Geriatrie
Preventie en functieverlies
Functionele mogelijkheden in kaart brengen
ADL = activiteiten van dagelijkse leven
IADL = instrumentele activiteiten van het dagelijkse leven
Kennis nodig > om veranderingen op te volgen
> om negatieve gezondheidsuitkomsten voor te blijven
Wordt in kaart gebracht door specifieke meetinstrumenten:
KATZ-schaal
Wordt beoordeeld:
Bevraagt de mate waarin een persoon hulp nodig heeft bij
het uitvoeren van 6 activiteiten van het dagelijkse leven Wassen en kleden
(problemen opsporen en opstellen van zorgplan op maat) verplaatsen
toiletbezoek en continentie
België > gebruikt voor de financiering van de zorgkost eten
(samen met Mini Mental State Examination) oriëntatie in tijd en ruimte
5 verschillende zorgprofielen:
Zorgondersteuning is vaak groter dan
O – bijna geen zorg/hulp nodig de KATZ-schaal score (bv
A – lichte zorg nodig slechtziend, dementie,
B – zorgafhankelijk medicatiebeheer,…)
C – zwaar fysiek zorgafhankelijk
D – diagnose dementie vastgesteld adhv diagnostisch bilan
BELRAI
Wordt beoordeeld:
RAI = Resident Assessment Intrument
Cognitief functioneren
Doel: gezondheids- en welzijnssituatie van Communicatie- en gezichtsvermogen
kwetsbare ouderen in instellingen op een Stemming en gedrag
gestandaardiseerde en gestructureerde manier in Psychosociaal welbevinden
kaart te brengen en een kwalitatieve zorgplanning en Lichamelijk functioneren
monitoring te realiseren Continentie
BelRAI screening Diagnosen van ziekten
Gezondheidsproblemen
> gaat na of iemand nood heeft aan uitgebreide hulp Toestand van mond en gebit
belRAI beoordeling Voedingstoestand
Conditie van de huid
> ondersteunt kwaliteitsvoller zorgproces Activiteiten patroon
medicatiegebruik
> zorgen voor gefundeerde evaluatie van
gezondheidsrisico’s en opportuniteiten
Wordt gebruikt binnen verschillende zorgsettings & kan in evolutie van tijd aangepast worden
,De IADL-schaal van Lawton en Brody
Wordt beoordeeld:
Geeft inzicht in eventuele functionele zorgbehoefte en
bekwaamheid om instrumentele dagelijkse activiteiten uit te Telefoneren
voeren Winkele
Voedselbereiding
Huishouden en was
Vervoer buitenhuis
Medicatie en financieel beheer
Klinische redeneren als proactieve methodiek
Klinisch redeneren is een continu en cyclisch proces van gegevensverzameling en analyse gericht op de
vragen en problemen van het individu en diens naasten, in relatie tot ziekte en gezondheid
Omvat risico-inschatting, vroegsignalering, probleemanalyse, interventie en opvolging
Comprehensive geriatric assessment als hefboom
= globale geriatrische benadering
= multidisciplinair onderzoek dat multipele problemen van oudere zoveel mogelijk opspoort, beschrijft en
verklaart en de capaciteiten en zorgbehoeften onderzoekt
> tot een gecoördineerd en integraal zorgplan bekomen
> rekening houdend met lichamelijke en psychosociale mogelijkheden
> tracht de zelfredzaamheid en kwaliteit van leven zo lang mogelijk te behouden
Bestaat uit 3 stappen:
1. Opsporen van zo met kwetsbare
gezondheidstoestand Doel: opsporen van problemen die op dat punt
2. Evalueren van gedetecteerde personen een bedreiging vormen
3. Uitvoeren van aanbevelingen die uit
evaluatie voortvloeien
Ziekenhuis gerelateerd functieverlies
Acute en chronische aandoeningen, kwetsbaarheid en ziekenhuisopname kunnen functionele status
bedreigen.
Risicofactoren op blijvend functieverlies: infecties, incontinentie, ondervoeding, delier, medicatie, verlies
spierkracht en overlijden.
