wordt gevormd door voeding, maar ook
door liefde, hiermee werd de cupboard-love theory ontkracht.
William Blatz
Onderzoeken
Blatz was een psycholoog en werkte mee aan het Child Study Project, een onderzoek dat
zich afvroeg hoe we ervoor kunnen zorgen dat kinderen mentaal gezond opgroeien. Men
dacht dat als je mentale gezondheid van jongs af aan goed was, dat je dan op volwassen
leeftijd minder mentale problemen zou hebben. Bij dit onderzoek lag de focus op de
‘normale ontwikkeling’ van kinderen; kinderen die goed in hun vel zaten ( = well adjusted).
Voor het onderzoek werd een school opgericht: Windy Ridge Day School. Op deze school
werd het normale gedrag van kinderen in een natuurlijke omgeving geobserveerd door hun
leraren. De onderzoeken vonden plaats tijdens schooltijd en waren empirisch.
Opvoeding volgens Blatz
Blatz vond routine en regelmaat belangrijk in de opvoeding. Op deze manier werd het kind
onafhankelijk (het kind krijgt vertrouwen en competenties). Verder vond Blatz dat speelgoed
genderneutraal was. Volgens Blatz zorgde het straffen van kinderen juist voor afstand van je
kind; geduld hebben en eventueel een time-out geven zou beter werken. Als je kind boos is,
raad Blatz aan om jezelf te verplaatsen in je kind om op deze manier je kind te begrijpen.
Security theory
Volgens Blatz is een baby volledig afhankelijk van
de ouders. Wanneer het kind iets wil (zoals eten),
onderneemt het kind actie door bijvoorbeeld te
huilen. Als de ouder hier adequaat op reageert en
de behoefte van het kind wordt vervuld, dan leert
de baby dat deze omgeving (de ouders) veilig is:
infantile dependent security.
Als het kind voelt dat de ouder er altijd voor hem
is, dan wordt de afhankelijkheid secure. Vanuit
deze basis begint het kind te onderzoeken, te leren
en ervaringen op te doen, en gaat het kind leren dat hij ook dingen zelf kan doen:
independent security.
⤷ Dependent infantile → Het kind wilt iets → Het is eng (insecure) → Het kind gaat
het toch proberen → Het lukt → Het kind wordt independent secure.
Voor deze gehechtheidstheorie is nodige
- Een stabiele ( = aanwezige) ouder tijdens de eerste levensjaren;
- Een ouder als secure base van waaruit ontdekken mogelijk is.
Pedagogiek in Beeld H4
Sociale leertheorie (Bandura jaren ‘60): De mens is een cognitief wezen en wordt beïnvloed
door denkprocessen en verwachtingen. De nadruk ligt op leerprocessen in degrad
(observatie, reactie of gedrag en imitatie)
John Bowlby
John Bowlby bekeek alles vanuit een blik van de psychoanalyse. Bowlby ging tijdens zijn
studie als vrijwilliger aan de slag bij progressieve scholen ( = scholen die sterk werden
beïnvloed door Freuds psychoanalyse). Op deze scholen zaten kinderen met een
affectieloos karakter (de kinderen konden geen emotionele band aangaan met andere
kinderen). Hij was van mening dat emotionele stoornissen een gevolg waren van feitelijke
gebeurtenissen in het leven van het kind. Deze mening was afwijkend van de bekende
ideeën uit die tijd (vooral de psychoanalyse).
Bowlby’s trilogie Attachment and Loss wordt gezien als de belangrijkste beschrijving van
de gehechtheidstheorie. In de trilogie komt met name naar boven dat Bowlby gehechtheid
zag als menselijk gedrag met biologische wortels dat alleen vanuit een evolutionair
perspectief begrepen kan worden. Gedrag tussen ouder en kind moet een
overlevingswaarde hebben gehad.
44 juvenile thieves
In de jaren ‘30 deed Bowlby onderzoek naar de gevolgen van scheiding en verlies van de
moeder. Uit Bowlby’s onderzoek bleek dat meer dan de helft van de delinquente jongeren
die hij had onderzocht op jonge leeftijd (tijdelijk) was gescheiden van hun moeder. Bowlby
concludeerde dat hun affectieloosheid hiervan een gevolg was. Later deed hij onderzoek
naar de geestelijke gezondheid van thuisloze jongeren. Ook in dit onderzoek was de
conclusie dat een langdurige scheiding tussen kind en moeder schadelijke gevolgen heeft.
