HC1 OBSERVEREN RUIMTE
Geen voorbeelden kennen => concepten!!
WAAROVER GAAT RUIMTE?
• Bekijken via 3 perspectieven
1. PERSPECTIEF: EAMES OFFICE, POWERS OF TEN
• Ruimte heeft met schaal te maken => je kan pas iets zien als je inzoomt alsook uitzoomt
• of 10 zegt dat je in en uit moet zoomen,verschalen om ruimte te begrijpen:
o Van de hand tot in het heelal en dan terug ingezoomd tot in de porie
o De schaal hangt af wat je gaat zien en dat je anderen dingen gaat tegenkomen
• “(…) een begrip van het territorium enkel kan ontstaan via een analyse op verschillende
SCHAALNIVEAUS. Elke schaal betekent een verandering van context en biedt een andere lezing van het
territorium”.
o 1: perceel: zegt op zichzelf niet veel
o 2: straat; zegt iets meer (landbouw omgeving)
o 3: wijk; binnen een straal van 400m bekijken
o 4: nederzetting; je herkent de nederzetting op deze schaal (r=1000m)
o 5: regio; je ziet nabije dorpen en waterlopen
2. PERSPECTIEF: STUDIO BAS SMETS
• Als het over ruimte hebt, moet je het over tijd hebben (volgens Bureau Bas
Smets)
o Waarom ziet de straat er zo uit vandaag => naar verleden kijken
vanwaar het komt
• Bas Smets zegt dat we moeten kijken naar de verschillende lagen van heden en
verleden => Wat heeft tijd toe te voegen aan het landschap
3. PERSPECTIEF: STEIN + SCHULZ
• nemen hele grote projecten aan (vb: hele provincie Luxemburg)
• Verkennen en begrijpen het landschap door te wandelen
• Nadien al dit in kaart brengen, de ideeën v.h landschap
• Vanuit Stein + schultz voorbeeld (zie presentatie voor proces)
• conclusie
o Ruimte is schaal > in/uitzoomen
o Ruimte is tijd > categoriseren
o Ruimte is betekenis > ervaren
WAAROM MOETEN ONTWERPERS RUIMTE OBSERVEREN?
• Het territorium als palimpsest
o De woonomgeving (territorium) moet je beschouwen als palimpsest, dus als gelaagde
structuur uit de tijd die geëvolueerd is, waar elke generatie een laag aan toe voegt
o Hergebruikt stuk perkament van vroeger. Lijkt op papyrus. Als je de rol tegen de zon houdt,
zie je nog oude tekst
1
, HC1 OBSERVEREN RUIMTE
• “De ons omringende ruimtelijke chaos is niet het gevolg van externe factoren maar eerder het
resultaat van een achterhaalde manier van kijken naar onze omgeving. Het verstedelijkte landschap is
niet chaotisch, we zoeken simpelweg op verkeerde plaatsen naar orde”.
o Van Eclectic Atlas – Stefano Boeri (1998)
o Je moet nieuwe woorden en concepten uitvinden om erover te spreken (wat hij in zijn boek
doet)
• Conclusie
o Ruimte is schaal > schalen verschuiven
o Ruimte is tijd > tijd vormt andere ruimtes
o Ruimte is betekenis > elke generatie voegt eigen
betekenis toe
HOE KUNNEN ONTWERPERS RUIMTE OBSERVEREN? (VROGER NU)
VROEGER
• landmarks
o Heel vroeger => aantekeningen maken in de ruimte zelf door bv. steen
o Doen we nog steeds => landmarks
• Graffiti
o Het tekenen van informatie
• Toeristische kaarten
o Verschillende soorten kaarten die routes weergeven
o Werd als gedaan vanaf het Romeinse rijk
o Op verschillende manieren, letterlijk weergeven wat je ziet of echt de weg tekenen, maar ook
grootschalige kaarten met verschillende landen zoals scheepskaarten
• Fotografie
• Satellietbeelden
• Drone
o Mogelijk om gevoelens te herkennen
GEVOLGEN TECHNOLOGISCHE ONTWIKKELINGEN
• de actieradius van de cartograaf toeneemt: van de directe leefwereld, naar het rijk, de wereld en het
universum
• de nauwkeurigheid van de metingen toeneemt: van afstanden, naar verhoudingen, perspectieven,
enz.
• de hoeveelheid data toeneemt: van afstanden, naar hoogtes, dieptes, licht, stromingen, enz.
• metingen geautomatiseerd worden
• de afstand tussen de cartograaf en de fysieke ruimte toeneemt
NU: VERTICAAL OBSERVEREN
1. michelin kaart
o de “oerkaart” van alle kaarten, waarop ook google maps gebaseerd is
2
Geen voorbeelden kennen => concepten!!
