Procesrecht
2024-2025
1
,2
, FASE 1: VOORBEREIDING EN INLEIDING VAN HET GEDING
intake gesprek met cliënt
- Gesprek met cliënt: sinds 2018 deontologisch + wettelijk verplicht de cliënt te wijzen op alternatieven voor conflictafhandeling
voorbereiding (opstellen ontwerp gedinginleidende akte, verzamelen (stavings- of bewijs)stukken)
dagvaarding (oproeping van de latere verwerende partij voor de rechter)
à ≠ types van gedinginleidende akte: dagvaardingsexploot >< verzoekschrift op tegenspraak
• Het werkelijke startmoment van de procedure is de dagvaarding; in principe via een dagvaardingsexploot, of via
verzoekschrift op tegenspraak
• !!! dit is het startpunt, ook al weet de rechtbank pas van de dagvaarding wanneer deze wordt ingeschreven op
de rol.
A) Dagvaarding – art 700
= de oproeping van de latere verwerende partij om voor de rechter te verschijnen.
ð IS DE BASISREGEL: art. 700: dagvaardingsexploot => kan in principe altijd worden gedaan
- artikel 700 is er gekomen dankzij arrest Van Dijk (1994): iemand tekende verzet aan tegen een onteigeningsprocedure via
verzoekschrift, wat niet mogelijk werd geacht omdat dit via een dagvaarding moest gebeuren.
- HVC: sanctie = organieke nietigheid => geen toepassing art. 860-866 Ger.W. ivm verzachtingen van nietigheid niet
van toepassing zijn want is geen gewone nietigheid dus fout gedinginleidend stuk leidde tot ontoelaatbare vordering
=> veel kritiek, in de wet van 26 april 2007 werd hierop gereageerd: artikel 700 opgenomen dat de procedure
op straffe van nietigheid moet voldoen aan bepaalde formele vereisten.
- = art. 860-866 Ger.W. wél van toepassing:
- nietige dagvaarding (wegens fout gedinginleidend stuk bv) stuit wel nog de verjaring en termijnen van
rechtspleging met die op straffe van verval zijn toegekend (art. 2244 en 2247 oud BW)
- uitzondering: wanneer de wet anders bepaalt
- gezamenlijk verzoekschrift – vrijwillige verschijning (art. 706)
- verzoekschrift op tegenspraak (o.m. art. 1034bis – 1034sexies)
- opm.: eenzijdig verzoekschrift (art. 1025-1034)
3
,Gedinginleidende akte moet, op straffe van nietigheid, aan bepaalde formele vereisten voldoen:
- dagvaardingsexploot
- art. 43: voor alle gerechtsdeurwaardersexploten
- art. 702: specifiek voor dagvaardingsexploten (modellenbundel blz. 5)
- verzoekschrift op tegenspraak
- art. 1034ter-quater
- Dit houdt in dat u het verzoekschrift rechtstreeks bij de rechter zult neerleggen of op de griffie, waarna de griffie de
verweerder in kennis stelt.
Dagvaardingsexploot moet betekend worden
- op de door de wet bepaalde wijze (art. 32quater/1 – art. 42): hiërarchie!
- elektronische betekening indien dit is overeengekomen (art. 32quater/1 - art. 32quater/3) op gerechtelijk elektronisch
adres of op adres van elektronische woonstkeuze
- aan de persoon waar je deze ook aantreft (uitzonderlijk) (art. 33-34)
- aan woonplaats / verblijfplaats / maatschappelijke zetel voor RP (art. 35)
- aan meerderjarige huisgenoot mag
- Aan referentieadres (woonwagenbewoners of daklozen)
- afschrift in gesloten omslag (art. 38, §1 en 44)
- en de volgende dag per aangetekende brief de ontvanger in kennis stellen dat dit is gebeurd.
- terhandstelling aan de Procureur des Konings (art. 38 § 2)
- aangetekende zending aan woonplaats of verblijfplaats in buitenland, onverminderd verdragsrecht en Europese
betekeningsverordening (art. 40, eerste lid; Verordening (EU) 2020/1784 van 25 november 2020)
- betekening aan Procureur des Konings (art. 40, tweede lid)
- wanneer iemand geen referentieadres heeft en geen bekend adres, noch in België noch in het buitenland,
bijvoorbeeld wanneer iemand is afgeschreven van de bevolkingsregisters, kan de betekening gebeuren aan de
procureur des Konings. Dit wordt de zogenaamde fictieve betekening genoemd. Dan wordt de zaak
aanhangig maar PdK zal niet op zoek gaan naar de persoon
- aan gekozen woonplaats (art. 39) (Cass. 19 februari 2010)
- contractueel of aangegeven in processtukken, bv bij advocaat je adres zetten
4
, - Wanneer u een woonplaats in België hebt en tevens een gekozen woonplaats ergens anders, kan de betekening op
de gekozen woonplaats plaatsvinden. Als u een woonplaats in het buitenland hebt, maar een gekozen woonplaats in
België, moet de betekening in België plaatsvinden.