,3 soorten factoren die functieverlies bepalen:
gezondheidstoestand van voor de Verhoogt gevoeligheid op functieverlies
ziekenhuisopname
Pre-existente factoren (leeftijds, mobiliteit en cognitieve stoornissen) bepalen de
kwestbaarheid en restcapaciteit
Ontslagplanning en nazorg Zorgt voor ontstaan en herstel van functieverlies
Preventie van het ontstaan of toename van functieverlies
Interventies bij opname – tijdens ziekenhuisverblijf – na ontslag
> gericht op risicofactoren en interventies op niveau van organisatie in de zorg
CGA Geriatrisch co-management
Globale geriatrische benadering tijdens Passende zorg aanbieden, meer
opname besluitvorming van verschillende artsen
> identificeren en aanpakken van risico’s Vroegtijdige mobilisatie
Bestaffing Neemt opnameduur af, gezondheidswinst,
beperkt functieverlies en complicaties,
Maakt werkomgeving aantrekkelijker,
verminderd bedrust (is nadelig)
betere veiligheid
, Vorming Geriatrische expertise op spoed
Scholing om meer aandacht te hebben Meer vanuit principes van CGA benaderd
voor aanwezige geriatrische problemen, worden, gaan zo sneller naar geriatrische
uitbreiden van geriatrische kennis en dienst, onnodige opnames en heropnames
expertise worden vermeden
Inspraak geven
Betere voorbereiding op ontslag, meer
informatie voor na ontslag
Geriatrische kennis draagt bij tot goede zorg
= gericht observeren, continu actief in dialoog gaan met zorgontvanger en gebruik maken van gevalideerde
meetinstrumenten om alle gegevens te verzamelen.
> vroegtijdig een verhoogd risico herkennen !
> meer rekening houden met behoeften en wensen van zorgontvanger
> complicaties reduceren
> functieverlies beperken
Dementie: een chronische aandoening met impact op
het dagelijkse leven
Een neurocognitieve stoornis Diagnostic and Statistical Manual of
3 types stoornissen: Mental Disorders (DSM)
1) Delier = classificatiesysteem voor
2) Beperkte neurocognitieve stoornissen psychische stoornissen
3) Uitgebreide neurocognitieve stoornissen
NCD > neurocognitieve stoornissen
NCD = klinische diagnose (alleen arts mag die diagnose stellen)
Classificatie bij neurocognitieve stoornissen
Alarmerende signalen Geen delier = NCD?
Kijken naar verloop: Evalueren of het gaat om beperkte of uitgebreide NC (gebaseerd
acuut of persistent op mate van zelfredzaamheid in dagelijkse leven
Kijken naar aard: Arts kijk naar onderliggende pathologieën
hypoactief, hyperactief
13 subtypes:
of gemend
Alzheimer, frontotemporale degeneratie, dementie met Lewy-
Kijken naar bodies, vasculaire dementie, traumatisch hersenletsel,
onderliggende oorzaak medicatiegebruik, hiv-infectie, prionziekte, Parkinson, Huntington,
lichamelijke aandoening, multipele oorzaken, ongespecificeerd
Preventie en functieverlies
Functionele mogelijkheden in kaart brengen
ADL = activiteiten van dagelijkse leven
IADL = instrumentele activiteiten van het dagelijkse leven
Kennis nodig > om veranderingen op te volgen
> om negatieve gezondheidsuitkomsten voor te blijven
Wordt in kaart gebracht door specifieke meetinstrumenten:
KATZ-schaal
Wordt beoordeeld:
Bevraagt de mate waarin een persoon hulp nodig heeft bij
het uitvoeren van 6 activiteiten van het dagelijkse leven Wassen en kleden
(problemen opsporen en opstellen van zorgplan op maat) verplaatsen
toiletbezoek en continentie
België > gebruikt voor de financiering van de zorgkost eten
(samen met Mini Mental State Examination) oriëntatie in tijd en ruimte
5 verschillende zorgprofielen:
Zorgondersteuning is vaak groter dan
O – bijna geen zorg/hulp nodig de KATZ-schaal score (bv
A – lichte zorg nodig slechtziend, dementie,
B – zorgafhankelijk medicatiebeheer,…)
C – zwaar fysiek zorgafhankelijk
D – diagnose dementie vastgesteld adhv diagnostisch bilan
BELRAI
Wordt beoordeeld:
RAI = Resident Assessment Intrument
Cognitief functioneren
Doel: gezondheids- en welzijnssituatie van Communicatie- en gezichtsvermogen
kwetsbare ouderen in instellingen op een Stemming en gedrag
gestandaardiseerde en gestructureerde manier in Psychosociaal welbevinden
kaart te brengen en een kwalitatieve zorgplanning en Lichamelijk functioneren
monitoring te realiseren Continentie
BelRAI screening Diagnosen van ziekten
Gezondheidsproblemen
> gaat na of iemand nood heeft aan uitgebreide hulp Toestand van mond en gebit
belRAI beoordeling Voedingstoestand
Conditie van de huid
> ondersteunt kwaliteitsvoller zorgproces Activiteiten patroon
medicatiegebruik
> zorgen voor gefundeerde evaluatie van
