Europese Integratie
Volledige samenvatting Europese Integratie
3BACH UHasselt
1
,Europese Integratie
Hoorcollege 1
Europese integratie
• Grip krijgen op het begrip Europa en Europeanen
• Is er een Europese identiteit?
• Belangrijk om:
- Het verleden te begrijpen;
- De huidige crisistoestand te begrijpen;
- De uitdagingen waarvoor de EU staat te begrijpen.
Heel veel van de problemen waar de EU tegenaan botst, de politieke en culturele verschillen zijn
terug te voeren op de geschiedenis in Europa (vanaf het Romeinse rijk).
DEEL 1: WAT EN WAAR IS EUROPA? WIE ZIJN DE EUROPEANEN?
WAT IS IDENTITEIT?
De identiteit is uniek: het gaat over dingen die bijzonder zijn bij iedere persoon
• Aan de andere kant zijn het ook dingen die je deelt met anderen, met het grotere geheel
• Sommige aspecten van de identiteit staan vast, maar andere aspecten zijn veranderlijk
doordat je door de jaren heen zelf ook veranderd
Wat is identiteit?
• Identiteit is een verhaal: je hebt het niet, maar je maakt het met anderen
• Identiteit gaat over wie je bent in relatie met anderen
- Identiteit gaat over verschillen (‘othering’ = ‘anderen’) en overeenkomsten
- Verbinden <-> Afgrenzen door mensen buiten te sluiten
• Identiteit geeft richting aan wat je doet
• Hangt samen met levensverhaal
- Geschiedenis-gebeurtenissen-toekomst
- Visie op veranderingen en hoe daarmee om te gaan
Othering verwijst naar het proces waarbij een groep mensen een andere groep definieert als
"anders", wat kan leiden tot uitsluiting van die mensen (= afgrenzen - “wij” tegenover “zij”)
➔ In de Europese context kan dit betrekking hebben op migranten, minderheden of landen die
buiten de Europese Unie staan. Ook om verschillen te benadrukken tussen west- en oost
Europa of tussen Chistelijke en islamitische culturen.
Soorten identiteit
• Individuele identiteit:
- Wie ben ik? Je unieke persoonlijkheid die je onderscheidt van anderen
- Officiële gegevens, karakter, fysieke kenmerken, gender (vb: naam, geboorteplaats, …)
• Collectieve/sociale identiteit: = naaste omgeving
- Mensen zijn sociale wezens en horen bij een bepaalde groep
Vb: Belg, Katholiek, hippie, gepensioneerd,…
- Kan overlappen zoals bij nationaliteit, woonplaats, … (vb: Belg EN Katholiek)
- Gedeelde normen en waarden, tradities, …
• De persoonlijke identiteit wordt beïnvloed door sociale identiteit
= dat deel van iemands zelfbeeld dat afgeleid is uit de perceptie van groepen waar men wel
of niet bij hoort
2
,Europese Integratie
Culturele/nationale identiteit = de identiteit van landen
• Waarden van een dominante cultuur waaraan je als volk eigenheid aan ontleent
• Nationaliteit, religie, ras (etniciteit) en taal
• Gemeenschappelijke waarden en gemeenschappelijke geschiedenis
• Tradities zorgen voor overdragen waarden
Vb: kerstmis, sinterklaas, …
Hoe komt het dat mensen naast hun persoonlijke en sociale identiteit ook een nationale identiteit
hebben? hoe ontwikkelen landen een eigen identiteit? = imagined communities
Imagined Communities (ingebeelde gemeenschap) – Benedict Anderson
Imagined Communities = een gemeenschap waarvan de leden elkaar nooit allemaal persoonlijk
kunnen kennen, maar onderling wel een band voelen en zich als deel van die groep beschouwen.
➔ "Europees volk" is een voorbeeld van zo'n ingebeelde gemeenschap.
Gevolg van imagined communities
• Er wordt over de natie gedacht als een diep, horizontaal kameraadschap
• Ongeacht de werkelijke ongelijkheid en (eventuele) uitbuiting die er bestaat
Vb: Russen voelen zich nog steeds Rus, ongeacht de oorlog
• Extreem: bereid om te doden, maar ook om te sterven voor de verbeelde gemeenschap of
natie
Een natie kan dit gevoel creëren door herinneringsplaatsen
= Lieu de mémoire (herinneringsplaats) - Pierre Nora
• "Een lieu de mémoire is elke belangrijke plaats die een symbolisch element is geworden van
het herinneringserfgoed van een gemeenschap."
• Een manier om het gemeenschappelijk verleden ‘levend’ te houden
• Fysieke of symbolische plaatsen die een belangrijke rol spelen in de collectieve herinnering
van een gemeenschap zoals Auswitch, last post in Ieper, feestdagen zoals wapenstilstand, …
• Belangrijk in het creëren van een gedeelde identiteit
BESTAAT ER EEN EUROPESE IDENTITEIT?
Is er een Europese identiteit? Is dit iets:
• Geografisch?
• Cultuur-historisch?
• Religieus?
• …?
Europa geografisch
• Waar zijn de grenzen van Europa?