Deze studie noemde hij de 44 juvenile thieves.
➔ Bowlby was maatschappelijk betrokken: Hij wilde niet dat kinderen tijdens WO2
werden gescheiden van hun ouders, voor hun eigen veiligheid. Ook pleitte Bowlby
ervoor om ouders tijdens een ziekenhuisopname hun kind te mogen bezoeken.
Voor psychoanalytici was de verklaring voor de sterke band tussen moeder en kind de
cupboard-love theory ( = de moeder geeft het kind de behoeften (eten), dus leert het kind
dat de moeder een bron van liefde en bevrediging is. Dit zou aangeleerd gedrag zijn.) .
Bowlby was het hier echter niet mee eens. Bowlby richtte zich op de ethologie, hierbij
leerde hij de werken van zoöloog Konrad Lorenz kennen. Lorenz concludeerde door de
ethologie dat jonge dieren een volgrespons hebben en dat deze is ontstaan door imprinting
(inprenting). Bowlby presenteerde het volgende idee: gehechtheidsgedrag heeft vijf
aangeboren componenten; zuigen, grijpen, volgen, huilen en lachen. Deze componenten
zouden zorgen voor een verbinding tussen moeder en kind.
, Harlow’s monkeys
Bowlby kwam het werk van dierpsycholoog Harry Harlow tegen, hij concludeerde dat de
emotionele band tussen moeder en kind niet alleen wordt gevormd door voeding, maar ook
door liefde, hiermee werd de cupboard-love theory ontkracht.
William Blatz
Onderzoeken
Blatz was een psycholoog en werkte mee aan het Child Study Project, een onderzoek dat
zich afvroeg hoe we ervoor kunnen zorgen dat kinderen mentaal gezond opgroeien. Men
dacht dat als je mentale gezondheid van jongs af aan goed was, dat je dan op volwassen
leeftijd minder mentale problemen zou hebben. Bij dit onderzoek lag de focus op de
‘normale ontwikkeling’ van kinderen; kinderen die goed in hun vel zaten ( = well adjusted).
Voor het onderzoek werd een school opgericht: Windy Ridge Day School. Op deze school
werd het normale gedrag van kinderen in een natuurlijke omgeving geobserveerd door hun
leraren. De onderzoeken vonden plaats tijdens schooltijd en waren empirisch.
Opvoeding volgens Blatz
Blatz vond routine en regelmaat belangrijk in de opvoeding. Op deze manier werd het kind
onafhankelijk (het kind krijgt vertrouwen en competenties). Verder vond Blatz dat speelgoed
genderneutraal was. Volgens Blatz zorgde het straffen van kinderen juist voor afstand van je
kind; geduld hebben en eventueel een time-out geven zou beter werken. Als je kind boos is,
raad Blatz aan om jezelf te verplaatsen in je kind om op deze manier je kind te begrijpen.
Security theory
Volgens Blatz is een baby volledig afhankelijk van
de ouders. Wanneer het kind iets wil (zoals eten),
onderneemt het kind actie door bijvoorbeeld te
huilen. Als de ouder hier adequaat op reageert en
de behoefte van het kind wordt vervuld, dan leert
de baby dat deze omgeving (de ouders) veilig is:
infantile dependent security.
Als het kind voelt dat de ouder er altijd voor hem
is, dan wordt de afhankelijkheid secure. Vanuit
deze basis begint het kind te onderzoeken, te leren
en ervaringen op te doen, en gaat het kind leren dat hij ook dingen zelf kan doen:
independent security.
⤷ Dependent infantile → Het kind wilt iets → Het is eng (insecure) → Het kind gaat
het toch proberen → Het lukt → Het kind wordt independent secure.
Voor deze gehechtheidstheorie is nodige
- Een stabiele ( = aanwezige) ouder tijdens de eerste levensjaren;
- Een ouder als secure base van waaruit ontdekken mogelijk is.