- met respect voor bepaalde tijdstippen (art. 47).
- op straffe van nietigheid (art. 47bis, eerste lid)
termijn van dagvaarding (art. 707-710)
wachttermijn
- Een vervaltermijn is een termijn waarbinnen iets móet gebeuren, anders vervalt het recht.
- Een wachttermijn daarentegen is een minimumtermijn die moet verstrijken zonder dat je de wederpartij kan dwingen om
iets te doen binnen die periode. Pas na afloop kan verdere actie volgen.
- De termijn van dagvaarding is een wachttermijn.
- Ze dient om de gedaagde partij voldoende tijd te geven zich voor te bereiden op de procedure die door de eisende
partij is opgestart
- Gedaagde partij wordt verrast: daarom schrijft de wet een wachttermijn voor om het recht op een eerlijk proces (artikel
6 EVRM) te garanderen.
ð beginsel: 8 vrije dagen voor personen met gewone verblijfplaats in België
- = minimumtermijn
- Er is geen inhoudelijke rechtvaardiging voor het verschil met andere wachttermijnen (bv. vijftien dagen bij hoger
beroep)
- Bij partijen in het buitenland kan de termijn worden verlengd
- De termijn is een periode van rust: de gedaagde mag tijdens die dagen nog niets hoeven doen.
ð Aanvangspunt verschilt naargelang de manier waarop het geding wordt ingeleid:
o Bij een dagvaardingsexploot begint de termijn de dag na de betekening van de akte (= dag na betekening)
o Bij een verzoekschrift op tegenspraak gelden aparte regels (o.a. dubbele datum)
- De tijd begint te lopen vanaf middernacht van de dag volgend op de betekening.
- Het tijdstip van betekening (bv. 9 uur of 21 uur) is zonder belang: het is de dag erna
5
2024-2025
1
,2
, FASE 1: VOORBEREIDING EN INLEIDING VAN HET GEDING
intake gesprek met cliënt
- Gesprek met cliënt: sinds 2018 deontologisch + wettelijk verplicht de cliënt te wijzen op alternatieven voor conflictafhandeling
voorbereiding (opstellen ontwerp gedinginleidende akte, verzamelen (stavings- of bewijs)stukken)
dagvaarding (oproeping van de latere verwerende partij voor de rechter)
à ≠ types van gedinginleidende akte: dagvaardingsexploot >< verzoekschrift op tegenspraak
• Het werkelijke startmoment van de procedure is de dagvaarding; in principe via een dagvaardingsexploot, of via
verzoekschrift op tegenspraak
• !!! dit is het startpunt, ook al weet de rechtbank pas van de dagvaarding wanneer deze wordt ingeschreven op
de rol.
A) Dagvaarding – art 700
= de oproeping van de latere verwerende partij om voor de rechter te verschijnen.
ð IS DE BASISREGEL: art. 700: dagvaardingsexploot => kan in principe altijd worden gedaan
- artikel 700 is er gekomen dankzij arrest Van Dijk (1994): iemand tekende verzet aan tegen een onteigeningsprocedure via
verzoekschrift, wat niet mogelijk werd geacht omdat dit via een dagvaarding moest gebeuren.
- HVC: sanctie = organieke nietigheid => geen toepassing art. 860-866 Ger.W. ivm verzachtingen van nietigheid niet
van toepassing zijn want is geen gewone nietigheid dus fout gedinginleidend stuk leidde tot ontoelaatbare vordering
=> veel kritiek, in de wet van 26 april 2007 werd hierop gereageerd: artikel 700 opgenomen dat de procedure
op straffe van nietigheid moet voldoen aan bepaalde formele vereisten.