WAAROVER GAAT RUIMTE?
• Bekijken via 3 perspectieven
1. PERSPECTIEF: EAMES OFFICE, POWERS OF TEN
• Ruimte heeft met schaal te maken => je kan pas iets zien als je inzoomt alsook uitzoomt
• of 10 zegt dat je in en uit moet zoomen,verschalen om ruimte te begrijpen:
o Van de hand tot in het heelal en dan terug ingezoomd tot in de porie
o De schaal hangt af wat je gaat zien en dat je anderen dingen gaat tegenkomen
• “(…) een begrip van het territorium enkel kan ontstaan via een analyse op verschillende
SCHAALNIVEAUS. Elke schaal betekent een verandering van context en biedt een andere lezing van het
territorium”.
o 1: perceel: zegt op zichzelf niet veel
o 2: straat; zegt iets meer (landbouw omgeving)
o 3: wijk; binnen een straal van 400m bekijken
o 4: nederzetting; je herkent de nederzetting op deze schaal (r=1000m)
o 5: regio; je ziet nabije dorpen en waterlopen
2. PERSPECTIEF: STUDIO BAS SMETS
• Als het over ruimte hebt, moet je het over tijd hebben (volgens Bureau Bas
Smets)
o Waarom ziet de straat er zo uit vandaag => naar verleden kijken
vanwaar het komt
• Bas Smets zegt dat we moeten kijken naar de verschillende lagen van heden en
verleden => Wat heeft tijd toe te voegen aan het landschap
3. PERSPECTIEF: STEIN + SCHULZ
• nemen hele grote projecten aan (vb: hele provincie Luxemburg)
• Verkennen en begrijpen het landschap door te wandelen
• Nadien al dit in kaart brengen, de ideeën v.h landschap
• Vanuit Stein + schultz voorbeeld (zie presentatie voor proces)
• conclusie
o Ruimte is schaal > in/uitzoomen
o Ruimte is tijd > categoriseren
o Ruimte is betekenis > ervaren
WAAROM MOETEN ONTWERPERS RUIMTE OBSERVEREN?
• Het territorium als palimpsest
o De woonomgeving (territorium) moet je beschouwen als palimpsest, dus als gelaagde
structuur uit de tijd die geëvolueerd is, waar elke generatie een laag aan toe voegt
o Hergebruikt stuk perkament van vroeger. Lijkt op papyrus. Als je de rol tegen de zon houdt,
zie je nog oude tekst
1
, HC1 OBSERVEREN RUIMTE
• “De ons omringende ruimtelijke chaos is niet het gevolg van externe factoren maar eerder het
resultaat van een achterhaalde manier van kijken naar onze omgeving. Het verstedelijkte landschap is
niet chaotisch, we zoeken simpelweg op verkeerde plaatsen naar orde”.
o Van Eclectic Atlas – Stefano Boeri (1998)
o Je moet nieuwe woorden en concepten uitvinden om erover te spreken (wat hij in zijn boek
doet)
• Conclusie
o Ruimte is schaal > schalen verschuiven
o Ruimte is tijd > tijd vormt andere ruimtes
o Ruimte is betekenis > elke generatie voegt eigen
betekenis toe
HOE KUNNEN ONTWERPERS RUIMTE OBSERVEREN? (VROGER NU)
VROEGER
• landmarks
o Heel vroeger => aantekeningen maken in de ruimte zelf door bv. steen
o Doen we nog steeds => landmarks
• Graffiti
o Het tekenen van informatie
• Toeristische kaarten
o Verschillende soorten kaarten die routes weergeven
o Werd als gedaan vanaf het Romeinse rijk
o Op verschillende manieren, letterlijk weergeven wat je ziet of echt de weg tekenen, maar ook
grootschalige kaarten met verschillende landen zoals scheepskaarten
• Fotografie
• Satellietbeelden
• Drone
o Mogelijk om gevoelens te herkennen
GEVOLGEN TECHNOLOGISCHE ONTWIKKELINGEN
• de actieradius van de cartograaf toeneemt: van de directe leefwereld, naar het rijk, de wereld en het
universum
• de nauwkeurigheid van de metingen toeneemt: van afstanden, naar verhoudingen, perspectieven,
enz.
• de hoeveelheid data toeneemt: van afstanden, naar hoogtes, dieptes, licht, stromingen, enz.
• metingen geautomatiseerd worden
• de afstand tussen de cartograaf en de fysieke ruimte toeneemt
NU: VERTICAAL OBSERVEREN
1. michelin kaart
o de “oerkaart” van alle kaarten, waarop ook google maps gebaseerd is
2