• Welke landen behoren geografisch en
cultuurhistorisch tot Europa?
Europa religieus
• Christendom: Rooms-Katholiek, Oosters-orthodox
en Protestantisme;
• Jodendom;
• Islam;
• Andere religies.
3
, Europese Integratie
Conclusie Europese identiteit
• Veel controverse
• Welk Europa? Waar? Welke geschiedenis?
• Verschillende wegen en beleving van de Europese geschiedenis
• Veel zaken die de Europeanen delen op het gebied van filosofie, politiek, cultuur, wetenschap
en religie MAAR ook heel veel zaken die we niet delen
• Er zijn gelijkenissen EN verschillen
Europeanisme: gemeenschappelijke waarden en normen, waar de Europese identiteit op is
gebaseerd
• Politieke waarden:
- Democratie,
- Mensenrechten en
- Erkenning van de rechtsstaat
• Economische waarden: vrije markt, welvaartsstaat
• Sociale waarden: houding t.o.v. abortus, doodstraf, wapenbezit
• Houding t.o.v. internationale relaties: multilateralisme
Waarom is discussie over een Europese identiteit belangrijk? Waarom zouden we een (zekere)
Europese identiteit nodig hebben?
• Verdere integratie vereist een zekere Europese identiteit
• Geen offers zonder legitimiteit
• Geen solidariteit zonder Europees gevoel
• Middel tegen potentieel gevaarlijk nationalisme
• Versterking van de positie van Europa in de wereld
• United in diversity?
Europese identiteit = kan lijm zijn die Europeanen bindt
➔ Hoe sterk die lijm moet/kan zijn is een open vraag!
DEEL 2: KORTE GESCHIEDENIS VAN DE EU
1945-1959: Een vreedzaam Europa – het begin van coöperatie
➔ Hoe moet Europa georganiseerd worden zodat een oorlog onmogelijk wordt?
Koude Oorlog
• 1945: Yalta: ‘Invloedsferen’
• 1946: Churchill: ‘Iron Curtain’
• 1947: Marshall Plan – OEEC
De VS investeerden meer dan $12,5 miljard in de Europese wederopbouw via de
Organisatie voor Europese Economische Samenwerking (OEEC)
• 1949: ‘BRD – DDR’
• 1949: NAVO (Warschaupact), waarin de leden afspraken elkaar te verdedigen bij aanvallen
Schuman Plan: Kolen en Staal
Franse Minister van Buitenlandse Zaken Robert Schuman deed een voorstel om de sectoren van kolen
en staal van Europese Staten onder een gemeenschappelijk beleid te brengen
4
Volledige samenvatting Europese Integratie
3BACH UHasselt
1
,Europese Integratie
Hoorcollege 1
Europese integratie
• Grip krijgen op het begrip Europa en Europeanen
• Is er een Europese identiteit?
• Belangrijk om:
- Het verleden te begrijpen;
- De huidige crisistoestand te begrijpen;
- De uitdagingen waarvoor de EU staat te begrijpen.
Heel veel van de problemen waar de EU tegenaan botst, de politieke en culturele verschillen zijn
terug te voeren op de geschiedenis in Europa (vanaf het Romeinse rijk).
DEEL 1: WAT EN WAAR IS EUROPA? WIE ZIJN DE EUROPEANEN?
WAT IS IDENTITEIT?
De identiteit is uniek: het gaat over dingen die bijzonder zijn bij iedere persoon
• Aan de andere kant zijn het ook dingen die je deelt met anderen, met het grotere geheel
• Sommige aspecten van de identiteit staan vast, maar andere aspecten zijn veranderlijk
doordat je door de jaren heen zelf ook veranderd
Wat is identiteit?
• Identiteit is een verhaal: je hebt het niet, maar je maakt het met anderen
• Identiteit gaat over wie je bent in relatie met anderen
- Identiteit gaat over verschillen (‘othering’ = ‘anderen’) en overeenkomsten
- Verbinden <-> Afgrenzen door mensen buiten te sluiten
• Identiteit geeft richting aan wat je doet
• Hangt samen met levensverhaal
- Geschiedenis-gebeurtenissen-toekomst
- Visie op veranderingen en hoe daarmee om te gaan
Othering verwijst naar het proces waarbij een groep mensen een andere groep definieert als
"anders", wat kan leiden tot uitsluiting van die mensen (= afgrenzen - “wij” tegenover “zij”)
➔ In de Europese context kan dit betrekking hebben op migranten, minderheden of landen die
buiten de Europese Unie staan. Ook om verschillen te benadrukken tussen west- en oost
Europa of tussen Chistelijke en islamitische culturen.