- = art. 860-866 Ger.W. wél van toepassing:
- nietige dagvaarding (wegens fout gedinginleidend stuk bv) stuit wel nog de verjaring en termijnen van
rechtspleging met die op straffe van verval zijn toegekend (art. 2244 en 2247 oud BW)
- uitzondering: wanneer de wet anders bepaalt
- gezamenlijk verzoekschrift – vrijwillige verschijning (art. 706)
- verzoekschrift op tegenspraak (o.m. art. 1034bis – 1034sexies)
- opm.: eenzijdig verzoekschrift (art. 1025-1034)
3
,Gedinginleidende akte moet, op straffe van nietigheid, aan bepaalde formele vereisten voldoen:
- dagvaardingsexploot
- art. 43: voor alle gerechtsdeurwaardersexploten
- art. 702: specifiek voor dagvaardingsexploten (modellenbundel blz. 5)
- verzoekschrift op tegenspraak
- art. 1034ter-quater
- Dit houdt in dat u het verzoekschrift rechtstreeks bij de rechter zult neerleggen of op de griffie, waarna de griffie de
verweerder in kennis stelt.
Dagvaardingsexploot moet betekend worden
- op de door de wet bepaalde wijze (art. 32quater/1 – art. 42): hiërarchie!
- elektronische betekening indien dit is overeengekomen (art. 32quater/1 - art. 32quater/3) op gerechtelijk elektronisch
adres of op adres van elektronische woonstkeuze
- aan de persoon waar je deze ook aantreft (uitzonderlijk) (art. 33-34)
- aan woonplaats / verblijfplaats / maatschappelijke zetel voor RP (art. 35)
- aan meerderjarige huisgenoot mag
- Aan referentieadres (woonwagenbewoners of daklozen)
- afschrift in gesloten omslag (art. 38, §1 en 44)
- en de volgende dag per aangetekende brief de ontvanger in kennis stellen dat dit is gebeurd.
- terhandstelling aan de Procureur des Konings (art. 38 § 2)
- aangetekende zending aan woonplaats of verblijfplaats in buitenland, onverminderd verdragsrecht en Europese
betekeningsverordening (art. 40, eerste lid; Verordening (EU) 2020/1784 van 25 november 2020)
- betekening aan Procureur des Konings (art. 40, tweede lid)
- wanneer iemand geen referentieadres heeft en geen bekend adres, noch in België noch in het buitenland,
bijvoorbeeld wanneer iemand is afgeschreven van de bevolkingsregisters, kan de betekening gebeuren aan de
procureur des Konings. Dit wordt de zogenaamde fictieve betekening genoemd. Dan wordt de zaak
aanhangig maar PdK zal niet op zoek gaan naar de persoon
- aan gekozen woonplaats (art. 39) (Cass. 19 februari 2010)
- contractueel of aangegeven in processtukken, bv bij advocaat je adres zetten
4
, - Wanneer u een woonplaats in België hebt en tevens een gekozen woonplaats ergens anders, kan de betekening op
de gekozen woonplaats plaatsvinden. Als u een woonplaats in het buitenland hebt, maar een gekozen woonplaats in
België, moet de betekening in België plaatsvinden.
- met respect voor bepaalde tijdstippen (art. 47).
- op straffe van nietigheid (art. 47bis, eerste lid)
termijn van dagvaarding (art. 707-710)
wachttermijn
- Een vervaltermijn is een termijn waarbinnen iets móet gebeuren, anders vervalt het recht.
- Een wachttermijn daarentegen is een minimumtermijn die moet verstrijken zonder dat je de wederpartij kan dwingen om
iets te doen binnen die periode. Pas na afloop kan verdere actie volgen.
- De termijn van dagvaarding is een wachttermijn.
- Ze dient om de gedaagde partij voldoende tijd te geven zich voor te bereiden op de procedure die door de eisende
partij is opgestart
- Gedaagde partij wordt verrast: daarom schrijft de wet een wachttermijn voor om het recht op een eerlijk proces (artikel
6 EVRM) te garanderen.
ð beginsel: 8 vrije dagen voor personen met gewone verblijfplaats in België
- = minimumtermijn
- Er is geen inhoudelijke rechtvaardiging voor het verschil met andere wachttermijnen (bv. vijftien dagen bij hoger
beroep)
- Bij partijen in het buitenland kan de termijn worden verlengd
- De termijn is een periode van rust: de gedaagde mag tijdens die dagen nog niets hoeven doen.
ð Aanvangspunt verschilt naargelang de manier waarop het geding wordt ingeleid:
o Bij een dagvaardingsexploot begint de termijn de dag na de betekening van de akte (= dag na betekening)
o Bij een verzoekschrift op tegenspraak gelden aparte regels (o.a. dubbele datum)
- De tijd begint te lopen vanaf middernacht van de dag volgend op de betekening.
- Het tijdstip van betekening (bv. 9 uur of 21 uur) is zonder belang: het is de dag erna
5