gezondheidsrisico’s en opportuniteiten
Wordt gebruikt binnen verschillende zorgsettings & kan in evolutie van tijd aangepast worden
,De IADL-schaal van Lawton en Brody
Wordt beoordeeld:
Geeft inzicht in eventuele functionele zorgbehoefte en
bekwaamheid om instrumentele dagelijkse activiteiten uit te Telefoneren
voeren Winkele
Voedselbereiding
Huishouden en was
Vervoer buitenhuis
Medicatie en financieel beheer
Klinische redeneren als proactieve methodiek
Klinisch redeneren is een continu en cyclisch proces van gegevensverzameling en analyse gericht op de
vragen en problemen van het individu en diens naasten, in relatie tot ziekte en gezondheid
Omvat risico-inschatting, vroegsignalering, probleemanalyse, interventie en opvolging
Comprehensive geriatric assessment als hefboom
= globale geriatrische benadering
= multidisciplinair onderzoek dat multipele problemen van oudere zoveel mogelijk opspoort, beschrijft en
verklaart en de capaciteiten en zorgbehoeften onderzoekt
> tot een gecoördineerd en integraal zorgplan bekomen
> rekening houdend met lichamelijke en psychosociale mogelijkheden
> tracht de zelfredzaamheid en kwaliteit van leven zo lang mogelijk te behouden
Bestaat uit 3 stappen:
1. Opsporen van zo met kwetsbare
gezondheidstoestand Doel: opsporen van problemen die op dat punt
2. Evalueren van gedetecteerde personen een bedreiging vormen
3. Uitvoeren van aanbevelingen die uit
evaluatie voortvloeien
Ziekenhuis gerelateerd functieverlies
Acute en chronische aandoeningen, kwetsbaarheid en ziekenhuisopname kunnen functionele status
bedreigen.
Risicofactoren op blijvend functieverlies: infecties, incontinentie, ondervoeding, delier, medicatie, verlies
spierkracht en overlijden.
,3 soorten factoren die functieverlies bepalen:
gezondheidstoestand van voor de Verhoogt gevoeligheid op functieverlies
ziekenhuisopname
Pre-existente factoren (leeftijds, mobiliteit en cognitieve stoornissen) bepalen de
kwestbaarheid en restcapaciteit
Ontslagplanning en nazorg Zorgt voor ontstaan en herstel van functieverlies
Preventie van het ontstaan of toename van functieverlies
Interventies bij opname – tijdens ziekenhuisverblijf – na ontslag
> gericht op risicofactoren en interventies op niveau van organisatie in de zorg
CGA Geriatrisch co-management
Globale geriatrische benadering tijdens Passende zorg aanbieden, meer
opname besluitvorming van verschillende artsen
> identificeren en aanpakken van risico’s Vroegtijdige mobilisatie
Bestaffing Neemt opnameduur af, gezondheidswinst,
beperkt functieverlies en complicaties,
Maakt werkomgeving aantrekkelijker,
verminderd bedrust (is nadelig)
betere veiligheid
, Vorming Geriatrische expertise op spoed
Scholing om meer aandacht te hebben Meer vanuit principes van CGA benaderd
voor aanwezige geriatrische problemen, worden, gaan zo sneller naar geriatrische
uitbreiden van geriatrische kennis en dienst, onnodige opnames en heropnames
expertise worden vermeden
Inspraak geven
Betere voorbereiding op ontslag, meer
informatie voor na ontslag
Geriatrische kennis draagt bij tot goede zorg
= gericht observeren, continu actief in dialoog gaan met zorgontvanger en gebruik maken van gevalideerde
meetinstrumenten om alle gegevens te verzamelen.
> vroegtijdig een verhoogd risico herkennen !
> meer rekening houden met behoeften en wensen van zorgontvanger
> complicaties reduceren
> functieverlies beperken
Dementie: een chronische aandoening met impact op
het dagelijkse leven
Een neurocognitieve stoornis Diagnostic and Statistical Manual of
3 types stoornissen: Mental Disorders (DSM)
1) Delier = classificatiesysteem voor
2) Beperkte neurocognitieve stoornissen psychische stoornissen
3) Uitgebreide neurocognitieve stoornissen
NCD > neurocognitieve stoornissen
NCD = klinische diagnose (alleen arts mag die diagnose stellen)
Classificatie bij neurocognitieve stoornissen
Alarmerende signalen Geen delier = NCD?
Kijken naar verloop: Evalueren of het gaat om beperkte of uitgebreide NC (gebaseerd
acuut of persistent op mate van zelfredzaamheid in dagelijkse leven
Kijken naar aard: Arts kijk naar onderliggende pathologieën
hypoactief, hyperactief
13 subtypes:
of gemend
Alzheimer, frontotemporale degeneratie, dementie met Lewy-
Kijken naar bodies, vasculaire dementie, traumatisch hersenletsel,
onderliggende oorzaak medicatiegebruik, hiv-infectie, prionziekte, Parkinson, Huntington,
lichamelijke aandoening, multipele oorzaken, ongespecificeerd