Soorten identiteit
• Individuele identiteit:
- Wie ben ik? Je unieke persoonlijkheid die je onderscheidt van anderen
- Officiële gegevens, karakter, fysieke kenmerken, gender (vb: naam, geboorteplaats, …)
• Collectieve/sociale identiteit: = naaste omgeving
- Mensen zijn sociale wezens en horen bij een bepaalde groep
Vb: Belg, Katholiek, hippie, gepensioneerd,…
- Kan overlappen zoals bij nationaliteit, woonplaats, … (vb: Belg EN Katholiek)
- Gedeelde normen en waarden, tradities, …
• De persoonlijke identiteit wordt beïnvloed door sociale identiteit
= dat deel van iemands zelfbeeld dat afgeleid is uit de perceptie van groepen waar men wel
of niet bij hoort
2
,Europese Integratie
Culturele/nationale identiteit = de identiteit van landen
• Waarden van een dominante cultuur waaraan je als volk eigenheid aan ontleent
• Nationaliteit, religie, ras (etniciteit) en taal
• Gemeenschappelijke waarden en gemeenschappelijke geschiedenis
• Tradities zorgen voor overdragen waarden
Vb: kerstmis, sinterklaas, …
Hoe komt het dat mensen naast hun persoonlijke en sociale identiteit ook een nationale identiteit
hebben? hoe ontwikkelen landen een eigen identiteit? = imagined communities
Imagined Communities (ingebeelde gemeenschap) – Benedict Anderson
Imagined Communities = een gemeenschap waarvan de leden elkaar nooit allemaal persoonlijk
kunnen kennen, maar onderling wel een band voelen en zich als deel van die groep beschouwen.
➔ "Europees volk" is een voorbeeld van zo'n ingebeelde gemeenschap.
Gevolg van imagined communities
• Er wordt over de natie gedacht als een diep, horizontaal kameraadschap
• Ongeacht de werkelijke ongelijkheid en (eventuele) uitbuiting die er bestaat
Vb: Russen voelen zich nog steeds Rus, ongeacht de oorlog
• Extreem: bereid om te doden, maar ook om te sterven voor de verbeelde gemeenschap of
natie
Een natie kan dit gevoel creëren door herinneringsplaatsen
= Lieu de mémoire (herinneringsplaats) - Pierre Nora
• "Een lieu de mémoire is elke belangrijke plaats die een symbolisch element is geworden van
het herinneringserfgoed van een gemeenschap."
• Een manier om het gemeenschappelijk verleden ‘levend’ te houden
• Fysieke of symbolische plaatsen die een belangrijke rol spelen in de collectieve herinnering
van een gemeenschap zoals Auswitch, last post in Ieper, feestdagen zoals wapenstilstand, …
• Belangrijk in het creëren van een gedeelde identiteit
BESTAAT ER EEN EUROPESE IDENTITEIT?
Is er een Europese identiteit? Is dit iets:
• Geografisch?
• Cultuur-historisch?
• Religieus?
• …?
Europa geografisch
• Waar zijn de grenzen van Europa?
• Welke landen behoren geografisch en
cultuurhistorisch tot Europa?
Europa religieus
• Christendom: Rooms-Katholiek, Oosters-orthodox
en Protestantisme;
• Jodendom;
• Islam;
• Andere religies.
3
, Europese Integratie
Conclusie Europese identiteit
• Veel controverse
• Welk Europa? Waar? Welke geschiedenis?
• Verschillende wegen en beleving van de Europese geschiedenis
• Veel zaken die de Europeanen delen op het gebied van filosofie, politiek, cultuur, wetenschap
en religie MAAR ook heel veel zaken die we niet delen
• Er zijn gelijkenissen EN verschillen
Europeanisme: gemeenschappelijke waarden en normen, waar de Europese identiteit op is
gebaseerd
• Politieke waarden:
- Democratie,
- Mensenrechten en
- Erkenning van de rechtsstaat
• Economische waarden: vrije markt, welvaartsstaat
• Sociale waarden: houding t.o.v. abortus, doodstraf, wapenbezit
• Houding t.o.v. internationale relaties: multilateralisme
Waarom is discussie over een Europese identiteit belangrijk? Waarom zouden we een (zekere)
Europese identiteit nodig hebben?
• Verdere integratie vereist een zekere Europese identiteit
• Geen offers zonder legitimiteit
• Geen solidariteit zonder Europees gevoel
• Middel tegen potentieel gevaarlijk nationalisme
• Versterking van de positie van Europa in de wereld
• United in diversity?
Europese identiteit = kan lijm zijn die Europeanen bindt
➔ Hoe sterk die lijm moet/kan zijn is een open vraag!
DEEL 2: KORTE GESCHIEDENIS VAN DE EU
1945-1959: Een vreedzaam Europa – het begin van coöperatie
➔ Hoe moet Europa georganiseerd worden zodat een oorlog onmogelijk wordt?
Koude Oorlog
• 1945: Yalta: ‘Invloedsferen’
• 1946: Churchill: ‘Iron Curtain’
• 1947: Marshall Plan – OEEC
De VS investeerden meer dan $12,5 miljard in de Europese wederopbouw via de
Organisatie voor Europese Economische Samenwerking (OEEC)
• 1949: ‘BRD – DDR’
• 1949: NAVO (Warschaupact), waarin de leden afspraken elkaar te verdedigen bij aanvallen
Schuman Plan: Kolen en Staal
Franse Minister van Buitenlandse Zaken Robert Schuman deed een voorstel om de sectoren van kolen
en staal van Europese Staten onder een gemeenschappelijk beleid te brengen
4
